Keti Maria Kele Mama ya Nzambi?

Mvutu ya Biblia

Ve, Biblia ke longaka ve nde Maria kele mama ya Nzambi. Diaka, yo ke tubaka ve nde Bakristu fwete sambila Maria.a Beto tadila mambu yai:

Maria tubaka ve ata kilumbu mosi nde yandi vandaka mama ya Nzambi. Biblia ke tubaka nde yandi butaka “Mwana ya Nzambi” kansi ve Nzambi yandi mosi.—Marko 1:1; Luka 1:32.
Yezu Kristu tubaka ve nde Maria vandaka mama ya Nzambi to nde yo lombaka bantu kuyantika kusambila yandi. Nkutu yandi sungikaka nkento mosi yina sikisaka Maria sambu na mukumba yina yandi lungisaka ya kuvanda mama ya Yezu. Yezu songaka nkento yina nde: “Ve, kansi kiese na bantu yina ke waka ndinga ya Nzambi mpi ke landaka yo!”—Luka 11:27, 28.
Bangogo “Mama ya Nzambi” mpi“Théotokos” (muntu yina butaka Nzambi) kele ve na Biblia.
Biblia sadilaka ngogo “Ntotila-Nkento ya Zulu” sambu na kutubila Maria ve, kansi sambu na kutubila nzambi-nkento mosi ya luvunu yina bantu ya Izraele yina kumaka ba-aposta vandaka kusambila. (Yeremia 44:15-19) Ziku “Ntotila-Nkento ya Zulu” vandaka nzambi-nkento mosi ya Babilone yina bo vandaka kubinga Ishtare (Astarte).
Bakristu ya ntete-ntete vandaka ve sambilaka Maria. Bo vandaka kupesa yandi mpi ve lukumu mosi buna. Muntu mosi ya mayele tubaka nde Bakristu ya ntete-ntete “vandaka kubuya lusambu ya biteki mpi yo ke monana nde bo vandaka kubanga nde kana bo me pesa Maria lukumu ya kuluta ndilu, yo ta vanda bonso nde bo ke sambila nzambi-nkento mosi buna.”—Mukanda In Quest of the Jewish Mary.
Biblia ke tubaka nde Nzambi ke zingaka ntangu yonso. (Nkunga 90:1, 2; Yezaya 40:28) Yandi kele ve ti luyantiku, yo yina yandi lenda vanda ve ti mama. Diaka, Maria lendaka ve kukuka kunata Nzambi na divumu na yandi sambu Biblia ke tuba pwelele nde, ata zulu kele fioti sambu na Nzambi.—1 Bantotila 8:27.

Maria Kele Mama ya Yezu Kansi Ve “Mama ya Nzambi”

Maria vandaka Muyuda mpi yandi vandaka mutekolo ya Ntotila Davidi. (Luka 3:23-31) Nzambi ndimaka kibeni Maria sambu yandi vandaka muntu ya lukwikilu mpi ya kangamaka na yandi. (Luka 1:28) Nzambi ponaka yandi sambu yandi buta Yezu. (Luka 1:31, 35) Maria butaka bana ya nkaka ti bakala na yandi Yozefi.—Marko 6:3.

Biblia ke tubaka nde Maria kumaka longoki ya Yezu. Kansi yo ke tubaka diaka ve mambu ya nkaka sambu na yandi.—Bisalu 1:14

Sambu na nki bantu ya nkaka ke monaka Maria bonso mama ya Nzambi?

Mambu ya ntete yina bantu salaka sambu na kusambila Maria salamaka na mvu-nkama ya iya ya ntangu na beto. Na ntangu yina, dibundu ya Katolika kumaka dibundu ya leta ya Kimfumu ya Roma. Yo salaka nde bantu mingi ya vandaka kundima mambu yina mimpani ke ndimaka kukuma Bakristu ya zina. Dibundu bakaka dilongi ya Butatu Busantu mpi kumaka kulonga yo, dilongi mosi ya kele ve na Biblia.

Dilongi yina ya Butatu Busantu pusaka bantu mingi na dibundu na kutuba nde kana Yezu kele Nzambi, yo ke tendula nde Maria kele mama ya Nzambi. Na mvu 431 ya ntangu na beto, na lukutakanu mosi ya bamfumu ya Dibundu salaka na Efezo, bo tubaka na pwelele yonso nde Maria kele “Mama ya Nzambi.” Na nima ya lukutakanu yina, bantu kumaka kusambila Maria na mutindu kuluta ndilu. Ntangu bantu yina vandaka kundima mambu yina mimpani ke ndimaka vandaka kukuma bantu ya Dibundu, bifwanisu ya mwense Maria mpi biteki na yandi kumaka kubaka malembe-malembe kisika ya banzambi ya bankento ya vandaka kusala nde bankento kubuta, mu mbandu Artemisi (to Diane sambu na bantu ya Roma) mpi Isis.

Na mvu 432 ya ntangu na beto, pape Sixte III pesaka nsiku nde bo tunga nzo-nzambi mosi na Roma sambu na lukumu ya “Mama ya Nzambi.” Bo tungaka nzo-nzambi yango pene-pene ya tempelo mosi ya ntama yina bo tungaka sambu na lukumu ya Lucine, nzambi-nkento ya Roma ya me tala kubutuka. Nsoniki mosi bingaka nzo-nzambi yina “kidimbu ya me bikalaka yina ke monisa mutindu lusambu ya Maria bakaka kisika ya lusambu ya Mama ya Nene, nzambi-nkento ya mimpani, ntangu dibundu ya bukristu ya zina kotaka na Roma.”—Mary—The Complete Resource.

a Mabundu mingi ke longaka nde Maria kele mama ya Nzambi. Bantangu ya nkaka, bo ke bingaka yandi “Ntotila-Nkento ya Zulu” to Théotokos ngogo mosi ya Kigreki ya ke tendula “muntu yina butaka Nzambi.”