Keti Nge Lenda Kwikila Bimangu Yina Biblia Ketubilaka?

KANA muntu mosi Ketela nge disolo mosi ya kuyituka, keti nkadilu na yandi tapusa nge ve na kundima to kubuya disolo yina? Nge tandima yandi kaka ve sambu na mutindu yina yandi keta disolo yango kansi mpi kana yandi ketubaka ntangu yonso kyeleka. Nkutu, kana yandi ketubilaka nge ntangu yonso kyeleka tuka bamvula mingi, nge tavanda ti bikuma ya mbote ya kundima mambu yina yandi kezabisa nge.

Yo kele kiteso mosi sambu na bimangu yina Biblia ketubila. Beto vandaka ve na luzingu ntangu yo salamaka. Kansi beto lenda zaba kana masolo ya Biblia ketubaka ntangu yonso kyeleka. Inki mutindu? Tala mwa mambu yina kemonisa nde bimangu yina Biblia ketubila kele ya kyeleka:

Bimangu mingi salamaka na bisika yina bantu vandaka mingi. Bantangu yankaka, bimangu yango vandaka kusalama na meso ya mafunda ya bantu ata nkutu bamilio ya bantu. (Kubasika 14:21-31; 19:16-19) Yo vandaka kusalamaka ve na kinsweki, kukonda nde bantu mingi kumona yo.

Bimangu vandaka kusalama kukonda mpasi. Bo vandaka ve kuyidika na ntwala bisika yina bo vandaka kusala bimangu; bantu yina vandaka kusala yo vandaka kusadila ve bima ya sipesiali to kusala yo na mutindu ya luvunu. Mbala mingi bimangu yina Biblia ketubilaka vandaka kusalama na kintulumukina sambu na kusadisa bantu yina vandaka na mfunu na yo. (Marko 5:25-29; Luka 7:11-16) Muntu yina vandaka kusala yo vandaka ve ti makuki ya kudibongisa na ntwala.

Bantu yina vandaka kusala bimangu vandaka kusala yo ve sambu na kubaka lukumu mpi mbongo. Kansi bo vandaka kusala yo sambu na kupesa Nzambi lukumu. (Yoane 11:1-4, 15, 40) Nzambi vandaka kupesa ndola na konso muntu yina vandaka kusadila bimangu sambu na kubaka mbongo.​—2 Bantotila 5:15, 16, 20, 25-27; Bisalu 8:18-23.

Sambu Biblia ketubilaka bimangu ya mutindu na mutindu yo kemonisa nde, yo lendaka kusalama ve na ngolo ya bantu. Mu mbandu, Nzadi-mungwa mpi mupepe kumaka pima, masa kitukaka vinu, mvula vandaka kunoka dyaka ve mpi na nima yo yantikaka kunoka dyaka, bambefo belukaka, mpi bifwa-meso kumaka kumona. Bimangu yina yonso mpi mingi yankaka vandaka kusalama na nsadisa ya ngolo mosi yina meluta ya bantu mpi ya lenda yala mambu yonso.​—1 Bantotila 17:1-7; 18:41-45; Matayo 8:24-27; Luka 17:11-19; Yoane 2:1-11; 9:1-7.

Bambeni yina monaka bimangu tulaka ve ntembe nde yo salamaka. Ntangu Yezu futumunaka nduku na yandi Lazare, bamfumu ya mabundu yina vandaka bambeni na yandi tulaka ve ntembe nde Lazare fwaka. Mpila ya kutula ntembe kuvandaka ve sambu bilumbu iya lutaka tuka bo zikaka Lazare. (Yoane 11:45-48; 12:9-11) Nkutu, bamvu-nkama mingi na nima ya lufwa ya Yezu, bansoniki ya Talmud, bamfumu ya mabundu ya Bayuda, vandaka kundima nde Yezu vandaka ti ngolo ya kusala bimangu. Bo vandaka kaka kutula ntembe sambu na kisina ya ngolo yango. Mutindu mosi, ntangu bo nataka balongoki ya Yezu na tribinale ya Bayuda, bo yulaka bo ve nde: “Keti beno salaka bimangu?” Kansi bo yulaka bo nde: “Na nki ngolo to na zina ya nani beno kesala yo?”​—Bisalu 4:1-13.

Keti nge lenda ndima bimangu yina Biblia ketubilaka? Mwa banzikisa yina beto mekatuka kutadila kemonisa pwelele nde, bimangu yina Biblia ketubilaka kele ya kyeleka. Kansi, kele ti bikuma yankaka yina beto fwete kwikila masolo ya Biblia. Mu mbandu, ntangu yo ketubilaka dyambu mosi, mbala mingi Biblia ketubilaka nsungi, kisika, mpi bazina ya bantu yina disolo yango ketubila. Ata bantu yina kekwikilaka ve na Biblia keyitukaka na mutindu yo ketendulaka mambu na sikisiki yonso. Bambikudulu mingi ya Biblia melunganaka, ata na mambu ya fyoti-fyoti. Dyaka, Biblia kele ti bandongisila mingi yina lenda sadisa bantu na kuvanda ti bangwisana ya mbote, bandongisila yina kesadisaka bantu ya bamvula yonso mpi ya mitindu yonso na kuzinga na ngemba. Dyambu yai keswaswanisaka bandongisila ya Biblia ti ya mikanda yonso yankaka.

Kana nge ketudilaka mpenza ve Biblia ntima, sambu na nki ve kubaka ntangu ya kutadila yo dyaka na dikebi yonso? Ntangu nge tazaba yo mbote-mbote nge takuma kutudila yo ntima mingi. (Yoane 17:17) Nge tabakisa nde, nge lenda kwikila bimangu yina Biblia ketubilaka yina salamaka na ntangu ya ntama. Ntangu nge takwikila bimangu yango, nge tavanda ti bikuma ya mbote ya kutula ntima na bimangu yina Biblia ketubila ya tasalama ntama mingi ve na bilumbu kekwisa.

[Kifwanisu ya kele na lutiti 5]

Bambeni ya Yezu tulaka ve ntembe na lufwa ya Lazare