Abrahami Vandaka Nani?

BANTU yina kevandaka ti bupusi ya kuluta nene na mabundu ya nsi-ntoto kele fyoti. Kansi Bayuda, Bamizuluma mpi Bakristu, kemonisaka Abrahamia bonso “muntu mosi ya nene na Masonuku” mpi bonso “mbandu ya mbote na yina metala lukwikilu.” Biblia kebingaka yandi “tata ya bantu yonso yina ke tulaka ntima na Nzambi.”​—Roma 4:11.

Sambu na inki bantu kezitisaka Abrahami mingi? Sambu, yandi mpamba Biblia kebingaka mbala tatu ya mvimba nduku ya Nzambi!​—2 Bansangu 20:7; Yezaya 41:8; Yakobo 2:23.

Kansi, Abrahami vandaka muntu bonso beto. Yandi kutanaka ti bampasi yina beto kekutanaka ti yo mpi yandi kangilaka yo ntima. Keti nge tazola kuzaba mutindu yandi nungaka yo? Tadila mambu yina Biblia ketuba sambu na muntu yai ya mbote.

Disolo ya Luzingu na Yandi

Abrahami butukaka na mvu 2018 N.T.B., yandi yelaka na mbanza Ure. (Kuyantika 11:27-31) Ure vandaka mbanza mosi ya nene mpi yo vandaka ti kimvwama mingi. Lusambu ya biteki vandaka mpi kusalama na mbanza yina. Ziku, Tera tata ya Abrahami vandaka na kati ya bantu yina vandaka kusambila biteki. (Yozue 24:2) Kansi, Abrahami solaka na kusambila Yehowab na kisika ya kusambila biteki ya banzambi ya kufwa.

Inki kupusaka Abrahami na kubaka lukanu yina? Ya kyeleka, yandi zingaka nsungi mosi ti Semi mwana ya Noa kiteso ya bamvula 150. Kana yandi vukanaka ti mbuta-muntu yina, inki bupusi yo zolaka kuvanda ti yo na zulu na yandi? Abrahami lendaka kulonguka na mbandu ya Semi mutindu yandi gulukaka na Mvula ya Ngolo yina nokaka na ntoto ya mvimba. Yandi lendaka kulonguka mpi mfunu ya kusambila Yehowa Nzambi yina gulusaka Semi mpi dibuta na yandi na Mvula yina ya Ngolo.

Yo vanda na nzila ya Semi to na mutindu yankaka, Abrahami salaka mambu na mutindu ya mbote na kutadila mambu yina yandi longukaka na yina metala Nzambi. Ntangu Yehowa muntu yina kefimpaka ntima talaka ntima ya Abrahami, yandi monaka kikalulu ya mbote​—mpi sadisaka yandi na kuyedisa kikalulu yango.​—Bingana 17:3; 2 Bansangu 16:9.

Luzingu na Yandi

Abrahami vandaka ti luzingu ya mbote mpi ya kyese, yandi vandaka kukutana ti bampasi kansi luzingu na yandi vandaka ti ntendula. Tala mwa mambu yina yandi kutanaka ti yo.

▪ Ntangu Abrahami vandaka kuzinga na mbanza Ure, Nzambi pesaka yandi ntuma ya kukatuka na bwala yina yandi butukaka mpi na kukwenda na bwala yina Nzambi tasonga yandi. Ata Abrahami ti Sara zabaka ve mambu yonso disongidila kisika yina bo zolaka kukwenda to kikuma yina Nzambi songaka bo na kukatuka na mbanza Ure, bo lemfukaka. Na nima, Abrahami ti Sara zingaka na banzo ya tenta na bwala Kanana. Na luzingu na bo ya mvimba, bo vandaka kuzinga bonso bantu yina kezingaka sambu na ntangu fyoti.​—Bisalu 7:2, 3; Baebreo 11:8, 9, 13.

▪ Ntangu Abrahami ti Sara vandaka ve ti mwana, Yehowa silaka na kubasisa dikanda mosi ya nene na nzila ya Abrahami. Yehowa yikaka nde yandi tasakumuna mabuta yonso ya ntoto na nzila ya Abrahami. (Kuyantika 11:30; 12:1-3) Na nima, Yehowa ndimisaka nde yandi talungisa kaka lusilu yina. Yandi zabisaka Abrahami nde bana na yandi takuma mingi, bonso bambwete ya zulu.​—Kuyantika 15:5, 6.

▪ Ntangu Abrahami vandaka ti bamvula 99 mpi Sara vandaka ti bamvula pene-pene ya 90, Yehowa silaka nde bo ta buta mwana bakala. Na mabanza ya kimuntu dyambu yai lendaka kusalama ve, kansi bilumbu fyoti na nima Abrahami ti Sara bakisaka nde ata kima mosi ve ‘me luta Yehowa na ngolo.’ (Kuyantika 18:14) Na nima ya mvula mosi, ntangu Abrahami lungisaka bamvula 100, yandi butaka mwana bakala mpi pesaka yandi zina Izaki. (Kuyantika 17:21; 21:1-5) Nzambi silaka na sikisiki yonso nde bantu tabaka balusakumunu ya mingi na nzila ya Izaki.

▪ Bamvula mingi na nima, Yehowa zabisaka Abrahami na kusala dyambu mosi ya mpasi: yandi lombaka Abrahami na kutambika Izaki mwana na yandi ya zola, ata mwana yango vandaka mpumpa mpi butaka ntete ve. Abrahami kudibongisaka sambu na kulemfuka na mambu yina Nzambi lombaka yandi mpi na kutambika Izaki bonso kimenga, ata dyambu yango pesaka yandi mpasi mingi. Na kwikama yonso Abrahami kwikilaka nde, kana yo vandaka mfunu Nzambi vandaka ti ngolo ya kufutumuna Izaki sambu na kulungisa balusilu na yandi. (Baebreo 11:19) Na ntangu yina ya mpasi ya Abrahami vandaka kuyilama sambu na kutambika mwana na yandi, Nzambi salaka mambu na mpila nde yandi gulusa luzingu ya Izaki. Yandi sikisaka Abrahami sambu na bulemfu na yandi. Yo yina, Yehowa tubilaka dyaka balusilu yina yandi pesaka na Abrahami.​—Kuyantika 22:1-18.

▪ Na nima ya kuzinga bamvula 175 Abrahami fwaka. Biblia ketuba nde, yandi “zingaka luzingu mosi ya nda ti ya mbote.” (Kuyantika 25:7, 8) Kansi, Abrahami monaka kulungana ya lusilu yankaka yina Nzambi pesaka yandi​—ya kuzinga mingi na ntwala nde yandi fwa na ngemba.​—Kuyantika 15:15.

Dikabu Yina Yandi Mebikilaka Beto

Abrahami meluta bantu ya mabundu to bantu ya ntama yina mezabanaka. Bubu yai, disolo ya luzingu na yandi kepesa beto mbandu ya mbote ya kulanda. (Baebreo 11:8-10, 17-19) Bika beto tadila bikalulu iya na kati ya bikalulu ya mbote yina Abrahami monisaka. Beto tayantika ti kikalulu na yandi yina mezabanaka mbote-mbote​—lukwikilu.

[Banoti na nsi ya lutiti]

[Lupangu ya kele na lutiti 4]

Muntu Mosi ya Mfunu Mingi na Disolo ya Biblia

Na bakapu kumi ya ntete ya mukanda ya Kuyantika, Biblia ketubilaka masolo ya luzingu ya bantu mingi ya lukwikilu tanga mpi Abele, Enoki, mpi Noa. Kansi, na bakapu 15 yina melanda Biblia ketubilaka luzingu ya muntu mosi​—Abrahami.

Dyaka, masolo ya luyantiku ya Biblia kewakanaka ti luzingu ya Abrahami. Mumbandu, beto kesengumuna na luzingu ya Abrahami mambu yai ya kelanda.

▪ muntu ya ntete yina Biblia kemonisaka nde Nzambi kele Lutaninu to ketaninaka bansadi na yandi.​—Kuyantika 15:1; tala mpi Kulonga 33:29; kunga 115:9; Bingana 30:5.

▪ muntu ya ntete yina Biblia kemonisa nde yandi tulaka lukwikilu na Nzambi.​—Kuyantika 15:6.

▪ muntu ya ntete yina Biblia kebinga mbikudi.​—Kuyantika 20:7.

▪ muntu ya ntete yina Biblia kemonisa bonso kibuti ya zola.​—Kuyantika 22:2.