“Kima ya Ntete, Beno Fweti Zolana Ngolo Mpenza”

“Nsuka ya mambu yonso me kuma penepene. . . . Kima ya ntete, beno fweti zolana ngolo mpenza na kati na beno.”​—1 PIERE 4:7, 8.

YEZU kuzabaka nde mwa bangunga ya nsuka ya yandi lutisaka ti bantumwa na yandi kuvandaka mfunu. Yandi zabaka mambu yina vandaka kukinga bo na ntwala. Bo vandaka ti kisalu mosi ya nene ya kusala, kansi bantu zolaka kumenga mpi kunyokula bo, kaka mutindu bo salaka yandi. (Yoane 15:18-20) Na mpimpa yango yina ya nsuka ya bo lutisaka kumosi, yandi yibusaka bo mbala mingi mfunu ya ‘kuzolana bo na bo.’​—Yoane 13:34, 35; 15:12, 13, 17.

² Ntumwa Piere, yina kuvandaka pana na mpimpa yina, kubakisaka dyambu yango. Bamvula mingi na nima, na mikanda ya yandi sonikaka ntangu fyoti na ntwala ya lufwa ya Yeruzalemi, Piere kubendaka dikebi na mfunu ya zola. Yandi longisilaka Bakristu nde: “Nsuka ya mambu yonso me kuma penepene. . . . Kima ya ntete, beno fweti zolana ngolo mpenza na kati na beno.” (1 Piere 4:7, 8) Bangogo ya Piere kele mfunu mingi sambu na bantu yina kezinga “na bilumbu ya nsuka” ya ngidika ya bima yai. (2 Timoteo 3:1) ‘Zola ya ngolo mpenza’ ketendula inki? Sambu na nki yo kele mfunu nde beto vanda ti zola ya mutindu yina sambu na bantu yankaka? Mpi, inki mutindu beto lenda monisa nde beto kele ti zola ya mutindu yina?

‘Zola ya Ngolo Mpenza’ Ketendula Inki?

³ Bantu mingi keyindulaka nde zola kele mawi mosi ya beto fwete monisa kukonda kusala kikesa. Kansi, ntumwa Piere vandaka kutubila ve kaka zola ya konso mutindu yina; yandi vandaka kutubila zola na mutindu na yo ya kuluta mbote. Ngogo ‘zola’ ya 1 Piere 4:8 kesadila kele mbalula ya ngogo ya Kigreki a·gaʹpe. Ngogo yina ketendula zola ya kukonda bwimi yina ketwadisama na minsiku. Mukanda mosi ya mezabanaka mingi ketuba nde: “Bo lenda lomba bantu na kumonisa mutindu yai ya zola, sambu yo kele ve ntetentete mawi, kansi desizio ya luzolo yina kepusaka muntu na kusala kima.” Sambu na kikalulu ya bwimi ya beto mebakaka na Adami, beto kele na mfunu ya bangibusa sambu na kumonisa zola na kati na beto, mpi kumonisa zola yango na mutindu yina minsiku ya Nzambi kemonisaka.​—Kuyantika 8:21; Roma 5:12.

⁴ Yo ketendula ve nde beto fwete zolana na kati na beto kaka sambu bo kelomba beto na kusala yo. A·gaʹpe kele ve zola ya kukonda tiya mpi mawi. Piere kutubaka nde beto fwete ‘zolana ngolo mpenza [na ngogo na yo ya kisina, yo ketendula “kukumisa nene”] na kati na beto.’ (Kingdom Interlinear) Ata mpidina, zola ya mutindu yai kelombaka kusala kikesa. Sambu na yina metala ngogo ya Kigreki ya bo mebalula nde “ngolo mpenza,” muntu mosi ya mayele ketuba nde: “Yo kemonisa mutindu muntu yina kesalaka nsaka ya kubaka ntinu kesadilaka misisa na yandi tii na nsuka ya ngolo na yandi na nsuka ya ntinu.”

⁵ Yo yina, zola na beto fwete suka kaka ve na kusala mambu yina beto kemona pete to na bantu fyoti mpamba ya beto kepona. Zola ya Bukristu kelombaka nde beto ‘kumisa ntima na beto nene’ mpi beto monisa zola na bantu yankaka ata ntangu yo lenda vanda mpasi na kusala yo. (2 Korinto 6:11-13) Yo kele pwelele nde beto fwete kuna mpi kusadila mutindu yai ya zola kaka mutindu muntu ya kesalaka nsaka ya kubaka ntinu kelongukaka mpi kesadilaka malongi yango sambu na kutomisa ngolo na yandi. Yo kele mfunu nde beto zolana mutindu yai na kati na beto. Sambu na inki? Bikuma kele mingi, kansi beto tatadila tatu.

Sambu na Nki Beto Fwete Zolana na Kati na Beto?

⁶ Ntetentete, “sambu kuzola ke katukaka na Nzambi.” (1 Yoane 4:7) Yehowa, Nto ya kikalulu yai ya kitoko, kuzolaka beto ntete. Ntumwa Yoane ketuba nde: “Yai kele mutindu Nzambi songaka beto nde yandi ke zolaka beto: Yandi tindaka awa na nsi-ntoto Mwana na yandi mosi ya yandi vandaka na yandi, sambu beto vanda na moyo na ngolo na yandi.” (1 Yoane 4:9) Nzambi “tindaka” Mwana na yandi sambu na kukuma muntu, kulungisa kisalu na yandi, mpi kufwa na nti ya mpasi sambu “beto vanda na moyo.” Inki mutindu beto fwete monisa ntonda na beto sambu na zola ya kuluta nene yina Nzambi memonisilaka beto? Yoane ketuba nde: “Kana Nzambi me zolaka beto mingi mutindu yina, beto mpi fweti zolana beto na beto.” (1 Yoane 4:11) Simba nde Yoane kesonika nde: “Kana Nzambi me zolaka beto mingi mutindu yina,” nge kaka ve kansi beto. Ngindu ya yandi kezola kubasisa kele pwelele: Kana Nzambi kezolaka bampangi na beto Bakristu, ebuna beto mpi fwete zola bo.

⁷ Ya zole, yo kele kibeni mfunu nde beto zolana mingi ntangu yai sambu na kupesa lusadisu na bampangi na beto yina kele na yo mfunu sambu “nsuka ya mambu yonso me kuma penepene.” (1 Piere 4:7) Beto ke na kuzinga na ‘bilumbu ya nsuka ya mpasi mingi.’ (2 Timoteo 3:1) Mambu ya keluta na inza, bisumbula ya lugangu, mpi kimbeni kepesaka beto mpasi. Na ntangu ya mpasi, yo kele mfunu mingi nde beto vanda penepene ya bampangi yankaka. Zola ya ngolo tavukisa beto mpi tapusa beto na ‘kusadisana.’​—1 Korinto 12:25, 26, NW.

⁸ Ya tatu, beto fwete zolana sambu beto kezola ve ‘kupesa Satana nzila’ nde yandi kusa beto sambu na mambote na yandi. (Efezo 4:27) Satana kesosaka ntangu yonso mpila ya kusadila bifu ya bampangi na beto Bakristu sambu na kubudisa beto sakuba. Kana Mukristu yankaka metuba to mesala kima mosi ya melwadisa beto, keti yo fwete pusa beto na kukatuka na dibundu? (Bingana 12:18) Beto tasala yo ve kana beto kezolanaka ngolo mpenza na kati na beto! Zola ya mutindu yai kesadisaka beto na kutanina ngemba mpi na kusadila Nzambi kumosi “dipeka na dipeka.”​—Sofonia 3:9, NW.

Mutindu ya Kumonisa nde Nge Kezolaka Bankaka

⁹ Kumonisa zola fwete yantika na nzo. Yezu kutubaka nde bantu zolaka kuzaba balongoki na yandi ya kyeleka na zola ya bo zolaka kuvanda na yo na kati na bo. (Yoane 13:34, 35) Zola fwete monana na dibundu mpamba ve kansi yo fwete monana mpi na dibuta, disongidila na kati ya bankwelani mpi na kati ya bibuti ti bana. Yo mefwana kaka ve na kuzola bantu ya dibuta na beto; beto fwete monisa yo na mitindu ya mbote.

¹⁰ Inki mutindu bankwelani lenda monisa zola na kati na bo? Bakala yina kezolaka kibeni nkento na yandi kemonisaka yandi na bangogo mpi na bisalu na yandi, yo vanda na meso ya bantu to na kingenga, nde yandi kezolaka yandi. Yandi kezitisaka valere ya nkento na yandi mpi ketulaka dikebi na mabanza, bangindu, mpi mawi na yandi. (1 Piere 3:7) Yandi ketulaka mambote ya nkento na yandi na ntwala ya mambote na yandi, mpi yandi kesalaka yonso ya yandi lenda sambu na kulungisa bampusa na yandi ya kinsuni, ya kimpeve, mpi ya mawi. (Efezo 5:25, 28) Nkento yina kezolaka kibeni bakala na yandi ‘kezitisaka’ yandi mingi, ata bantangu yankaka bakala yina kelungisa ve bivuvu na yandi. (Efezo 5:22, 33) Yandi kepesaka bakala na yandi maboko mpi kelemfukilaka yandi, yandi kelombaka ve bima yina bakala na yandi lenda pesa yandi ve, kansi yandi kesalaka kumosi ti yandi sambu na kutula meso kaka na mambu ya kimpeve.​—Kuyantika 2:18; Matayo 6:33.

¹¹ Bibuti, inki mutindu beno lenda monisa zola na bana na beno? Luzolo na beno na kusala ngolo sambu na kupesa bo bima ya kinsuni kemonisaka nde beno kezolaka bo. (1 Timoteo 5:8) Kansi bana kevandaka kaka ve ti mfunu ya madya, bilele, mpi kisika ya kulala. Bo kevandaka mpi ti mfunu ya malongi ya kimpeve sambu na kuyela na zola mpi kusadila Nzambi ya kyeleka. (Bingana 22:6) Yo ketendula nde dibuta fwete bumba ntangu ya kulonguka Biblia, kusala kisalu ya kusamuna, mpi kukwenda na balukutakanu ya Bukristu. (Kulonga 6:4-7) Kuzitisa programe yai kelombaka kusala kibansa, mingimingi na ntangu yai ya mpasi. Dikebi mpi bikesa ya nge kesala sambu na kulungisa bampusa ya kimpeve ya bana na nge kele mutindu mosi ya kumonisa zola, sambu yo kemonisa nde nge ketulaka mambote ya mvula na mvula ya bana na nge na ntima.​—Yoane 17:3.

¹² Yo kele mfunu nde bibuti kumonisa mpi zola na kulungisaka bampusa ya mawi ya bana na bo. Bana kevandaka ve na ngolo ya kuditanina; bantima na bo ya buleke kevandaka ti mfunu nde beno ndimisa bo nde beno kezolaka bo. Beno songa bo nde beno kezolaka bo mpi beno monisila bo zola mingi, sambu bangogo ya mutindu yai kendimisaka bo nde beno kezolaka bo mpi nde bo kele na valere. Beno sikisaka bo na zola mpi na masonga yonso, sambu yo kesadisaka bo na kuzaba nde beno kemonaka mpi kebakaka bikesa ya bo kesalaka na valere. Beno pesa bo ndola ti zola, sambu ndola ya mutindu yai kezabisaka bo nde beno ketulaka dikebi na mutindu ya bantu yina bo takuma. (Efezo 6:4) Mitindu ya mbote yai yonso ya kumonisa zola kesadisaka na kutunga dibuta mosi ya kyese, ya kele na bumosi, yina kele ya kuyilama mbote kibeni sambu na kununga bampasi ya bilumbu yai ya nsuka.

¹³ Zola kepusaka beto na kulolula bifu ya bankaka. Kuvila ve nde ntangu yandi longisilaka Bakristu na ‘kuzolana ngolo mpenza na kati na bo,’ Piere kumonisaka sambu na nki yo kele kibeni mfunu: “Sambu zola kefikaka masumu mingi.” (1 Piere 4:8, NW) ‘Kufika’ masumu ketendula ve ‘kubumba’ masumu ya nene. Masumu ya nene, bo kezabisaka mpi keyidikaka yo na bantu yina kele na mikumba na dibundu. (Levi 5:1; Bingana 29:24) Kubika nde bansumuki ya ngolo kulanda na kumonisa bantu yina mesala ve ata kima mosi ya mbi mpasi kele kukonda zola, mpi yo kewakana ve ti Masonuku.​—1 Korinto 5:9-13.

¹⁴ Bambala mingi, bifu yina Bakristu yankaka kesalaka kevandaka ya fyoti. Beto yonso kesalaka bifu bantangu yankaka yo vanda na kutuba to na bisalu, beto kelungisaka ve mambu yonso ya beto kesilaka to nkutu beto kepesanaka mpasi. (Yakobo 3:2) Keti beto fwete bula kilolo sambu na bifu ya bankaka? Kusala dyambu ya mutindu yai tabasisa kaka mavwanga na kati ya dibundu. (Efezo 4:1-3) Kana beto kebika nde zola kutwadisa beto, beto ‘tafunda’ ve mpangi na beto sambu na kifu ya yandi mesala. (Nkunga 50:20) Kaka mutindu sima mpi mukubu kefikaka bifu ya kibaka mosi, mutindu mosi mpi zola kefikaka bifu ya bankaka.​—Bingana 17:9.

¹⁵ Zola tapusa beto na kusadisa bantu yina kele mpenza na mfunu ya lusadisu. Mutindu luzingu na bilumbu ya nsuka kelanda kaka na kubeba, bantangu yankaka Bakristu yankaka lenda vanda ti mfunu ya lusadisu ya bima ya kinsuni. (1 Yoane 3:17, 18) Mu mbandu, keti mpangi mosi ya dibundu na beto kenyokwama sambu yandi kele dyaka ve na mbongo to mevidisa kisalu na yandi? Mbala yankaka beto lenda pesa yandi bima ya kinsuni, na kiteso ya bamwaye na beto. (Bingana 3:27, 28; Yakobo 2:14-17) Keti nzo ya mununu mosi yina kele mufwidi kelomba nde bo yidika yo? Beto lenda sala mambu yina mefwana sambu na kuyidika bisika yina kele ya kubeba.​—Yakobo 1:27.

¹⁶ Kumonisa zola na bantu yankaka fwete suka kaka ve na bantu yina kezingaka penepene na beto. Bantangu yankaka beto lenda wa barapore ya bansadi ya Nzambi na bansi yankaka yina kekutana ti bampasi ya nene bonso bamvula ya mupepe ya ngolo, kunikana ya ntoto, to bitumba na kati ya makanda. Bo lenda vanda ti mfunu ya ngolo kibeni ya madya, bilele, mpi bima yankaka. Beto kesosaka ve kuzaba kana bo kele bantu ya nki mpusu ya nitu to ya nki dikanda, sambu beto ‘kezolaka bampangi Bakristo’ yonso. (1 Piere 2:17) Yo yina, bonso mabundu ya mvu-nkama ya ntete, beto kezolaka mpenza kupesa maboko na bikesa ya bo kesalaka sambu na kupesa lusadisu. (Bisalu 11:27-30; Roma 15:26) Ntangu beto kemonisaka zola na mitindu yai yonso, beto kekumisaka ngolo nsinga yina kevukisaka beto na bilumbu yai ya nsuka.​—Kolosai 3:14.

¹⁷ Zola kepusaka beto na kuzabisa bantu yankaka nsangu ya mbote ya Kimfumu ya Nzambi. Beto tadila mbandu ya Yezu. Sambu na nki yandi zabisaka mpi kulongaka nsangu ya mbote? “Yandi wilaka” kibuka ya bantu “mawa” sambu bo vandaka bansukami na kimpeve. (Marko 6:34) Bangungudi ya mabundu ya luvunu, yina kuvandaka ti mukumba ya kulonga bo bakyeleka ya kimpeve mpi kupesa bo kivuvu, vandaka kutudila bo ve dikebi mpi vandaka kukusa bo. Yo yina, zola ti mawa ya ngolo mpi ya masonga kupusaka Yezu na kupesa bantu kikesa ti “Nsangu ya Mbote ya Kimfumu ya Nzambi.”​—Luka 4:16-21, 43.

¹⁸ Bubu yai mpi, kele ti bantu mingi ya bo ketudilaka ve dikebi na kimpeve, ya bo kekusaka mpi ya kele kukonda kivuvu. Kana, bonso Yezu, beto kesosa kubakisa mbote bampusa ya kimpeve ya bantu yina mezaba ntete ve Nzambi ya kyeleka, zola mpi mawa tapusa beto na kuzabisa bo nsangu ya mbote ya Kimfumu ya Nzambi. (Matayo 6:9, 10; 24:14) Na kutadila ntangu fyoti ya mebikala, ntangu yai kele mpenza ve ya kusukinina sambu na kusamuna nsangu yai ya kegulusaka luzingu.​—1 Timoteo 4:16.

“Nsuka ya Mambu Yonso Me Kuma Penepene”

¹⁹ Yibuka nde, na ntwala ya kupesa ndongisila na yandi ya ketuba nde beto fwete zolana na kati na beto, Piere ketuba nde: “Nsuka ya mambu yonso me kuma penepene.” (1 Piere 4:7) Kubika fyoti, inza ya mpa ya lunungu ya Nzambi tayinga inza yai ya mbi. (2 Piere 3:13) Yo yina, ntangu yai kele ve ntangu ya kukonda kudibanza sambu na mambu ya mfunu. Yezu kukebisaka beto nde: “Beno keba! Beno lenda yindula ve na kusala bafete konso ntangu to na kulauka malafu, beno lenda yindula bampasi ya luzingu yai ve; kana ve, kilumbu yina ta kwisila beno na kintulumukina.”​—Luka 21:34, 35.

²⁰ Yo yina, bika beto “kangula meso,” beto vila ve kisika ya beto mekuma na mutindu ntangu kekwenda. (Matayo 24:42) Bika beto keba sambu beto kubwa ve na konso mpukumuna ya Satana yina lenda vwalangasa mabanza na beto. Bika beto pesa ve ata fyoti nzila nde inza yai ya madidi mpi ya kukonda zola kupimisa beto na kumonisa zola na bantu yankaka. Kuluta yonso, bika beto landa na kukwenda penepene ya Nzambi ya kyeleka, Yehowa, yina talungisa kubika fyoti lukanu na yandi ya lukumu sambu na ntoto yai na nzila ya Kimfumu ya yandi mepesaka na Mesia.​—Kusonga 21:4, 5.

[Noti na nsi ya lutiti]

Bambalula yankaka ya Biblia ketubaka na 1 Piere 4:8 nde beto fwete zolana na kati na beto na “masonga yonso,” to “na ntima ya mvimba.”

BANGYUFULA SAMBU NA KULONGUKA

• Inki ndongisila Yezu kupesaka balongoki na yandi na ntwala ya kukwenda na zulu, mpi nki kesonga nde Piere kubakisaka dyambu ya Yezu kutubaka? (Bapar. 1-2)

• ‘Zola ya ngolo mpenza’ ketendula inki? (Bapar. 3-5)

• Sambu na nki beto fwete zolana na kati na beto? (Bapar. 6-8)

• Inki mutindu nge lenda monisa nde nge kezolaka bankaka? (Bapar. 9-18)

• Sambu na nki ntangu yai kele ve ntangu ya kukonda kudibanza sambu na mambu ya mfunu, mpi nki fwete vanda lukanu na beto? (Bapar. 19-20)

[Kifwanisu ya kele na lutiti 29]

Dibuta yina kele na bumosi kele ya kuyilama mbote kibeni sambu na kununga bampasi ya bilumbu yai ya nsuka

[Kifwanisu ya kele na lutiti 30]

Zola kepusaka beto na kusadisa bantu yina kele mpenza na mfunu ya lusadisu

[Kifwanisu ya kele na lutiti 31]

Kuzabisa bantu yankaka nsangu ya mbote ya Kimfumu ya Nzambi kele mutindu mosi ya kumonisa zola