Keti “Kuwakana ya Ntama” Kele na Mfunu Bubu Yai?

NA MVU 1786 munganga mosi ya France kubasisaka mukanda mosi yina vandaka kutubila binama ya nitu mpi mutindu yo kesalaka (Traité d’anatomie et de physiologie). Bantu ketadilaka yo nde yo kele mukanda ya ketubilaka na sikisiki kibeni misisa yina kebakaka bansangu na butomfu sambu na kunata yo na bitini yankaka ya nitu, mpi ntama mingi ve bo tekaka bakopi na yo fyoti yina kubikalaka na 27 000 dolare! Kansi, bambefo fyoti bubu yai tatula ntima na munganga yina kesadila mukanda ya kimunganga ya bo mesonikaka bamvu-nkama mingi meluta. Ata yo kele mfunu sambu bo sonikaka yo mbote mpi yo ketubila mambu ya ntama, dyambu yai kesala ve nde yo sadisa mbefo bubu yai.

Bantu mingi kevandaka na mabanza ya mutindu mosi sambu na mukanda ya bo kebingaka nde Kuwakana ya Ntama. Bo kesepelaka na masolo na yo ya ketubilaka luzingu ya bantu ya Izraele mpi mutindu ya mbote ya bo sonikaka yo. Kansi, bo kendimaka ve nde yo kele mbote na kulanda lutwadisu yina bo mepesaka bamvula kiteso ya 2 400 meluta. Nzayilu ya siansi, mumbongo, mpi nkutu luzingu ya dibuta ya bubu yai meswaswana mingi mpenza ti yina kuvandaka ntangu bo sonikaka Biblia. Philip Yancey, nsoniki ya ntama ya zulunalu Christianity Today, kusonikaka na mukanda na yandi Biblia Yina Yezu Kutangaka (Kingelesi) nde: “Bubu yai bantu kebakisaka mpenza ve Kuwakana ya Ntama mpi bitini yina bo kebakisaka kepesaka bo makasi. Kana beto kabula Biblia na bitini iya, Kuwakana ya Ntama kebakaka bitini tatu. Kansi sambu na bikuma ya beto metubila mpi bikuma yankaka, mbala mingi bantu ketangaka yo ve.” Mabanza yai kele ve ya mpa.

Bamvula kiteso ya 50 na nima ya lufwa ya ntumwa Yoane, penepene na mvu 100 T.B., leke mosi ya mvwama na zina ya Marcion kutubaka na meso ya bantu nde Bakristu fwete buya Kuwakana ya Ntama. Na kutadila Robin Lane Fox, muntu ya Angleterre yina kelongukaka mambu ya ntama, Marcion kutubaka nde, “Na Kuwakana ya Ntama ‘Nzambi’ kuvandaka ‘muntu ya nku kibeni’ yina vandaka kundima babandi ti bateroriste bonso Ntotila Davidi ya Izraele. Kansi, Kristu kuzabisaka bantu Nzambi mosi ya kuluta nene yina kuvandaka ya mpa mpi yina kuswaswanaka mpenza ti Nzambi ya Kuwakana ya Ntama.” Fox kusonikaka nde malongi yina “kukumaka ya ‘Marcion’ mpi yo landaka na kubenda balongoki, mingimingi bantu ya ndambu ya Esti yina vandaka kutuba ndinga ya syriaque, tii na mvu-nkama ya iya.” Bantu yankaka kekwikilaka na malongi yina tii bubu yai. Yo yina, Philip Yancey kusonikaka nde bamvula kuluta 1 600 na nima, “nzayilu ya Kuwakana ya Ntama ke na kuvila nswalu na kati ya Bakristu mpi yo kevandaka mpenza ve na bantu ya bubu yai.”

Keti Kuwakana ya Mpa meyingaka Kuwakana ya Ntama? Inki mutindu beto lenda wakanisa nzayilu na beto ya “Yehowa ya mikangu” yina Kuwakana ya Ntama ketubila ti ‘Nzambi yina ke zolaka mpi yina ke pesaka ngemba’ ya bo ketubila na Kuwakana ya Mpa? (Yezaya 13:13; 2 Korinto 13:11) Keti Kuwakana ya Ntama lenda natila nge mambote bubu yai?