Mfumu ya Nsi-Ntoto Mezabana

KILUMBU mosi, Yezu kuzabisaka bantu nde: ‘Nzambi takula mfumu ya nsi-ntoto yai.’ Na nima, yandi yikaka nde ‘yandi lenda sala mono kima ve’ mpi “Nzambi me zengilaka mfumu ya nsi-ntoto yai ndola na yandi dezia.” (Yoane 12:31; 14:30; 16:11) Yezu vandaka kutubila nani?

Kana beto tadila mambu yina Yezu kutubaka sambu na “mfumu ya nsi-ntoto yai,” yo kemonana pwelele nde yandi vandaka kutubila ve Tata na yandi, Yehowa Nzambi. Kansi, nani kele “mfumu ya nsi-ntoto yai”? Inki mutindu ‘Nzambi takula yandi’? Mpi inki mutindu ‘Nzambi mezengilaka yandi dezia ndola na yandi’?

“Mfumu ya Nsi-Ntoto yai” Mekudimonisa

Kaka bonso ntwadisi ya bantu ya mubulu kekumaka lulendo sambu na ngolo na yandi, Dyabulu mpi kudikumisaka ntangu yandi mekaka Yezu, Mwana ya Nzambi. Na nima ya kusonga Yezu “bimfumu yonso ya nsi-ntoto” Satana kuzabisaka yandi nde: “Mono ta pesa nge kiyeka yai yonso ti lukumu ya bimfumu yai; sambu mono me bakaka kiyeka yai, ebuna mono lenda pesa yo na konso muntu yina ya mono zola. Kana nge samba mono, mono ta pesa nge kiyeka yai yonso.”​—Luka 4:5-7.

Kana Dyabulu kuvandaka kaka nkadilu mosi ya mbi, mutindu bantu yankaka ketubaka, inki mutindu beto lenda tendula mpukumuna yina? Keti dibanza mosi ya mbi kumekaka Yezu to, keti yandi mekamaka na mawi yina yandi vandaka ti yo na nima ya mbotika na yandi? Kana yo kele mpidina, sambu na nki Biblia ketubaka nde “yandi ke na masumu ve”? (1 Yoane 3:5) Yezu kubuyaka ve nde Dyabulu kele ti kiyeka na zulu ya bantu, nkutu Yezu kumonisaka yo ntangu yandi bingaka Dyabulu “mfumu ya nsi-ntoto,” mpi kutubaka nde yandi “kefwaka bantu” mpi yandi kele “muntu ya luvunu.”​—Yoane 14:30; 8:44.

Bamvula kiteso ya 60 na nima, tuka Dyabulu kumekaka Yezu, ntumwa Yoane kuyibusaka dyaka Bakristu bupusi ya Dyabulu ntangu yandi tubaka nde: “Nsi-ntoto kele na maboko ya Muntu ya Mbi.” Yandi kele muntu yina Yoane kutubaka mpi nde, ‘yandi kekusaka bantu yonso.’ (1 Yoane 5:19; Kusonga 12:9) Ya kyeleka, Biblia kebingaka kigangwa yina ya kimpeve mpi ya kemonikaka ve “mfumu ya nsi-ntoto yai.” Kansi, kiyeka yina yandi kele ti yo na zulu ya bantu kele ya nki kiteso?

Mfumu ya Nsi-Ntoto Kepesa Kiyeka na Yandi na Bantu na Yandi

Ntangu Polo kusonikilaka Bakristu sambu na mvita yina bo kenwanaka sambu na lukwikilu, yandi monisaka pwelele bambeni na bo ya ntete-ntete. Yandi tubaka nde: “Beto ke nwanaka ti bantu ve, kansi beto ke nwanaka ti bawanzio yina ke na kiyeka ya kuyala bantu, ti bampeve yina ke yalaka nsi yai ya mpimpa, ti bampeve ya mbi yina kele na zulu.” (Efezo 6:12) Dyambu yai kemonisa nde, mvita yina Bakristu kenwanaka kele ya bantu ve sambu bo kenwanaka “ti bampeve ya mbi.”

Na kutadilaka bambalula mingi ya Biblia, “bampeve ya mbi” kele ve nkadilu mosi ya mbi, kansi bigangwa ya mbi ya kimpeve mpi ya kele ti kiyeka mingi. Bambalula yankaka, kebalulaka bangogo yango mutindu yai: “Bampeve ya mbi yina kevandaka na zulu ya kezodilaka bantu kukwisa ya mbote” (Revised Standard Version), “bampeve ya mbi yina kevandaka na zulu” (The Jerusalem Bible), mpi “bampeve ya kuluta ngolo yina kevandaka na zulu” (The New English Bible). Yo yina, Dyabulu keyala na nzila ya bawanzyo yankaka yina kukolamaka, bayina kuyambulaka ‘kisika ya bo vandaka kuzinga’ na zulu.​—Yude 6.

Mukanda ya Daniele kemonisa mutindu nsi-ntoto kuvandaka na nsi ya bupusi ya ‘bamfumu yai nsi-ntoto‘ banda ntama. Sambu mbikudi Daniele vandaka kudiyangisa sambu na bampangi na yandi Bayuda yina kukatukaka na kimpika na Babilone mpi kuvutukaka na Yeruzalemi na mvu 537 N.T.B., yandi sambaka sambu na bo na nsungi ya bamposo tatu. Wanzyo mosi, yina Nzambi kutindaka sambu na kupesa Daniele kikesa kuzabisaka yandi kikuma yina yandi sukininaka. Yandi tubaka nde: “Wanzio ya kimfumu ya bantu ya Persia kwisaka kunwanisa mono bilumbu makumi zole na mosi.”​—Daniele 10:2, 13.

‘Wanzio yai ya kimfumu ya Persia’ kuvandaka nani? Yo ke pwelele nde, wanzyo yina kwisaka na Daniele vandaka kutubila ve Sirusi, Ntotila ya Persia, yina vandaka kuzola Daniele mpi bantu ya dikanda na yandi. Dyaka, inki mutindu ntotila yina ya muntu lendaka kunwana ti kigangwa ya kimpeve bamposo tatu, kana wanzyo mosi kufwaka basoda 185 000 na mpimpa mosi mpamba? (Yezaya 37:36) ‘Wanzio yai ya kimfumu ya Persia’ lendaka kuvanda kaka nsadi mosi ya Dyabulu, disongidila mpeve mosi ya mbi yina vandaka kuyala Kintinu ya Persia. Na nima, disolo yango ketuba nde wanzyo ya Nzambi kutubaka nde yandi tanwana dyaka ti ‘wanzio ya insi ya Persia’ mpi ti mpeve yankaka ya mbi, disongidila “wanzio ya nsi ya Grese.”​—Daniele 10:20.

Mambu yai yonso kemonisa inki? Yo kemonisa kaka nde, kele ti “bamfumu ya nsi-ntoto” yina kemonanaka ve, bampeve ya mbi yina keyalaka nsi-ntoto na nsi ya kiyeka ya mfumu na bo, Satana Dyabulu. Kansi, inki kevandaka lukanu na bo tii bubu yai?

Mfumu ya Nsi-Ntoto Memonisa Lukanu na Yandi

Na Kusonga, mukanda ya nsuka ya Biblia, ntumwa Yoane ketubila mutindu Yezu, mfumu ya bawanzyo, kubedisaka Dyabulu mpi bampeve na yandi ya mbi mpi yandi ketubila bampasi yina kebasika sambu bo melosaka bo awa na nsi-ntoto. Beto ketanga nde: “Mawa mingi na ntoto. . . . Sambu Satana me kwisa kukulumuka kuna na beno; yandi me dasuka, sambu yandi me zaba nde ntangu mingi ve me bika na yandi.”​—Kusonga 12:9, 12.

Inki mutindu Satana kemonisa makasi na yandi? Kaka mutindu bantu mingi ya mubulu yina kekondaka kivuvu kevandaka kaka ti lukanu ya ‘kutwadisa mambu to kubebisa yo,’ Dyabulu mpi bampeve na yandi ya mbi kele ti lukanu ya kufwa nsi-ntoto ti bantu yina kezingaka na zulu na yo. Sambu yandi kezaba nde ntangu na yandi kele nkufi, Dyabulu kesadila ngidika mosi na kati ya bangidika ya nene ya bantu ya kele na nsi ya kiyeka na yandi​—mumbongo​—sambu na kusyamisa nkadilu ya kusumba bima mingi kukonda kikuma mpi nkadilu yango kenata na kumanisa bimvwama ya nsi-ntoto mpi kubebisa masa, mupepe mpi bamfinda, mpidina luzingu ya bantu kekuma na kigonsa.​—Kusonga 11:18; 18:11-17.

Tuka luyantiku ya disolo ya luzingu ya bantu, mpusa ya ngolo yina Dyabulu kevandaka ti yo ya kuyala kemonanaka na bamfumu ya politiki mpi ya mabundu. Mukanda ya Kusonga kemonisa bangolo ya politiki bonso bambisi ya makasi yina Dyabulu mepesaka ‘kiyeka ya nene.’ Dyaka, mukanda yango kebinga bangwisana ya mbi yina bantu ya politiki mesala ti bamfumu ya mabundu, bizumba ya kimpeve. (Kusonga 13:2; 17:1, 2) Yindula bampasi, kimpika, bamvita, mpi mavwanga yina kebasikaka na kati ya makanda tuka bamvu-nkama mingi ya kefwaka bantu mingi. Keti yo kele mpenza ti muntu mosi yina lenda tuba na masonga yonso nde, mambu ya mbi mpi ya mpasi yina kesalama na nsi-ntoto kesalamaka kaka na luzolo ya bantu? To, keti bo ketwadisamaka na bupusi ya bampeve ya mbi yina kele ti ngolo ya mingi?

Biblia kemonisa mpi ketubila pwelele muntu yina ketwadisaka bamfumu mpi bangolo ya nsi-ntoto. Yo vanda bo kezaba yo to ve, bantu kemonisaka bikalulu ya mfumu na bo mpi lukanu na yandi ya ‘kutwadisa mambu to kubebisa yo.’ Kansi, tii inki ntangu bantu talandaka kunyokwama na nsi ya luyalu ya Dyabulu?

Nsuka ya Dyabulu Mefinama

Kisalu yina Kristu kusalaka na nsi-ntoto na mvu-nkama ya ntete kumonisaka nde, kubika fyoti Nzambi tafwa Dyabulu mpi bampeve na yandi ya mbi. Ntangu balongoki ya Yezu kuzabisaka yandi mutindu bo basisaka bampeve ya mbi, yandi songaka bo nde: “Mono monaka Satana ke katuka na zulu, ke kwisa kubwa na ntoto bonso nzasi.” (Luka 10:18) Ntangu Yezu kutubaka bangogo yai, yandi vandaka kusepela mutindu yandi tanunga mfumu ya nsi-ntoto yai, ntangu yandi tavutuka na zulu sambu na kuvanda mfumu ya bawanzyo. (Kusonga 12:7-9) Kulonguka ya mudindu ya bambikudulu ya Biblia kemonisa nde, Yezu kunungaka na mvita yina kusalamaka na zulu na mvu 1914 to ntangu fyoti na nima.a

Tuka mvula yina, Dyabulu kezabaka nde ntangu mebikala fyoti na ntwala nde Nzambi kufwa yandi. Ata ‘nsi-ntoto ya mvimba kele na maboko na yandi’, bantu mingi bubu yai kevilaka ve lukanu na yandi ya kutwadisa bo. Biblia mekangulaka bo meso sambu na kuzaba yandi mpi balukanu na yandi. (2 Korinto 2:11) Bo kebakaka kivuvu na bangogo yai Polo kusonikilaka bampangi na yandi Bakristu: “Nzambi yina ke pesaka beto ngemba, yandi ta tula Satana na nsi ya makulu na beno sambu beno kuniata yandi.”b​—Roma 16:20.

Nsuka ya Dyabulu mefinama! Na nsi ya luyalu ya Kristu bantu ya lunungu takitula nsi-ntoto paladisu. Mubulu, kimbeni, mpi bwimi tamana kimakulu. Biblia ketuba nde: “Makambu ya ntama bantu ta yindula yo diaka ve, yo ta kwisila bo mpi ve na mabanza.” (Yezaya 65:17) Dyambu yai tapesa mpenza kikesa na bantu yonso yina kekatuka na kimpika ya luyalu mpi ya kiyeka ya mfumu ya nsi-ntoto yai ya kubumbana!

[Banoti na nsi ya lutiti]

[Bangogo sambu na kubenda dikebi ya kele na lutiti 9]

Na nsi ya luyalu ya Kristu bantu ya lunungu takitula nsi-ntoto paladisu