Maũndũ ma Kũrũmĩrĩrũo Hĩndĩ ya Mũcemanio wa Ũtũũro na Ũtungata Witũ wa Gĩkristiano

Ũhoro Ũrĩa wĩ Thĩinĩ

• Ciugo cia Kwambĩrĩria 2

• Mũthithũ Kuuma Kiugo-inĩ kĩa Ngai 3-5

  • Mĩario 3

  • Kũmaatha Maũndũ ma Bata Maandĩko-inĩ 4

  • Ũthomi wa Bibilia 5

• Wĩrutanĩrie Biũ Ũtungata-inĩ 6-14

  • Kwambĩrĩria Ndeereti 7

  • Gũcokera Andũ 8

  • Gũtua Andũ Arutwo 9

  • Gũtaarĩria Maũndũ Marĩa Wĩtĩkĩtie 10

  • Mĩario 11

  • Maũndũ ma Kwarĩrĩria 12

  • Ciikaro 13

  • Kũhũthĩra Video na Mabuku 14

• Ũtũũro wa Gĩkristiano 15-16

  • Wĩruti wa Bibilia wa Kĩũngano 16

• Ciugo cia Kũrĩkĩrĩria 17

• Kũgaathĩrĩria na Kũheana Ũtaaro 18

• Mahinda 19

• Iceera rĩa Mũrori wa Mũthiũrũrũko 20

• Kiumia Kĩrĩa Kũrĩ na Kĩgomano 21

• Kiumia Kĩrĩa Kũrĩ na Kĩririkano 22

• Mũrori wa Mũcemanio wa Ũtũũro na Ũtungata 23

• Mũikarĩri Gĩtĩ wa Mũcemanio wa Ũtũũro na Ũtungata 24

• Mũtaarani wa Gũteithĩrĩria 25

• Irathi Ingĩ 26

• Video 27

1. Maũndũ marĩa marĩ haha nĩ megũteithia arĩa othe marĩ na gĩcunjĩ mũcemanio-inĩ wa Ũtũũro na Ũtungata Witũ wa Gĩkristiano. Magĩrĩirũo kũrora maũndũ marĩa mabatiĩ kũhingia gĩcunjĩ-inĩ kĩao thĩinĩ wa Kabuku ka Mũcemanio wa Ũtũũro na Ũtungata na fomu-inĩ ĩno matanahaarĩria gĩcunjĩ kĩao. Ahunjia othe magĩrĩirũo gwĩkĩrũo ngoro metĩkĩre kũheagwo tũcunjĩ twa arutwo. Andũ arĩa angĩ manyitanagĩra na kĩũngano o nao no manyite itemi angĩkorũo nĩ maretĩkania na morutani ma Bibilia na nĩ maratũũra kũringana na ithimi cia Gĩkristiano. Mũndũ ũtarĩ mũhunjia angiuga no ende kũrutaga tũcunjĩ, mũrori wa Mũcemanio wa Ũtũũro na Ũtungata agĩrĩirũo kwarĩrĩria nake maũndũ marĩa mũndũ abatiĩ kũhingia nĩguo agĩrĩire kũrutaga tũcunjĩ, acoke amũmenyithie kana nĩ aragĩrĩra. Agĩrĩirũo gwĩka ũguo hamwe na ũrĩa wĩrutaga Bibilia na mũndũ ũcio (kana mũciari Mũkristiano). Maũndũ marĩa mũndũ abatiĩ kũhingia no ta marĩa mendekanaga nĩguo mũndũ atuĩke mũhunjia ũtarĩ mũbatithie.—od gĩc. 8 kĩb. 8.

CIUGO CIA KWAMBĨRĨRIA

2. Ndagĩka 1. O kiumia, thutha wa rwĩmbo na mahoya, mũikarĩri gĩtĩ wa Mũcemanio wa Ũtũũro na Ũtungata nĩ arĩarahũraga meciria ma athikĩrĩria nĩguo mende gũthikĩrĩria mũcemanio ũcio. Mũikarĩri gĩtĩ agĩrĩirũo kũgweta maũndũ marĩa mekũguna kĩũngano makĩria.

MŨTHITHŨ KUUMA KIUGO-INĨ KĨA NGAI

3. Mĩario: Ndagĩka 10. Kĩongo na maũndũ merĩ kana matatũ marĩa mekwarĩrĩrio nĩ magwetetwo thĩinĩ wa Kabuku ka Mũcemanio wa Ũtũũro na Ũtungata. Mĩario ĩno yagĩrĩire kũheo mũthuri wa kĩũngano kana ndungata ya kĩũngano ĩrĩa yagĩrĩire. Rĩrĩa tũrambĩrĩria ibuku rĩa Bibilia ũthomi-inĩ wa Bibilia wa o kiumia, nĩ tũrĩonaga video ĩgiĩ ibuku rĩu. Mwaria no ataarĩrie maũndũ marĩa marĩ video-inĩ ĩyo marĩa mararingana na kĩongo kĩa mĩario ĩyo. O na kũrĩ ũguo, nĩ agĩrĩirũo gũtigĩrĩra atĩ nĩ arĩrĩria maũndũ marĩa magwetetwo kabuku-inĩ kau. Ningĩ kũringana na ũrĩa mahinda maretĩkĩria, nĩ agĩrĩirũo kũhũthĩra mbica iria irĩ kabuku-inĩ, tondũ muoroto wa mbica icio ũkoragwo ũrĩ gũtaarĩria ũhoro ũrĩa ũrarĩrĩrio. No agwete maũndũ mangĩ angĩkorũo nĩ maratwarana na maũndũ marĩa mararĩrĩrio.

4. Kũmaatha Maũndũ ma Bata Maandĩko-inĩ: Ndagĩka 10. Gĩkĩ nĩ gĩcunjĩ gĩa ciũria na macokio na gĩtirĩ ũhoro wa kwambĩrĩria kana wa kũrĩkĩrĩria. Kĩagĩrĩire kũheo mũthuri wa kĩũngano kana ndungata ya kĩũngano ĩrĩa yagĩrĩire. Agĩrĩire kũũria athikĩrĩria ciũria cierĩ. Ningĩ no atue kana mĩhari ĩrĩa yonanĩtio nĩ ĩgũthomwo kana ndĩgũthomwo. Arĩa megũcokia ciũria magĩrĩire kũhũthĩra sekondi 30 kana nini.

5. Ũthomi wa Bibilia: Ndagĩka 4. Gacunjĩ gaka ka arutwo kagĩrĩire kũheo mũrutwo mũndũrũme. Mũrutwo agĩrĩirũo gũthoma harĩa agaĩirũo atekũgweta ũhoro wa kwambĩrĩria kana wa kũrĩkĩrĩria. Muoroto wa mũikarĩri gĩtĩ nĩ gũteithia arutwo gũthoma matekũhĩtia, na njĩra andũ marataũkĩrũo, ũndũ ciugo irathĩrĩrĩka wega, gũtĩtĩrithia maũndũ ũrĩa kwagĩrĩire, gũcenjia mũgambo wega, gũtithia ũrĩa kwagĩrĩire, na gũthoma na mwarĩrie wao. Tondũ icunjĩ imwe cia ũthomi wa Bibilia nĩ nguhĩ na ingĩ nĩ ndaihu, mũrori wa Mũcemanio wa Ũtũũro na Ũtungata nĩ agĩrĩirũo kũrora ũhoti wa arutwo akĩheana icunjĩ icio.

WĨRUTANĨRIE BIŨ ŨTUNGATA-INĨ

6. Ndagĩka 15. Gĩcunjĩ gĩkĩ kĩhaarĩirio nĩguo kĩhe andũ othe mweke wa kwĩmenyeria nĩ ũndũ wa ũtungata na kwagagĩria ũhoti wao wa kwaranĩria na andũ, kũhunjia, na kũrutana. Rĩmwe na rĩmwe, athuri a kĩũngano no maheo icunjĩ cia arutwo. O mũrutwo agĩrĩirũo kũrutĩra wĩra ithomo kuuma broshua-inĩ ya Kũrutana kana ya Enda Andũ, rĩrĩa rĩonanĩtio gacunjĩ-inĩ gake thĩinĩ wa Kabuku ka Mũcemanio wa Ũtũũro na Ũtungata. Rĩmwe na rĩmwe nĩ kũrĩkoragwo na gacunjĩ ka ndeereti hamwe na athikĩrĩria. Gacunjĩ kau kagĩrĩire kũheo mũthuri wa kĩũngano kana ndungata ya kĩũngano ĩrĩa yagĩrĩire.—Rora kĩbungo gĩa 15 kĩgiĩ ũrĩa icunjĩ cia ndeereti hamwe na athikĩrĩria ciagĩrĩire gũtongorio.

7. Kwambĩrĩria Ndeereti: Gacunjĩ gaka ka arutwo kagĩrĩire kũheo mũrutwo mũndũrũme kana mũtumia. Mũrutwo ũrĩa ũgaĩirũo gacunjĩ gaka angĩkorũo arĩ mũndũrũme, ũrĩa ũrateithania nake agĩrĩire gũkorũo arĩ mũndũrũme, na angĩkorũo nĩ mũtumia, ũrĩa ũrateithania nake agĩrĩire gũkorũo arĩ mũtumia, kana erĩ makorũo marĩ a famĩlĩ ĩmwe. Mũrutwo na ũrĩa marateithania nake no maikare thĩ kana marũgame.—Nĩguo wone ũhoro makĩria wĩgiĩ maũndũ ma kwarĩrĩria na gĩikaro gĩa gacunjĩ gaka, rora kĩbungo gĩa 12 na 13.

8. Gũcokera Andũ: Gacunjĩ gaka ka arutwo kagĩrĩire kũheo mũrutwo mũndũrũme kana mũtumia. Mũrutwo ũrĩa ũgaĩirũo gacunjĩ gaka angĩkorũo arĩ mũndũrũme, ũrĩa ũrateithania nake agĩrĩire gũkorũo arĩ mũndũrũme, na angĩkorũo nĩ mũtumia, ũrĩa ũrateithania nake agĩrĩire gũkorũo arĩ mũtumia. (km-SW 5/97 kar. 2) Mũrutwo na ũrĩa marateithania nake no maikare thĩ kana marũgame. Mũrutwo agĩrĩire kuonania ũrĩa angiuga agĩcokera mũndũ maarĩtie nake hau kabere.—Nĩguo wone ũhoro makĩria wĩgiĩ maũndũ ma kwarĩrĩria na gĩikaro gĩa gacunjĩ gaka, rora kĩbungo gĩa 12 na 13.

9. Gũtua Andũ Arutwo: Gacunjĩ gaka ka arutwo kagĩrĩire kũheo mũrutwo mũndũrũme kana mũtumia. Mũrutwo ũrĩa ũgaĩirũo gacunjĩ gaka angĩkorũo arĩ mũndũrũme, ũrĩa ũrateithania nake agĩrĩire gũkorũo arĩ mũndũrũme, na angĩkorũo nĩ mũtumia, ũrĩa ũrateithania nake agĩrĩire gũkorũo arĩ mũtumia. (km-SW 5/97 kar. 2) Mũrutwo na ũrĩa marateithania nake no maikare thĩ kana marũgame. Arĩa marĩ na gacunjĩ gaka magĩrĩirũo kuonania wĩruti wa Bibilia ũrathiĩ na mbere. Hatirĩ bata wa ciugo cia kwambĩrĩria kana cia kũrĩkĩrĩria, tiga akorirũo mũrutwo ararutĩra wĩra ithomo rĩronania ũndũ ũcio. To mũhaka ũhoro wothe ũrĩa wonanĩtio ũthomwo, o na gũtuĩka no ũthomwo.

10. Gũtaarĩria Maũndũ Marĩa Wĩtĩkĩtie: Rĩrĩa gacunjĩ gaka konanĩtio atĩ nĩ mĩario, kagĩrĩire kũgaĩrũo mũrutwo mũndũrũme. Rĩrĩa konanĩtio atĩ nĩ kĩonereria, no kagaĩrũo mũrutwo mũndũrũme kana mũtumia. Mũrutwo ũrĩa ũgaĩirũo gacunjĩ gaka angĩkorũo arĩ mũndũrũme, ũrĩa ũrateithania nake agĩrĩire gũkorũo arĩ mũndũrũme, na angĩkorũo nĩ mũtumia, ũrĩa ũrateithania nake agĩrĩire gũkorũo arĩ mũtumia, kana erĩ makorũo marĩ a famĩlĩ ĩmwe. Mũrutwo agĩrĩirũo kũheana macokio maranyitĩka wega ma kĩũria kĩrĩa kĩonanĩtio kĩongo-inĩ akĩhũthĩra ũhoro ũrĩa ũheanĩtwo gacunjĩ-inĩ kau, na eke ũguo na njĩra ya ũũgĩ. Mũrutwo no athuure kũgweta kana kwaga kũgweta ibuku, ngathĩti, kana kĩhumo kĩngĩ kĩa ũhoro kĩrĩa kĩonanĩtio akĩruta gacunjĩ gake.

11. Mĩario: Gacunjĩ gaka ka arutwo kagĩrĩire kũheo mũrutwo mũndũrũme na akarute karĩ mĩario harĩ kĩũngano. Rĩrĩa mĩario ĩhocetie harĩ ũndũ kuuma ũhoro muongerere wa A broshua-inĩ ya Enda Andũ, mũrutwo agĩrĩirũo kuonania ũrĩa mũhari kana mĩhari ĩrĩa yonanĩtio ĩngĩhũthĩrũo ũtungata-inĩ. Kwa ngerekano, no ataarĩrie rĩrĩa mũhari ũcio ũngĩhũthĩrũo, ũrĩa mũhari ũcio uugĩte, na ũrĩa ũngĩhũthĩrũo gũteithia mũndũ ataũkĩrũo nĩ ũndũ mũna. Rĩrĩa mĩario ĩhocetie harĩ ũndũ kuuma ithomo-inĩ rĩmwe rĩa broshua ya Enda Andũ, mũrutwo agĩrĩirũo kwarĩrĩria ũrĩa ũndũ ũcio ũngĩhũthĩrũo ũtungata-inĩ. No arĩrĩrie kĩonereria kĩa mũndũ ũrĩa ũgwetetwo ũndũ-inĩ wa 1 ithomo-inĩ rĩu kana arĩrĩrie maandĩko mangĩ marĩa monanĩtio, angĩona kwagĩrĩire.

12. Maũndũ ma Kwarĩrĩria: Ũhoro ũrĩa ũrĩ kĩbungo-inĩ gĩkĩ na kĩrĩa kĩrũmĩrĩire nĩ wa kũhũthĩrũo tũcunjĩ-inĩ twa “Kwambĩrĩria Ndeereti” na “Gũcokera Andũ.” Tiga rĩrĩa honanĩtio ũndũ ũngĩ, muoroto wa mũrutwo wagĩrĩire gũkorũo ũrĩ gũteithia mũndũ ũrĩa mararia nake kũmenya ma hũthũ ya Bibilia ĩrĩa ĩkũmũhutia ngoro na kũiga mũthingi wa gũkaagĩa na ndeereti hĩndĩ ĩngĩ. Mũrutwo abatiĩ gũthuura ũndũ ũratwarana na maũndũ marĩa marekĩka na ũkũhutia andũ ngoro gĩcigo-inĩ kĩao. No athuure kana nĩ ekwarĩrĩria ibuku kana video kuuma Gathandũkũ Gaitũ ka Indo cia Kũrutana. Handũ ha gũcokera ciugo maigĩte mũtwe, arutwo magĩrĩirũo kwĩmenyeria kwagagĩria ũhoti wao wa kwaranĩria na andũ ta kuonania nĩ marakenio nĩ mũndũ na kũreka ndeereti ĩĩrehe na njĩra ya kawainda.

13. Ciikaro: Mũrutwo agĩrĩirũo kũhũthĩra gĩikaro kĩrĩa kĩonanĩtio, onanie ũrĩa kĩngĩhũthĩka gĩcigo-inĩ kĩao. Kwa ngerekano:

1. (1) Nyũmba kwa Nyũmba: Gĩikaro gĩkĩ kĩhutĩtie kũhunjia nyũmba kwa nyũmba—kũhunjĩria mũndũ mũkĩonanaga ũthiũ kwa ũthiũ, kũhunjia na thimũ, kana kũgerera marũa—na gũtwarithia ndeereti hamwe na mũndũ wahunjĩirio nyũmba kwa nyũmba.

2. (2) Kũhunjia ũrĩ Maũndũ-inĩ ma o Mũthenya: Gĩikaro gĩkĩ kĩbatiĩ kuonania ũrĩa mũndũ angĩetha mĩeke ya kũhunjia ndeereti-inĩ cia o mũthenya. No akorũo arĩ kwarĩrĩria ũndũ uumĩte Maandĩko-inĩ hamwe na andũ wĩra-inĩ, cukuru, kũrĩa ũikaraga, ũkĩhũthĩra ngaari cia mũingĩ, kana ũrĩ mĩhangʼo-inĩ ĩngĩ ya o mũthenya.

3. (3) Mahunjio ma Kũndũ kwa Mũingĩ: Gĩikaro gĩkĩ kĩhutĩtie kũhunjia na gakaari, kũhunjĩria andũ biacara-inĩ, barabara-inĩ, kũndũ gwa kũhurũka, kũndũ gwa kũiga ngaari, kana kũndũ o guothe kũrĩa andũ mangĩoneka.

14. Kũhũthĩra Video na Mabuku: Gũkĩringana na ũrĩa maũndũ mahaana, mũrutwo no athuure kwarĩrĩria video kana ibuku. Angĩkorũo gacunjĩ karĩa mũrutwo agaĩirũo karĩ na video kana mũrutwo angĩthuura kwarĩrĩria video, agĩrĩirũo kũmĩgweta na amĩarĩrĩrie no ndakamĩthaake.

ŨTŨŨRO WA GĨKRISTIANO

15. Thutha wa rwĩmbo, ndagĩka 15 iria irũmĩrĩire cia gĩcunjĩ gĩkĩ irĩkoragwo na gacunjĩ kamwe kana twĩrĩ tũhaarĩrĩirio gũteithia athikĩrĩria kũhũthĩra Kiugo kĩa Ngai ũtũũro-inĩ. Tiga honanĩtio ũndũ ũngĩ, tũcunjĩ tũtũ twagĩrĩire kũheo athuri a kĩũngano kana ndungata cia kĩũngano iria ciagĩrĩire, o tiga gacunjĩ ka mabataro ma kwanyu, karĩa kagĩrĩire kũrutwo nĩ mũthuri wa kĩũngano. Rĩrĩa harĩ na gacunjĩ ka ndeereti hamwe na athikĩrĩria, mwaria no orie ciũria gacunjĩ-inĩ kau gothe, nginya ciũria iria cionanĩtio gacunjĩ-inĩ kau. Ciugo ciake cia kwambĩrĩria ibatiĩ gũkorũo irĩ nini nĩguo hakorũo na ihinda rĩiganu rĩa kwarĩrĩria maũndũ marĩa manene na rĩa athikĩrĩria kũnyitanĩra. Kũngĩkorũo na gacunjĩ ga kũhoyanwo ũhoro, nĩ wega ũrĩa ũrahoywo ũhoro eke ũguo arĩ harĩa mbere handũ ha arĩ gĩtĩ-inĩ, kũngĩhoteka.

16. Wĩruti wa Bibilia wa Kĩũngano: Ndagĩka 30. Gacunjĩ gaka kagĩrĩire kũheo mũthuri wa kĩũngano ũrĩa wagĩrĩire. (Ciũngano iria itakoragwo na athuri aingĩ no ihũthĩre ndungata cia kĩũngano iria ciagĩrĩire kũngĩbatarania.) Kĩama gĩa athuri nĩkĩo kĩagĩrĩire gũtua nũũ wagĩrĩire gũtongoria Wĩruti wa Bibilia wa Kĩũngano. Arĩa mangĩthuurũo magĩrĩirũo gũkorũo na ũhoti wa gũtongoria na njĩra njega nĩguo mahote kũiga mathaa, matĩtĩrithie maandĩko marĩa makuuĩte ũndũ ũrĩa mũnene, na mateithie andũ othe gũtaũkĩrũo nĩ ũrĩa mangĩhũthĩra maũndũ marĩa mararĩrĩrio. No mateithĩke mũno mangĩthuthuria ũtongoria ũrĩa ũheanĩtwo wĩgiĩ gũtongoria icunjĩ cia ciũria na macokio. (w23.04 kar. 24, gathandũkũ) Thutha wa kwarĩrĩria gĩcunjĩ kĩrĩa kĩgaĩtwo gĩa kiumia kĩu na njĩra ndikĩru, hatirĩ bata wa kwarĩrĩria maũndũ mangĩ. Kũngĩhoteka, mwagĩrĩirũo kũhũthagĩra andũ ngũrani o kiumia gũtongoria na gũthoma ibungo. Mũikarĩri gĩtĩ wa Mũcemanio wa Ũtũũro na Ũtungata angiuga atĩ gacunjĩ gaka gakuhĩhio, ũrĩa ũratongoria nĩ agĩrĩirũo gũtua ũrĩa egwĩka ũguo. No athuure ibungo imwe ciage gũthomwo.

CIUGO CIA KŨRĨKĨRĨRIA

17. Ndagĩka 3. Mũikarĩri gĩtĩ wa Mũcemanio wa Ũtũũro na Ũtungata nĩ egũcokera na njĩra nguhĩ maũndũ ma bata marĩa maarĩrĩrio mũcemanio-inĩ ũcio. Ningĩ nĩ agĩrĩirũo kũgweta na njĩra nguhĩ maũndũ marĩa makaarĩrĩrio kiumia kĩrĩa kĩrũmĩrĩire. No agwete marĩĩtwa ma arutwo arĩa maheetwo tũcunjĩ kiumia kĩrĩa kĩrũmĩrĩire, angĩkorũo mahinda nĩ megwĩtĩkĩria. O tiga herĩtwo ũndũ ũngĩ, mũikarĩri gĩtĩ agĩrĩirũo kũgweta imenyithia kana gũthoma marũa marĩa magĩrĩire gũthomerũo kĩũngano hĩndĩ ya ciugo ciake cia kũrĩkĩrĩria. Maũndũ marĩa mekagwo kaingĩ ta gũtheria, kana mĩbango ya kũhunjia, matiagĩrĩire kũmenyithanĩrio hau mbere, no magĩrĩire gũcuurio mbaũ-inĩ ya imenyithia. Angĩkorũo mahinda marĩa magaĩirũo ciugo cia kũrĩkĩrĩria matingĩigana gũthoma imenyithia kana marũa, mũikarĩri gĩtĩ agĩrĩirũo kũũria ariũ a Ithe witũ arĩa marĩ na tũcunjĩ thĩinĩ wa gĩcunjĩ kĩa Ũtũũro wa Gĩkristiano manyihanyihie mahinda mao kũringana na ihinda rĩrĩa rĩrabatarania. (Rora kĩbungo gĩa 16 na 19.) Mũcemanio ũrĩrĩkagĩrĩra na rwĩmbo na mahoya.

KŨGAATHĨRĨRIA NA KŨHEANA ŨTAARO

18. Thutha wa o mũrutwo kũrĩkia gacunjĩ gake, mũikarĩri gĩtĩ wa Mũcemanio wa Ũtũũro na Ũtungata arĩ na ndagĩka ta ĩmwe ya kũgweta maũndũ marĩa mũrutwo eka wega na kũheana ũtaaro kũringana na ithomo rĩrĩa mũrutwo agaĩirũo. Rĩrĩa mũikarĩri gĩtĩ aranyita mũrutwo ũgeni, ndagĩrĩire kũgweta ithomo rĩrĩa mũrutwo ararutĩra wĩra. O na kũrĩ ũguo, thutha wa mũrutwo kũrĩkia gacunjĩ gake na kwĩrũo maũndũ marĩa eka wega, mũikarĩri gĩtĩ no agwete ithomo rĩrĩa mũrutwo ekũrutagĩra wĩra, na ataarĩrie kĩrĩa kĩronania atĩ mũrutwo nĩ arutĩra ithomo rĩu wĩra wega, kana ataarĩrie na gĩtĩo nĩkĩ mũrutwo nĩ agĩrĩirũo kũrutĩra ithomo rĩu wĩra makĩria na ũrĩa angĩka ũguo. Mũikarĩri gĩtĩ no agwete maũndũ mangĩ mũrutwo eka wega angĩona atĩ ũndũ ũcio nĩ ũkũguna mũrutwo kana athikĩrĩria. Mũrutwo no aheo ũtaaro wĩgiĩ ithomo rĩrĩa ekũrutagĩra wĩra kana rĩngĩ kuuma broshua-inĩ ya Enda Andũ, ya Kũrutana, kana ibuku-inĩ rĩa Cukuru ya Ũtungata, arĩ wiki thutha wa mũcemanio kana hĩndĩ ĩngĩ.—Nĩguo wone ũhoro makĩria wĩgiĩ wĩra wa mũikarĩri gĩtĩ wa Mũcemanio wa Ũtũũro na Ũtungata na wa mũtaarani wa gũteithĩrĩria, rora kĩbungo gĩa 19, 24, na 25.

MAHINDA

19. Gũtirĩ gĩcunjĩ kĩagĩrĩire gũkĩria mahinda, nginya ciugo cia mũikarĩri gĩtĩ wa Mũcemanio wa Ũtũũro na Ũtungata. O na gũtuĩka Kabuku ka Mũcemanio wa Ũtũũro na Ũtungata nĩ konanĩtie ihinda rĩrĩa o gĩcunjĩ kĩgaĩirũo, angĩkorũo gĩcunjĩ nĩ kĩahingio wega, hatirĩ bata wa kuongerera maũndũ mangĩ atĩ nĩguo ihinda rĩrĩa gĩcunjĩ kĩu kĩgaĩirũo rĩhũthĩke rĩothe. Arĩa marĩ na icunjĩ mangĩkĩria mahinda, magĩrĩirũo kũheo ũtaaro nĩ mũikarĩri gĩtĩ wa Mũcemanio wa Ũtũũro na Ũtungata kana mũtaarani wa gũteithĩrĩria o mũndũ arĩ wiki. (Rora kĩbungo kĩa 24 na 25.) Mũcemanio wothe, hamwe na nyĩmbo na mahoya, wagĩrĩirũo kuoya ithaa 1 na ndagĩka 45.

ICEERA RĨA MŨRORI WA MŨTHIŨRŨRŨKO

20. Rĩrĩa kĩũngano kĩrĩ na iceera rĩa mũrori wa mũthiũrũrũko, mũcemanio wagĩrĩire gwĩkwo ta ũrĩa ũtaarĩirio thĩinĩ wa Kabuku ka Mũcemanio wa Ũtũũro na Ũtungata, no ithenya rĩa gacunjĩ ka Wĩruti wa Bibilia wa Kĩũngano thĩinĩ wa gĩcunjĩ kĩa Ũtũũro wa Gĩkristiano, kũrĩkoragwo na mĩario ya ndagĩka 30 ya mũrori wa mũthiũrũrũko. Mbere ya mĩario ĩyo, mũikarĩri gĩtĩ wa Mũcemanio wa Ũtũũro na Ũtungata nĩ arĩcokagĩra na njĩra nguhĩ maũndũ marĩa marĩrĩrio mũcemanio-inĩ ũcio, akagweta maũndũ marĩa makaarĩrĩrio kiumia kĩrĩa kĩrũmĩrĩire, agathoma imenyithia na marũa marĩa mangĩbatarania, agacoka akanyita ũgeni mũrori wa mũthiũrũrũko. Thutha wa mĩario yake, mũrori wa mũthiũrũrũko arĩnyitaga andũ ũgeni marĩkĩrĩrie mũcemanio na rwĩmbo rũrĩa athuurĩte. No anyite ũgeni mũrũ wa Ithe witũ ũngĩ arĩkĩrĩrie na mahoya. Gũtiagĩrĩire gũkorũo na irathi ingĩ iria ihũthagĩra rũthiomi rwa kĩũngano kĩu hĩndĩ ya iceera rĩa mũrori wa mũthiũrũrũko. Kũngĩkorũo na gĩkundi, no gĩke mĩcemanio nginya hĩndĩ ĩrĩa mũrori wa mũthiũrũrũko aceereire kĩũngano kĩrĩa gĩteithagĩrĩria gĩkundi kĩu. O na kũrĩ ũguo, gĩkundi kĩu kĩagĩrĩire kũnyitanĩra na kĩũngano kĩu gĩgĩteithagĩrĩria hĩndĩ ya mĩario ya mũrori wa mũthiũrũrũko.

KIUMIA KĨRĨA KŨRĨ NA KĨGOMANO

21. Gũtirĩ mĩcemanio ya kĩũngano ĩrĩkagwo kiumia kĩrĩa kũrĩ na kĩgomano. Kĩũngano nĩ kĩagĩrĩire kũririkanio atĩ maũndũ marĩa mabangĩtwo gũthomwo mĩcemanio-inĩ ciumia ta icio, mũndũ nĩwe wagĩrĩirũo gwĩthomera arĩ wiki kana marĩ famĩlĩ.

KIUMIA KĨRĨA KŨRĨ NA KĨRIRIKANO

22. Rĩrĩa Kĩririkano kĩrekwo gatagatĩ-inĩ ga kiumia, gũtirĩkoragwo kũbangĩtwo Mũcemanio wa Ũtũũro na Ũtungata wa kiumia kĩu.

MŨRORI WA MŨCEMANIO WA ŨTŨŨRO NA ŨTUNGATA

23. Mũthuri ũmwe wa kĩũngano ũthuurĩtwo nĩ kĩama gĩa athuri nĩwe ũrĩkoragwo arĩ mũrori wa Mũcemanio wa Ũtũũro na Ũtungata. Agĩrĩirũo gũtigĩrĩra atĩ mũcemanio ũcio nĩ wabangwo wega na wekwo kũringana na mũtaratara ũrĩa wonanĩtio fomu-inĩ ĩno. Agĩrĩire gũtigĩrĩra atĩ marĩ na ũnyitanĩri mwega na mũtaarani wa gũteithĩrĩria. Kwagĩa na Kabuku ka Mũcemanio wa Ũtũũro na Ũtungata o ũguo, mũrori wa Mũcemanio wa Ũtũũro na Ũtungata agĩrĩirũo kũgaya icunjĩ ciothe cia mũcemanio wa gatagatĩ ga kiumia cia mĩeri ĩyo ĩĩrĩ. Ũguo nĩ kuuga nginya tũcunjĩ tũtarĩ twa arutwo, aikarĩri gĩtĩ a mũcemanio wa gatagatĩ ga kiumia kuuma harĩ arĩa mahĩtũkĩtio nĩ kĩama gĩa athuri, o hamwe na tũcunjĩ twa arutwo. (Rora kĩbungo gĩa 3-16 na 24.) Akĩgaya icunjĩ cia arutwo, agĩrĩirũo gwĩciria ũhoro wa ũkũrũ wa mũrutwo, ũmenyeru wake, na kana nĩ egũkorũo na wĩyathi wa kwaria akĩarĩrĩria ũhoro ũrĩa ũheanĩtwo. Agĩrĩirũo gwĩciria maũndũ macio nginya akĩgaya icunjĩ icio ingĩ cia mũcemanio. Icunjĩ ciothe ciagĩrĩire kũheanwo ciumia itanyihĩire ithatũ mbere ya tarĩki iria ibatiĩ kũrutwo. Arutwo magĩrĩirũo kũheo fomu ya Gacunjĩ Mũcemanio-inĩ wa Ũtũũro na Ũtungata Witũ wa Gĩkristiano. (S-89). Mũrori wa Mũcemanio wa Ũtũũro na Ũtungata agĩrĩirũo gũtigĩrĩra atĩ mũtaratara wa mũcemanio wothe ũrĩa ũronania arĩa magaĩirũo icunjĩ nĩ wekĩrũo rũbaũ-inĩ rwa imenyithia. Kĩama gĩa athuri no gĩthuure mũthuri ũngĩ wa kĩũngano kana ndungata ya kĩũngano ĩmũteithagĩrĩrie. O na kũrĩ ũguo, athuri a kĩũngano no o tu magĩrĩirũo kũhũthĩrũo kũgaya icunjĩ itarĩ cia arutwo.

MŨIKARĨRI GĨTĨ WA MŨCEMANIO WA ŨTŨŨRO NA ŨTUNGATA

24. O kiumia, mũthuri ũmwe wa kĩũngano arĩkoragwo arĩ mũikarĩri gĩtĩ hĩndĩ ya Mũcemanio wa Ũtũũro na Ũtungata. (Ciũngano iria itakoragwo na athuri aingĩ no ihũthĩre ndungata cia kĩũngano iria ciagĩrĩire kũngĩbatarania.) Nĩwe ũrĩhaaragĩrĩria ciugo cia kwambĩrĩria na cia kũrĩkĩrĩria. Ningĩ nĩwe ũrĩnyitaga ũgeni arĩa othe marĩ na icunjĩ mũcemanio-inĩ na angĩkorũo gũtirĩ na athuri aingĩ kĩũngano-inĩ kĩao, no aheo icunjĩ ingĩ thĩinĩ wa mũcemanio ũcio, makĩria icunjĩ iria irĩ na video ĩrabatara kuonanio tu ĩtekwarĩrĩrio. Ciugo ciake gatagatĩ-inĩ ga icunjĩ ciagĩrĩire gũkorũo irĩ nguhĩ mũno. Kĩama gĩa athuri nĩkĩo kĩagĩrĩire gũtua nĩ athuri arĩkũ magĩrĩire wĩra-inĩ ũcio. Athuri a kĩũngano arĩa magĩrĩire nĩ marĩcenjanagia wĩra-inĩ ũcio wa mũikarĩri gĩtĩ. Kũringana na maũndũ ma kwanyu, mũrori wa Mũcemanio wa Ũtũũro na Ũtungata no ahũthĩkage kaingĩ arĩ mũikarĩri gĩtĩ gũkĩra athuri acio angĩ. Angĩkorũo mũthuri wa kĩũngano nĩ aragĩrĩra gũtongoria Wĩruti wa Bibilia wa Kĩũngano, no kũhoteke nĩ aragĩrĩra gũkorũo arĩ mũikarĩri gĩtĩ. Mũkũũrio mũririkane atĩ mũthuri ũrĩa ũrĩhũthĩkaga arĩ mũikarĩri gĩtĩ agĩrĩirũo kũheanaga ũtaaro na kũgweta maũndũ marĩa arutwo arĩa moima na tũcunjĩ meka wega arĩ na wendo. Ningĩ mũikarĩri gĩtĩ nĩ agĩrĩirũo gũtigĩrĩra atĩ mũcemanio ndũnahĩtũkia mahinda. (Rora kĩbungo gĩa 17 na 19.) Mũikarĩri gĩtĩ angĩona kwagĩrĩire na angĩkorũo harĩ na handũ, no kũigwo maikoroboni ĩngĩ hau mbere nĩguo ũrĩa ũrĩ na gĩcunjĩ agakorũo akinyĩte maikoroboni-inĩ ĩyo ĩngĩ akĩmũnyita ũgeni. Ningĩ angĩona kwagĩrĩire, no aikare thĩ hau mbere handũ harĩ na metha hĩndĩ ya gacunjĩ ka ũthomi wa Bibilia na gĩcunjĩ kĩa Wĩrutanĩrie Biũ Ũtungata-inĩ. Ũndũ ũcio no ũhonokie mahinda.

MŨTAARANI WA GŨTEITHĨRĨRIA

25. Kũngĩhoteka, nĩ wega wĩra ũyũ ũheo mũthuri wa kĩũngano ũrĩ na ũmenyeru wa kũruta mĩario. Wĩra wa mũtaarani wa gũteithĩrĩria nĩ kũhe athuri na ndungata cia kĩũngano ũtaaro mũndũ arĩ wiki kũngĩbatarania, maũndũ-inĩ makoniĩ icunjĩ iria mangĩkorũo nacio thĩinĩ wa Mũcemanio wa Ũtũũro na Ũtungata, mĩario ya andũ othe, gũtongoria kana gũthoma hĩndĩ ya Wĩruti wa Mũrangĩri kana Wĩruti wa Bibilia wa Kĩũngano. (Rora kĩbungo gĩa 19.) Angĩkorũo kũrĩ na athuri aingĩ thĩinĩ wa kĩũngano marĩ na ũhoti wa kũruta mĩario na kũrutana, o mwaka no gũkorũo na mũthuri ngũrani ũrĩa ũrĩtungataga arĩ mũtaarani wa gũteithĩrĩria. To mũhaka mũtaarani wa gũteithĩrĩria aheane ũtaaro hĩndĩ ciothe mũndũ aruta gĩcunjĩ.

IRATHI INGĨ

26. Gũkĩringana na mũigana wa arutwo, ciũngano no ikorũo na irathi ingĩ cia hĩndĩ ya icunjĩ cia arutwo. O kĩrathi kĩagĩrĩirũo gũkorũo na mũtaarani wagĩrĩire na kũngĩhoteka akorũo arĩ mũthuri wa kĩũngano. Kũngĩbatarania, ndungata ya kĩũngano yagĩrĩire no ĩheo wĩra ũcio. Kĩama gĩa athuri nĩkĩo kĩagĩrĩirũo gũtua nũũ ũkũheo mweke ũcio na kana nĩ harĩkoragwo na andũ maigana ũna a gũcenjanagia kũruta wĩra ũcio. Mũtaarani agĩrĩirũo kũrũmĩrĩra maũndũ marĩa mataarĩirio thĩinĩ wa kĩbungo gĩa 18. Kũngĩkorũo na kĩrathi kĩngĩ, arutwo magĩrĩirũo kwĩrũo mathiĩ kĩrathi-inĩ kĩu thutha wa gacunjĩ ga Kũmaatha Maũndũ ma Bata Maandĩko-inĩ hĩndĩ ya gĩcunjĩ kĩa Mũthithũ Kuuma Kiugo-inĩ kĩa Ngai. Magĩrĩirũo gũcoka kũrĩ arĩa angĩ thutha wa gacunjĩ ka mũico ka arutwo.

VIDEO

27. Nĩ kũrĩkoragwo na video ithuurĩtwo cia kũhũthĩrũo mũcemanio-inĩ ũyũ. Video cia mũcemanio wa gatagatĩ ga kiumia irĩonekaga kũgerera JW Library^® na no cioneke mũndũ akĩhũthĩra thimũ, tablet, kana kompiuta.

© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania

S-38-KQ 11/23