LYNNONG 06
Kumno ka Jingim ka la Sdang?
“U Blei keiñ uba la thaw ïa kiei kiei baroh.” (Kam 17:24) Hato phi ngeit ïa kata? Don kiba ong ba kiei kiei baroh ki shu long hi, khlem don ba thaw. Lada kata ka dei shisha, ka jingim jong ngi kan ym don jingmut. Hynrei lada dei U Blei Jehobah uba la thaw ïa kiei kiei baroh, ka dei ban don ka daw kaba bianga. Peit aïu ka Baibl ka ong shaphang kumno ka jingim ka la sdang bad balei ngi lah ban ngeit ïa ka.
1. Ka pyrthei bad ki khlur ki mih naei?
Ka Baibl ka ong: “Ha kaba mynnyngkong U Blei u la thaw ïa ka bneng bad ïa ka khyndew.” (Jenesis 1:1) Bun na ki saïantis ki ïa mynjur ba ka pyrthei bad ki khlur ki don ka jingsdang. Kumno U Blei u la thaw ïa ki? U la pyndonkam ïa la u “mynsiem bakhuid”—ka bor jong u—ban thaw ïa kiei kiei baroh kaba kynthup ïa ka pyrthei, ki khlur bad ki met bneng.—Jenesis 1:2.
2. Balei U Blei u la thaw ïa ka pyrthei?
U Jehobah “um shym la thaw suda ïa [ka pyrthei], u la thaw ïa ka ban shong briew.” (Isaïah 45:18) U la thaw ïa ka pyrthei ban long ka jaka kaba itynnad ban sah ki briew, bad u la pynbiang ïa kiei kiei baroh kiba ki donkam khnang ba kin lah ban im junom. (Pule Isaïah 40:28; 42:5.) Ki saïantis ki ong ba ka pyrthei ka long kaba kyrpang bad kaba pher bha na kiwei pat ki met bneng. Haduh mynta kim pat lap ïa kano kano ka met bneng kaba don lut ïa kiei kiei kiba u briew u donkam ban im.
3. Kaei kaba pynlong ïa ki briew ban pher na ki mrad?
Hadien ba U Jehobah u la thaw ïa ka pyrthei, u la thaw sa ïa kiei kiei kiba don jingim. Nyngkong, u la thaw shuwa ïa ki jingthung bad ki mrad. Hadien kata, “U Blei u la thaw ïa u briew ha ka dur jong u hi.” (Pule Jenesis 1:27.) Ka mut aïu ba la thaw ïa u briew ha ka dur jong u? Ka mut ba ngi lah ban pyrthuh bud ïa ki jinglong jong u, kum ka jingieid bad ka hok. U la thaw ruh ïa ngi ba ngin lah ban kren ha kiwei de ki jait ktien, ban sngewtynnad ban peit ïa kiei kiei kiba itynnad, bad ban sngap ïa ki sur jingrwai. Bad ngi lah ruh ban mane ïa U Nongthaw jong ngi. Kine ki dei ki daw kiba pynlong ïa ki briew ban pher na ki mrad.
WAD SHUH SHUH
Balei ngi lah ban ngeit ba U Blei u la thaw ïa ka jingim? Hato ngi lah ban ngeit ïa kaei ba ka Baibl ka ong shaphang ka jingthaw ïa kiei kiei? Kaei ka jinghikai kaba ngi lah ban ïoh shaphang U Blei haba ngi ïohi ïa ki jinglong babha jong ki briew? To ngin ïa peit ïa kine mynta.
4. Kiei kiei baroh ki khlem mih hi da lade
Ki briew ki ïoh burom haba ki shna pynwandur ïa kiei kiei na ki jingthaw jong U Blei. Te mano ba dei ban ïoh ïa ka burom na ka bynta ki jingthaw kiba ngi ïohi ha ka mariang? Peit ïa ka VIDEO, bad nangta sa ïa peit lang ïa kane ka jingkylli harum:
Kum kiei ki jingshna ba ki briew ki pynbud na ka mariang?
Ïa ki ïing baroh la shna dano re dano. Hynrei mano pat ba la thaw ïa kiei kiei baroh ha ka mariang? Pule Hebru 3:4, bad nangta sa ïa peit lang ïa kine ki jingkylli harum:
Kino na ki jingthaw ha ka mariang kiba phi kham itynnad?
Hato phi lah ban ngeit ba la don ba thaw ïa ka pyrthei, ki khlur bad ïa kiei kiei baroh kiba don ha ka? Balei?
Hato phi tip?
Phi lah ban ïoh shuh shuh ïa ki jingthoh bad ki video ha jw.org, ha “Was It Designed?” bad “Viewpoints on the Origin of Life.”
“Namar ïa ka ïing baroh la thaw dano dano ruh, hynrei uta uba la thaw ïa kiei kiei baroh long U Blei kein”
5. Ngi lah ban ngeit ïa kaei ba ka Baibl ka ong shaphang ka jingthaw ïa kiei kiei baroh
Ha Jenesis lynnong 1, ka Baibl ka batai shaphang ka jingsdang jong ka pyrthei bad jong kiei kiei baroh kiba don ha ka. Hato phi lah ban shaniah ïa kaei ba ka Baibl ka ong, ne ka dei tang ka khana puriskam? Peit ïa ka VIDEO, bad nangta sa ïa peit lang ïa kine ki jingkylli harum:
Ka Baibl ka ong ba ïa ka pyrthei bad ïa kiei kiei baroh kiba don ha ka la thaw ha ki hynriew sngi. Hato kine ki dei ki 24 kynta jong ka shi sngi?
Hato ngi lah ban ngeit ïa kaei ba ka Baibl ka ong shaphang ka jingthaw ïa kiei kiei? Balei?
Pule Jenesis 1:1, bad nangta sa ïa peit lang ïa kane ka jingkylli harum:
Ki saïantis ki ong ba ka pyrthei, ki khlur bad kiei kiei baroh ki don ka jingsdang. Kumno kane ka ïahap bad ka dkhot Baibl kaba phi pule myntan?
Don kiba pyrkhat ba U Blei u pyndonkam da ka evolution ban thaw ïa ka jingim. Kane ka mut ba U Blei u la thaw tang ïa iwei i jingthaw iba rit iba pynmih hi ïa kiwei pat ki jingthaw. Pule Jenesis 1:21, 25, 27, bad nangta sa ïa peit lang ïa kine ki jingkylli harum:
Hato ka Baibl ka hikai ba U Blei u la pyndonkam da ka evolution ban thaw ïa ki briew, ki mrad bad ki dohkha? Ne hato u la thaw hi ïa baroh ki “jait” jingim?
6. Ki briew ki long ki jingthaw bakyrpang jong U Blei
U Jehobah u la thaw ïa ki briew bad ki mrad. Hynrei ki briew ki pher bha na ki mrad. Pule Jenesis 1:26, bad nangta sa ïa peit lang ïa kane ka jingkylli harum:
Kumba ngi la ïa pule myntan, la thaw ïa ngi ha ka dur jong U Blei. Te lada ngi don ki jinglong kum ka jingieid bad ka jingisynei, kum kiei ki jinglong U Blei ruh u don?
DON KIBA ONG: “U Blei u la thaw ïa ka pyrthei ha ki hynriew sngi.”
Phi tharai kumno? Balei?
KI MAT BAKONGSAN
U Jehobah u la thaw ïa ka pyrthei, ki khlur bad ïa kiei kiei baroh.
Peit Biang
Ka Baibl ka hikai aïu shaphang ka jingsdang jong ka pyrthei, ki khlur bad kiei kiei baroh?
Hato ka Baibl ka hikai ba U Blei u la pyndonkam da ka evolution ban thaw ïa ki briew, ki mrad bad ki dohkha? Ne hato u la thaw hi ïa baroh ki jait jingim?
Kaei kaba pynlong ïa u briew ban pher na ki mrad?
PULE SHUH SHUH
Peit ïa ki jingthaw ha ka mariang kiba pyni ba don u Nongthaw.
“Ka Mariang ka Hikai Aïu ïa Ngi?” (To Sharai!, Nailur 2006, Phareng)
Peit kumno u kpa u lah ban batai ïa la u khun shaphang ka jingthaw ïa ka pyrthei kumba la thoh ha ka Baibl.
Peit la ka evolution bad ka Baibl ki ïahap ne em.
“Hato U Blei u la Pyndonkam da ka Evolution ban Thaw ïa Kiei Kiei Baroh?” (Na jw.org, Phareng)
Peit ïa ka jingwad bniah ïa ki shyieng ba sah naduh hyndai (fossil) la ki pyni ba ka jingim ka la mih hi ne la don ba thaw.
a Ha ka lynnong kaba 25 ngin ïa peit ïa ka jingthmu jong U Blei ïa ki briew.