Keti Nge Kele na Lukwikilu ya Ngolo?

“Beno ke na lukwikilu ya ngolo.”​—2 KORINTO 1:24.

1, 2. Sambu na nki beto fwete vanda ti lukwikilu, mpi nki mutindu yo lenda kuma ngolo?

BANSADI ya Yehowa kezabaka nde bo fwete vanda ti lukwikilu. Ya kyeleka, ‘kana muntu ke na lukwikilu ve, yandi lenda pesa Nzambi kiese ve.’ (Baebreo 11:6) Yo yina, beto kesambaka na mayele yonso sambu na kulomba mpeve santu mpi lukwikilu, yina kele mosi na kati ya mbuma na yo ya mbote. (Luka 11:13; Galatia 5:22, 23) Kulanda mbandu ya lukwikilu ya bampangi na beto Bakristu lenda sala nde kikalulu yai ya beto kele na yo kukuma mpi ngolo.​—2 Timoteo 1:5; Baebreo 13:7.

² Lukwikilu na beto takuma ngolo mingi kana beto kesala kikesa na kulanda kaka nzila yina Ndinga ya Nzambi ketudila Bakristu yonso na kulanda. Lukwikilu na beto lenda kuma ngolo kana beto ketanga Biblia konso kilumbu mpi beto kelonguka Masonuku na mudindu na nsadisa ya mikanda yina “mpika ya mbote ti ya mayele” kepesaka. (Luka 12:42-44; Yozue 1:7, 8) Beto kepesanaka kikesa na lukwikilu na ntangu beto kekwendaka mbala na mbala na balukutakanu ya Bukristu, balukutakanu ya nene, mpi ya distrike. (Roma 1:11, 12; Baebreo 10:24, 25) Mpi lukwikilu na beto kekumaka ngolo na ntangu beto kesolulaka ti bantu yankaka na kisalu ya kusamuna.​—Nkunga 145:10-13; Roma 10:11-15.

3. Sambu na yina metala lukwikilu, inki lusadisu beto kebakaka na bankuluntu yina kevandaka na zola?

³ Ntangu bo kepesaka beto ndongisila mpi kikesa ya kekatuka na Masonuku, Bakristu ya zola yina kele bankuluntu kesadisaka beto na kutunga lukwikilu na beto. Bo kevandaka ti mpeve bonso yina ya ntumwa Polo, yina kusongaka bantu ya Korinto nde: “Beno ke na lukwikilu ya ngolo. Kansi, beto ke zola kusala ti beno sambu na kiese na beno.” (2 Korinto 1:23, 24) Na mbalula yankaka beto ketanga nde: “Beto ikele bansadi ya beno mu kiese ya beno; kadi mu lukwikilu beno ikele kutelama.” (Luwawanu ya mpa) Muntu ya mbote kezingaka sambu na lukwikilu na yandi. Ya kyeleka, ata muntu mosi ve lenda kwikila na kisika na beto to kukumisa beto bantu ya kwikama. Yo yina, beto ‘fweti baka kilo na beto mosi.’​—Galatia 3:11; 6:5.

4. Inki mutindu masolo ya bansadi ya Nzambi ya kwikama yina kele na Masonuku lenda sadisa beto na kukuma na lukwikilu ya ngolo?

⁴ Masonuku mefuluka ti masolo yina ketubila bantu yina kuvandaka ti lukwikilu. Yo lenda vanda nde beto mezabaka mbote mambu mingi ya nene yina bo mesalaka, kansi keti beto mezabaka mpi mbote lukwikilu yina bo vandaka kumonisa konso kilumbu, mbala yankaka na luzingu na bo ya mvimba? Kutadila ntangu yai mutindu ya bo monisaka kikalulu yai na mambu yina mefwanana ti yina ya beto lenda kutana na yo lenda sadisa beto na kukumisa lukwikilu na beto ngolo.

Lukwikilu Kepesaka Beto Kikesa

5. Inki nzikisa ya Masonuku beto kele na yo ya kemonisa nde lukwikilu kepesaka beto ngolo kusamuna ndinga ya Nzambi na kikesa?

⁵ Lukwikilu kepesaka beto ngolo ya kusamuna ndinga ya Nzambi ti kikesa. Na kikesa yonso Enoki kutubaka na ntwala nde Nzambi tapesa ndola na bantu ya mbi. Yandi tubaka nde: “Beno wa: Mfumu Nzambi ta kwisa ti bamile na bamile ya bawanzio na yandi sambu na kusambisa bantu yonso, mpi sambu na kupesa ndola na bantu yonso ya mbi ti ya masumu. Yandi ta pesa bo ndola sambu na mambu yonso ya mbi ya bo vandaka kusala ntangu bo buyaka na kulemfuka na yandi, yandi ta pesa bo mpi ndola sambu na mambu yonso ya mbi ya bo vandaka kutuba sambu na yandi.” (Yude 14, 15) Ntangu bo waka bangogo ya mutindu yina, bambeni ya Enoki yina vandaka kuzaba ve Nzambi zolaka kibeni kufwa yandi. Ya kyeleka, yandi tubaka na lukwikilu kukonda boma, mpi Nzambi “bakaka yandi” na kusukisaka luzingu na yandi. Ziku Nzambi kusalaka na mpila nde yandi kunyokwama ve na ntwala ya kufwa. (Kuyantika 5:24; Baebreo 11:5) Beto kekutanaka ve ti mambu ya kuyituka ya mutindu yina, kansi Yehowa kepesaka mvutu na bisambu na beto na mpila nde beto kuka kutuba ndinga na yandi na lukwikilu mpi kikesa.​—Bisalu 4:24-31.

6. Inki mutindu lukwikilu mpi kikesa ya Nzambi kepesaka kusadisaka Noa?

⁶ Sambu na lukwikilu Noa “tungaka maswa; yandi ti fami na yandi bo kotaka muna ebuna bo fwaka ve.” (Baebreo 11:7; Kuyantika 6:13-22) Noa kuvandaka mpi “nsamuni ya lunungu” yina kuzabisaka na kikesa yonso lukebisu ya Nzambi na bantu ya ntangu na yandi. (2 Piere 2:5, NW) Bo vandaka kuseka nsangu ya Mvula ya ngolo yina yandi zabisaka bo, kaka mutindu bantu kesekaka ntangu beto kepesaka bo banzikisa ya Masonuku ya kemonisa nde ntama mingi ve Nzambi tafwa ngidika ya bima yai. (2 Piere 3:3-12) Kansi, bonso Enoki ti Noa, beto lenda zabisa nsangu ya mutindu yai sambu na lukwikilu mpi kikesa yina Nzambi kepesaka beto.

Lukwikilu Kesadisaka Beto na Kukanga-Ntima

7. Inki mutindu Abrahami mpi bantu yankaka kumonisaka lukwikilu ti kukanga-ntima?

⁷ Beto kele na mfunu ya lukwikilu mpi kukanga-ntima, mingimingi na ntangu yai ya beto kekinga nsuka ya ngidika yai ya mbi. Abrahami, mfumu ya dibuta yina vandaka kutita Nzambi, kele na kati ya bantu yina ‘ke na lukwikilu, yina ke kangaka ntima, mpi tabaka mambu yina ya Nzambi silaka.’ (Baebreo 6:11, 12) Sambu na lukwikilu yandi yambulaka mbanza ya Ur, ti mambote na yo yonso, mpi yandi kumaka munzenza na insi yina Nzambi silaka yandi. Izaki ti Yakobi kubakaka mpi lusilu ya mutindu mosi. Kansi, “bantu yina yonso vandaka na lukwikilu ntangu bo fwaka. Bo bakaka ve mambote yina ya Nzambi silaka bo.” Sambu na lukwikilu, “bo vandaka kuzola nsi ya kuluta mbote, disongidila nde nsi yina kele na zulu.” Yo yina, Nzambi “me yidikaka ntama bwala mosi sambu na bo.” (Baebreo 11:8-16) Ee, Abrahami, Izaki, mpi Yakobo ti bankento na bo yina vandaka kutita Nzambi vandaka kukinga na kukanga ntima yonso Kimfumu ya zulu ya Nzambi, ntangu ya bo tafutumuka sambu na kuzinga na ntoto.

8. Inki mambu kukangaka ve Abrahami, Izaki, mpi Yakobo nzila na kumonisa kukanga-ntima mpi lukwikilu?

⁸ Abrahami, Izaki, mpi Yakobo kuvidisaka ve lukwikilu. Bo monaka ve Ntoto ya Lusilu, mpi bo monaka ve makanda yonso kebaka lusakumunu na nzila ya nkuna ya Abrahami. (Kuyantika 15:5-7; 22:15-18) Ata ‘bwala yina ya Nzambi kutungisaka’ zolaka kumonana na nima ya bamvula mingi, babakala yai kulandaka na kumonisa lukwikilu mpi kukanga-ntima na luzingu na bo ya mvimba. Ya kyeleka, beto fwete sala mutindu mosi bubu yai ya Kimfumu ya Mesia ke na kuyala na zulu.​—Nkunga 42:5, 11; 43:5.

Lukwikilu Kepesaka Beto Balukanu ya Kuluta Nene

9. Inki bupusi lukwikilu kevandaka na yo na balukanu?

⁹ Batata ya mabuta ya kwikama kulandaka ve luzingu ya kubeba ya bantu ya Kanana, sambu bo vandaka ti balukanu ya nene. Kiteso mosi mpi lukwikilu kepesaka beto balukanu ya kimpeve yina kepesaka beto ngolo ya kubuya kudikotisa na inza yai ya muntu ya mbi, Satana Dyabulu, keyala.​—1 Yoane 2:15-17; 5:19.

10. Inki mutindu beto kezaba nde Yozefi kulandaka lukanu mosi kibeni ya meluta lukumu ya inza?

¹⁰ Na lutwadisu ya Nzambi, Yozefi mwana ya Yakobo kukumaka mfumu yina vandaka kubumba madya na Ezipte, kansi lukanu na yandi kuvandaka ve ya kuvanda muntu ya nene na inza yai. Sambu na lukwikilu na yandi na balusilu ya Yehowa, ntangu yandi vandaka ti bamvula 110, Yozefi kusongaka bampangi na yandi nde: “Mono kele penepene na kufwa kansi mono zaba nde Nzambi ta talaka beno, yandi ta basisa beno na nsi yai, yandi ta vutula beno na nsi yina ya yandi zengaka nde yandi ta pesa na Abrahami, Izaki ti Yakobi.” Yozefi kulombaka nde bo zika yandi na nsi ya lusilu. Ntangu yandi fwaka, bo tulaka nitu na yandi nkisi sambu yo pola ve mpi bo tulaka yo na sanduku na Ezipte. Kansi ntangu bana ya Izraele kukatukaka na kimpika ya bantu ya Ezipte, profete Moize kunataka mikwa ya Yozefi sambu na kwenda kuzika yo na Ntoto ya Lusilu. (Kuyantika 50:22-26; Kubasika 13:19) Lukwikilu bonso yina ya Yozefi fwete pusa beto na kulanda kutula balukanu ya nene mpenza yina meluta lukumu ya inza.​—1 Korinto 7:29-31.

11. Na nki mutindu Moize kundimisaka nde yandi vandaka ti balukanu ya kimpeve?

¹¹ Moize ‘zolaka kumona mpasi nzila mosi ti bantu ya Nzambi na kisika ya kuzinga na kiese ya masumu ata na mwa-ntangu fioti’ sambu na kukuma muntu ya kulongamaka na dibuta ya luyalu ya Ezipte. (Baebreo 11:23-26; Bisalu 7:20-22) Yandi yambulaka lukumu ya inza mpi mbala yankaka maziami ya nene na kati ya sanduku mosi ya kuyidika mbote na kisika ya lukumu na Ezipte. Kansi mambu yina yonso zolaka kuvanda ti nki valere kana beto fwanisa yo ti dibaku ya kuvanda “muntu ya Nzambi [ya kyeleka],” muwakanisi ya Nsiku ya Nzambi, profete ya Yehowa, mpi musoniki ya Biblia? (Esdrasi 3:2) Keti mpusa na nge kele ya kukuma na grade ya lukumu ya kinsuni, to lukwikilu mepesaka nge balukanu ya kimpeve ya kuluta nene?

Lukwikilu Kenataka Luzingu ya Kyese

12. Inki mbuma lukwikilu kubutaka na luzingu ya Rahabi?

¹² Lukwikilu kepesaka bantu balukanu ya nene kaka ve, kansi yo kepesaka mpi luzingu mosi ya kyese. Yo fwete vanda nde Rahabi ya Yeriko kubakisaka nde luzingu na yandi ya kindumba kunatilaka yandi kibeni kyese ve. Kansi, yo sobaka mpenza ntangu yandi kumaka na lukwikilu! ‘Nzambi ndimaka yandi sambu na mambu ya mbote [ya lukwikilu] ya yandi salaka, yandi muntu yambaka bantu yina ya Israele tindaka, yandi sadisaka bo mpi na kubaka nzila ya nkaka,’ na mpila nde bo bwa ve na maboko ya bambeni na bo, bantu ya Kanana. (Yakobo 2:24-26) Sambu yandi ndimaka nde Yehowa kele Nzambi ya kyeleka, Rahabi kutulaka lukwikilu mpi yandi yambulaka luzingu na yandi ya kindumba. (Yozue 2:9-11; Baebreo 11:30, 31) Yandi kwelaka nsadi mosi ya Yehowa, kansi mumpani ya Kanana ve. (Kulonga 7:3, 4; 1 Korinto 7:39) Rahabi kuvandaka na dibaku ya nene ya kukuma nkaka ya Mesia. (1 Bansangu 2:3-15; Ruti 4:20-22; Matayo 1:5, 6) Bonso bantu yankaka, na kati na bo beto lenda tanga bayina meyambulaka luzingu ya mansoni, yandi tabaka matabisi yankaka​—lufutumuku sambu na kuzinga na paladisu ya ntoto.

13. Inki mutindu Davidi kusumukaka sambu na Batsheba, kansi nki kikalulu yandi monisaka?

¹³ Na nina ya kuyambula luzingu na yandi ya kindumba, yo kemonana nde Rahabi kulandaka kuzinga luzingu ya mbote. Kansi, mwa bantu yankaka yina kudipesaka na Nzambi tuka ntama kusalaka masumu ya nene mpenza. Ntotila Davidi kusalaka bizumba ti Batsheba, yandi fwisaka bakala na yandi na bitumba, mpi na nima yandi kumisaka Batsheba nkento na yandi. (2 Samuele 11:1-27) Na nima ya kubalula kibeni ntima ti mawa mingi kibeni sambu na mbi ya yandi salaka, Davidi kubondilaka Yehowa nde: “Kukatula mono ve Mpeve na nge.” Davidi kuvidisaka ve mpeve ya Nzambi. Yandi vandaka ti lukwikilu nde na mawa na yandi, Yehowa talosa ve “ntima ya mepasuka mpi ya metutama” sambu na masumu ya yo mesala. (Nkunga 51:13, 17, NW; 103:10-14) Sambu na lukwikilu na bo, Davidi ti Batsheba kubakaka lusakumunu sambu bo kotaka na ndonga ya bankaka ya Mesia.​—1 Bansangu 3:5; Matayo 1:6, 16; Luka 3:23, 31.

Lukwikilu Kekumaka Ngolo na Lusadisu ya Nzambi

14. Inki bidimbu kundimisaka Gedeoni nde Nzambi kele ti yandi, inki mutindu disolo yai kesimba lukwikilu na beto?

¹⁴ Ata beto ketambulaka na lukwikilu, bantangu yankaka beto lenda vanda ti mfunu ya kuzaba kana Nzambi tasadisa beto. Zuzi Gedeoni, mosi na kati ya bantu yina ‘kubotulaka bimfumu sambu na lukwikilu,’ kusalaka dyambu ya mutindu yina. (Baebreo 11:32, 33) Ntangu bantu ya Madiani mpi bantu yina kwisaka kukuta bo kunwanisaka Izraele, mpeve ya Nzambi kusimbaka Gedeoni. Sambu yandi zolaka kuzaba kana Yehowa kuvandaka ti yandi, yandi zolaka kumona yo na bidimbu yina yandi lombaka na ntangu yandi tandulaka mpimpa ya mvimba mpusu ya dimeme na kisika yina bo ketutilaka ble. Na kidimbu ya ntete, malulu kubwaka kaka na zulu ya mpusu yango, kansi ntoto kubikalaka ya kukauka. Na kidimbu ya zole malulu kubwaka kaka na ntoto kansi na mpusu ve. Sambu mambu yai kundimisaka yandi nde Nzambi kele ti yandi, Gedeoni, muntu yai ya mayele, kusalaka mambu na lukwikilu mpi yandi bedisaka bambeni ya Izraele. (Bazuzi 6:33-40; 7:19-25) Kana beto kesosa kuzikisa kana diboko ya Nzambi kele ti beto na ntwala nde beto baka desizio, yo ketendula ve nde beto mekonda lukwikilu. Beto kemonisaka lukwikilu na ntangu beto ketangaka mambu yina kele na Biblia, mpi na mikanda na beto ya Bukristu mpi na mpila beto kesambaka sambu na kulomba lutwadisu ya mpeve santu na ntangu beto kebaka badesizio.​— Roma 8:26, 27.

15. Inki mutindu beto lenda baka lusadisu kana beto yindula lukwikilu yina Baraki vandaka na yo?

¹⁵ Lukwikilu ya Zuzi Baraki kubakaka ngolo ntangu bo pesaka yandi kikesa ya kukitisaka yandi ntima. Profete Debora kupesaka yandi kikesa na kubaka lukanu ya kugulusa bantu ya Izraele yina vandaka kunyokwama na maboko ya Yabini, Ntotila ya Kanana. Sambu yandi kwikilaka mpi tulaka ntima na lutaninu ya Nzambi, Baraki kutwadisaka bantu 10 000 yina kuvandaka ve ti binwaninu ya kufwana sambu na bitumba mpi bo nungaka kibuka ya nene ya basoda ya Yabini yina Sisera vandaka kutwadisa. Debora ti Baraki kuyimbaka nkunga ya kyese sambu na kununga ya bo nungaka. (Bazuzi 4:1–5:31) Debora kusyamisaka Baraki na kusala bonso ntwadisi ya Izraele yina Nzambi kuponaka, mpi yandi vandaka mosi na kati ya bansadi ya Yehowa yina “kulaka basoda mingi ya banzenza” na nsadisa ya lukwikilu na bo. (Baebreo 11:33, 34) Kuyindula mutindu Nzambi kusakumunaka Baraki sambu yandi salaka mambu na lukwikilu lenda pusa beto mpenza na kusala dyambu mosi kana beto kele na badute na kulungisa mukumba mosi ya mpasi na kisalu ya Yehowa.

Lukwikilu Kenataka Ngemba

16. Inki mbandu ya mbote Abrahami kubikaka na ntangu yandi sosaka kutula ngemba na kati na yandi ti Loti?

¹⁶ Kaka mutindu lukwikilu kesadisaka beto na kulungisa mikumba na kisalu ya Nzambi, yo kenataka mpi ngemba ti bangwisana ya mbote ti bantu yankaka. Abrahami, yina kukumaka mununu, kubikilaka mwana-mpangi na yandi Loti kimpwanza ya kupona bansi ya kitoko yina vandaka ti bisika mingi ya kudisa bitwisi ntangu bantu yina vandaka kukeba bambisi na bo kuswanaka mpi yo lombaka nde bo kabwana. (Kuyantika 13:7-12) Yo fwete vanda nde Abrahami kusambaka na lukwikilu sambu Nzambi kusadisa yandi na kumanisa dyambu yai. Olie ya kutula mambote na yandi na kisika ya ntete, yandi manisaka makambu na ngemba yonso. Kana mavwanga mebasika na kati na beto ti bampangi na beto Bakristu, bika beto samba mpi beto “sosa ngemba,” na kuyindulaka mbandu ya Abrahami ya zola mpi ya kubaka bantu yankaka na valere.​—1 Piere 3:10-12.

17. Sambu na nki beto lenda tuba nde kuswana ya Polo, Barnabasi, mpi Marko kumanaka na ngemba yonso?

¹⁷ Beto tadila mutindu kusadila minsiku ya Bukristu na lukwikilu lenda sadisa beto na kuzinga na ngemba. Ntangu Polo zolaka kuyantika nzyetelo na yandi ya zole, Barnabasi kundimaka nde bo kwenda kutala mabundu na Shipre mpi Asie Mineure. Kansi, Barnabasi zolaka nde bo kwenda ti kisoni na yandi Marko. Polo kubuyaka sambu Marko kuyambulaka bo na Pamfilia. “Ntembe ya ngolo” kubasikaka, mpi kuswana yai kusalaka nde bo kabwana. Barnabasi kubakaka Marko, bo kwendaka na Shipre, kansi Polo kuponaka Silasi sambu na kwenda ti yandi mpi bo ‘lutaka na provense ya Siria ti ya Silisia; ntangu bo vandaka kuluta, bo vandaka kwenda kupesa ngolo na badibundu.’ (Bisalu 15:36-41) Na nima ya bilumbu, bo wakanaka, sambu Marko vandaka ti Polo na Roma, mpi ntumwa Polo kutubaka mambu ya mbote yina Marko salaka. (Kolosai 4:10; Filemoni 23, 24) Ntangu Polo kuvandaka na boloko na Roma penepene na mvu 65 ya T.B., yandi zabisaka Timoteo nde: “Baka Marko, beno kwisa nzila mosi ti yandi, sambu mono me mona nde yandi me lunga na kusadisa mono na kisalu.” (2 Timoteo 4:11) Yo kemonana nde Polo vandaka kusala bisambu na lukwikilu mpenza sambu na kinduku na yandi ti Barnabasi mpi Marko, mpi yo sukaka na bangwisana ya mbote yina kewakana ti “ngemba ya Nzambi.”​—Filipi 4:6, 7.

18. Ziku nki dyambu kukuminaka Evodia ti Sintike?

¹⁸ Ya kyeleka, sambu beto kele bantu ya kukonda kukuka, “beto yonso ke salaka bifu mingi.” (Yakobo 3:2) Mavwanga kubasikaka na kati ya Bakristu zole ya bankento, bayina Polo kusonikilaka nde: “Evodia ti Sintike, . . . mono ke bondila beno na kuwakana . . . mono ke lomba nge na kusadisa bankento yina; sambu bo salaka ngolo ti mono na kumwangisa Nsangu ya Mbote.” (Filipi 4:1-3) Yo fwete vanda mpenza nde bankento yai ya vandaka kukangama na Nzambi kumanisaka mavwanga na bo na ngemba yonso na kusadilaka ndongisila bonso yina kele na Matayo 5:23, 24. Kusadila minsiku ya Masonuku na lukwikilu yonso tasala nde beto zinga na ngemba bubu yai.

Lukwikilu Kepesaka Beto Ngolo ya Kukanga Ntima

19. Inki dyambu ya mpasi kukukaka ve na kufwa lukwikilu ya Izaki ti Rebeka?

¹⁹ Lukwikilu lenda sadisa beto mpi na kukanga ntima na ntangu ya mpasi. Mbala yankaka beto kele na susi sambu muntu mosi ya dibuta na beto yina mebakaka mbotika mekonda bulemfu na Nzambi na mutindu yandi mekwela muntu yina kele ve Mukristu. (1 Korinto 7:39) Izaki ti Rebeka kumonaka mpasi sambu mwana na bo Ezau kukwelaka bankento yina vandaka kusambila Nzambi ve. Bankento na yandi yai ya dikanda ya Heti “pesaka Izaki ti Rebeka mpasi mingi.” Mpasi yango kulutaka mpenza kiteso yo yina Rebeka kutubaka nde: “Mambu ya bankento ya Ezau yo me lembisa mono ngolo. Kana Yakobi mpi kukwela nkento na dikanda yai ya Heti, mono mfunu ya kuzinga kele ve.” (Kuyantika 26:34, 35; 27:46) Kansi, dyambu yai ya mpasi kufwaka ve lukwikilu ya Izaki ti Rebeka. Bika beto vanda kaka ti lukwikilu ya ngolo ntangu mambu ya mpasi kekumina beto.

20. Inki bambandu ya lukwikilu Ruti ti Noemi kepesa beto?

²⁰ Noemi kuvandaka mufwidi ya mununu mpi muntu ya Yudea mpi yandi zabaka nde bankento ya Yuda lenda buta bana yina takuma bankaka ya Mesia. Kansi, sambu bana na yandi ya babakala kufwaka kukonda kubuta bana mpi yandi lutisaka dezia mvula ya kubuta, yandi bakisaka nde fami na yandi kuvandaka na dibaku fyoti kibeni ya kukota na ndonga ya bankaka ya Mesia. Kansi, bokilo na yandi Ruti yina kuvandaka mufwidi kukumaka nkento ya Bozi yina kuvandaka mununu, yandi butilaka yandi mwana, mpi yandi kumaka nkaka ya Yezu, Mesia! (Kuyantika 49:10, 33; Ruti 1:3-5; 4:13-22; Matayo 1:1, 5) Lukwikilu ya Noemi ti Ruti kunungaka mpasi mpi yo natilaka bo kyese. Beto mpi tavanda na kyese mingi kibeni kana beto kelanda na kuvanda ti lukwikilu na ntangu ya mpasi.

21. Inki lukwikilu kesalaka sambu na beto, mpi nki fwete vanda lukanu na beto?

²¹ Ata beto kezaba ve kana nki tabwila mosimosi na kati na beto na bilumbu kekwisa, na nsadisa ya lukwikilu beto lenda nunga konso dyambu yina ya mpasi. Lukwikilu kesalaka nde beto vanda kikesa mpi beto kanga ntima. Yo kepesaka beto balukanu ya kuluta nene mpi luzingu ya kyese. Lukwikilu kenatilaka beto mambote na kinduku na beto ti bankaka mpi yo kenungaka mpasi. Yo yina, bika beto vanda ‘bantu yina ke na lukwikilu sambu na kubaka moyo ya mvula na mvula.’ (Baebreo 10:39) Na ngolo ya Nzambi na beto ya zola, Yehowa, mpi sambu na lukumu na yandi, bika beto landa na kumonisa lukwikilu ya ngolo.

Inki Mutindu Nge Tavutula?

• Inki nzikisa ya Masonuku beto kele na yo ya kemonisa nde lukwikilu lenda pesa beto kikesa?

• Sambu na nki beto lenda tuba nde lukwikilu kepesaka beto luzingu ya kyese?

• Inki mutindu lukwikilu kenataka ngemba?

• Inki nzikisa beto kele na yo ya kemonisa nde lukwikilu kepesaka beto ngolo ya kununga mpasi?

[Bifwanisu ya kele na lutiti 12]

Lukwikilu kupesaka Noa ti Enoki kikesa ya kusamuna bansangu ya Yehowa

[Bifwanisu ya kele na lutiti 13]

Lukwikilu bonso yina ya Moize kepusaka beto na kulanda balukanu ya kimpeve

[Bifwanisu ya kele na lutiti 14]

Lukwikilu ya Baraki, Debora, ti Gedeoni kukumaka ngolo ntangu bo zabaka nde Nzambi tasadisa bo