Kutambula ti Bantu ya Mayele Me Natilaka Mono Mambote

ATA bamvula mingi me luta, mono ke yibuka diaka mambu yina salamaka kilumbu mosi na suka na mbanza Brookings, na provense ya Dakota na États-Unis. Mono zabaka nde ntama mingi ve beto ta wa madidi. Beto vandaka na nzo mosi, bantu mingi ve, madidi vandaka ngolo mpi beto vandaka kutekita mingi. Beto vandaka kaka ya kutelama na ntwala ya dilonga mosi ya nene yina vandaka ya kufuluka ti masa ya madidi! Bika mono tela beno mambu ya nkaka ya luzingu na mono sambu beno bakisa kikuma yina mono vandaka na kisika yina.

DIBUTA NA BETO

Mono butukaka na Marsi 7, 1936. Beto butukaka bantu iya, mono kele mwana ya nsuka. Beto vandaka kuzinga na ferme mosi ya fioti na esti ya Dakota. Beto vandaka kusala bisalu ya ferme, kansi yo vandaka ve kisalu ya kuluta mfunu na luzingu na beto. Bibuti na mono bakaka mbotika na 1934. Bo kudipesaka na Yehowa mpi yo monisaka nde sambu na bo, kusala luzolo ya Yehowa vandaka mfunu kuluta. Papa na mono, Clarence, vandaka mutambusi ya kimvuka ya bankuluntu na dibundu na beto na mbanza Conde, na Dakota, na nima noko Alfred, kumaka mutambusi ya kimvuka ya bankuluntu.

Dibuta na beto vandaka kukwenda na balukutakanu mbala na mbala mpi na kisalu ya nzo na nzo sambu na kuzabisa bantu kivuvu ya kitoko yina Biblia ke tubila sambu na bilumbu ke kwisa. Mbandu ya bibuti mpi formasio yina bo pesaka beto sadisaka beto na kuzola Yehowa. Mono ti mpangi na mono ya nkento Dorothée, beto kumaka bansamuni ntangu beto vandaka ti bamvula sambanu. Na 1943, ntangu Nzo-Nkanda ya Kisalu ya Teokrasi yantikaka, mono kumaka kusala masolo na Nzo-Nkanda.

Beto vandaka kuzola mingi kukwenda na balukutakanu ya nene. Mono ke yibuka lukutakanu ya nene yina beto salaka na 1949 na mbanza Sioux Falls, na Dakota. Mpangi Grant Suiter salaka disolo mosi, yina vandaka ti ntu-diambu “Il est plus tard que vous ne le pensez !” Yandi tubaka nde Bakristu yonso yina me kudipesaka na Yehowa fwete samuna nsangu ya mbote ya Kimfumu ya Nzambi. Na nima, mono kudipesaka na Yehowa. Mono bakaka mbotika na lukutakanu ya nziunga yina landaka, na Novembri 12, 1949 na Brookings. Yo yina mono kwendaka na nzo ya fioti ya madidi mingi, yina mono tubilaka na luyantiku. Beto iya vandaka kuvingila bo pesa beto mbotika na dilonga ya nene ya masa.

Mono bakaka lukanu ya kukuma mupasudi-nzila. Mono yantikaka kisalu yango na Yanuari 1, 1952 ntangu mono vandaka ti bamvula 15. Biblia ke tuba nde: “Muntu yina ke tambulaka ti bantu ya mayele ta kuma mayele.” Na dibuta na beto bantu ya mayele vandaka mingi mpi bo sepelaka na lukanu na mono ya kukuma mupasudi-nzila. (Bingana 13:20) Mbala mingi mono vandaka kusamuna ti noko Julius, yandi vandaka ti bamvula 60. Ata yandi vandaka mbuta, mono vandaka na kiese ya kusamuna ti yandi. Yandi zabaka mambu mingi na luzingu, yo yina mono longukaka mambu mingi na yandi. Ntangu fioti na nima, Dorothée kumaka mupasudi-nzila.

BANKENGI YA NZIUNGA SADISAKA MONO

Ntangu mono vandaka toko, bibuti na mono vandaka kubingisa bankengi ya nziunga ti bankento na bo na nzo na beto. Mpangi Jesse Cantwell ti nkento na yandi Lynn sadisaka mono mingi. Bo vandaka kuzola mono mingi mpi bo vandaka kupesa mono kikesa. Ntangu bo vandaka kutala mabundu ya vandaka pene-pene ti beto, bantangu ya nkaka bo vandaka kubingisa mono na kusamuna ti bo, mono vandaka kusepela mingi. Mpusa na mono vandaka ya kudipesa mingi na kisalu ya Yehowa bonso bo mpi mono vandaka kuzola kisalu ya kimupasudi-nzila.

Na nima, bo sobaka beto nkengi ya nziunga, Bud Miller kumaka nkengi na beto. Ntangu yandi ti nkento na yandi, Joan, kwisaka na dibundu na beto, mono vandaka ti bamvula 18. Na ntangu yina, yo lombaka nde mono kwenda na biro ya leta ya ke bakaka lukanu ya babakala yina fwete kuma basoda ya insi. Bo zabisaka mono bisalu yina mono ta salaka. Mono monaka nde yo ke wakana ve ti ntuma ya Yezu ya ke lombaka Bakristu na kukota ve na mambu ya politiki. Mono vandaka kuzola kusamuna nsangu ya mbote ya Kimfumu. (Yoane 15:19) Yo yina, mono lombaka bo na kutadila mono bonso pastere.

Mono waka kiese ntangu mpangi Miller songaka mono nde yandi ta kwenda ti mono na biro yina ya leta. Yandi vandaka kikesa mpi vandaka ve kuwa bantu boma. Yandi zabaka Masonuku mbote. Kuzaba nde mpangi Miller kele na lweka na mono, pesaka mono kiese mingi! Beto kwendaka kusolula ti bantu ya biro yina. Na nima, na kilumbu mosi na 1954, bo tubaka nde bo me ndima kutadila mono bonso pastere. Yo pesaka mono nzila ya kusadila diaka Yehowa mingi.

Ntangu fioti na nima, bo bingaka mono na kusala na Betele, na Ferme ya Kimfumu, na kisanga ya Staten, na New York. Mono salaka kuna kiteso ya bamvula tatu. Mono me longukaka mambu mingi na bampangi mingi ya mayele, bankento mpi babakala, yina mono salaka ti bo.

KISALU YA BETELE

Ferme ya kisanga ya Staten vandaka mpi ti radio yina bo vandaka kubinga WBBR. Bambangi ya Yehowa sadilaka yo banda 1924 tii na 1957. Bampangi 15 to 20 ya Betele vandaka kusala na ferme. Mingi na kati na beto vandaka batoko mpi beto zabaka mambu mingi ve. Kansi, mpangi Eldon Woodworth, Mukristu mosi yina bo me tulaka mafuta, vandaka kusala ti beto. Yandi vandaka bonso tata na beto mpi longaka beto mambu mingi. Kana mwa mavwanga me basika na kati na beto, mpangi Woodworth vandaka kutuba nde, “Yehowa ke sala mambu ya nene ata bampangi yina yandi ke sadila kele bantu ya kukonda kukuka.”

Mpangi Frederick Franz vandaka mpi ti beto, yandi mpi vandaka kusadisa beto. Yandi vandaka mayele mpi zabaka Biblia mbote-mbote. Yandi vandaka kuzola beto yonso. Mpangi Harry Peterson vandaka kulambila beto. Zina na yandi vandaka kibeni Papargyropoulos, kansi beto vandaka kubinga yandi Harry Peterson. Yandi mpi vandaka Mukristu yina bo me tulaka mafuta mpi vandaka kuzola kisalu ya kusamuna mingi. Mpangi Peterson vandaka kusala mbote kisalu na yandi na Betele, ata mpidina yandi vandaka kusamuna mingi. Konso ngonda, yandi vandaka kukabula bazulunalu mingi kibeni. Yandi zabaka mpi Biblia mbote, beto vandaka kuyula yandi bangiufula mpi yandi vandaka kupesa bamvutu.

BAMPANGI BANKENTO YA MAYELE LONGAKA MONO MAMBU MINGI

Na ferme, beto vandaka kuyidika bambuma ti bandunda. Na mvula mosi beto vandaka kutinda bakoli ya bambuma mpi ya ndunda kiteso ya 45 000 na Betele. Mono vandaka kusala ti Etta Huth, mpangi-nkento mosi ya mayele mingi. Yandi vandaka kubongisa bima yina beto vandaka kutudila bambuma ti bandunda. Bampangi-bankento ya bwala yina vandaka kukwisa kusala ti beto, mpangi Etta vandaka kutwadisa kisalu yango. Ata yandi zabaka mbote kisalu yina, yandi vandaka ntangu yonso kuzitisa bampangi yina vandaka kutwadisa bisalu na ferme. Mpangi Etta vandaka mbandu ya mbote sambu na beto yonso.

Mpangi Angela Romano, toko mosi ya nkento, vandaka mpi kusadisa beto na ferme. Ntangu yandi zabaka kieleka, mpangi Etta sadisaka yandi. Mono kwelanaka ti Angela na Aprili 1958, beto kele na kiese ya kusadila Yehowa kumosi bamvula 58. Angela me kumisaka ngolo lukwikilu na yandi, mpi yo me kumisaka makwela na beto ngolo. Yandi kele nkento ya mayele, yo yina mono ke tudilaka yandi ntima, ata na ntangu ya mpasi.

KISALU YA KIMISIONERE MPI YA NZIUNGA

Na 1957, bampangi tekaka radio WBBR mpi banzo yina vandaka na kisanga ya Staten. Yo yina, mono kwendaka kusala na Betele ya Brooklyn na nsungi ya ntangu fioti. Ntangu beto kwelanaka ti Angela, kisalu na mono ya betele sukaka. Beto salaka ti yandi kisalu ya kimupasudi-nzila bamvula tatu na kisanga ya Staten. Na ntangu mosi buna, mono kumaka kusala diaka ti bantu yina sumbaka radio WBBR, bo kumaka kubinga radio na bo WPOW.

Mono ti Angela vandaka ti luzingu ya kukonda mindondo sambu na kusadisa na konso kisika yina mpusa ya bansamuni kele mingi. Na 1961, beto kumaka bapasudi-nzila ya nene na mbanza Falls, na Nebraska na États-Unis. Na nima, bo bingisaka beto na Nzo-Nkanda ya Kisalu ya Kimfumu na mbanza Lansing, na New York; na ntangu yina, nzo-nkanda vandaka kusala ngonda mosi. Beto sepelaka ti formasio yina beto bakaka, mpi beto vandaka kutuba nde na nima ya nzo-nkanda beto ta sepela kuvutuka na Nebraska. Kansi bo tindaka beto kisika ya nkaka. Beto kumaka bamisionere na Cambodia, bwala mosi ya kitoko na Sudi-esti ya Asi, beto monaka, waka, mpi diaka bima mingi ya mpa. Beto vandaka kuzola kibeni kuzabisa bantu nsangu ya mbote ya Kimfumu.

Kansi ntangu mambu ya politiki nataka mubulu na Cambodia, beto kwendaka na sudi ya Vietenami. Na nima ya bamvula zole, mono belaka ngolo, yo yina beto vutukaka na États-Unis. Maladi na mono bakaka ntangu mingi. Ntangu maladi manaka, beto vutukilaka kisalu ya kimupasudi-nzila.

Na Marsi 1965, beto yantikaka kutala mabundu. Na nsungi ya bamvula 33, mono ti Angela salaka kisalu ya nziunga mpi ya distrike, beto vandaka kusadisa mingi na balukutakanu ya nene. Kisalu yai vandaka kupesa mono kiese, sambu balukutakanu ya nene ke sepedisaka mono mingi. Ntangu beto vandaka kutala mabundu ya mbanza New York mpi na nziunga na yo, balukutakanu mingi ya nene vandaka kusalama na Yankee Stadium na New York.

BETO VUTUKAKA NA BETELE MPI NA BANZO-NKANDA YA BUKRISTU

Mono ti Angela bakaka mikumba mingi ya mpasi. Na 1995, mono vandaka longi na Nzo-Nkanda ya Ke Longaka Mutindu ya Kusala Kisalu (École de formation ministérielle). Bamvula tatu na nima, bo bingaka beto na Betele. Na nima ya bamvula 40, mono vandaka na kiese ya kuvutuka na Betele, kisika yina mono yantikaka kisalu ya ntangu yonso. Na ntangu mosi buna, mono salaka na Biro Yina Ke Talaka Kisalu ya Bilanga mpi mono vandaka longi na banzo-nkanda mingi yina vandaka kusalama. Na 2007, Nto-Kimvuka kangulaka Biro ya Banzo-Nkanda ya Kimfumu, yina ta talaka mambu yonso ya banzo-nkanda yina Betele vandaka kuyidika, mpi mono vandaka nkengi na biro yina bamvula mingi.

Bansoba mingi me salama na Banzo-Nkanda ya Kimfumu. Na 2008, bo kangulaka Nzo-nkanda ya Bankuluntu. Na bamvula zole yina landaka, bo longaka bankuluntu kuluta 12000 na mbanza Patterson mpi na Betele ya Brooklyn. Nzo-nkanda yai ke landa na kusalama na bisika mingi. Na 2010, bo sobaka zina ya Nzo-Nkanda ya Ke Longaka Mutindu ya Kusala Kisalu, bo kumaka kubinga yo Nzo-Nkanda Sambu na Bampangi-Babakala Yina Me Kwelaka Ve. Na nima bo kangulaka diaka Nzo-Nkanda Sambu na Bakristu Yina Me Kwelaka.

Na Septembri 2014, bo vukisaka Nzo-Nkanda Sambu na Bampangi-Babakala Yina Me Kwelaka Ve mpi Nzo-Nkanda Sambu na Bakristu Yina Me Kwelaka, bo ke bingaka yo Nzo-Nkanda ya Bansamuni ya Kimfumu. Bana ya nzo-nkanda yai lenda vanda bankwelani to bampangi-babakala ti bampangi-bankento yina me kwelaka ve. Bampangi mingi sepelaka ntangu bo waka nde nzo-nkanda yai ta vanda mpi na bansi na bo. Yo kele kiese na kuzaba nde bampangi mingi kele ti dibaku ya kukota na banzo-nkanda yai. Mono kele na kiese na mutindu bampangi mingi ke sala bansoba na luzingu na bo sambu na kukota na banzo-nkanda yai.

Kana mono yindula luzingu na mono na ntwala ya kubaka mbotika na nzo yina madidi vandaka mingi, mpi luzingu ya mono kele na yo bubu yai, mono ke tonda Yehowa na mutindu mono me kutanaka ti bantu ya mayele na luzingu na mono. Bo me sadisaka mono na kuzaba Yehowa mpi kusadila yandi mbote-mbote. Bankaka na kati na bo vandaka baleke na mono mpi bankaka vandaka bambuta na mono. Luzingu ya bampangi mingi na kati na bo vandaka ya kuswaswana ti ya mono. Kansi bisalu mpi bikalulu na bo, ndimisaka mono nde bo ke zolaka Yehowa mingi. Mono kele na kiese ya kuzwa banduku mingi ya mayele na kati ya bansadi ya Yehowa, bo me longaka mono mambu mingi.