Kapu ya Uvwa

Ngolo Yina Kivuvu ya Lufutumuku Kepesaka

1. Kana kivuvu ya lufutumuku kuvandaka ve, inki mutindu bafwa zolaka kuvanda?

KETI nge mevidisaka bantu ya nge kezolaka mingi na lufwa? Kana lufutumuku kuvandaka ve, kivuvu ya kumona bo dyaka zolaka kuvanda mpi ve. Bo zolaka kubikala kaka mutindu Biblia ketuba nde: “Bantu ya kufwa kuzaba kima ve. . . . sambu na nsi ya bafwa kisika ya nge ke kwenda, kisalu kele ve, ngindu kele ve, mayele mpi kele ve.”​—⁠Longi 9:5, 10.

2. Inki kivuvu ya kitoko talungana na nzila ya lufutumuku?

² Na mawa na yandi, Yehowa mesalaka na mpila nde, na nzila ya lufutumuku, bantu mingi yina mefwaka kubaka dibaku ya nene mpenza ya kuvutuka dyaka na luzingu mpi ya kuzinga mvula na mvula. Yo ketendula nde nge lenda kuna kivuvu ya kyese nde kilumbu kele, na inza ya mpa ya Nzambi, nge tamona dyaka bantu ya nge kezolaka mingi yina mefwaka.​—⁠Marko 5:35, 41, 42; Bisalu 9:36-41.

3. (a) Na nki mutindu lufutumuku memonisaka nde yo kele mfunu sambu na kulungana ya lukanu ya Yehowa? (b) Inki ntangu kibeni kivuvu ya lufutumuku kevandaka nto ya kikesa sambu na beto?

³ Sambu lufutumuku kele, beto kezola ve kuwa boma ya mpambampamba ya lufwa. Yehowa lenda bikila Satana nzila ya kumeka bansadi na yandi, kukonda kuyambula bo na kigonsa mosi ya lenda mana ve, sambu Satana kumonisa tii na nsuka kana luvunu ya yandi tubaka nde “muntu lenda bikisa bima yonso ya yandi ke na yo kansi moyo na yandi ve” kele ya kyeleka to ve. (Yobi 2:⁠4) Yezu kubikalaka ya kwikama na Nzambi tii na lufwa, mpi Nzambi kufutumunaka yandi sambu na kuzinga na zulu. Yo yina, Yezu kukaka kumonisa valere ya kimenga ya kimuntu na yandi ya kukuka, yina tagulusa beto, na ntwala ya kiti ya kimfumu ya Tata na yandi ya zulu. Na nzila ya lufutumuku, bantu yina kele na “kibuka ya fyoti,” (NW) bayina tayala kumosi ti Kristu, kele na kivuvu ya kuvukana ti yandi na Kimfumu ya zulu. (Luka 12:32) Sambu na bantu yankaka, kivuvu na bo kele ya kufutumuka sambu na kuzinga mvula na mvula na ntoto yina takituka paladisu. (Nkunga 37:11, 29) Bakristu yonso kemonaka nde kivuvu ya lufutumuku kele nto yina kepesaka bo kikesa “ya nene” ntangu bo kekutanaka ti bampasi yina lenda nata bo na lufwa.​—⁠2 Korinto 4:⁠7.

Dilongi Mosi ya Mfunu Mingi Sambu na Lukwikilu ya Bukristu

4. (a) Inki mutindu lufutumuku kele ‘dilongi ya ntete-ntete’? (b) Lufutumuku ketendulaka nki sambu na bantu mingi ya inza?

⁴ Mutindu Baebreo 6:1, 2 ketuba yo, lufutumuku kele ‘dilongi ya ntete-ntete.’ Yo kele kitini ya fondasio ya lukwikilu, yina kesalaka nde kana yo kele ve, beto lenda kuma mpi ve Bakristu ya kuyela. (1 Korinto 15:16-19) Kansi, na kimvuka, bantu ya inza kebakisaka ve dilongi ya Biblia ya lufutumuku. Sambu bo kevandaka ve ti kimpeve, bantu kemonaka nde luzingu ya kyeleka kele kaka yai ya beto kezinga. Yo yina, bo kekudipesaka kaka na byese ya luzingu. Bantu yankaka kesambilaka na mabundu ya bankaka na bo, ya kele na kati to na nganda ya Kikristu, mpi ya kekwikilaka nde moyo ya muntu kefwaka ve. Kansi lukwikilu ya mutindu yina lenda wakana ve ti dilongi ya lufutumuku yina Biblia kelongaka, sambu lufutumuku lenda vanda na mfunu ve kana bantu kuvandaka ti moyo yina kefwaka ve. Kana muntu kesosa kuvukisa malongi yai yonso zole, yo tavalangasa mabanza na yandi kansi yo tapesa yandi ve kivuvu. Inki mutindu beto lenda sadisa bantu ya ntima ya masonga yina kezolaka kuzaba kyeleka?

5. (a) Na ntwala nde muntu kubakisa ntendula ya lufutumuku, inki yandi fwete zaba ntete? (b) Inki baverse nge lenda sadila sambu na kutendula moyo mpi nkadilu ya bafwa? (c) Inki nge lenda sala kana muntu kesadila mbalula ya Biblia yina ketendula ve kyeleka yai pwelele?

⁵ Na ntwala nde bantu ya mutindu yina kubakisa nde lufutumuku kele ngidika mosi ya kitoko mpenza, bo fwete bakisa ntete mbotembote ntendula ya moyo mpi kuzaba nkadilu ya bafwa. Mbala mingi, kusadila baverse fyoti mpamba kesadisaka beto na kutendula mambu yai pwelele na muntu yina kele na nzala ya kyeleka ya Biblia. (Kuyantika 2:7, NW; Nkunga 146:3, 4; Marko 3:⁠4) Kansi, bambalula mingi ya Biblia ya bilumbu na beto kemonisaka ve pwelele kyeleka yina metala moyo. Yo yina yo kele mfunu nde beto tadila bangogo yina bo mesadilaka na bandinga ya kisina ya bo sadilaka na kusonika Biblia.

6. Inki mutindu nge lenda sadisa muntu na kubakisa ntendula ya moyo?

⁶ Biblia Traduction du monde nouveau mefwana kibeni na kutendula bangogo yina, sambu yo kebalulaka na sikisiki yonso ngogo ya Kiebreo nèphèsh mpi ya Kigreki psukhê, nde “moyo.” Appendice ya Biblia yai kele ti lisiti ya baverse mingi yina kele ti bangogo yai. Bambalula mingi ya Biblia kesadilaka ve bangogo yai na bisika na yo kansi yo kebalulaka bangogo yina ya kisina na mitindu mingi. Bo lenda balula yo nde “moyo,” to mpi nde “kigangwa,” “muntu,” “kima yina kezinga,” mpi “luzingu”; yo yina bo lenda balula “nèphèsh na mono” nde “mono,” mpi “nèphèsh na nge,” nde “nge.” Kufwanisa Traduction du monde nouveau ti bambalula yankaka tasadisa longoki ya masonga na kubakisa nde bangogo ya ndinga ya kisina yina bo mebalulaka nde “moyo” bo kesadilaka yo sambu na bantu mpi bambisi. Kansi bangogo yai kepesa ve ngindu nde moyo kele kima mosi ya kemonanaka ve, ya bo lenda simba ve, yina lenda basika kana nitu mefwa mpi yina lenda zaba nde yo kelanda na kuzinga na kisika yankaka.

7. Na nsadisa ya Biblia, inki mutindu nge lenda tendula nkadilu ya bantu yina kele na Sheole? na Hadesi? na Gehenna?

⁷ Traduction du monde nouveau kesadila mpi ngogo “Sheole” na sikisiki yonso sambu na kukotisa ngogo ya Kiebreo she’ôhl na kifalansa mpi yo kesadilaka ngogo “Hadesi” na kisika ya ngogo haïdês ya Kigreki mpi “Gehenna” na kisika ya ngogo ya Kigreki géénna. “Sheole” ti “Hadesi” kele na ntendula mosi. (Nkunga 16:10, NW; Bisalu 2:27, NW) Traduction du monde nouveau kemonisaka pwelele nde Sheole ti Hadesi ketendula mazyamu ya bantu yonso mpi bo kesadilaka bangogo yai kaka sambu na lufwa, kansi sambu na luzingu ve. (Nkunga 89:48, NW; Kusonga 20:13, NW) Masonuku ketubila mpi kivuvu ya kubasika na mazyamu ya bantu yonso na nzila ya lufutumuku. (Yobi 14:13; Bisalu 2:31) Kansi, bantu yina kekwendaka na Gehenna kele ve ata ti kivuvu mosi sambu na bilumbu kekwisa, mpi Biblia ketuba ve ata kisika mosi nde moyo kezingaka mpi yo kezabaka mambu na kisika yo kekwendaka.​—⁠Matayo 10:⁠28.

8. Inki mutindu kubakisa mbotembote ntendula ya lufutumuku lenda vanda na bupusi na mabanza mpi na bisalu ya muntu?

⁸ Kana nge metendula mambu yai pwelele, nge lenda sadisa muntu na kubakisa nki lufutumuku lenda tendula sambu na yandi. Yandi lenda yantika na kumonisa ntonda sambu na zola yina kupusaka Yehowa na kubongisa ngidika yai ya kitoko. Mpasi ya bantu kewaka ntangu bantu ya bo kezolaka kefwaka lenda lembama ntangu bo keyindula kyese yina bo tavanda na yo na kukutana ti bo dyaka na ntoto ya mpa ya Nzambi. Kubakisa mambu yai kele dyaka mfunu sambu yo kesadisa beto na kubakisa ntendula ya lufwa ya Kristu. Bakristu ya mvu-nkama ya ntete kubakisaka nde lufutumuku ya Yezu kuvandaka fondasio sambu na lukwikilu ya Bukristu, mpi nde yo kangudilaka bantu yankaka nzila ya lufutumuku. Yo yina, bo samunaka na kikesa yonso lufutumuku ya Yezu mpi kivuvu yina yo kepesaka. Mutindu mosi bubu yai, bayina yonso kebakisaka mpi kemonisaka ntonda na lufutumuku kevandaka na mpusa ya ngolo ya kuzabisa kyeleka yai ya mfunu na bantu yankaka.​—⁠Bisalu 5:30-32; 10:42, 43.

Kusadila ‘Nsabi ya Hadesi’

9. Inki mutindu Yezu kusadilaka ntete “bansabi ya lufwa ti ya Hadesi”?

⁹ Bantu yonso yina tayala ti Kristu na Kimfumu na yandi ya zulu fwete fwa ntete. Kansi bo kezaba mbote kivuvu yina yandi pesaka bo ntangu yandi tubaka nde: “Mono fwaka, kansi ntangu yai mono ke na moyo mvula na mvula. Mono ke [na bansabi ya lufwa ti ya Hadesi, NW].” (Kusonga 1:18) Inki yandi zolaka kutuba? Yandi bendaka dikebi na mambu yina kukuminaka yandi mosi. Yandi mpi kufwaka. Kansi Nzambi kubikisaka yandi ve na Hadesi. Na kilumbu ya tatu, Yehowa yandi mosi kuvutulaka Yezu na luzingu ya kimpeve mpi Nzambi pesaka yandi luzingu yina kefwaka ve. (Bisalu 2:32, 33; 10:40) Nzambi kupesaka yandi dyaka “bansabi ya lufwa ti ya Hadesi” na mpila nde yandi sadila yo sambu na kubasisa bantu yankaka na mazyamu mpi kukatula bo bampasi yina disumu ya Adami kunataka. Sambu yandi kele ti bansabi yina, Yezu mefwana mpenza na kutedimisa balongoki na yandi ya kwikama na lufwa. Yandi ketedimisaka ntete bantu ya dibundu na yandi yina kele ya kupakulama na mpeve, mpi yandi kepesaka bo dikabu ya kuluta mbote ya kubaka luzingu yina kefwaka ve na zulu, mutindu Tata na yandi kupesaka yandi yo.​—⁠Roma 6:5; Filipi 3:20, 21.

10. Inki ntangu lufutumuku ya Bakristu ya kwikama ya kupakulama kuyantikaka?

¹⁰ Inki ntangu Bakristu ya kwikama yina mepakulamaka tafutumuka sambu na kwenda kuzinga na zulu? Biblia kemonisa nde bo meyantikaka dezia na kufutumuka. Ntumwa Polo kutendulaka nde bo tatelema na ‘ntangu ya kuvanda ya Kristu,’ yina kuyantikaka na mvu 1914. (1 Korinto 15:23, NW) Bubu yai, ntangu bapakulami ya kwikama kemanisaka luzingu na bo awa na ntoto na nsungi ya kuvanda ya Kristu, yo kelombaka ve nde bo bikala kaka ya kufwa tii kuna Mfumu na bo tavutuka. Kaka na ntangu yina bo kefwaka, bo ketelemaka mbala mosi na mpeve, ‘nitu na bo yonso kebalukaka mutindu ya nkaka na mbala mosi, na nswalu yonso.’ Bo kevandaka na kyese mpenza, sambu bisalu ya mbote ya bo salaka ‘kelandaka bo’!​—⁠1 Korinto 15:51, 52; Kusonga 14:⁠13.

11. Inki lufutumuku tasalama sambu na bantu yonso, mpi nki ntangu yo tayantika?

¹¹ Kansi lufutumuku tasuka ve kaka na bantu yina tayala na Kimfumu ya zulu. Mutindu Kusonga 20:6 ketuba nde ‘bantu ta telama na lufwa na mbala ya ntete’ ketendula nde bantu yankaka mpi fwete futumuka na nima. Bayina tafutumuka na mbala yai ya nima, tavanda na kivuvu ya kyese ya kuzinga na ntoto yina takituka paladisu. Inki ntangu yo tasalama? Mukanda ya Kusonga ketuba nde yo tasalama na nima ya ntangu yina Nzambi tafwa “ntoto ti zulu,” disongidila, ngidika ya bima ya mbi ya ntangu yai, ti bamfumu na yo yonso. Nsuka ya ngidika yai ya ntama mekuma penepene mpenza. Na nima, na ntangu yina Nzambi metulaka, lufutumuku ya ntoto tayantika.​—⁠Kusonga 20:11, 12.

12. Banani tavanda na kati ya bantu ya kwikama yina tafutumuka sambu na kuzinga awa na ntoto, mpi sambu na nki yo kele kivuvu mosi ya kitoko?

¹² Banani dyaka tafutumuka sambu na kuzinga awa na ntoto? Na kati na bo beto ketanga bansadi ya Yehowa ya ntangu ya ntama, babakala ti bankento yina lukwikilu na bo ya ngolo na lufutumuku kupusaka bo na “kukonda kundima nde bo katulaka bo na mpasi na konso nkudulu yina, NW.” Disongidila, bo buyaka kubebisa kwikama na bo na Nzambi sambu na kutina mpasi, to lufwa ya kukonda kukana. Yo tavanda kyese kibeni na kuzaba bo mpi na kuwa mutindu bo mosi tata mambu yonso ya mesalamaka yina Biblia ketubilaka kaka na bunkufi! Na kati ya bantu yina tafutumuka sambu na kuzinga awa na ntoto beto ketanga mpi Abele, mbangi ya Yehowa ya ntete ya kwikama, Enoki ti Noa, bansamuni ya kukonda boma yina kusamunaka nsangu ya Nzambi sambu na kukebisa bantu na ntwala ya Mvula ya Ngolo. Beto ketanga dyaka Abrahami ti Sara, bayina kuyambaka bawanzyo; Moize, yina Nzambi kupesaka Nsiku na Ngumba ya Sinai; baprofete ya kikesa bonso Yeremia, yina kumonaka mutindu Yeruzalemi kufwaka na mvu 607 ya N.T.B.; mpi Yoane Mbotiki, yina kuwaka mutindu Nzambi yandi mosi ketuba nde Yezu kele Mwana na Yandi. Babakala ti bankento mingi ya kwikama yina kefwaka na bilumbu yai ya nsuka ya ngidika ya bima ya mbi ya ntangu yai tavanda mpi na kati ya bafutumuki yango.​—⁠Baebreo 11:4-38; Matayo 11:⁠11.

13, 14. (a) Inki takumina Hadesi mpi bafwa yina kele na kati na yo? (b) Banani dyaka tafutumuka mpi sambu na inki?

¹³ Na nima, katula bansadi ya kwikama ya Nzambi, bantu yankaka mpi tatelema na lufwa, tii kuna muntu mosi ve tabikala na mazyamu. Bafwa yina tabasika na mazyamu yango tavanda nki kiteso? Beto kebaka mvutu na ntangu beto ketanga mutindu Yezu tasadila ‘nsabi ya Hadesi’ sambu na mambote ya bantu yonso. Na mbona-meso ya bo pesaka ntumwa Yoane, yandi monaka ‘bo kelosa’ Hadesi na “dizanga ya tiya.” (Kusonga 20:14) Inki yo ketendula? Yo ketendula nde Hadesi, yina kele mazyamu ya bantu yonso, tavila kimakulu. Yo tavanda dyaka ve, bafwa yonso yina kele na kati na yo tabasika, sambu na mawa na yandi, Yezu tafutumuna bansambidi ya kwikama ya Yehowa mpamba ve, kansi yandi tatedimisa mpi ata bantu ya kukonda lunungu. Ndinga ya Nzambi kendimisa beto nde: “Bantu ya mbote ti bantu ya mbi ta telama na lufwa.”​—⁠Bisalu 24:⁠15.

¹⁴ Ata muntu mosi ve na kati ya bantu yai ya kukonda lunungu tatelema na lufwa kaka sambu bo sambisa yandi nswalu mpi na nima yandi kufwa dyaka. Na ntoto ya lunungu yina tavanda na nsi ya luyalu ya Kimfumu ya Nzambi, bo tasadisa bafutumuki yango na mpila nde bo wakanisa luzingu na bo ti banzila ya Yehowa. Mbona-meso kesonga nde bo takangula “mukanda ya moyo.” Ebuna bo tapesa dibaku ya mbote ya kusonika bazina na bo na mukanda yina. Nzambi ‘tasambisa konso muntu na mambu yina yandi salaka’ na nima ya lufutumuku. (Kusonga 20:12, 13) Ebuna, na nima ya kumekama ya nsuka, kutelema na bo tamonisa nde ‘bo telamaka sambu na kubaka diaka moyo’ kansi yo tavanda ve nde “bo ta telama” kaka sambu na “kubaka ndola” to sambu na kufwa.​—⁠Yoane 5:28, 29.

15. (a) Banani tatelema ve na lufwa? (b) Nzayilu ya kyeleka yina metala lufutumuku fwete pusa beto na kusala inki?

¹⁵ Kansi, yo kele ve nde bantu yonso yina kuzingaka mpi ya mefwaka tafutumuka. Bankaka kusalaka masumu yina ya Nzambi lenda lolula ve. Bantu ya mutindu yina kele na Hadesi ve, kansi na Gehenna, kisika bo mefwaka dibela. Bayina yonso tafwa na “mpasi ya nene,” (NW) yina mefinama kele mpi na kati na bo. (Matayo 12:31, 32; 23:33; 24:21, 22; 25:41, 46; 2 Tesalonika 1:6-9) Yo yina, ata Yehowa kemonisa mawa na mutindu mosi ya kuyituka na mpila yandi tatedimisa bantu ya kufwa na Hadesi, kivuvu ya lufutumuku lenda pusa beto ve na kuvanda na luzingu ya mafu-mafu ntangu yai. Lufutumuku tavanda ve sambu na bantu yina kezitisaka ve kimfumu ya Yehowa na nku. Nzayilu yai fwete pusa beto na kuvutula matondo mingi na Nzambi sambu na mambote na yandi ya beto mefwana ve na kubaka na mpila beto kesala luzolo na yandi na luzingu na beto.

Beto Kebakaka Kikesa na Kivuvu ya Lufutumuku

16. Inki mutindu kivuvu ya lufutumuku lenda vanda nto ya kikesa?

¹⁶ Beto bantu ya kekwikilaka na kivuvu ya lufutumuku, beto lenda baka kikesa na yo. Ntangu yai, kana beto mekuma minunu, beto kezabaka nde beto tazinga dyaka mingi ve ata beto nwa bankisi ya nki mutindu. (Longi 8:⁠8) Kana beto kesadila Yehowa ti organizasio na yandi na kwikama yonso, beto lenda vanda na kivuvu ya ngolo sambu na bilumbu kekwisa. Beto kezaba nde na ntangu ya Nzambi metulaka, beto tazinga dyaka na nsadisa ya lufutumuku. Beto tavanda na luzingu ya kitoko kibeni! Ntumwa Polo kubingaka yo nde “moyo ya kieleka.”​—⁠1 Timoteo 6:19; Baebreo 6:10-12.

17. Inki lenda sadisa beto na kubikala ya kwikama na Yehowa?

¹⁷ Kuzaba lufutumuku mpi Muntu yina kele nto ya ngidika yai kesadisaka beto na kuvanda na lukwikilu ya ngolo. Yo kepesaka beto kikesa ya kubikala ya kwikama na Nzambi ata bambeni ya nku kebangisa beto nde bo tafwa beto. Katuka ntama, Satana kesadilaka boma ya lufwa sambu na kukanga bantu na kimpika. Kansi, Yezu kuvandaka na boma ya mutindu yina ve. Yandi bikalaka ya kwikama na Yehowa tii na lufwa. Na nsadisa ya nkudulu ya kimenga na yandi, Yezu kupesaka bantu yankaka mwaye ya kukatuka na kimpika ya boma ya mutindu yina.​—⁠Baebreo 2:14, 15.

18. Inki mesalaka nde bansadi ya Yehowa kuzabana mingi sambu na kwikama?

¹⁸ Lukwikilu na bo na kimenga ya Kristu mpi na lufutumuku mesalaka nde bansadi ya Yehowa kuzabana mingi nde bo kebikalaka kaka ya kwikama. Ata ntangu bantu kenyokulaka bo, bo kemonisaka nde ‘bo kezolaka ve moyo na bo’ kuluta mutindu bo kezolaka Yehowa. (Kusonga 12:11, NW) Na mayele yonso, bo keyambulaka ve kulanda minsiku ya Bukristu sambu na kugulusa luzingu na bo ya ntangu yai. (Luka 9:24, 25) Bo kezabaka nde ata bo mefwa sambu bo kenwanina kimfumu ya Yehowa, yandi tafuta bo na nzila ya lufutumuku. Keti nge kele na lukwikilu ya mutindu yina? Nge tavanda na yo kana nge kezolaka Yehowa mpi kebakisaka mpenza ntendula ya kivuvu ya lufutumuku.

Mvutukila

• Sambu na nki muntu fwete bakisa ntete ntendula ya moyo ti nkadilu ya lufwa na ntwala ya kubakisa ntendula ya lufutumuku?

• Banani tatelema na lufwa, mpi nki mutindu kuzaba yo lenda simba ntima na beto?

• Inki mutindu kivuvu ya lufutumuku lenda pesa beto kikesa?

[Kifwanisu ya kele na lutiti 84, 85]

Yehowa kesila nde bantu ya mbote ti bantu ya mbi tatelema na lufwa