Bika Mambu ya Kisalu na Kisika “ya Kisalu”

Bubu yai, teknolozi me salaka nde bantu kubinga beto konso ntangu yina bo me zola. Yo yina mfumu na nge ya kisalu, banduku na nge to ba client lenda zola nde nge salaka konso ntangu mpi konso kilumbu. Yo lenda sala nde nge kuka ve kutula kisalu na kisika na yo mpi nge bika ntangu sambu na mambu ya nkaka ya luzingu, mu mbandu, makwela na nge mpi kutula mambu ya kuluta mfunu na kisika ya ntete.

• Mambu ya nge fwete zaba

• Mambu ya nge fwete sala sambu na kubika kisalu na kisika na yo

• Mambu yina bankwelani ke tuba

• Mambu yina beno fwete tubila

Mambu ya nge fwete zaba

• Teknolozi lenda sala nde nge landa kaka kusala na kisika ya kulutisa ntangu ti nkwelani na nge. Yo yina, ba appel, mpi ba message ya me tala kisalu ya nge ke zwa na ntangu yina nge ke sala ve, yo ta pesa nge mpusa ya kupesa mvutu kukonda kusukinina.

  “Nge lenda kuka diaka ve kulutisa ntangu ti dibuta na nge na nima ya kisalu sambu nge lenda kuma kutula dikebi mingi na ba appel mpi ba message ya me tala kisalu na kisika ya kutudila nkwelani na nge dikebi.”—Jeanette.

• Sambu nge tula dikebi na kisalu mpi nge tudila nkwelani na nge dikebi, nge fwete yidika mambu na ntwala. Kana nge yidika ve mambu mbote, nge ta kuma kusala kisalu na ntangu yina nge fwete lutisa ti nkwelani na nge.

  “Nkwelani na nge kele muntu ya ntete yina nge fwete tudila dikebi. Nge lenda yindula nde: ‘Yandi ta bakisa mono. Yandi ta lolula mono. Mono ta lutisa ntangu ti yandi na nima.’”—Holly.

Mambu ya nge fwete sala sambu na kubika kisalu na kisika na yo

• Tula makwela na nge na kisika ya ntete. Biblia ke tuba nde: “Muntu lenda kabula ve yina ya Nzambi me vukisaka.” (Matayo 19:6, Bible en Kituba) Kana nge ta zola ve nde muntu ‘kukabula’ nge ti nkwelani na nge, sambu na nki nge ke bika nde kisalu kukabula beno?

  “Ba client ya nkaka ke monaka nde sambu bo ta pesa nge mbongo, bo fwete solula ti nge konso ntangu yina bo kele ti mfunu na nge. Sambu mono ke zabaka nde makwela na mono fwete baka kisika ya ntete, mono ke songaka bo nde mono ta yamba bo ve na bilumbu yina mono ke salaka ve kansi mono ta solula ti bo na nima.”—Mark.

  Kudiyula nde: ‘Keti mambu ya mono ke salaka, ke monisaka nde mono ke monaka nde makwela na mono kele mfunu mingi kuluta kisalu?’

• Kana mpila kele, buya mikumba ya nkaka ya bo ke pesa nge na kisalu. Biblia ke tuba nde: “Mayele ke vandaka ti bantu ya kudikulumusa.” (Bingana 11:2) Kudikulumusa lenda sadisa nge na kumona nde yo ta vanda mbote na kubuya mikumba ya nkaka ya bo ke pesa nge na kisalu to kupesa yo na muntu ya nkaka.

  “Mono ke yidikaka batiyo ya masa (plombier), kana muntu mosi ke zola nde mono sadisa yandi nswalu, yandi lenda kuma ntima zulu-zulu. Yo yina, kana mono ke mona nde mono ta kuka ve kusadisa yandi na ntangu yina, mono ke songaka yandi na kukwenda na muntu (plombier) ya nkaka.”—Christopher.

  Kudiyula nde: ‘Keti mono ke buyaka bisalu ya nkaka yina bo ke pesaka mono na nima ya kisalu kana mono ke mona nde nkwelani na mono ta mona nde mono ke tudila yandi ve dikebi? Inki nkwelani na mono ta tuba kana mono me ndima yo?’

• Beno tula ntangu yina beno ta lutisaka beno zole. Biblia ke tuba nde: “Konso kima kele ti ntangu na yo.” (Longi 3:1) Kana nge kele ti mambu mingi ya kusala na kisalu, yo ta vanda mbote nde beno tula ntangu ya beno ta lutisaka ti nkwelani na nge mpi beno sala yonso sambu na kuzitisa yo.

  “Mbala mingi, kana beto kele kibeni ti bisalu mingi, beto ke yidikaka ata mwa ntangu ya kudia beto zole to ya kukwenda kutambula na dibungu.”—Deborah.

  Kudiyula nde: ‘Keti mono me tulaka ntangu mosi buna yina mono ke tudilaka nkwelani na mono dikebi na mono yonso? Inki mvutu nkwelani na mono ta pesa?’

• Kanga ba-apareyi na nge. Biblia ke tuba nde: “Beno zikisa mambu ya kuluta mfunu.” (Bafilipi 1:10) Bantangu ya nkaka, nge lenda kanga ba-apareyi na nge sambu ba message ya mambu ya kisalu kukatula nge ve dikebi.

  “Mono ke salaka bikesa ya kusala ve na nima ya kisalu. Na ntangu yina, mono ke yidikaka telefone na mono sambu mono mona ve ba message ya ke kota.”—Jeremy.

  Kudiyula nde: ‘Keti mono ke bikaka Internet ya kukanguka kaka sambu mbala ya nkaka mfumu na mono ya kisalu lenda binga mono to sambu client mosi ta vanda na mfunu na mono?’ Inki mvutu nkwelani na nge ta pesa?

• Kuvanda ve makambu ngolo. Biblia ke tuba nde: “Bantu yonso kuzaba kikalulu na beno ya kuvanda ve makambu ngolo.” (Bafilipi 4:5) Ya kieleka, bantangu ya nkaka mambu ya kisalu lenda kanga nkwelani na nge nzila ya kulutisa ntangu ti nge. Mbala ya nkaka kisalu yina nkwelani ke salaka lenda lomba nde bo solula ti yandi ata na nima ya bangunga ya kisalu. Yo yina, kuvanda ve makambu ngolo.

  “Bakala na mono kele mfumu ya mwa kisalu mosi. Bantangu ya nkaka, yo ke lombaka nde yandi sala mambu ya nkaka ya kisalu na nima ya ntangu ya kisalu. Bantangu ya nkaka, yo ke yangisaka mono kansi sambu beto ke lutisaka dezia bantangu mingi beto zole, mono ke monaka yo ve mbi.”—Beverly.

  Kudiyula nde: ‘Keti mono ke monisaka nkwelani na mono nde yandi kele ti kisalu mingi mpi nde mono lenda lomba yandi ve na kutudila mono dikebi mingi kuluta ndilu? Inki mvutu nkwelani na mono ta pesa?’

Mambu yina beno fwete tubila

Ya ntete, konso muntu na kati na beno lenda tadila bangiufula yina ke landa yandi mosi. Na nima beno tubila bamvutu yina beno me zwa beno zole.

• Keti nkwelani na nge me bokutaka dezia nde nge ke nataka mambu ya kisalu na nzo? Kana yo kele mutindu yina, keti nge ke ndima?

• Na nki bisika nge ke mona nde nge fwete yidika sambu na kubika kisalu na kisika na yo?

• Keti nge ke yindulaka nde nkwelani na nge ke kukaka ve kubika kisalu na kisika na yo? Kana yo kele mutindu yina, inki ke monisa yo.

• Inki mambu nge ke zola nde nkwelani na nge kusala sambu na kusoba mpi yandi bika kisalu na kisika na yo?