Diboko ya Yehowa Kele Ve Nkufi Ata Fioti

1. Inki mutindu Moize monisaka nde yandi vandaka kutudila Yehowa ntima ntangu yandi basisaka bantu ya Izraele na Ezipte?

MUKANDA ya Baebreo ke tubila bantu mingi yina vandaka na lukwikilu na Yehowa, mu mbandu Moize yina vandaka ti lukwikilu ya kuyituka. (Baeb. 3:2-5; 11:23-25) Yandi monisaka lukwikilu ntangu yandi basisaka bantu ya Izraele na Ezipte. Yandi waka ve Farao ti basoda na yandi boma. Yandi vandaka kutula ntima ya mvimba na Yehowa, yo yina yandi twadisaka bantu ya Izraele na kusabuka na Nzadi-Mungwa ya Mbwaki mpi na nima yandi twadisaka bo na ntoto ya zelo na zelo. (Baeb. 11:27-29) Bantu mingi ya Izraele vandaka kutula diaka ve ntima nde Yehowa ta lungisa bampusa na bo. Kansi Moize landaka kaka kutudila yandi ntima. Moize vandaka ti kikuma ya mbote ya kutudila Yehowa ntima, sambu Yehowa pesaka bo na mutindu ya kuyituka madia mpi masa yina sadisaka bo na ntoto ya zelo na zelo.a​—Kub. 15:22-25; Nk. 78:23-25.

2. Sambu na nki Yehowa yulaka Moize nde: “Keti diboko ya Yehowa kele nkufi”? (Kutanga 11:21-23)

² Moize vandaka ti lukwikilu ya ngolo mpenza. Kansi, kiteso ya mvula mosi na nima ya kubasisa bantu ya Izraele na Ezipte na mutindu ya kuyituka, yandi yulaka Yehowa kana yandi ta kuka kupesa mpenza bantu musuni mutindu yandi tubaka. Moize vandaka ve kubakisa mutindu Yehowa ta pesa misuni ya me fwana na bamilio ya bantu yina vandaka kuzinga na ntoto ya zelo na zelo. Yo yina Yehowa yulaka Moize nde: “Keti diboko ya Yehowa kele nkufi?” (Tanga Kutanga 11:21-23.) Na baverse yai, bangogo “diboko ya Yehowa” ke tendula mpeve santu ya Nzambi to ngolo na yandi ya kisalu. Na mutindu mosi buna, Yehowa vandaka kuyula Moize nde ‘Keti nge ke yindula mpenza nde mono ta kuka ve kusala mambu yina mono tubaka nde mono ta sala?’

3. Sambu na nki kulonguka mbandu ya Moize ti ya bantu ya Izraele kele mfunu sambu na beto?

³ Keti nge me kudiyulaka dezia kana Yehowa ta pesa nge to dibuta na nge bima ya mfunu ya kuzingila? Yo vanda mpidina to ve, beto tadila mbandu ya Moize mpi ya bantu ya Izraele yina tulaka ve ntima nde Yehowa ta kuka kupesa bo bima yina bo vandaka na yo mfunu. Beto ta tadila mwa baverse yina ta sadisa beto na kutula diaka ntima mingi nde diboko ya Yehowa kele ve nkufi ata fioti.

BAKA MALONGI NA MBANDU YA MOIZE MPI YA BANTU YA IZRAELE

4. Mbala ya nkaka nki pusaka bantu mingi na kudiyula kana Yehowa ta kuka mpenza kupesa bo bima ya kuzingila yina bo vandaka na yo mfunu?

⁴ Beto tadila mambu yina salamaka. Bantu ya Izraele ti “kimvuka mosi ya nene ya bantu ya mutindu na mutindu” yina vandaka ve bantu ya Izraele, basikaka na Ezipte mpi mwa ntangu lutaka banda bo vandaka kutambula na ntoto ya zelo na zelo sambu na kukwenda na Ntoto ya Lusilu. (Kub. 12:38; Kul. 8:15) Bantu ya mutindu na mutindu yina basikaka ti bantu ya Izraele na Ezipte yantikaka kubokuta sambu bo lembaka kudia mana, bantu mingi ya Izraele kumaka mpi kubokuta bonso bo. (Kut. 11:4-6) Bo yantikaka kuwa nzala ya ngolo ya madia yina bo vandaka kudia na Ezipte. Mutindu bantu vandaka kubokutila Moize mingi na kupesa bo musuni, yandi yindulaka nde yandi muntu fwete pesa bo yo.​—Kut. 11:13, 14.

5-6. Mutindu bantu mingi ya Izraele landaka mpi kifu ya kukonda kumonisa ntonda ya bantu yina vandaka ve bantu ya Izraele, ke longa beto nki?

⁵ Yo ke monana nde bantu ya Izraele landaka mpi kifu ya kukonda kumonisa ntonda ya bantu yina vandaka ve bantu ya Izraele. Bubu yai, beto lenda kuma mpi kulanda kifu ya kukonda kumonisa ntonda yina bantu mingi ke vandaka ti yo mpi beto lenda kuma kusepela diaka ve ti bima yina Yehowa ke pesa beto. Yo lenda salama kana beto ke yindula mingi bima yina beto vandaka ntete ti yo to kana beto me kuma kulula bima ya bantu ya nkaka. Kansi, beto ta vanda na kiese kana beto ke sepela ti bima yina beto kele ti yo.

⁶ Yo lombaka nde bantu ya Izraele kuyibuka nde Nzambi silaka bo na masonga yonso nde kana bo kuma na Ntoto ya Lusilu, yandi ta pesa bo bima mingi ya kuzingila yina bo ta vanda na yo mfunu. Lusilu yai zolaka kulungana na Ntoto ya Lusilu, kansi ve ntangu bo vandaka kutambula na ntoto ya zelo na zelo. Mutindu mosi mpi, beto fwete tula dikebi ya mingi na bima yina Yehowa me sila beto na nsi-ntoto ya mpa, kansi ve na bima yina beto kele ve ti yo na nsi-ntoto yai. Beto lenda yindula mpi baverse yina ta sadisa beto na kutudila diaka Yehowa ntima mingi.

7. Sambu na nki beto ke ndima kibeni nde diboko ya Yehowa kele ve nkufi ata fioti?

⁷ Mbala ya nkaka nge ke kudiyula kaka sambu na nki Nzambi yulaka Moize nde: “Keti diboko ya Yehowa kele nkufi?” Mbala ya nkaka Yehowa vandaka kusadisa Moize na kubakisa nde yandi kele ngolo mingi kibeni mpi nde yandi lenda sadila ngolo na yandi na konso kisika yina, ata na bisika ya kuluta ntama mpenza. Nzambi vandaka ti makuki ya kupesa bantu ya Izraele misuni mingi ata bo vandaka ntama kibeni, na kati-kati ya ntoto ya zelo na zelo. Yandi monisaka ngolo na yandi “ti diboko ya ngolo mpi diboko ya kutandula.” (Nk. 136:11, 12) Yo yina kana beto ke kutana ti diambu mosi ya mpasi, beto fwete ndima kibeni nde Yehowa ta sadisa beto na konso kisika yina beto kele.​—Nk. 138:6, 7.

8. Inki beto fwete sala sambu na kusala ve kifu yina bantu mingi salaka na ntoto ya zelo na zelo? (Tala mpi kifwanisu.)

⁸ Ntangu fioti na nima, Yehowa pesaka bantu ya Izraele musuni. Yandi pesaka bo bandeke mingi kibeni yina vandaka bonso bangwadi. Kansi bo monisilaka yandi ve ntonda sambu na diambu yai ya kuyituka. Nkutu bantu mingi monisaka kifu ya lukasi. Bo lokutaka bandeke mingi kibeni kilumbu mosi ti ndambu. Yehowa wilaka “bantu yina monisaka nzala ya bwimi” makasi ya mingi mpi yandi fwaka bo. (Kut. 11:31-34) Disolo yai ke longa beto na kukeba sambu na kubwa ve na mutambu ya lukasi. Yo vanda beto kele bamvwama to bansukami, beto fwete bumba ntete-ntete “bimwama na zulu,” disongidila kusala kinduku ya ngolo ti Yehowa mpi Yezu. (Mat. 6:19, 20; Luka 16:9) Kana beto sala mambu yai, beto fwete tula ntima nde Yehowa ta pesa beto bima ya kuzingila yina beto kele ti yo mfunu.

9. Inki ke ndimisa beto kibeni nde Nzambi ta landa kusadisa beto?

⁹ Bubu yai, Yehowa ke tandulaka diboko na yandi sambu na kusadisa bansadi na yandi. Kansi, yo ke tendula ve nde beto ta konda diaka ve ata fioti mbongo to madia.b Yo ke tendula kaka nde Yehowa ta bika beto ve ata fioti. Yandi lenda sadisa beto na mambu ya mpasi ya mutindu na mutindu yina beto lenda kutana ti yo. Sambu na kubakisa yo mbote-mbote, beto tadila mambu zole yina beto lenda monisa kibeni nde beto ke tulaka ntima nde Yehowa ta tandula diboko na yandi sambu na kupesa beto bima ya kuzingila yina beto kele ti yo mfunu: (1) ntangu beto kele na mpasi ya mbongo mpi (2) ntangu beto ke yindula mutindu beto ta zwaka bima ya kuzingila na bilumbu ke kwisa.

NTANGU BETO KELE NA MPASI YA MBONGO

10. Inki bampasi ya mbongo beto lenda kutana ti yo?

¹⁰ Mutindu nsi-ntoto yai ke kuma kibeni na nsuka, beto fwete zaba nde mpasi ya mbongo mpi ta landa kaka kukuma mingi. Mavwanga ya politiki, bitumba, bisumbula ya lugangu to bipupa lenda sadisa beto badepanse ya mbongo yina beto kanaka ve, yo lenda fwisa beto kisalu, beto lenda vidisa bima na beto to mpi nzo na beto. Yo lenda lomba nde beto sosa kisalu ya nkaka na kisika yina beto ke zingaka to beto kwenda ti dibuta na beto na kisika ya nkaka sambu na kulungisa bampusa na bo. Inki lenda sadisa beto na kubaka balukanu yina ta monisa nde beto ke tudilaka kibeni Yehowa ntima?

11. Inki nge lenda sala kana nge kele na mpasi ya mbongo? (Luka 12:29-31)

¹¹ Kima ya ntete mpi ya mfunu yina nge lenda sala kele kusonga Yehowa mambu yina ke yangisa nge. (Bing. 16:3) Lomba Yehowa na kupesa nge mayele yina ta sadisa nge na kubaka balukanu ya mbote mpi lomba yandi na kupesa nge ntima-madidi yina ta sadisa nge na kubika “kudiyangisa mingi” sambu na mambu yina me kumina nge. (Tanga Luka 12:29-31.) Lomba yandi na kusadisa nge na kusepela ti bima yina nge kele ti yo. (1 Tim. 6:7, 8) Sala bansosa na mikanda na beto ya ke tubila mambu yina nge lenda sala ntangu nge kele na mpasi ya mbongo. Bampangi mingi ke tubaka nde masolo mpi bavideo ya jw.org ya ke tubilaka mpasi ya mbongo me sadisaka bo mingi.

12. Inki bangiufula Mukristu ya kieleka lenda kudiyula sambu na kubaka lukanu ya kuluta mbote sambu na dibuta na yandi?

¹² Bampangi ya nkaka ke bwaka na mutambu ya kundima bisalu yina ke salaka nde bo bikisa mabuta na bo mpi bo kwenda kuzinga ntama ti bo. Kansi na nima, mingi na kati na bo ke bakisaka nde yo vandaka ve lukanu ya mbote. Na ntwala ya kundima kisalu mosi, kutadila ve kaka mbongo yina nge ta bakaka kansi tadila mpi kana yo ta sadisa nge ti dibuta na nge na kulanda kuvanda ti kinduku ya mbote ti Yehowa. (Luka 14:28) Kudiyula nde: ‘Inki lenda kumina makwela na beto kana mono bikisa nkwelani na mono mpi mono kwenda kuzinga ntama ti yandi? Keti yo ta sadisaka mono na kukwenda na balukutakanu yonso, na kulonga nsangu ya mbote mpi na kulutisa ntangu ti bampangi?’ Kana nge kele ti bana, nge lenda kudiyula mpi ngiufula yai ya mfunu: ‘Kana mono kele ve kisika mosi ti bana na mono, nki mutindu mono ta sansa bo “na malongi mpi na balukebisu ya Yehowa?”’ (Baef. 6:4) Landa bangindu ya Yehowa kansi ve ya bantu ya dibuta na nge to ya banduku na nge yina ke zitisaka ve minsiku ya Biblia.c Beto tubila mbandu ya mpangi Tony na westi ya Asie. Bo pesaka yandi bisalu ya mbongo mingi yina vandaka kulomba nde yandi kwenda kusala na insi ya nzenza. Kansi na nima ya kusamba sambu na yo mpi ya kutubila yo ti nkento na yandi, yandi buyaka bisalu yina yonso mpi bo bakaka lukanu ya kufiotuna badepanse ya mbongo na dibuta na bo. Bubu yai, mpangi Tony ke tuba nde: “Mono me zwaka dibaku ya kusadisa bantu mingi na kuzaba Yehowa mpi bana na beto ke sepelaka mingi ti mambu ya Yehowa. Dibuta na beto me bakisaka nde kana beto ke sadila mambu yina Matayo 6:33 ke tuba, Yehowa ta lungisa bampusa na beto.”

NTANGU BETO KE YINDULA MUTINDU BETO TA ZWAKA BIMA YA KUZINGILA NA BILUMBU KE KWISA

13. Inki beto lenda sala banda bubu yai sambu na kuvanda ti bima ya kuzingila yina beto ta vanda ti yo mfunu na kimununu na beto?

¹³ Beto lenda monisa mpi nde beto ke tudilaka Yehowa ntima ntangu beto ke yindula mutindu luzingu na beto ta vanda kana beto me kuma minunu. Biblia ke songaka beto na kusala ngolo sambu na kuzwa mwa mbongo yina ta sadisa beto na bilumbu ke kwisa. (Bing. 6:6-11) Yo kele ve mbi na kubumba mwa mbongo sambu na bilumbu ke kwisa kana beto kele ti yo. Ya kieleka, mbongo ke taninaka. (Lon. 7:12) Kansi beto fwete bika ve nde kusosa mbongo kukuma kima ya kuluta mfunu na luzingu na beto.

14. Sambu na nki beto fwete tadila mambu yina Baebreo 13:5 ke tuba ntangu beto ke yindula mutindu beto ta zwaka bima ya kuzingila na bilumbu ke kwisa?

¹⁴ Yezu pesaka mbandu mosi ya ke monisa nde yo kele buzoba kana muntu ke bumba mbongo sambu na bilumbu ke kwisa kansi yandi kele ve “mvwama na meso ya Nzambi.” (Luka 12:16-21) Ata muntu mosi ve ke zabaka mambu yina ta kumina yandi mbasi. (Bing. 23:4, 5; Yak. 4:13-15) Beto balongoki ya Kristu ke kutanaka ti mpasi ya mutindu ya nkaka. Yezu tubaka nde beto fwete ndima na ‘kuyambula’ bima na beto yonso sambu na kuvanda balongoki na yandi. (Luka 14:33) Bakristu ya ntete na Yudea ndimaka na kiese yonso na kuyambula bima na bo yonso. (Baeb. 10:34) Na bilumbu na beto, bisalu ya bampangi mingi me fwaka sambu bo pesaka ve maboko na mambu ya politiki. (Kus. 13:16, 17) Inki sadisaka bo na kubaka lukanu yina? Bo tulaka ntima ya mvimba na mambu yai ya Yehowa tubaka: “Mono ta bikisa nge ve ata fioti mpi mono ta yambula nge ve ata fioti.” (Tanga Baebreo 13:5.) Beto ke salaka yonso sambu na kuvanda ti luzingu ya mbote na bilumbu ke kwisa mpi kana mambu ya kukonda kukana me kumina beto, beto ke tulaka ntima nde Yehowa ta sadisa beto.

15. Inki mutindu bibuti yina kele Bakristu fwete tadila bana na bo? (Tala mpi kifwanisu.)

¹⁵ Na bisika ya nkaka, bibuti ke butaka bana ntete-ntete sambu bana yango kusadisa bo ntangu bo ta kuma minunu. Na mutindu mosi buna, bibuti yango ke tadilaka bana na bo bonso “mbongo yina bo ke bumba na banki sambu na pansio na bo.” Biblia ke tubaka nde bibuti bantu fwete lungisa bampusa ya bana na bo. (2 Bak. 12:14) Ya kieleka, bibuti lenda vanda ti mfunu ya lusadisu kana bo me kuma minunu mpi bana mingi ke vandaka na kiese ya kusadisa bibuti na bo. (1 Tim. 5:4) Kansi bibuti yina kele Bakristu ke zabaka nde bo ta vanda na kiese mingi kana bo ke sansa bana na bo ti ngindu ya kusadisa bo na kukuma bansadi ya Yehowa, kansi ve ti ngindu nde bana na bo ta katula bo na kinsukami.​—3 Yoa. 4.

16. Inki mutindu bibuti lenda sadisa bana na bo na kuzaba mutindu ya kulungisa bampusa na bo? (Baefezo 4:28)

¹⁶ Ntangu nge ke longa bana na nge na kuzaba mutindu ya kulungisa bampusa na bo na bilumbu ke kwisa, tudila Yehowa ntima sambu mbandu na nge ya mbote kusadisa bo na kutudila yandi mpi ntima. Ntangu bo kele ntete baleke, songa bo mfunu ya kuvanda ngolo na kisalu. (Bing. 29:21; tanga Baefezo 4:28.) Ntangu bo ke yela, sadisa bo na kulonguka mbote na nzo-nkanda. Bibuti yina kele Bakristu lenda sala bansosa sambu na kuzwa minsiku ya Biblia yina bo lenda sadila sambu na kusadisa bana na bo na kubaka balukanu ya mbote sambu na banzo-nkanda. Lukanu na bo ke vandaka ya kusadisa bana na bo na kulungisa bampusa na bo mpi na kudipesa na kulonga nsangu ya mbote.

17. Beto fwete tula ntima nde Yehowa ta sala nki?

¹⁷ Bansadi ya Yehowa ke tulaka ntima nde yandi kele ti makuki mpi mpusa ya kupesa bo bima ya kuzingila yina bo kele ti yo mfunu. Mutindu nsi-ntoto yai ke kuma kibeni na nsuka, yo ta lomba nde beto tudila diaka Yehowa ntima mingi mpenza. Ata beto ke kutana ti mambu ya nki mutindu, beto fwete landa kutula ntima nde Yehowa ta sadila ngolo na yandi sambu na kupesa beto bima ya kuzingila yina beto kele ti yo mfunu. Beto ke tula ntima nde diboko na yandi ya ngolo mpi ya kutandula kele ve nkufi ata fioti sambu na kusadisa beto na konso kisika yina beto kele.