Ĩpuro

Tũngĩgunĩka atĩa kuumana na iheo icio? Njĩra ĩmwe nĩ kwĩgerekania na wĩtĩkio wa athuri na kĩonereria kĩao kĩega. Njĩra ĩngĩ nĩ gwathĩkĩra ũtaaro ũrĩa maheanaga wa Kĩĩmandĩko. (Ahib. 13:7, 17) Ririkana athuri nĩ matwendete na meendaga tũkũre kĩĩroho. Kwa ngerekano mangĩona nĩ twambĩrĩria gũtĩĩra mĩcemanio, kana kĩyo gitũ kĩrathiĩ kĩnyihĩte, nĩ matũteithagia o na ihenya. Nĩ megũtũthikĩrĩria na magerie gũtwaka na gũtwĩkĩra ngoro makĩhũthĩra motaaro marĩa magĩrĩire ma Kĩĩmaandĩko. Hihi nĩ wonaga ũteithio ũcio arĩ njĩra ya Jehova ya gũkuonia wendo? Ririkana atĩ athuri no mone ũtarĩ ũndũ mũhũthũ gũtũkinyĩra nĩguo matũhe ũtaaro ũrĩa tũrabatara. Kwoguo nĩ na njĩra ĩrĩkũ ũngĩhũthahũthia mũrigo wa athuri a kĩũngano? Korũo ũrĩ mwĩnyihia, mũndũ ũngĩkinyĩrĩka, na ũcokagie ngatho. Onaga ũteithio wao ũrĩ njĩra ya Ngai ya gũkuonia wendo. Ũndũ ũcio towe ũkũguna ĩndĩ nĩ ũkuongerera gĩkeno kĩao makĩruta wĩra ũrĩa mehokeirũo. w18.03 31 ¶15-16

O mwana nĩ ngũrani, na othe matitaũkagĩrũo nĩ maũndũ ihinda-inĩ rĩmwe. Ciana imwe nĩ itaũkagĩrũo nĩ ũhoro wa ma irĩ o nini na ikonania wendi wa kũbatithio. Ingĩ ibatithagio thutha wa ihinda kũhĩtũka tondũ itikoragwo ciĩharĩirie. Kwoguo, aciari marĩ na ũtaũku matitindĩkagĩrĩria ciana ciao ibatithio. Handũ ha ũguo, mateithagĩrĩria o mwana akũre kĩĩroho kũringana na ũhoti wake. Aciari no makene mũno mwana angĩhũthĩra ũndũ ũrĩa ũrĩ thĩinĩ wa rĩandĩko rĩa ũmũthĩ. O na kũrĩ ũguo, matiagĩrĩirũo kũriganĩrũo atĩ muoroto wao nĩ gũteithia ciana ituĩke arutwo. Marĩ na ũndũ ũcio meciria-inĩ, magĩrĩirũo kwĩyũria, ‘Hihi mwana wakwa arĩ na ũũgĩ wa kũigana nĩguo eyamũrĩre Jehova na abatithio?’ w18.03 9 ¶6

Tũngiuga nĩ tũgathiĩ handũ tũnyitĩtwo ũgeni tũtiagĩrĩirũo gũtĩĩra hatarĩ gĩtũmi. Ũrĩa ũtũnyitĩte ũgeni no akorũo abangĩte maũndũ na kĩyo gĩake no gĩkorũo kĩrĩ gĩa tũhũ tũngĩaga gũthiĩ. (Mat. 5:37) Andũ amwe manatĩĩra gũthiĩ kũndũ metĩtwo nĩgetha mathiĩ kũngĩ marona kũrĩ kwegega. Hihi kũu nĩ kuonania wendo na gĩtĩo? Handũ ha gwĩka ũguo, twagĩrĩirũo gwĩtĩkĩra na ngoro ĩmwe ũndũ o wothe arĩa matũnyitĩte ũgeni mangĩtwĩkĩra. (Luk. 10:7) Na angĩkorũo biũ nĩ harĩ maũndũ mangĩtũma twage gũthiĩ, nĩ wega kũmenyithia arĩa matũnyitĩte ũgeni o na ihenya. Ningĩ nĩ ũndũ wa bata gũtĩa ũndũire. Ũndũire-inĩ ũmwe, ageni materĩgĩrĩirũo nĩ manyitagwo ũgeni, nakuo kũngĩ no mũhaka uuge kabere angĩkorũo nĩ ũrenda gũceera. Ũndũire-inĩ ũmwe kwĩrĩgagĩrĩrũo atĩ mũndũ anyitwo ũgeni arege riita rĩmwe kana merĩ na njĩra ya gĩtĩo, nakuo kũngĩ mũndũ angĩrega onagwo ndarĩ na ngatho. Rekei twĩkage ũrĩa wothe tũngĩhota nĩguo tũgatũma arĩa matũnyita ũgeni magakena nĩ ũndũ wa gwĩka ũguo. w18.03 18 ¶20-21

Ririkana atĩ gũkorũo na ũũgĩ wa Bibilia ti kũiganu nĩguo mũndũ atuĩke wa kĩĩroho. (1 Ath. 4:29, 30; 11:4-6) Kwoguo-rĩ, nĩ kĩĩ kĩngĩ kĩbataranagia makĩria ma gũkorũo na ũũgĩ wa Bibilia? Twagĩrĩirũo gũthiĩ na mbere gũkũra kĩĩroho. (Kol. 2:6, 7) Ikinya rĩmwe rĩa bata nĩ kwĩruta ibuku rĩa ‘Mwĩigei Wendo-inĩ wa Ngai.’ Ũngĩrĩkia gũthoma ibuku rĩu, nĩ ũkuona ũrĩa ũngĩhota kũhũthĩra motaaro ma Bibilia ũtũũro-inĩ waku. Angĩkorũo nĩ ũrĩkĩtie gũthoma ibuku rĩu, na githĩ to ũthome mabuku mangĩ marĩa mangĩgũteithia gwĩkĩra wĩtĩkio waku hinya? (Kol. 1:23) Hihi nĩ wĩcũranagia na njĩra ya mahoya ũrĩa ũngĩhũthĩra maũndũ marĩa ũrathoma ũtũũro-inĩ waku? Ririkanaga atĩ o ũrĩa tũrathoma na tũgecũrania, noguo twagĩrĩirũo gũkũria wendi wa gũkenia Jehova na gwathĩkĩra mawatho make kuuma ngoro-inĩ. (Thab. 40:8; 119:97) Ihinda-inĩ o rĩu, twagĩrĩirũo kwĩrutanĩria kũregana na maũndũ marĩa mangĩtũma tũtigakũre kĩĩroho.—Tit. 2:11, 12. w18.02 24-25 ¶7-9

Nĩguo tũkũrie wĩtĩkio ta wa Nuhu, tũrabatara gũkorũo tũrĩ arutwo ega a Kiugo kĩa Ngai, kũreka kĩingĩre ngoro-inĩ citũ, na kũreka ũũgĩ ũcio ũthondeke ũmũndũ witũ na ũtũtongorie ũtũũro-inĩ. (1 Pet. 1:13-15) Kwoguo wĩtĩkio na ũũgĩ wa Ũngai nĩ irĩtũgitagĩra kuumana na mawaara ma Shaitani o hamwe na roho mũũru wa gũkũ thĩ. (2 Kor. 2:11) Roho ũcio ũtũmaga andũ mende ũhinya na mĩtugo mĩũru. Ningĩ nĩ ũtũmaga andũ merirĩrie mũno maũndũ ma kĩĩmwĩrĩ. (1 Joh. 2:15, 16) O na no ũtũme andũ arĩa matarĩ na hinya kĩĩroho mage gũtindanĩra na maũndũ marĩa maronania wega atĩ mũthenya wa Jehova nĩ ũkuhĩrĩirie. Ririkana atĩ hĩndĩ ĩrĩa Jesu aringithanagia matukũ maya maitũ na ma Nuhu ndaagwetire maũndũ ma ũhinya kana waganu, ĩndĩ onanirie ũgwati ũrĩa ũngiumana na kwaga kuoya maũndũ ma kĩĩroho na ũritũ. (Mat. 24:36-39) Wĩyũrie ũũ: ‘Hihi mũtũũrĩre wakwa nĩ wonanagia atĩ nĩ njũĩ Jehova biũ? Hihi wĩtĩkio wakwa nĩ ũndindĩkaga njikare kũringana na ithimi cia Ngai cia ũthingu na hunjĩrie andũ arĩa angĩ?’ Reke macokio maku monanie atĩ nĩ ‘ũratwarana na Ngai.’—Kĩam. 6:9. w18.02 9-10 ¶8-10

Tũtingĩhota gwĩthema biũ andũ arĩa marĩ na mĩtugo ĩtarĩ ya ũngai. No tũkorũo tũkĩrutithania wĩra nao, tũgĩthoma nao, kana tũgĩikarania nao. No no twĩtheme kũgucĩrĩrio nĩ mwĩcirĩrie wao kana gwĩka tao. Tũngĩka ũguo na njĩra ya gwĩkĩra wĩtĩkio witũ hinya kũgerera kwĩruta Bibilia na kũnyitanĩra na arĩa matuĩte itua rĩa gũtungatĩra Jehova. Ningĩ no mũhaka twĩrutanĩrie gũteithia andũ arĩa angĩ mamenye Jehova. Etha mĩeke ya kũmahunjĩria, na ũhoe Jehova agũteithie kuuga ũndũ ũrĩa wagĩrĩire ihinda-inĩ rĩrĩa rĩagĩrĩire. No mũhaka tũmenyithie andũ arĩa angĩ atĩ tũrĩ Aira a Jehova. Na njĩra ĩyo, mĩtugo itũ mĩega nĩ ĩkũgoocithia Ngai no ti ithuĩ. Nĩ tũrutĩtwo “kũrega maũndũ marĩa matakenagia Ngai, na kũrega merirĩria ma thĩ, na gũtũũra tũrĩ na meciria mega na ũthingu na wĩyamũrĩri Ngai mũtabarĩre-inĩ ũyũ wa maũndũ.” (Tit. 2:11-14) Tũngĩkorũo na mĩtugo ya ũngai, andũ arĩa angĩ nĩ marĩonaga na amwe o na no moige ũũ: “Nĩtũgũtwarana nawe, nĩ ũndũ nĩtũiguĩte atĩ Ngai e hamwe na inyuĩ.”—Zek. 8:23. w18.01 31 ¶17-18

Hihi nĩ ũũru kwĩyenda? Aca tondũ nĩ ũndũ wa ndũire kwĩyenda na nĩ kwagĩrĩire. Jehova aatũmbire ũguo. Jesu oigire: “No mũhaka wendage mũndũ ũrĩa ũngĩ o ta ũrĩa wĩyendete.” (Mar. 12:31) Angĩkorũo tũtiĩyendete, tũtingĩhota kwenda andũ arĩa angĩ. Ningĩ tũthomaga ũũ Maandĩko-inĩ: “Athuri magĩrĩirũo kwendaga atumia ao o ta arĩ mĩĩrĩ yao ene. Mũthuri ũrĩa wendete mũtumia wake nĩwe mwene wĩyendete, tondũ gũtirĩ mũndũ o na ũrĩkũ ũthũire mwĩrĩ wake mwene, ĩndĩ aũheaga irio na akawenda.” (Ef. 5:28, 29) Kwoguo kwĩyenda nĩ ũndũ mwagĩrĩru. Wendo wa mwĩyendo ũrĩa ũgwetetwo thĩinĩ wa 2 Timotheo 3:2 nĩ wendo mũhĩngĩcanu. Andũ arĩa meyendete gũkĩria njano nĩ meciragia ũhoro wao makĩria ma ũrĩa kwagĩrĩire. (Rom. 12:3) Ũndũ ũrĩa mũnene mũno ũtũũro-inĩ wao nĩo ene. Matiĩciragia mũno ũhoro wa andũ arĩa angĩ. Rĩrĩa maũndũ mathũka macokagĩrĩria arĩa angĩ mahĩtia handũ ha gwĩtĩkĩra mahĩtia mao. Andũ ta acio matikoragwo na gĩkeno kĩa ma. w18.01 23 ¶4-5

Rĩrĩa tũreruta tũkoragwo tũgĩthikĩrĩria Jehova, narĩo rĩrĩa tũrahoya tũkoragwo tũkĩmwarĩria. Mũkristiano ndagĩrĩirũo kũhũthia bata wa mahoya kana one ta arĩ ‘gĩthitũ’ gĩa kũmũteithia agaacĩre maũndũ-inĩ make. Handũ ha ũguo, mahoya makoragwo marĩ njĩra ya kwaranĩria na Mũũmbi witũ. Jehova nĩ endaga ũmwaragĩrie. (Afil. 4:6) Rĩrĩa wacemania na mathĩna, Bibilia ĩragwĩkĩra ngoro ‘ũrekererie mũrigo waku na harĩ Jehova.’ (Thab. 55:22) Hihi nĩ wĩtĩkĩtie ũguo? Nĩ kũrĩ na aarĩ na ariũ a Ithe witũ milioni nyingĩ arĩa mangĩkwĩra atĩ ũndũ ũcio nĩ ũmateithĩtie. O nawe no ũgunĩke! Mahoya to mweke wa kũhoya Jehova ũteithio. Rĩmwe no twĩcirie mũno ũhoro wa mathĩna maitũ nginya tũriganĩrũo nĩ irathimo iria tũgĩte nacio. Githĩ to ũtue itua atĩ o mũthenya nĩ ũrĩciragia ũhoro wa maũndũ ta matatũ ũguo ũngĩcokia ngatho nĩ ũndũ wamo? Ũcoke ũcokerie Jehova ngatho kũgerera mahoya. w17.12 25-26 ¶10-11

Arutwo a Bibilia ngiri nyingĩ nĩ meyamũragĩra Jehova na makabatithio. Aingĩ ao nĩ andũ ethĩ arĩa marereirũo ũhoro-inĩ wa ma na magathuura njĩra ĩrĩa njega biũ ya ũtũũro. (Thab. 1:1-3) Angĩkorũo ũrĩ mũciari, nĩ wĩrĩgagĩrĩra mũno kuona mwana waku akĩbatithio. (Ringithania 3 Johana 4.) Ũrĩ mũciari Mũkristiano, nĩ wendaga mwana waku amenye maandĩko matheru, marĩa ũmũthĩ nĩ Maandĩko ma Kĩhibirania o hamwe na Maandĩko ma Gĩkristiano ma Kĩngiriki. Kũringana na ũhoti wacio, o na ciana nini mũno no imenye maũndũ ma mũthingi megiĩ andũ na maũndũ marĩa marĩ Bibilia-inĩ. Ithondeka rĩa Jehova nĩ rĩheete aciari indo mangĩhũthĩra gũteithia ciana ciao. Ririkana, ũmenyo wa Maandĩko nĩguo mũthingi wa gwaka ũrata mũrũmu na Jehova. w17.12 18 ¶1; 19 ¶4

Ĩ angĩkorũo ũrĩ mũtumia na nĩ ũrona mũthuri waku ũtarĩ mwĩtĩkia ta aragwĩkĩra maũndũ ũrĩa gũtagĩrĩire? Hihi ũngĩgeria kũrũnga ũndũ ũcio na njĩra ya kũmũnegenia? O na ũngĩhota gũtũma eke ũrĩa ũrenda-rĩ, hihi ũndũ ũcio no ũtũme erute ũhoro wa ma? Ti raithi. No angĩkorũo nĩ ũgũtĩa ũtongoria wa mũthuri waku, no ũtũme kũgĩe na thayũ thĩinĩ wa famĩlĩ, ũgoocithie Jehova, na kwahoteka mũthuri waku oke ũthathaiya-inĩ wa ma na mũkaaheo kĩheo mũrĩ hamwe. (1 Pet. 3:1, 2) Ĩ angĩkorũo ũrĩ mũthuri na nĩ ũrona ta ũtaraheo gĩtĩo nĩ mũtumia waku ũtarĩ mwĩtĩkia? Hihi no ũhũthĩre gĩthũri kũmuonia atĩ wee nĩwe wagĩrĩirũo gũtongoria nĩguo akũhe gĩtĩo makĩria? Tiguo wagĩrĩirũo nĩ gwĩka! Ngai erĩgagĩrĩra ũtongorie na njĩra ya wendo o ta Jesu. Jesu atongoragia kĩũngano gĩake arĩ na wendo na ũkirĩrĩria. (Luk. 9:46-48) Mũthuri angĩĩgerekania na Jesu, no atũme mũtumia wake erute ũhoro wa ma. w17.11 28-29 ¶13-14

Mwĩcirĩrie wa gũkũ thĩ nĩ ũhũthagia ithimi cia Jehova na kũgucĩrĩrio nĩguo no gũtũme wĩtĩkio wa mũndũ ũthiĩ ũkĩnyihaga. Gũtirĩ mũndũ ũtahutagio nĩ ũndũ ũcio ũmũthĩ. Nĩ wĩkagĩrĩrwo thĩinĩ wa TV, Intaneti, mawĩra-inĩ, kana cukuru. Thĩinĩ wa mabũrũri maingĩ, andũ nĩ moigaga matiĩtĩkĩtie Ngai na matikoragwo marĩ a ndini o na ĩrĩkũ. No makorũo matarĩ maathuthuria na kinyi atĩ nĩ kũrĩ Ngai, na ningĩ no makorũo nĩ magucagĩrĩrio nĩ mawoni ma gũkorũo na wĩyathi wa gwĩka ũrĩa mekwenda. (Thab. 10:4) Angĩ nao meyonaga marĩ ogĩ makiuga ũũ: “No ngĩe na mũtũũrĩre mwega o na ingĩkorũo itetĩkĩtie nĩ kũrĩ Ngai.” Hihi andũ arĩa metĩkĩtie atĩ gũtirĩ Mũũmbi nĩ makoragwo na mũthingi mwega wa kuuga ũguo? Mũndũ no atukanĩrũo na njĩra hũthũ angĩgeria gũthuthuria sayansi nĩguo one kana indo nĩ kũũmbwo ciombirũo. No ũhoro wa ma nĩ atĩ, macokio nĩ mahũthũ mũno. Angĩkorũo nyũmba nĩ ĩbataraga mũndũ wa kũmĩaka-rĩ, na githĩ o na indo iria irĩ muoyo itiakĩbatarire mũndũ wa gũciũmba? w17.11 20-21 ¶2-4

Wĩcũranie ũguni ũrĩa uumanaga na gũthiĩ Kĩririkano. Ririkana atĩ mĩcemanio ĩkoragwo ĩrĩ gĩcunjĩ kĩa ũthathaiya witũ. Hatarĩ nganja, Jehova na Jesu nĩ makenagio nĩ andũ arĩa mekaga ũrĩa wothe mangĩhota nĩguo mathiĩ Kĩririkano. No twende mone atĩ nĩ tũgũkorũo Kĩririkano-inĩ, tiga kuumĩrire ũndũ mũnene ũngĩtũma tũremwo biũ nĩ gũthiĩ. Tuonania na ciĩko citũ atĩ mĩcemanio itũ nĩ ya bata harĩ ithuĩ, nĩ tũheaga Jehova gĩtũmi kĩngĩ gĩa kũiga rĩĩtwa ritũ thĩinĩ wa ‘ibuku rĩa gũtũma tũririkanagwo’ kana “ibuku rĩa muoyo” rĩrĩa rĩrĩ na marĩĩtwa ma arĩa makaheo muoyo wa tene na tene. (Kũg. 20:15) Thikũ nini mbere ya Kĩririkano, no twethe mahinda ma kũhoya na gwĩcũrania ũrĩa ũrata witũ na Jehova ũhaana.—2 Kor. 13:5. w18.01 13 ¶4-5

Mũndũ ũrĩa woraganĩte aakoragwo arĩ na ũgitĩri arĩ itũũra-inĩ rĩa kũũrĩrũo. Jehova oigĩte ũũ igũrũ rĩgiĩ matũũra macio: ‘Magaatuĩka manyu ma kũũrĩrũo.’ (Josh. 20:2, 3) Jehova ndangĩetĩkĩrire mũndũ ũcio woraganĩte acirithio rĩngĩ nĩ ũndũ wa ihĩtia rĩu, na mwĩrĩhĩria wa thakame ndangĩetĩkĩririo kũingĩra itũũra-inĩ rĩa kũũrĩrũo nĩguo erĩhĩrie. Kwoguo mũndũ ũcio woraganĩte ndangĩetigĩrire atĩ harĩ mũndũ ũkwĩrĩhĩria. Aarĩ na ũgitĩri wa Jehova arĩ itũũra-inĩ rĩu. Itũũra rĩu rĩtiarĩ njera ya kũũrĩrũo. Rĩamũheaga mweke wa kũruta wĩra, gũteithia andũ arĩa angĩ, na gũtungatĩra Jehova arĩ na thayũ. Nĩ angĩagĩire na gĩkeno na aigue aiganĩire. Ndungata imwe cia Jehova iria cianeka mehia maritũ na ikerira nĩ ciiguaga ta irĩ “njera” nĩ ũndũ wa kũigua iritũhĩirũo nĩ mehia, na rĩmwe ikona ta Jehova egũtũũra acionaga ta irĩ na mehia. Angĩkorũo nĩ ũiguaga ũguo, menya atĩ rĩrĩa Jehova akuohera no ũigue ũrĩ na ũgitĩri nĩ ũndũ wa tha ciake. w17.11 9 ¶6; 11 ¶13-14

Njĩra ĩmwe tũngĩhũthĩra nĩguo tũtũme kũgĩe na ũrũmwe nĩ gwĩcũrania kĩrĩa kĩrũgamĩrĩirũo nĩ mũgate na ndibei iria ihũthagĩrũo Kĩririkano-inĩ. Ĩka ũguo mbere ya Kĩririkano gĩkĩtwo, na makĩria mũthenya ũrĩa gĩgeekwo. (1 Kor. 11:23-25) Mũgate ũrũgamagĩrĩra mwĩrĩ wa Jesu ũtarĩ na mehia ũrĩa aarutire ũrĩ igongona, nayo ndibei ĩkarũgamĩrĩra thakame yake ĩrĩa yaitirũo. Ririkana atĩ igongona rĩa Kristo rĩahutĩtie maũndũ merĩ manene megiĩ wendo, na nĩmo; wendo ũrĩa Jehova onanirie nĩ ũndũ wa kũruta Mũrũ wake, na wendo ũrĩa Jesu onanirie nĩ ũndũ wa gwĩtĩkĩra kũruta muoyo wake nĩ ũndũ witũ. Gwĩcũrania ũhoro wa wendo ũcio no gũtũme tũmende. Wendo ũrĩa tũkoragwo naguo harĩ Jehova nĩ ta rũrigi rũtuohithanagia na rũgatũma ũrũmwe witũ ũgĩe na hinya. w18.01 14 ¶11

Jehova nĩ endete andũ mũno na nĩ onaga marĩ a bata. Nĩ eerutĩire kũhũthĩra thakame ya Mũriũ wake nĩguo tũhonokio tene na tene. (Joh. 3:16) Jehova angĩaga kũhingia ciĩranĩro ciake, Mũcukani no agĩe na gĩtũmi kĩega gĩa kũmwĩta mũheenania ũimaga andũ maũndũ mega na wathanaga na njĩra ĩtarĩ ya kĩhooto. Ningĩ ũndũ ũcio no ũtũũgĩrie akararia arĩa moragia ũũ na kĩnyũrũri: “Gũkorũo kuo gwake kũu kweranĩirũo gũkĩrĩ ha? Tondũ kuuma o rĩrĩa maithe maitũ ma tene maakomire gĩkuũ-inĩ-rĩ, maũndũ mothe matũire o ta ũrĩa maatariĩ kuuma kĩambĩrĩria kĩa ũũmbi.” (2 Pet. 3:3, 4) Kwoguo Jehova nĩ agaatigĩrĩra atĩ ũnene wake ũgĩtũũgĩrio o na andũ arĩa athĩki nĩ makahonokio. (Isa. 55:10, 11) Makĩria ma ũguo, ũnene wa Jehova ũtongoragio nĩ wendo. Kwoguo no tũkorũo na ma atĩ egũtũũra endete ndungata ciake njĩhokeku, akenagio nĩcio, na onaga irĩ cia bata.—Tham. 34:6. w17.06 23 ¶7

Kuuma o rĩrĩa Jehova eeranĩire Mũhonokia, ta ũrĩa honanĩtio thĩinĩ wa Kĩambĩrĩria 3:15, onaga o ta aarutĩte igongona rĩu. Mĩaka 4,000 thutha ũcio, Jehova nĩ eeimire na njĩra nene na akĩruta Mũrũ wake wa mũmwe nĩ ũndũ wa andũ. (Joh. 3:16) Nĩ tũcokagĩria Jehova ngatho mũno nĩ ũndũ wa wendo ũcio ũrĩa onanagia atarĩ na mwĩyendo. Nĩ tũhotaga kuonania wendo ũtarĩ mwĩyendo tondũ Ngai atũũmbĩte na mũhianĩre wake. Habili nĩ onanirie wendo wake kũrĩ Ngai na njĩra ya kũruta kĩrĩa kĩega biũ aarĩ nakĩo atarĩ na mwĩyendo. (Kĩam. 4:3, 4) Nuhu nĩ onanirie wendo ũtarĩ na mwĩyendo kwerekera andũ na njĩra ya kũmahunjĩria ũhoro wa Ngai kwa ihinda rĩa mĩaka mĩingĩ o na gũtuĩka matiaiyũkagia ũhoro ũcio wega. (2 Pet. 2:5) Iburahimu nĩ aaigire wendo wake harĩ Ngai mbere ya wendi wake rĩrĩa eerirũo arute mũrũ wake Isaaka arĩ igongona. (Jak. 2:21) O ta athuri acio ehokeku, nĩ twendaga kuonania wendo, o na gũtuĩka ti ũndũ mũhũthũ gwĩka ũguo. w17.10 7-8 ¶3-4

Mawĩra ma Jesu arĩ Mũthĩnjĩri-Ngai Mũnene matũmaga tũkorũo na ũũma atĩ mehia maitũ no moherũo “nĩguo tũiguĩrũo tha na tuonio ũtugi mũnene ũrĩ ũteithio hĩndĩ ĩrĩa tũrabatara.” (Ahib. 4:16) Kwoguo, korũo na wĩtĩkio harĩ igongona rĩa Jesu. Korũo na wĩtĩkio atĩ igongona rĩa Jesu rĩrĩ na ũguni harĩ we. (Gal. 2:20, 21) Korũo na wĩtĩkio atĩ igongona rĩa Jesu nĩrĩo mũthingi wa gũtũma woherũo mehia maku. Korũo na wĩtĩkio atĩ igongona rĩa Jesu nĩ rĩkũheaga mweke wa kũgĩa kĩĩrĩgĩrĩro kĩa muoyo wa tene na tene. Igongona rĩa Jesu nĩ kĩheo Jehova akũheete. Na rĩrĩa Jehova atuohera mehia maitũ, tũtiagĩrĩirũo gwĩtigĩra atĩ nĩ arĩethaga gĩtũmi gĩa kũririkana mehia macio kana atũtuĩre nĩ ũndũ wa mo. (Thab. 103:8-12) No twĩhoke biũ wohanĩri wa Jehova. w17.11 11-12 ¶14-17

Ũtukũ ũrĩa Kĩririkano kĩa mbere gĩekirũo, Jesu nĩ aahoire atĩ arũmĩrĩri ake makorũo na ũrũmwe ta ũrĩa we na Ithe makoragwo naguo. Jehova nĩ acoketie mahoya macio ma Jesu, na rĩu andũ milioni nyingĩ nĩ metĩkĩtie atĩ nĩwe watũmĩte Mũriũ wake. Gũkĩra mũcemanio ũngĩ o wothe, Kĩririkano nĩ kĩonanagia atĩ Aira a Jehova nĩ marĩ ũrũmwe. Kũndũ kũmwe ti ũndũ wa ndũire kuona andũ macemanĩtie nĩ ũndũ wa ũthathaiya. No ũrũmwe ta ũcio nĩ ũkenagia Jehova na Jesu. Tũrĩ ndungata cia Jehova, tũtigegagio nĩ ũrũmwe ũrĩa tũkoragwo naguo. Jehova o na nĩ aarathĩte ũhoro waguo.—Ezek. 37:15-17; Zek. 8:23. w18.01 14 ¶7-9

“Aaki,” arĩa maaregire Mesia nĩ atongoria a ndini ya Kĩyahudi. To kwaga maagire gwĩtĩkĩra Jesu, no nĩ nginya kũrega gwĩtĩkĩra atĩ nĩwe warĩ Kristo. Maamũregire nginya makĩbanga njama ya kũmũũraga. (Luk. 23:18-23) Hatarĩ nganja, o nao nĩ maatũmire Jesu oragwo. Angĩkorũo Jesu nĩ aaregirũo na akĩũragwo-rĩ, angĩatuĩkire atĩa ‘ihiga rĩrĩa inene rĩa kona’? Ũndũ ũcio ũngĩahotekire ariũkio. Mũtũmwo Petero nĩ aaririe ũhoro wa “Jesu Kristo ũrĩa Mũnazarini, o ũcio muoragĩire mũtĩ igũrũ no Ngai agĩcoka akĩmũriũkia kuuma kũrĩ arĩa akuũ.” (Atũm. 3:15; 4:5-11; 1 Pet. 2:5-7) Thutha wa kũriũkio nĩ aatuĩkire ũrĩa wiki rĩĩtwa rĩake “rĩheetwo andũ tũngĩhonokio kũgerera harĩ rĩo.”—Atũm. 4:12; Ef. 1:20. w17.12 9-10 ¶6-9

Jesu oigire ũũ akĩaria ũhoro wa thĩna ũrĩa mũnene wĩ mbere itũ: ‘Nĩ makoona Mũrũ wa mũndũ agĩũka arĩ thĩinĩ wa matu arĩ na hinya na riri mũnene. Nake [Jesu] nĩ agaatũma araika ake na mũgambo mũnene wa karumbeta, nao nĩ magaacokanĩrĩria andũ ake arĩa athuure.’ (Mat. 24:29-31) ‘Gũcokanĩrĩria andũ ake arĩa athuure’ nĩ kuuga hĩndĩ ĩrĩa arĩa othe aitĩrĩirie maguta arĩa marĩ gũkũ thĩ makamũkĩra ngerenwa yao kũrĩa igũrũ. Ũndũ ũcio ũgekĩka thutha wa thĩna ũrĩa mũnene kwambĩrĩria no nĩ mbere ya mbaara ya Hari–Magedoni yambĩrĩirie. Thutha ũcio arĩa 144,000 nĩ makanyitanĩra na Jesu kũniina athamaki othe a thĩ. (Kũg. 17:12-14) Kĩririkano kĩrĩa gĩgeekwo mbere ya arĩa aitĩrĩrie maguta macokanĩrĩirio nĩguo mathiĩ igũrũ, nĩkĩo gĩgakorũo kĩrĩ Kĩririkano kĩa mũico tondũ Jesu nĩ agakorũo ‘okĩte.’ w18.01 16 ¶15

Kũrĩa igũrũ, Jesu egũtũũra “tene na tene.” (Kũg. 1:5, 18; Rom. 6:9; Kol. 1:18; 1 Pet. 3:18) Nĩ eerire arutwo ake ehokeku atĩ nĩ mangĩgaathana nake igũrũ. (Luk. 22:28-30) Mũtũmwo Paulo aandĩkire ũũ: “Kristo nĩ ariũkĩtio kuuma kũrĩ arĩa akuũ arĩ we maciaro ma mbere harĩ arĩa makomete gĩkuũ-inĩ.” Nĩ aathire na mbere kuonania atĩ nĩ kũrĩ na andũ angĩ mangĩariũkirio mathiĩ igũrũ rĩrĩa oigire ũũ: “O mũndũ ariũkio itari-inĩ rĩake mwene: Kristo arĩ maciaro ma mbere, thutha ũcio, arĩa marĩ a Kristo mariũkio hĩndĩ yake ya gũkorũo kuo.” (1 Kor. 15:20, 23) Kuuma mwaka wa 1914 tũkoretwo tũgĩtũũra hĩndĩ ĩrĩa Jesu eeranĩire nĩyo “gũkorũo” kuo gwake. Ihinda rĩu no rĩrathiĩ na mbere, na atĩ mũthia wa mũtabarĩre ũyũ mũũru wa maũndũ ũrĩ hakuhĩ mũno rĩu. w17.12 10 ¶11; 11 ¶14-16

Ithe witũ ũrĩ tha nyingĩ nĩ aiguire ruo rwa gũkuĩrũo nĩ andũ eendete ta Iburahimu, Isaaka, Jakubu, Musa, na Mũthamaki Daudi. (Ndar. 12:6-8; Mat. 22:31, 32; Atũm. 13:22) Kiugo kĩa Ngai gĩtũheaga ũũma atĩ Jehova nĩ eriragĩria mũno ihinda rĩrĩa agacokia andũ acio muoyo rĩngĩ. (Ayub. 14:14, 15) Magaakorũo na gĩkeno na marĩ na ũgima mwega wa mwĩrĩ. Ningĩ ririkana atĩ Mũriũ wa Ngai ũrĩa eendete mũno—o ũrĩa “aakenaga” nĩwe—nĩ aakuire gĩkuũ kĩa ruo. (Thim. 8:22, 30) Gũtirĩ ciugo ingĩhota gũtaarĩria ruo rũrĩa Jehova aaiguire. (Joh. 5:20; 10:17) No tũkorũo na ma biũ atĩ Jehova nĩ arĩtũteithagia. Kwoguo, tũtiagĩrĩirũo nĩ gwĩtigĩra kũmũitũrũrĩra ngoro citũ kũgerera mahoya ũhoro-inĩ wĩgiĩ kĩeha kĩrĩa tũrĩ nakĩo. Nĩ ũndũ wa kũũmĩrĩria mũno kũmenya atĩ Jehova nĩ ataũkagĩrũo nĩ ruo rwitũ na agatũũmĩrĩria rĩrĩa tũraigua tũkĩbatara mũno kũũmĩrĩrio.—2 Kor. 1:3, 4. w17.07 13 ¶3-5

Ũmũthĩ, andũ milioni nyingĩ maratindĩkwo kuuma ngoro kũruta “indo iria [marĩ] nacio” ta mahinda, hinya, na indo ingĩ nĩguo mateithĩrĩrie hekarũ nene ya Jehova ya kĩĩroho. (Thim. 3:9) Wĩra witũ na wendo ũrĩa tuonanagia harĩ Jehova ndũkariganĩra o rĩ nĩwe. Maũndũ marĩa mahingĩtio ũthathaiya-inĩ wa ma matukũ-inĩ maya ma kũrigĩrĩria, nĩ ũira ũronania wega irathimo cia Jehova na ũtongoria wa Kristo. Tũrĩ thĩinĩ wa ithondeka irũmu, rĩrĩ na ũgitĩri, na rĩa gũtũũra tene na tene. Tĩĩa itemi rĩaku gatagatĩ-inĩ ka andũ a Jehova, na ndũkanage ‘gwathĩkĩra uuge wa Jehova Ngai waku.’ (Zek. 6:15) Weka ũguo, nĩ ũgũtũũra rungu rwa ũgitĩri wa Mũthamaki witũ na Mũthĩnjĩri-Ngai-Mũnene. Ĩka ũrĩa wothe ũngĩhota kũnyita itemi ũthathaiya-inĩ wa ma. Ũgĩka ũguo, no ũkorũo na ma atĩ Jehova mũnene wa ita nĩ egũkũgitĩra ihinda-inĩ rĩrĩa rĩtigarĩte rĩa mũtabarĩre ũyũ wa maũndũ na nginya tene na tene. w17.10 30 ¶18-19

Ihinda rĩtarĩ hanene, mũtabarĩre wothe wa Shaitani, wa gĩũteti, wa kĩndini, na wa kĩbiacara nĩ ũgũthira. Mũnabii Ezekieli na mũnabii Zefania nĩ maarathĩte atĩ thahabu na betha, iria ikoretwo irĩ cia bata mũno harĩ biacara cia thĩ mĩaka mĩingĩ, nĩ ingĩgaatuĩka cia tũhũ. (Ezek. 7:19; Zef. 1:18) Tũngĩigua atĩa tũngĩkinya mũthia wa ũtũũro witũ thĩinĩ wa thĩ ĩno na tũmenye atĩ tweimire ũtonga ũrĩa wa ma nĩguo twĩgĩre na mũthithũ mũnene wa “ũtonga ũrĩa ũtarĩ wa ũthingu” wa thĩ ĩno? Tũngĩigua ta mũndũ ũhũthĩrĩte ũtũũro wake wothe agĩthũkũma mbeca nyingĩ agacoka akamenya atĩ mbeca icio nĩ cia maheeni. (Thim. 18:11) Hatarĩ nganja, marigĩrĩrio-inĩ ũtonga ta ũcio no ũgaathira, kwoguo ndũgate mweke wa kũhũthĩra ũtonga ũcio ‘gwĩthondekera arata’ kũrĩa igũrũ. Ũndũ o wothe twĩkaga nĩguo tũtwarithie na mbere maũndũ ma Ũthamaki wa Jehova nĩ ũtũtongagia kĩĩroho. w17.07 11 ¶16

Akristiano amwe arĩa mekĩte mehia maritũ nĩ mageragia kũmahithĩrĩra nĩguo metheme gwĩconorithia kana kũũraga arĩa angĩ ngoro. (Thim. 28:13) O na kũrĩ ũguo, gwĩka ũguo ti kuonania wendo tondũ kũrehagĩra ũcio wĩhĩtie thĩna o hamwe na andũ angĩ. No gũtũme roho wa Ngai ndũkarute wĩra kĩũngano-inĩ na gũthũkie thayũ wa kĩũngano gĩothe. (Ef. 4:30) Wendo wa ma nĩ ũtindĩkaga Akristiano arĩa mekĩte mehia maritũ kwaria na athuri a kĩũngano nĩguo maheo ũteithio ũrĩa ũrabatarania. (Jak. 5:14, 15) Wendo nĩguo ngumo ĩrĩa nene mũno gũkĩra iria ingĩ. (1 Kor. 13:13) Ũtũmenyithanagia atĩ tũrĩ arũmĩrĩri a Jesu na atĩ twĩgerekanagia na Jehova, ũrĩa we Kĩhumo kĩa wendo. Paulo aandĩkire ũũ: “Ingĩkorũo . . . ndirĩ na wendani-rĩ, ndirĩ bata o na hanini.” (1 Kor. 13:2, The Bible in Gikũyũ) Rekei tũthiĩ na mbere kwendana to na “ciugo” tu no nĩ nginya na “ciĩko na ma.”—1 Joh. 3:18. w17.10 11 ¶17-18

Ta wĩcirie ũmĩrĩru ũrĩa Jusufu onanirie rĩrĩa mũtumia wa Potifaru aamũgeragia nĩguo eingĩrie ngomanio-inĩ itagĩrĩire. No mũhaka Jusufu akorũo nĩ aamenyaga atĩ angĩaregire ũrĩa mũtumia ũcio aamwĩraga, nĩ angĩacemanirie na moimĩrĩro moru mũno. O na kũrĩ ũguo, handũ ha gwĩtĩkĩra kũgũa igerio-inĩ, onanirie ũmĩrĩru na akĩoya ikinya rĩa na ihenya mũno. (Kĩam. 39:10, 12) Rahabu nĩ kĩonereria kĩngĩ kĩa mũndũ warĩ na ũmĩrĩru. Rĩrĩa athigani a Isiraeli maathire nyũmba-inĩ yake itũũra-inĩ rĩa Jeriko, nĩ onanirie ũmĩrĩru na akĩhitha arũme acio erĩ na akĩmateithia gũcoka kũrĩa moimĩte matarĩ agere ngero. (Josh. 2:4, 5, 9, 12-16) Rĩrĩa maakararagio nĩ Asadukai, atũmwo ehokeku arĩa monete ũrĩa Jesu aakoragwo na ũmĩrĩru matiatigire kũhunjia na mũthingi wa rĩĩtwa rĩa Jesu. (Atũm. 5:17, 18, 27-29) Jusufu, Rahabu, Jesu, na atũmwo nĩ monanirie atĩ thĩinĩ wao maarĩ na hinya wamatindĩkaga gwĩka maũndũ mega. Ũmĩrĩru ũcio maarĩ naguo, nduoimanaga na kwĩĩhoka. Woimanaga na kwĩhoka Jehova. O na ithuĩ nĩ tũcemanagia na maũndũ mabataraga tũkorũo na ũmĩrĩru. Handũ ha kwĩĩhoka ithuĩ ene, twagĩrĩirũo kwĩhoka Jehova.—2 Tim. 1:7. w17.09 29 ¶6-9

Mũndũ ndangĩhota kwĩyaũra ũmũndũ wa tene akĩhũthĩra hinya wake mwene. Andũ arĩa mahotete gwĩka ũguo nĩ mabataraga kũrũa nĩguo matigane na mĩtugo yao mĩũru. Maatooririe na njĩra ya kũhingũra meciria na ngoro ciao harĩ hinya wa Kiugo kĩa Ngai na roho mũtheru. (Luk. 11:13; Ahib. 4:12) Nĩguo tũgunĩke na hinya ũcio, no mũhaka tũthomage Bibilia o mũthenya, twĩcũranie maũndũ marĩa tũrathoma, na tũhoyage kaingĩ tũheo ũũgĩ na hinya wa kũhũthĩra motaaro ma Bibilia. (Josh. 1:8; Thab. 119:97; 1 Thes. 5:17) Ningĩ nĩ tũgunĩkaga kuumana na Kiugo kĩa Ngai na roho wake mũtheru rĩrĩa twahaarĩria na twathiĩ mĩcemanio ya kĩũngano. (Ahib. 10:24, 25) Makĩria ma ũguo, nĩ twendaga kũhũthĩra wega njĩra itiganĩte iria kũgerera cio andũ a Ngai thĩinĩ wa thĩ yothe monaga irio cia kĩĩroho. (Luk. 12:42) O na gũtuĩka no mũhaka Akristiano meyaũre ũmũndũ wa tene, ũcio toguo ũndũ ũrĩa ũbataranagia nĩguo metĩkĩrĩke nĩ Ngai. No mũhaka twĩhumbe ũmũndũ mwerũ.—Kol. 3:10. w17.08 21 ¶16-17

Mũthamaki Daudi o nake nĩ aacemanirie na maũndũ maingĩ ma wagi wa kĩhooto. O na gũtuĩka aathuurĩtwo nĩ Jehova arĩ na mĩaka mĩnini nĩguo agaatuĩka mũthamaki wa Isiraeli, aabatarire gweterera mĩaka ta 15 nĩguo atuĩke mũthamaki wa rũrĩrĩ rũrĩa oimanĩte naruo. (2 Sam. 2:3, 4) Ihinda rĩigana ũna rĩa mĩaka ĩyo, Mũthamaki Saulu, ũrĩa ũtaarĩ mwĩhokeku, eethaga Daudi nĩguo amũũrage. Nĩ ũndũ ũcio, Daudi aaikaraga ta mũndũ ũtaarĩ gwa gũikara, rĩmwe akorĩra bũrũri-inĩ ũngĩ na rĩmwe agaikara ngurunga-inĩ iria ciarĩ werũ-inĩ. O na rĩrĩa Saulu oragĩirũo mbaara-inĩ, Daudi no aabatarire gweterera mĩaka ĩngĩ ta mũgwanja mbere ya atuĩkĩte mũthamaki wa rũrĩrĩ ruothe rwa Isiraeli. (2 Sam. 5:4, 5) Daudi eehaarĩirie gweterera akirĩrĩirie nĩkĩ? Eehokete ũtugi wa Jehova. Arĩ na gĩkeno, eerĩgagĩrĩra mahinda marĩa angĩakũũrirũo, na agecũrania ũrĩa Jehova aamwĩkĩte maũndũ mega. (Thab. 13:6) Daudi nĩ onaga atĩ gweterera gwake gũtingĩakorirũo kũrĩ gwa tũhũ. w17.08 6 ¶14-15

Thutha wa ihinda, thiomi nĩ icenjagia. Ciugo no icenjie na ciambĩrĩrie gũtaũkĩka na njĩra ĩngĩ ngũrani biũ. Na noguo kũrĩ harĩ Kĩhibirania na Kĩngiriki, thiomi iria gĩcunjĩ kĩnene kĩa Bibilia kĩandĩkirũo nacio. Thiomi cia Kĩhibirania na Kĩngiriki iria ciaragio mahinda-inĩ maya, nĩ ngũrani mũno na iria ciaragio mahinda-inĩ ma Bibilia. Kwoguo, hakuhĩ mũndũ wothe wendaga gũtaũkĩrũo nĩ Kiugo kĩa Ngai no mũhaka athome kĩrĩ gĩtaũre, o na nginya arĩa moĩ rũthiomi rwa Kĩhibirania kana rwa Kĩngiriki rwa mahinda maya. Amwe maneciria atĩ nĩ magĩrĩirũo kwĩruta Kĩhibirania na Kĩngiriki gĩa tene nĩguo mahote gũthoma Bibilia na thiomi iria yandĩkirũo nacio kĩambĩrĩria-inĩ. No ũndũ ũcio no wage kũmaguna ta ũrĩa mangĩĩciria. Na ũndũ ũrĩa mwega nĩ atĩ, rĩu Bibilia ĩrĩ yothe kana icunjĩ ciayo nĩ ĩtaũrĩtwo na thiomi hakuhĩ 3,000. Hatarĩ nganja, Jehova endaga andũ a “ndũrĩrĩ ciothe na mĩhĩrĩga na thiomi” magĩe na mweke wa kũgunĩka kuumana na Kiugo gĩake. (Kũg. 14:6) Na githĩ ũndũ ũcio ndũkũgucagĩrĩria o na makĩria harĩ Ngai witũ ũrĩ wendo na ũtarĩ mũthutũkanio? w17.09 19 ¶4

Angĩkorũo famĩlĩ-inĩ yanyu nĩ kũrĩ andũ meheretio kĩũngano-inĩ, no ũbatare kwĩgirĩrĩria ũhoro-inĩ wĩgiĩ ũrĩa ũraigua kũmerekera nĩguo wĩtheme kũnyitanĩra nao maũndũ-inĩ matarĩ ma o mũhaka. Kwĩgirĩrĩria ũndũ-inĩ ta ũcio no gũkorũo kũrĩ kũhũthũ tũngĩmenya atĩ ciĩko citũ nĩ iratwarana na kĩonereria kĩa Ngai na ũtaaro wake. Ngerekano ĩmwe nĩ ya Mũthamaki Daudi. Aarĩ na hinya mũingĩ no nĩ eethemire kũhũthĩra hinya ũcio na marakara rĩrĩa aarakaririo nĩ Saulu na Shimei. (1 Sam. 26:9-11; 2 Sam. 16:5-10) Ũguo ti kuuga atĩ Daudi nĩ eegiragĩrĩria hĩndĩ ciothe tondũ nĩ tũĩ ũhoro wĩgiĩ mehia make na Bathi-Sheba na ũrĩa aambire kũhiũrania na ũkoroku wa Nabali. (1 Sam. 25:10-13; 2 Sam. 11:2-4) O na kũrĩ ũguo, no twĩrute maũndũ ma bata kuumana na Daudi. Wa mbere, arori gatagatĩ-inĩ ka andũ a Ngai no mũhaka memenyerere nĩguo megirĩrĩrie matikahũthĩre ũũru ũnene wao. Wa kerĩ, gũtirĩ mũndũ wagĩrĩirũo kwĩyona ta ehandĩte, ageciria atĩ ndangĩgũa igerio-inĩ.—1 Kor. 10:12. w17.09 5-6 ¶12-13