Kusadila Yehowa Me Kumaka Kisalu ya Luzingu na Mono ya Mvimba

Na luyantiku ya 1942, bamvula fioti na nima, ntangu États-Unis kotaka na Mvita ya Zole ya Nsi-Ntoto ya Mvimba, mono vandaka na nzo-nkanda ya tanu na iniversite mpi yo bikalaka bangonda fioti sambu mono baka diplome na kisalu ya kutunga banzo. Mono vandaka kuzinga ti banduku zole na suku mosi. Mosi na kati na bo siamisaka mono na kusolula ti muntu yina “vandaka kutala bana ya babakala na shambre ya nsi.” Kuna, mono kutanaka ti John O. (Johnny) Brehmer, Mbangi ya Yehowa. Mono yitukaka mutindu yandi vandaka kuzwa bamvutu na Biblia na konso ngiufula na mono. Yo pusaka mono na kuyantika kulonguka Biblia mbala na mbala ti Johnny mpi bantangu ya nkaka mono vandaka kukwenda ti yandi na kisalu ya kusamuna.

Otto, papa ya Johnny kumaka Mbangi ntangu yandi vandaka mfumu ya banki na mbanza Walnut, na Iowa. Yandi yambulaka kisalu na yandi sambu na kusala kisalu ya kimupasudi-nzila. Na nima ya mwa ntangu, mbandu na yandi ya mbote mpi ya dibuta na yandi, siamisaka mono na kubaka lukanu ya mfunu.

NTANGU YA KUBAKA LUKANU

Kilumbu mosi, mfumu mosi ya iniversite zabisaka mono nde matonsi na mono kitaka na mpila nde mono lendaka ve kubaka diplome ti matonsi ya mono vandaka kubaka ntete. Mono ke yibuka mutindu mono sambaka Yehowa Nzambi ngolo sambu yandi twadisa mono. Ntangu fioti na nima, bo bingaka mono na lukutakanu mosi ti profesere na beto ya enzeniere. Yandi songaka mono nde bo lombaka yandi enzeniere mosi mpi yandi bakala lukanu ya kutinda zina na mono kukonda kuyula mono sambu yandi zabaka nde mono ta ndima. Mono pesaka profesere matondo kansi mono tendudilaka yandi lukanu na mono ya kukumisa kisalu ya Yehowa, kisalu ya luzingu na mono ya mvimba. Na Yuni 17 na mvu 1942, mono bakaka mbotika mpi kukonda kusukinina mono yantikaka kisalu ya kimupasudi-nzila, mutindu bo ke bingaka baministre ya ntangu yonso ya Bambangi ya Yehowa.

Na nima, na mvu 1942, bo tindilaka mono mukanda sambu na kukota na kisalu ya kisoda mpi mono kwendaka na biro ya bo vandaka kusonika bazina sambu na kutendula kikuma yina mono lenda nwana ve mvita. Mono pesaka bo mukanda yina baprofesere na mono ya iniversite sonikaka sambu na bikalulu na mono ya mbote mpi makuki na mono ya kusala bonso enzeniere. Ata baprofesere taka kimbangi yina ya mbote, bo zengilaka mono badolare 10 000 mpi bamvula tanu na boloko ya Leavenworth, na nsi ya Kansas.

LUZINGU NA MONO NA BOLOKO

Bo zengilaka batoko ya Bambangi ya Yehowa kuluta 230 boloko na ferme ya trustee, kisika prison fédérale vandaka na Leavenworth. Beto vandaka kusala kisalu na ferme na nsi ya lutwadisu ya basoda mingi. Basoda ya nkaka yina zabaka nde Bakristu ke kotaka ve na mambu ya politiki vandaka kuzitisa dibanza na beto.

Basoda fioti vandaka kusadisa beto sambu beto landa kikalulu ya kusala balukutakanu. Bo sadisaka beto mpi na kukotisa mikanda ya ke tendulaka Biblia na boloko. Nkutu, kapita ya boloko kumaka kubaka zulunalu na beto Consolation (bubu yai Réveillez-vous !).

KUBASIKA NA MONO NA BOLOKO MPI KISALU YA KIMISIONERE

Na nima ya kulutisa bamvula tatu na bamvula tanu yina bo zengilaka mono, bo basisaka mono na Februari 16, na mvu 1946, bangonda fioti na ntwala ya Mvita ya Zole ya Nsi-Ntoto ya Mvimba. Kukonda kusukinina, mono yantikaka diaka kisalu ya kimupasudi-nzila. Mono vutukaka na mbanza ya Leavenworth, na nsi ya Kansas sambu na kusala kisalu yango. Mono vandaka kuwa boma mingi sambu bo vandaka ti bangindu ya mbi sambu na Bambangi ya Yehowa kuna. Kuzwa kisalu sambu na kulungisa bampusa na mono vandaka mpasi, mpi kuzwa kisika ya kuzinga vandaka mpasi kuluta.

Mono ke yibuka kilumbu mosi na kisalu ya nzo na nzo, soda mosi nganinaka mono nde: “Basika na lupangu na mono!” Ntangu mono monaka yandi ti nti yina bo ke budilaka base-ball, mono waka boma mpi basikaka nswalu. Na lupangu ya nkaka, nkento mosi zabisaka mono nde: “Vingila mwa fioti,” mpi yandi kangaka kielo. Mono vingilaka na nsi tii ntangu yandi kangulaka fenetre ya zulu mpi losilaka mono masa ya mvindu. Kansi kisalu na mono vandaka ti balusakumunu. Na nima, mono waka nde bantu ya nkaka yina mono pesaka mikanda na beto ya ke tendulaka Biblia kumaka Bambangi.

Na mvu 1943, bo kangulaka nzo-nkanda mosi ya mpa sambu na bamisionere na nordi ya New York. Bo bingaka mono na kukota na nzo-nkanda yango mpi mono bakaka diplome na nzo-nkanda ya kumi na Februari 8, na mvu 1948. Nzo-nkanda yango bingamaka Gileade, Nzo-Nkanda ya Biblia ya La Société Watchtower. Na nima ya kubaka diplome na nzo-nkanda yina, bo tindaka mono na Côte-de-l’Or, yina bo ke bingaka bubu yai Ghana.

Ntangu mono kumaka na Côte-de-l’Or, kisalu na mono vandaka ya kuta kimbangi na bamfumu ya guvernema ti bantu ya Eropa. Na bawikendi, mono vandaka kusala kisalu ya kusamuna ti dibundu mosi ya Bambangi ya Yehowa mpi vandaka kusadisa bo na kisalu ya nzo na nzo. Mono vandaka mpi kukwenda kutala Bambangi yina vandaka na bisika ya ntama sambu na kulonga bo kisalu ya kusamuna. Diaka, mono vandaka kusala bonso nkengi ya nziunga pene-pene ya Côte d’Ivoire.

Ntangu mono vandaka kusala na bisika yina, mono longukaka kuzinga bonso bantu ya Afrika, disongidila kulala na nzo ya ntoto, kudia na maboko, kuvanda ya kusondamana “na nganda” mutindu bantu ya Izraele vandaka kusondamana na ntoto ya zelo na zelo. (Kulonga 23:12-14) Kusala mpidina sadisaka mono mpi bamisionere ya nkaka na kupesa mbandu ya mbote. Beto yantikaka kulonguka Biblia ti bankento ya nkaka ya bamfumu ya leta. Ntangu bambeni basisaka mavwanga mpi lombaka nswa nde bo kula beto, bankento ya bamfumu ya leta salaka bikesa sambu babakala na bo kusoba lukanu yina!

Bonso bamisionere ya nkaka na Afrika, mono mpi belaka malaria. Mono vandaka kuwa fievre, kutekita mpi vandaka ve ti makuki ya kutuba to kuyindula. Bantangu ya nkaka, yo lombaka nde mono simba mbwanga na mono ya nsi sambu yo tekita ve. Ata mpidina, kisalu na mono landaka kunatila mono kiese.

Na bamvula iya ya ntete ya mono lutisaka na Afrika, mono vandaka kusonikila Eva Hallquist, yina mu kutanaka ti yandi na ntwala ya kukatuka na États-Unis. Mono waka nde yandi ta baka diplome na Nzo-nkanda ya 21 ya Gileade na Yuli 19, na mvu 1953, na lukutakanu ya bansi mingi ya Bambangi ya Yehowa na stade ya Yankee, na New York. Mono wakanaka ti kapitene ya maswa sambu na kusadila yandi kisalu na maswa na mpila nde yandi nata mono na États-Unis.

Na nima ya kusala nzietelo mosi ya kigonsa bilumbu 22 na nzadi, mono kumaka mpi kwendaka kukutana ti Eva na nto-mbanza ya Bambangi ya Yehowa na Booklyn. Kuna, na ludi ya nzo beto monaka mutindu dibungu mpi bwala New York vandaka kitoko mpi mono yulaka yandi makwela. Na nima ya makwela, Eva kwisaka kulanda mono na Côte-de-l’Or sambu beto sala kumosi.

KULUNGISA MIKUMBA YA DIBUTA

Na nima ya kusala kisalu bamvula mingi ti Eva na Afrika, mama sonikilaka mono nde papa ke bela ngolo maladi ya kansere. Na nima ya kulomba nswa na kisalu, beto vutukaka na États-Unis. Maladi ya papa kumaka ngolo mpi yandi fwaka.

Ntangu beto vutukaka na Ghana, kiteso ya bamvula iya, beto waka nde mama ke bela. Banduku ya nkaka siamisaka beto na kuvutuka sambu na kusansa yandi. Yo vandaka lukanu mosi ya mpasi. Na nima ya bamvula 15 na kisalu ya kimisionere, disongidila bamvula 11 ti Eva, beto vutukaka na États-Unis.

Na nsungi ya bamvula mingi, beto kwendaka sambu na kusansa mama, kusadisa yandi na kukwenda na balukutakanu kana mpila vandaka. Yandi fwaka ti bamvula 86 na Yanuari 17 na mvu 1976. Kansi mpasi ya nkaka ya nene bwilaka mono bamvula uvwa na nima, Eva belaka kansere. Beto nwanaka ngolo sambu na maladi yina, kansi nsuka-nsuka yandi fwaka ti bamvula 70 na Yuni 4, na mvu 1985.

BANSOBA MINGI NA KISALU NA MONO YA KIESE

Na mvu 1988, bo bingaka mono ntangu bo kangulaka biro ya filiale ya Ghana. Yo vandaka kibeni dibaku mosi ya mono ta vilaka ve! Kiteso ya bamvula 40 na ntwala, ntangu mono kumaka na Ghana na nima ya kumanisa nzo-nkanda ya Gileadi, Bambangi vandaka kiteso ya bankama. Yantika mvu 1988, bo vandaka kuluta 34 000 mpi bubu yai, bo me kumaka kiteso ya 114 000!

Na nima ya kusala diaka bamvula zole na Ghana, mono kwelaka Betty Miller nduku ya Eva ya ngolo na Augusti 6, 1990. Kumosi, beto ke landaka kukumisa kisalu ya Yehowa, kisalu ya luzingu na beto. Beto ke vingilaka kilumbu yina ya beto ta kutana diaka ti ba-nkaka na beto, bibuti na beto mpi Eva ntangu bo ta futumuka na Paladisu na ntoto.​—Bisalu 24:15.

Mansanga ke kitaka mono ntangu mono ke yindulaka mabaku ya mbote yina beto me salaka na kisalu ya Yehowa kuluta bamvula 70. Mbala mingi mono ke pesaka Yehowa matondo sambu yandi me twadisaka mono na kukumisa kisalu na yandi, kisalu ya luzingu na mono ya mvimba. Ata ntangu yai, mono kele ti bamvula 90, Yehowa, enzeniere ya kuluta nene na luyalanganu, ke landa kupesa mono ngolo mpi kikesa ya kukumisa kisalu na yandi, kisalu ya luzingu na mono ya mvimba.