MWBR19 02 Bareferanse ya Mukanda ya Lukutakanu Luzingu mpi Kisalu
FEBRUARI 4-10
BIMVWAMA YA NDINGA YA NZAMBI | BAROMA 1-3
“Landa Kulonga Kansansa na Nge”
Kansansa ya Mbote na Meso ya Nzambi
6 Ata bantu yina me zaba ve Yehowa ke zabaka ntangu yonso nde kele ti mambu ya mbote mpi ya mbi. Biblia ke tuba nde: “Mabanza na bo mosi ke fundaka bo to nkutu ke nungisaka bo.” (Baroma 2:14, 15) Mu mbandu, bantu mingi ke zabaka nde kufwa muntu to kuyiba kele mbi. Ata bo ke bakisaka yo ve, bo ke widikilaka kansansa na bo, kima yina Yehowa me tulaka na kati na bo yina ke sadisaka bo na kuzaba mambu ya mbote mpi ya mbi. Diaka, bo ke zitisaka minsiku ya Nzambi, to bakieleka ya mfunu yina Yehowa me pesaka sambu na kusadisa beto na kubaka balukanu ya mbote na luzingu.
Kansansa ya Mbote na Meso ya Nzambi
8 Bantu ya nkaka ke yindulaka nde, kuwidikila kansansa na bo ke tendula kaka kulanda mawi na bo. Bo ke yindulaka nde bo lenda sala konso kima yina bo me zola. Kansi mawi na beto kele ya kukonda kukuka, mpi yo lenda kusa beto. Mawi na beto lenda kuma ngolo kibeni mpi kubebisa kansansa na beto. Biblia ke tuba nde: “Ntima kele luvunu kuluta konso kima ya nkaka mpi yo kele mbi kibeni. Nani lenda zaba yo?” (Yeremia 17:9) Yo yina, beto lenda kuma kumona nde kima mosi kele mbote ata yo kele mbi. Mu mbandu, na ntwala nde Polo kukuma Mukristu, yandi niokulaka ngolo bansadi ya Nzambi mpi yandi vandaka kumona nde mambu yina yandi vandaka kusala vandaka mbote. Yandi vandaka kumona nde kansansa na yandi vandaka mbote. Kansi na nima yandi tubaka nde: “Yehowa muntu ke sambisaka mono.” (1 Bakorinto 4:4; Bisalu 23:1; 2 Timoteo 1:3) Ntangu Polo zabaka mutindu Yehowa vandaka kutadila mambu yina yandi vandaka kusala, yandi bakisaka nde yandi fwete soba. Yo kele pwelele nde, na ntwala ya kusala kima, beto fwete kudiyula nde, ‘Inki Yehowa ke zola nde mono sala?’
9 Kana nge ke zola muntu mosi, nge ta zola ve kupesa yandi mpasi. Sambu beto ke zolaka Yehowa, beto ke zolaka ve kusala ata kima mosi yina ta pesa yandi mpasi. Beto fwete vanda ti boma ya ngolo ya kusala mambu yina ke pesaka ve Yehowa kiese. Beto ke mona diambu yai na mbandu ya Nehemia. Yandi buyaka kusadila kiyeka na yandi ya guvernere sambu na kukuma mvwama. Sambu na nki? Yandi tubaka nde yandi salaka yo ve “sambu na boma ya Nzambi.” (Nehemia 5:15) Nehemia buyaka kusala konso kima yina zolaka kupesa Yehowa mpasi. Bonso Nehemia, beto fwete vanda na boma ya kupesa Yehowa mpasi, yo yina beto fwete sala ve mambu ya mbi. Kutanga Biblia ke sadisaka beto na kuzaba mambu yina ke pesaka Yehowa kiese.—Tala Noti 6.
Timuna Sambu na Kusosa Bimvwama ya Kimpeve
Bangindu ya Mfunu ya Mukanda ya Roma
3:4. Kana mambu ya muntu ketuba kewakana ve ti mambu ya Nzambi ketuba na Ndinga na yandi, beto kebikaka nde Nzambi kumonana “muntu ya kieleka” na kutulaka ntima na nsangu ya Biblia, mpi na kusalaka mambu na kuwakana ti luzolo na yandi. Kana beto kele na kikesa ya kusala kisalu ya kusamuna ti ya kukumisa bantu balongoki, beto lenda sadisa bantu yankaka na kuzaba nde Nzambi kele muntu ya kyeleka.
Bangindu ya Mfunu ya Mukanda ya Roma
3:24, 25—Inki mutindu “nkudulu yina Yezu Kristu futaka” lendaka kufika “masumu yina kusalamaka na ntangu ya ntama” na ntwala nde yandi futa yo? Mbikudulu ya ntete yina kutubilaka Mesia, yina kele na Kuyantika 3:15, kulunganaka na mvu 33 T.B. ntangu bo fwaka Yezu na zulu ya nti ya mpasi. (Gal. 3:13, 16) Kansi, na ntangu yandi tubaka mbikudulu yina, na meso na yandi yo vandaka bonso nde bo mefuta dezia nkudulu, sambu ata kima mosi ve lenda kanga Nzambi nzila na kulungisa mambu ya yandi kanaka. Yo yina, na nsadisa ya kimenga yina Yezu Kristu zolaka kufuta na bilumbu kekwisa, Yehowa lendaka kulolula masumu ya bana ya Adami yina kutulaka lukwikilu na lusilu yina. Nkudulu kesadisa mpi na lufutumuku ya bantu yina kuzingaka na ntwala ya ntangu ya Bukristu.—Bis. 24:15.
FEBRUARI 11-17
BIMVWAMA YA NDINGA YA NZAMBI | BAROMA 4-6
“Nzambi Ke Monisa Zola na Yandi Sambu na Beto”
Nzambi Kesongaka Beto Zola na Yandi
5 Polo kumonisaka dyambu yango pwelele, yandi yantikaka ti dyambu yai: “Masumu me kotaka na nsi-ntoto sambu na mbi ya muntu mosi yai Adami, ebuna masumu me kwisaka kunata lufwa. Yo yina, bantu yonso ke fwaka sambu bo yonso ke salaka masumu.” (Roma 5:12) Beto kebakisaka dyambu yai, sambu Nzambi mesonikaka na Biblia mutindu luzingu ya bantu kuyantikaka. Yehowa kugangaka bantu zole, Adami mpi Eva. Ngangi na beto kele muntu ya kukuka, mpi yandi gangaka bantu yina ya ntete, disongidila bankaka na beto, bantu ya kukuka. Nzambi kupesaka bo nsiku yina vandaka na bandilu mpi yandi songaka bo nde kukolama na nsiku yango zolaka kunatila bo ndola ya lufwa. (Kuy. 2:17) Kansi, bo ponaka na kusala mambu na mutindu ya mbi, bo fwaka nsiku ya Nzambi yina vandaka ya bukati-kati, mpidina bo buyaka nde Nzambi kuvanda Mupesi-Bansiku mpi Mfumu na bo.—Kul. 32:4, 5.
Nzambi Kesongaka Beto Zola na Yandi
6 Adami kubutaka bana na nima ya kusala masumu, yo yina yandi pesaka bana na yandi yonso masumu mpi malanda na yo. Ya kyeleka, bana yina kufwaka ve nsiku ya Nzambi bonso Adami, yo yina bo vandaka ve ti kizitu ya disumu yina, mpi na ntangu yina Nzambi kupesaka ntete ve ata nsiku mosi. (Kuy. 2:17) Ata mpidina, bana ya Adami kubakaka masumu na yandi. Yo yina, masumu mpi lufwa kuyalaka bo tii ntangu yina Nzambi kupesaka Bantu ya Izraele bansiku yina kumonisaka pwelele nde bo vandaka bantu ya masumu. (Tanga Roma 5:13, 14.) Malanda ya masumu yina beto mebakaka lenda fwanana ti bamaladi yankaka yina beto lenda baka na bibuti na beto. Ata bana yankaka ya dibuta yina lenda baka maladi mosi ya mekatuka na bibuti na bo, bana yonso ve kebakaka maladi yango. Kansi, yo kele ve mpidina sambu na masumu. Beto yonso kebutukaka ti masumu ya Adami mpi yo yina, beto yonso kefwaka. Keti dyambu yina ya mpasi lenda mana?
Nzambi Kesongaka Beto Zola na Yandi
9 Inki kele ntendula ya ngogo ya Kigreki ya kebenda dikebi na bangogo “[Nzambi] ke ndimaka bantu” mpi “Nzambi ke ndimaka bantu yonso”? Mbaludi mosi ya Biblia kusonikaka sambu na dyambu yango nde: “Yo kele ntubilu ya bansiku, ya ketubila na kiteso mosi buna dyambu mosi ya ketadila bansiku. Yo ketubila nsoba yina kesalamaka na bangwisana ya muntu ti Nzambi; kansi ve nsoba yina kesalamaka na kati ya muntu . . . Ntubilu yina kemonisa Nzambi bonso zuzi mosi ya kebaka lukanu ya kunungisa muntu yina bo fundaka, yina bo nataka na tribinale ya Nzambi mpi ya bo fundaka nde, yandi kondaka lunungu. Kansi, Nzambi kenungisa muntu yango na kutubaka nde yandi salaka ka yandi mbi ve.”
10 Na kutadila nki dyambu “muntu yina ke sambisaka bantu yonso ya nsi-ntoto” lendaka kunungisa muntu ya kukonda lunungu? (Kuy. 18:25) Ya ntete, na zola na yandi, Nzambi kutindaka Mwana na yandi mosi kaka yina kubutukaka na nsi-ntoto. Yezu kusalaka luzolo ya Tata na yandi na mutindu ya kukuka, ata na nsi ya bampukumuna, ya nsoni ya ngolo, mpi ya bampasi. Yandi taninaka kwikama na yandi tii na lufwa na zulu ya nti ya mpasi. (Baeb. 2:10) Ntangu Yezu kutambikaka luzingu na yandi ya kukuka, yandi pesaka nkudulu yina lendaka kukatula to kugulusa, bana ya Adami na masumu mpi lufwa.—Mat. 20:28; Roma 5:6-8.
Timuna Sambu na Kusosa Bimvwama ya Kimpeve
Bangindu ya Mfunu ya Mukanda ya Roma
6:3-5—Kubaka mbotika na Kristu Yezu mpi na lufwa na yandi ketendula inki? Ntangu Yehowa kepakulaka balongoki ya Kristu mpeve santu, bo kevukanaka na Yezu mpi kekumaka bantu ya dibundu yina kele nitu ya Kristu, ebuna yandi kele Ntu na yo. (1 Kor. 12:12, 13, 27; Kol. 1:18) Yai kele mbotika na bo na Kristu Yezu. Bakristu ya kupakulama kebakaka mpi “mbotika na lufwa” ya Kristu na mutindu bo kezingaka luzingu ya kibansa mpi bo keyambulaka kivuvu ya kuzinga mvula na mvula na ntoto. Yo yina, lufwa na bo kele lufwa ya kimenga, bonso lufwa ya Yezu, kansi lufwa na bo kekatulaka ve bantu na masumu bonso lufwa ya Yezu. Mbotika na bo na lufwa ya Kristu kekumaka na nsuka ntangu bo kefwaka mpi kefutumukaka sambu na kuzinga na zulu.
Inki Kivuvu Kele Sambu na Ba-Nkaka na Mono?
Ntangu bantu ya kukonda lunungu ta futumuka, keti bo ta sambisa bo sambu na mambu yina bo salaka? Ve. Baroma 6:7 ke tuba nde: “Muntu yina me fwa me futa mfuka ya disumu na yandi.” Bantu ya kukonda lunungu futaka mfuka ya masumu na bo ntangu bo fwaka. Yo yina, bo ta sambisa bo sambu na mambu yina bo ta sala na nima ya lufutumuku na bo, kansi ve na mambu yina bo salaka ntangu bo zabaka ve Nzambi na ntwala nde bo fwa. Inki mutindu bo ta baka mambote?
FEBRUARI 18-24
BIMVWAMA YA NDINGA YA NZAMBI | BAROMA 7-8
“Keti Nge Ke ‘Vingila Ti Nzala ya Ngolo’?”
Bika Yehowa Kunata Nge na Kimpwanza ya Kyeleka
17 Ntangu Polo tubilaka kimpwanza yina Yehowa tapesa bansadi na yandi awa na ntoto, yandi sonikaka nde: ‘Bima yonso ya Nzambi salaka kevingila kaka kilumbu ya kumonana ya bana ya Nzambi.’ Yandi yikaka nde: ‘Kilumbu mosi Nzambi takatula bima yonso na kimpika yina kenataka lufwa, ebuna yo tabaka kimpwanza ya lukumu ya bana ya Nzambi.’ (Roma 8:19-21) Na verse yai “bima yonso ya Nzambi salaka” ketendula bantu yina kele ti kivuvu ya kuzinga na ntoto, bayina tabaka mambote na ‘kumonana ya bana ya Nzambi’ yina mepakulamaka na mpeve. Kumonana yango tayantika ntangu Bakristu bapakulami tuka na zulu, tavukana ti Kristu sambu na kufwa bantu yonso ya mbi mpi kukotisa ‘kibuka ya nene’ na nsi-ntoto ya mpa.—Kus. 7:9, 14.
Beto Mona Kyese Sambu na Kivuvu na Beto
11 Yehowa pesaka bantu kivuvu ntangu yandi silaka na kufwa “nioka yina ya ntama,” Satana Dyabulu na nzila ya ‘nkuna ya lusilu’. (Kus. 12:9; Kuy. 3:15) Ntete-ntete, nkuna yina vandaka Yezu Kristu. (Gal. 3:16) Na lufwa na yandi mpi na lufutumuku na yandi, Yezu pesaka nzikisa ya ngolo ya kivuvu yina bantu kele ti yo sambu na kukatuka na masumu mpi na lufwa. Kulungana ya kivuvu yai kewakana ti kilumbu yina ya “Nzambi ta songa bana na yandi.” Bapakulami yina kele na lukumu kele kitini ya zole ya nkuna yina. Bo tamonana kumosi ti Kristu ntangu bo tafwa ngidika ya bima yai ya mbi ya Satana. (Kus. 2:26, 27) Dyambu yai, tanatila mameme yankaka yina mekatuka na mpasi ya nene luguluku.—Kus. 7:9, 10, 14.
Beto Mona Kyese Sambu na Kivuvu na Beto
12 Na nsungi ya Luyalu ya Bamvula Funda ya Kristu, bantu tabaka mpenza ndembikilu! Na ntangu yina, ‘bana ya Nzambi’ yina tavanda na lukumu ‘tamonana’ ntangu bo tayala bonso banganga-Nzambi ti Kristu mpi tapesa bantu mambote ya kimenga ya nkudulu ya Yezu. Sambu Kimfumu ya zulu tayala, “bantu” tabaka ndembikilu ya malanda ya disumu mpi lufwa. Malembe-malembe, bantu ya bulemfu “ta baka dipanda ya lukumu yina ya bana ya Nzambi ta baka.” Kana bo bikala ya kwikama na Yehowa na nsungi ya Luyalu ya Bamvula Funda mpi ya kumekama ya nsuka yina tasalama na nsuka ya Luyalu ya Bamvula Funda, Nzambi tasonika bazina na bo kimakulu na kati ya “mukanda ya moyo.” Bo tabaka “dipanda ya lukumu yina ya bana ya Nzambi ta baka.” (Kus. 20:7, 8, 11, 12) Yo kele mpenza kivuvu ya kitoko!
Timuna Sambu na Kusosa Bimvwama ya Kimpeve
Bisambu na Nge Kemonisaka Inki Sambu na Nge?
20 Bantangu yankaka, beto lenda zaba ve mambu ya kutuba na bisambu na beto mosi. Polo kusonikaka nde: “Sambu beto zaba ve kana nki mutindu beto fweti samba Nzambi; kansi mpeve [santu] yandi mosi ke dilaka na kudila mosi ya bantu lenda bakisa ve ntangu yandi ke samba Nzambi sambu na beto. Ebuna Nzambi yina ke monaka mambu yina kele na ntima ya bantu, yandi ke bakisaka nki mambu mpeve ke zolaka kulomba.” (Roma 8:26, 27) Yehowa kusalaka nde bo sonika bisambu mingi na Masonuku. Yandi kendimaka balombilu yai ya kupemama bonso mambu yina beto kezola kulomba mpi na nima yandi kelungisaka yo. Nzambi mezaba beto mpi ntendula ya mambu yina yandi salaka nde mpeve kutuba na nzila ya bansoniki ya Biblia. Yehowa kendimaka badodokilu na beto ntangu mpeve ‘kesambaka,’ to kebondilaka, sambu na beto. Kansi ntangu beto kezabaka mbote-mbote Ndinga ya Nzambi, mambu yina beto lenda lomba na bisambu lenda kwisa kukonda mpasi na mabanza na beto.
FEBRUARI 25–MARSI 3
BIMVWAMA YA NDINGA YA NZAMBI | BAROMA 9-11
“Mbandu ya Nti ya Baolive”
‘Nzambi Kele na Mayele Mingi Mpenza!’
13 Ntumwa Polo landaka na kufwanisa bantu yina zolaka kukuma kitini ya nkuna ya Abrahami ti balutangu ya nti ya baolive ya kifwani. (Roma 11:21) Nti ya baolive ketendula kulungana ya lukanu ya Nzambi na kutadila kuwakana yina yandi salaka ti Abrahami. Bansimbulu ya nti yina kele santu, mpi yo ketendula nde Yehowa muntu kepesaka luzingu na Izraele ya kimpeve. (Yez. 10:20; Roma 11:16) Kikati-kati ya nti yango ketendula nde, Yezu kele kitini ya ntete ya nkuna ya Abrahami. Balutangu na yo ketendula, ntalu ya mvimba ya bantu yina kesala kitini ya zole ya nkuna ya Abrahami.
‘Nzambi Kele na Mayele Mingi Mpenza!’
15 Kansi, Yehowa kusalaka nki sambu na kulungisa lukanu na yandi? Polo ketendula nde bo zengaka balutangu ya nti ya baolive ya mfinda, mpi bo yikaka yo na nti ya baolive yina bo kunaka sambu na kuyingisa balutangu yina bo zengaka. (Tanga Roma 11:17, 18.) Yo yina Bakristu ya kupakulama yina kuvandaka bantu ya makanda, mu mbandu bapakulami yankaka yina kuvandaka na dibundu ya Roma, kuyikamaka na mutindu ya kifwani na nti ya baolive ya kifwani. Na mutindu yai, bo kumaka kitini ya nkuna ya Abrahami. Na luyantiku, bo vandaka bonso balutangu ya nti ya baolive ya mfinda, sambu bo vandaka ve ti dibaku ya kukuma kitini ya kuwakana yai ya sipesiali. Kansi, Yehowa kukangudilaka bo nzila sambu na kukuma Bayuda ya kimpeve.—Roma 2:28, 29.
‘Nzambi Kele na Mayele Mingi Mpenza!’
19 Ya kyeleka, lukanu ya Yehowa sambu na “Israele ya Nzambi” kele na kulungana na mutindu mosi ya mbote mpenza. (Gal. 6:16) Mutindu Polo kutubaka “bantu ya Israele yonso ta guluka.” (Roma 11:26) Na ntangu yina Yehowa metulaka, “bantu ya Israele yonso” disongidila ntalu ya mvimba ya bantu ya Izraele ya kimpeve, bo tavanda bantotila mpi banganga-Nzambi na zulu. Ata kima mosi ve lenda kanga Yehowa nzila sambu na kulungisa lukanu na yandi!
Timuna Sambu na Kusosa Bimvwama ya Kimpeve
Bika nde Disipline ya Yehowa Kuwumba Nge
5 Ebuna kana bantu kubuya na ntu-ngolo yonso nde Muwumbi ya Nene kuwumba bo? Inki mutindu Nzambi ke sadilaka kiyeka na yandi? Yindula fioti mambu yina lenda kumina ntoto kana yo me beba na mpila nde bo sadila yo ve. Yo yina, muwumbi lenda sadila yo dibungu ya nkaka to kulosa yo kaka! Kana ntoto me beba, mbala mingi foti ke vandaka ya muwumbi. Kansi yo ke vandaka ve ata fioti mutindu yina sambu na Muwumbi na beto. (Kul. 32:4) Kana muntu kundima ve nde Yehowa kuwumba yandi, foti ke vandaka kaka ya muntu yina. Yehowa ke sobaka mutindu na yandi ya kuwumba bantu na kutadila mutindu bo ke ndima nde yandi wumba bo. Bayina ke ndimaka, yandi ke wumbaka bo na mutindu ya mbote. Mu mbandu, Bakristu ya bo me tulaka mafuta kele “mabungu yina yo lombaka nde [Nzambi] wila mawa” yina yandi wumbaka sambu na kukuma ‘mabungu sambu na kisalu mosi ya lukumu.’ Kansi bayina ke ndimaka ve na lulendo yonso ke kumaka “mabungu yina yo lombaka nde [Nzambi] wila makasi mpi yina fwanaka na kufwa.”—Bar. 9:19-23.
it-1-F 1234 § 6
Kimpala, Kimpala
Kikesa ya Mutindu ya Mbi. Muntu lenda monisa kibeni kikesa to kimpala sambu na diambu mosi buna, yina lenda pusa yandi na kusala kifu mpi kusepedisa ve Nzambi. Bayuda mingi ya mvu-nkama ya ntete kutanaka mpi ti diambu yai. Bo vandaka kusosa kumonisa lunungu na bisalu na bo, na nsi ya Nsiku ya Moize. Kansi Polo tubaka nde kikesa na bo vandaka ya mutindu ya mbi sambu bo vandaka ve ti nzayilu ya siki-siki. Yo yina bo vandaka kuzwa ve lunungu ya kieleka yina ke katukaka na Nzambi. Yo lombaka nde bo ndima masumu na bo mpi kuvutuka na Nzambi na nzila ya Kristu sambu na kuzwa lunungu mpi kimpwanza ya kieleka. (Bar 10:1-10) Mu mbandu, Saule ya Tarse vandaka kikesa kibeni sambu na dibundu ya Bayuda, yandi “vandaka kumonisa dibundu ya Nzambi mpasi mpi kufwa yo.” Yandi vandaka kuzitisa kibeni Nsiku mpi yandi “kudimonisaka kukonda kifu.” (Bag 1:13, 14; Fil 3:6) Kansi kikesa na yandi sambu na dibundu ya Bayuda, vandaka ya mutindu ya mbi. Sambu ntima na yandi vandaka ya masonga, Yehowa monisilaka yandi ntima ya mbote ya nene na nzila ya Kristu mpi Yehowa songaka yandi lusambu ya kieleka.—1Tm 1:12, 13.