Nsangu ya Kimfumu No. 36

Mvu-Funda ya Mpa bilumbu yina kekwisa kebumbila nge inki?

Mvu-funda ya mpa keti yo kele luyantiku ya ntangu mosi ya mpa?

MVU-NKAMA ya 20 kusukaka na Desembri 31, 1999, na midi ya mpimpa.a Yo vandaka mvu-nkama yina kumonaka mavwanga mingi. Kansi, yo monaka mpi luyantiku ya ba teknolozi ya mpa, kutoma ya kuyituka na mutindu ya kusansa bantu, kuyela yina kesalama mingi mpi nswalu na mambu yina metala bansangu, mpi kuyela yina kesalama nswalu na kimvwama ya ntoto ya mvimba. Yo yina, bantu mingi kuyambaka mvu-nkama ya mpa bonso kidimbu ya kivuvu mpi ya kusoba ya makambu. Keti mbala yankaka bitumba, bunsukami, kubeba ya ntoto, mpi maladi tasuka na mvu-funda yai?

Bantu mingi keyindulaka mutindu yina. Kansi, keti yo kele ya kyeleka nde mvu-funda ya mpa tasala bansoba yina tanatila nge mambote, mpi yina tasala nde luzingu na nge ti ya dibuta na nge kukuma na lutaninu? Beto tala mwa ndambu fyoti kaka ya mambu yina beto kekutanaka na yo mpi kiteso yina yo mepanzanaka.

Kubeba ya Ntoto

Bansi ya kutoma ke “na kubebisa ntoto na inza ya mvimba mpi bo kepanza kubeba yai bisika yonso na mpila nde yo kebebisa kuwakana yina kevandaka na kati ya bigangwa mpi bisika yina yo kezingaka.” Kana yo landa mutindu yai, “ntoto talanda kaka na kubeba ngolo kibeni.”​—⁠“Avenir de l’environnement mondial​—2000,” Programme des Nations unies pour l’environnement.

Maladi

“Bubu yai, bantu na nsi ya katikati kefwa na maladi yina kesambukilaka ve, kansi tii kuna beto takuma na mvu 2020, bantu nsambwadi na kati ya bantu kumi yonso yina tafwaka na bansi yina bunsukami kele mingi, tafwaka na maladi yai.”​—“The Global Burden of Disease,” Harvard University Press, 1996.

Bantu ya mayele yankaka ketuba nde “tii na mvu 2010, bantu kiteso ya bamilio 66 tavanda dyaka ve na luzingu na bansi 23 ya bantu yina kebelaka [sida] kele mingi.”​—“Face au sida: la situation dans les pays en développement,” rapore ya Commission européenne ti Banque mondiale.

Bunsukami

“Bantu kiteso ya miliyare 1,3 kesadilaka mbongo na nsi ya dollar mosi na kilumbu, mpi penepene na miliyare 1 kekukaka ve na kuzwa bima ya mfunu na luzingu.”​—⁠“Rapport mondial sur le développement humain 1999,” Programme des Nations unies pour le développement.

Bitumba

“Mubulu na kati ya [bansi ya kuswaswana] mekuma mingi kibeni. Kisina ya mubulu yai kele [kukabwana] na kati ya bandinga, bikanda, ti mabundu, . . . mpi mubulu ya mutindu yai tavanda na kisina . . . ya mitindu mingi ya mavwanga yina tabasika na bamvula makumi zole na tanu yina kekwisa . . . , mpi yo tafwaka bankama ya mafunda ya bantu konso mvula.”​—“À l’aube d’un nouveau monde: la sécurité des États-Unis au XXIe siècle,” Commission américaine d’étude sur la sécurité nationale au XXIe siècle.

Kansi, makelele ti kyese ya bantu kele na yo sambu na mvu-funda ya mpa kenata bo na kuvila nde kubeba ya ntoto, maladi, bunsukami, mpi bitumba mekuma mingi kuluta na ntwala. Kima kele na kisina ya mambu yai yonso kele bwimi, kukonda kutula ntima, mpi kikalulu ya kusosa ntete mambote na bo mosi. Bansosa ya siansi, teknolozi, ti politiki lenda manisa ve bikalulu yai.

Mvu-Funda yina tanatila bantu mambote

Nsoniki mosi ya ntama kutubaka kilumbu mosi nde: “Ke na muntu ve lenda sola nzila na yandi mosi, ke na muntu ve lenda songa nzila na makulu na yandi ntangu yandi [ke] tambula.” (Yeremia 10:23) Muntu mekonda kaka ngolo ve, kansi yandi kele mpi ve ti nswa ya kuyala ntoto. Kaka Ngangi na beto, Yehowa Nzambi, muntu kele ti nswa mpi mayele ya kumanisa makambu ya bantu.​—⁠Roma 11:​33-36; Kusonga 4:⁠11.

Kansi inki ntangu, mpi inki mutindu? Mambu mingi kesonga nde beto kefinama na nsuka ya “bilumbu ya nsuka.” Kangula Biblia na nge ye tanga 2 Timoteo 3:​1-5. Yo ketendula pwelele kibeni bikalulu yina bantu tavanda na yo na bilumbu yai ya “mpasi mingi.” Matayo 24:​3-14 ti Luka 21:​10, 11 ketendula mpi “bilumbu ya nsuka.” Baverse yai ketubila mingi bidimbu yina yantikaka kulungana banda na 1914, beto lenda tanga bitumba ya inza ya mvimba, maladi, ti nzala na bisika ya mutindu na mutindu.

Ntama mingi ve “bilumbu ya nsuka” tasuka. Daniele 2:44 ketuba nde: “Nzambi ya zulu ta tula ntotila [“kimfumu,” NW] mosi yina ta yalaka tii kuna. . . . Yandi tafwa bantotila yonso [ya ntoto] ebuna yandi ta yalaka tii kuna.” Yo zabisaka na ntwala nde Nzambi zolaka kutula Kimfumu, to luyalu, sambu yo yala ntoto. Kusonga 20:4 ketuba nde luyalu yai keyala bamvula mile mosi​—⁠mvu-funda mosi! Tala mwa mitindu yina luzingu ya bantu yonso tatoma na Mvu-Funda yai ya nkembo:

Kimvwama. “Bo ta tunga banzo, bo ta zinga muna; bo ta kuna bilanga ya vinu, bo ta dia bambuma na yo. Banzo ya bo ta tunga ti bilanga ya bo ta kuna, yo ta vanda sambu na bo mosi kansi sambu na bantu ya nkaka diaka ve.”​—Yezaya 65:​21, 22.

Mavimpi. “Meso ya bantu ya kufwa-meso ta mona, makutu ya bantu ya kufwa-makutu ta kanguka. Bantu ya makulu-kifu ta pumbuka bonso mbambi, bababa ta kuma kutuba na ndinga ya ngolo ti kiese.” “Ata muntu mosi ve . . . ta tuba diaka nde: ‘Mono ke bela.’”​—Yezaya 33:24; 35:​5, 6.

Kubeba ya Ntoto. Nzambi ‘tafwa bantu yina ke bebisaka nsi-ntoto.’​—Kusonga 11:18.

Kuwakana na Kati ya Bantu. “Na Sioni, ngumba ya Nzambi, ata kima ya mpasi to ya mbi ta vandaka ve; ntoto ta fulukaka na mambu yai: kuzaba Mfumu Nzambi.”​—Yezaya 11:9.

Bamilio ya bantu kekwikilaka na balusilu yai ya Biblia, bo mekumaka ti ngindu ya mbote, mpi bo mekumaka kutula ntima na bilumbu yina kekwisa. Mpi yo kesadisaka bo na kununga mbote bampasi mpi makambu ya luzingu. Inki mutindu Biblia lenda kuma ngolo yina ketwadisa luzingu na nge?

Nzayilu yina kenataka na luzingu!

Sianse ti teknolozi lenda yitukisa mingi kibeni ntangu yankaka! Kansi nzayilu ya bantu menataka ve lutaninu ti kyese na luzingu ya bantu mingi. Nzayilu mosi mpamba lenda nata mambu yai, mpi nzayilu yango kele ya kutendula na Biblia na Yoane 17:3 (NW), yina ketuba nde: “Luzingu ya mvula na mvula kesongidila nde: bo longuka na kuzaba nge, Nzambi mosi kaka ya kyeleka, mpi muntu yina ya nge tindaka, Yezu Kristu.”

Nzayilu ya mutindu yai kele na kati ya Biblia. Ata bantu mingi kevandaka ti bangindu ya ngolo sambu na mukanda yina ya santu, bantu fyoti mpamba melongukaka yo bo mosi. Ebuna nge? Yo ke kyeleka nde yo kelombaka kikesa mingi sambu na kutanga Biblia. Kansi kikesa yina kele mfunu kibeni, sambu Biblia kele mukanda mosi mpamba ya ‘bo sonikaka na ngolo ya Nzambi mpi yina kele mfunu sambu na kulonga, sambu na kusungika, sambu na kubongisa mambu, ti kulonga bantu na kuzinga luzingu ya kinzambi.’​—⁠2 Timoteo 3:⁠16.

Ebuna, inki mutindu nge lenda yantika na kuyikana nge mosi ti Biblia? Sambu na nki nge lenda ndima ve nde Bambangi ya Yehowa kusadisa nge? Bo kelongaka mafunda mingi ya bantu na banzo na bo, mpi bo kelombaka ve mbongo. Sambu na kusadisa nge na kulonguka Biblia, bo kesadilaka mikanda ya kuswaswana yina ketendulaka Biblia, bonso kamukanda Inki Nzambi Kelombaka na Beto? Yo kepesaka bamvutu ya nkufi na bangyufula mingi yina nge lenda vanda na yo na yina metala Biblia, mu mbandu: Nzambi kele nani? Lukanu ya Nzambi sambu na ntoto kele inki? Kimfumu ya Nzambi kele inki? Inki mutindu Biblia lenda tomisa luzingu ya dibuta na nge?

Kana nge tazola nde Mbangi ya Yehowa mosi kwisa kutala nge na nzo, fulusa kitini ya papie yina kele awa na nsi. Bo tavanda na kyese na kuzabisa nge mambu mingi yina metala Luyalu ya Mvu-Funda ya nkembo ya Kimfumu ya Nzambi!

□ Keti nge tazola kubaka kamukanda Inki Nzambi Kelombaka na Beto?

□ Kana beno mezola, beno kwisa kutala mono sambu na kulonguka ti mono Biblia ya ofele na nzo

[Noti na nsi ya lutiti]