“Maciaro ma Roho” nĩ Magocithagia Ngai
“Ũndũ ũngĩgoocithia Awa no atĩrĩ, no mũciarage maciaro maingĩ.”—JOH. 15:8.
1, 2. (a) Nĩ mĩeke ĩrĩkũ tũkoragwo nayo ya gwĩkĩra andũ arĩa angĩ ngoro? (b) Nĩ kĩheo kĩrĩkũ tũheetwo nĩ Jehova kĩagagĩria ũhoti witũ wa kũmũtungatĩra?
WĨCIRIE ũhoro wa maũndũ maya merĩ: Mũtumia Mũkristiano akona ta harĩ ũndũ ũrathĩnia mũirĩtu ũmwe thĩinĩ wa kĩũngano. Akabanga ũrĩa mangĩhunjia hamwe. Magĩteretanga hĩndĩ ĩrĩa maroima mũciĩ ũmwe magĩthiĩ ũrĩa ũngĩ-rĩ, mwarĩ wa Ithe witũ ũcio mwĩthĩ akambĩrĩria gũitũrũra maũndũ marĩa maramũthĩnia. O mũthenya o ũcio mũirĩtu ũcio agacokeria Jehova ngatho mahoya-inĩ nĩ ũndũ wa wendo ũrĩa onirio nĩ mwarĩ wa Ithe witũ ũcio; ũcio nĩguo tu ũndũ ũrĩa aabataraga. Nake mũthuri ũmwe na mũtumia wake no hĩndĩ maracokire kuuma bũrũri ũngĩ kũruta wĩra wa kũhunjia. Macemanĩtie handũ, magataarĩria andũ makenete mũno maũndũ marĩa meyoneire, hĩndĩ ĩyo mũrũ wa Ithe witũ ũmwe mwĩthĩ agakorũo athikĩrĩirie. Mĩaka mĩnyinyi thutha ũcio akĩhaarĩria gũthiĩ kũhunjia bũrũri ũngĩ mũrũ wa Ithe witũ ũcio mwĩthĩ, akaririkana mũthuri na mũtumia ũcio na mĩario yao ĩrĩa yatũmire erirĩrie gũtuĩka mishonarĩ.
2 Kwahoteka maũndũ macio nĩ maakũririkania mũndũ wa gũteithirie mũno ũtũũro-inĩ waku kana hihi mũndũ wee mwene wateithirie. Ma nĩ atĩ ti hingo ciothe kwaria na mũndũ rita rĩmwe tu kũngĩrehe ũgarũrũku mũtũũrĩre-inĩ wake, no nĩ tũkoragwo na mĩeke ya kũũmĩrĩria na gwĩkĩra arĩa angĩ ngoro o mũthenya. Nĩ kũrĩ kĩndũ kĩngĩagĩria ũhoti na ngumo ciaku, ũtuĩke wa kũguna aarĩ na ariũ a Ithe witũ makĩria, na ũhũthagĩrũo nĩ Ngai na njĩra nene. Na githĩ ũcio ndũkĩrĩ ũhoro mwega mũno? Hatarĩ nganja Jehova nĩ atũheaga kĩheo ta kĩu—roho wake mũtheru. (Luk. 11:13) O ũrĩa roho wa Ngai ũraruta wĩra thĩinĩ witũ, noguo tũgĩaga na ngumo njega iria itũmaga ũtungata witũ wothe harĩ Ngai ũthiĩ ũkĩagĩraga. Kaĩ kĩu nĩ kĩheo kĩega-ĩ!—Thoma Agalatia 5:22, 23.
3. (a) Tũgoocithagia Ngai atĩa twakũria “maciaro ma roho”? (b) Nĩ ciũria irĩkũ tũkwarĩrĩria?
3 Ngumo iria ciumanaga na roho mũtheru cionanagia ũmũndũ wa Jehova Ngai o we Kĩhumo kĩa roho ũcio. (Kol. 3:9, 10) Jesu nĩ onanirie gĩtũmi kĩrĩa kĩnene mũno gĩa gũtũma Akristiano merutanĩrie kwĩgerekania na Ngai hĩndĩ ĩrĩa eerire arutwo ake ũũ: “Ũndũ ũngĩgoocithia Awa no atĩrĩ, no mũciarage maciaro maingĩ.”a (Joh. 15:8) O ũrĩa tũrakũria “maciaro ma roho,” moimĩrĩro nĩ marĩonekaga wega mĩario-inĩ na ciĩko-inĩ ciitũ, na ũndũ ũcio nĩ ũrĩrehagĩra Ngai witũ rũgooco. (Mat. 5:16) Maciaro ma roho marĩ na ũtiganu ũrĩkũ na mĩerekera ya thĩ ĩno ya Shaitani? Tũngĩhota atĩa gũkũria maciaro ma roho? Nĩkĩ hihi kĩngĩtũma tuone ũcio arĩ ũndũ mũritũ? Tũgwĩciria ũhoro wa ciũria icio tũkĩarĩrĩria maciaro ma mbere matatũ ma roho—wendo, gĩkeno, na thayũ.
Wendo Mũnene Makĩria
4. Jesu aarutire arutwo ake makoragwo na wendo ũhaana atĩa?
4 Wendo ũrĩa uumanaga na roho mũtheru nĩ ngũrani mũno na wendo ũrĩa kaingĩ ũkoragwo thĩinĩ wa thĩ. Na njĩra ĩrĩkũ? Nĩ wa gĩthimi kĩa igũrũ mũno. Jesu nĩ aarĩrĩirie ũtiganu ũcio Mahunjio-inĩ make ma Kĩrĩma-inĩ. (Thoma Mathayo 5:43-48.) Aagwetire atĩ ona ehia nĩ marĩhaga wega na wega, magekaga arĩa angĩ ta ũrĩa mangĩenda gwĩkwo. “Wendo” ta ũcio ndũkoragwo ũrĩ wa kwĩima ĩndĩ ũkoragwo arĩ kũrĩhana ciĩko cia ũtugi. Angĩkorũo nĩ tũkwenda gũkorũo ‘tũrĩ ciana cia Ithe witũ ũrĩa ũrĩ Igũrũ,’ no mũhaka tũkorũo tũrĩ ngũrani. Handũ ha gwĩka andũ kũringana na ũrĩa matwĩkaga twagĩrĩirũo nĩ kũmona na kũmeka o ta ũrĩa Jehova amonaga na amekaga. No tũngĩhota atĩa kwenda thũ ciitũ ta ũrĩa Jesu aathanire?
5. Tũngĩonania wendo atĩa harĩ arĩa matũnyariraga?
5 Ta wĩcirie ũndũ ũmwe ũrĩ thĩinĩ wa Bibilia. Makĩhunjia thĩinĩ wa Filipi, Paulo na Sila nĩ maanyitirũo, makĩhũrũo mũno, magĩikio korokoro-inĩ, na makĩohwo na mbaũ magũrũ. Ningĩ no kũhoteke hĩndĩ ĩyo mũthigari wa njera nĩ aamekire maũndũ matarĩ mega. Thutha wao kuohorũo materĩgĩrĩire kũgerera gĩthingithia-rĩ, hihi nĩ maageririe kwĩrĩhĩria harĩ mũthigari ũcio? Aca. Nĩ ũndũ wa kũmũcaĩra kuuma ngoro-inĩ, wendo wao wa kwĩima watũmire mamũteithie na ihenya, ũndũ ũrĩa wateithirie mũthigari ũcio na andũ a nyũmba yake matuĩke etĩkia. (Atũm. 16:19-34) Aarĩ na ariũ a Ithe witũ aingĩ mahinda-inĩ maya o nao nĩ makoretwo ‘makĩrathima arĩa mamanyariraga.’—Rom. 12:14.
6. Tũngĩonania atĩa wendo wa kwĩima kwerekera ariũ a Ithe witũ? (Rora ithandũkũ karatathi-inĩ ka 25.)
6 Wendo witũ harĩ aarĩ na ariũ Ithe witũ nĩ mũnene makĩria. “Ithuĩ nĩtwagĩrĩirũo nĩ kũruta mĩoyo iitũ nĩ ũndũ wa ariũ a Ithe witũ.” (Thoma 1 Johana 3:16-18.) O na kũrĩ ũguo, maita maingĩ, no tuonanie wendo kũgerera maũndũ manyinyi. Kwa ngerekano-rĩ, tũngĩaria kana twĩke ũndũ utuurie mũrũ wa Ithe witũ, no tuonanie wendo na njĩra ya kuoya ikinya rĩa mbere gũcaria thayũ. (Mat. 5:23, 24) Ĩ mũndũ ũngĩ angĩtũtuuria? Hihi nĩ tũkoragwo ‘twĩhaarĩirie kuohanĩra’ kana kũrĩ hĩndĩ tũigaga marakara? (Thab. 86:5) Wendo mũnene ũrĩa uumanaga na roho mũtheru no ũtũteithie kwaga gũtindanĩra na mahĩtia manyinyi, tũkohagĩra andũ arĩa angĩ ‘o ta ũrĩa Jehova aatuoheire.’—Kol. 3:13, 14; 1 Pet. 4:8.
7, 8. (a) Wendo witũ harĩ andũ ũhutanĩtie atĩa na wendo witũ harĩ Ngai? (b) Tũngĩongerera atĩa wendo witũ harĩ Jehova? (Rora ngerekano haha mũhuro.)
7 Tũngĩkũria wendo wa kwĩima atĩa kwerekera ariũ a Ithe witũ? Na Njĩra ya kuongerera wendo witũ harĩ Ngai. (Ef. 5:1, 2; 1 Joh. 4:9-11, 20, 21) Mahinda marĩa tũkoragwo namo hamwe na Jehova tũgĩthoma Bibilia, tũgĩcũũrania ũhoro wayo, na tũkĩhoya-rĩ, nĩ mekagĩra ngoro ciitũ hinya na magatũma wendo witũ harĩ Ithe witũ wa igũrũ wongerereke. O na kũrĩ ũguo, nĩ tũrabatara gũcaria mahinda ma gũkuhĩrĩria Ngai.
8 Kwa ngerekano-rĩ: Ta wĩcirie korũo o mũthenya nĩ harĩ ithaa rĩrĩa rĩkoragwo rĩigĩtwo rĩa gũthoma Kiugo kĩa Ngai, gwĩcũrania, na kũhoya Jehova. Na githĩ to wĩrutanagĩrie biũ ũgatigĩrĩra atĩ ithaa-inĩ rĩu hatirĩgĩaga ũndũ ũngĩthũkia mahinda maku na Jehova? Ma nĩ atĩ gũtirĩ mũndũ ũngĩtwĩkĩrĩra mĩhaka ya ũrĩa tũrĩhoyaga Ngai, na aingĩ aitũ no tũhote gũthoma Bibilia o rĩrĩa rĩothe tũngĩenda. O na kũrĩ ũguo no tũbatare kũgirĩrĩria mĩhangʼo ya o mũthenya ndĩgathũkie kahinda gaitũ hamwe na Ngai. Hihi nĩ ũcaragia mahinda ma kũigana ma gũkuhĩrĩria Jehova o mũthenya?
‘Gĩkeno Kĩrĩa Kiumanaga na Roho Mũtheru’
9. Ũndũ ũmwe wĩgiĩ gĩkeno kĩrĩa kiumanaga na roho mũtheru nĩ ũrĩkũ?
9 Ũndũ ũmwe mwega wĩgiĩ maciaro ma roho nĩ atĩ matitooragio. Gĩkeno, ngumo ya kerĩ ĩrĩa tũkwarĩrĩria nĩ yonanagia wega ũndũ ũcio. Gĩkeno kĩhaana ta mũtĩ ũrĩa ũkũraga wega o na ũrĩ kũndũ kũmũ. Thĩinĩ wa thĩ yothe, ndungata nyingĩ cia Ngai nĩ ‘ciĩtĩkĩrĩte ũhoro wake irĩ na mathĩna maingĩ o hamwe na gĩkeno kĩrĩa kiumaga kwĩ roho mũtheru.’ (1 Thes. 1:6) Angĩ nao mahiũranagia na moritũ na mathĩna. Ĩndĩ, Jehova nĩ amaheaga hinya ‘nĩ getha makiragĩrĩrie mũno mategũthethũka, na marĩ na gĩkeno.’ (Kol. 1:11) Kĩhumo gĩa gĩkeno kĩu nĩ kĩĩ?
10. Kĩhumo gĩa gĩkeno giitũ nĩ kĩĩ?
10 Ngũrani na ‘indo iria itamenyagĩrũo’ cia thĩ ĩno ya Shaitani-rĩ, mũthithũ wa kĩĩroho ũrĩa tũheetwo nĩ Jehova ũrĩ na ũguni wa gũtũũra. (1 Tim. 6:17; Mat. 6:19, 20) Nĩ atũheete kĩĩrĩgĩrĩro kĩega kĩa ũtũũro ũtagathira. Ningĩ tũrĩ na gĩkeno gĩa gũkorũo tũrĩ thĩinĩ wa ũrũmwe wa thĩ yothe wa Gĩkristiano. No makĩria ma ũguo gĩkeno giitũ kiumanaga na gũkorũo na ũkuruhanu mwega na Ngai. O na gũtuĩka Daudi aatũire orũraga akĩũrĩra thũ ciake-rĩ, ũrĩa aaiguaga no taguo tũiguaga. Aagocire Jehova na rwĩmbo akiuga ũũ: ‘Amu ũtugi waku nĩ mwega gũkĩra muoyo; mĩromo yakwa nĩ kũraha ĩrĩkũrahaga. Hakĩrĩ ũguo-rĩ, ngũtũũra ngũgathaga hĩndĩ ĩrĩa yothe ngũikara muoyo.’ (Thab. 63:3, 4) Ngoro ciitũ ciguaga o kũgooca Ngai o na rĩrĩa tũrĩ na mathĩna.
11. Nĩkĩ nĩ ũndũ wa bata tũtungatagĩre Jehova tũrĩ na gĩkeno?
11 Mũtũmwo Paulo eerire Akristiano ũũ: “Ikaragai mũkenete nĩ ũndũ wa Mwathani hĩndĩ ciothe: o na nguuga o rĩngĩ atĩ mũikarage mũkenete.” (Afil. 4:4) Nĩkĩ nĩ ũndũ wa bata Akristiano gũtungatagĩra Jehova marĩ na gĩkeno? Nĩ tondũ wa thitango ya Shaitani kwerekera ũnene wa Jehova. Shaitani oigaga atĩ gũtirĩ mũndũ ũtungatagĩra Ngai arĩ na ngoro ya kwĩyendera. (Ayub. 1:9-11) Tũngĩtungatĩra Jehova no getha tu tũhingie watho tũtarĩ na gĩkeno-rĩ, igongona riitũ rĩngĩkorũo rĩtarĩ ikinyanĩru. Kwoguo twĩrutanagĩria gwathĩkĩra ciugo ici cia mũtungi wa Thaburi: “Tungatĩrai Jehova mũkenete; ũkai mbere-inĩ yake mũgĩkũngũyagia.” (Thab. 100:2) Ũtungata wa kwĩyendera uumĩte ngoro-inĩ ĩrĩ na gĩkeno nĩ ũgoocithagia Ngai.
12, 13. Nĩ atĩa tũngĩka nĩguo tũtoorie mĩtangĩko?
12 Ma nĩ atĩ, ona ndungata cia Jehova iria imwĩamũrĩire kũrĩ hĩndĩ irĩkuaga ngoro na ikagiĩka mũno ikĩgeria gũtũũria gĩkeno. (Afil. 2:25-30) Nĩ kĩĩ kĩngĩtũteithia mahinda-inĩ ta macio? Aefeso 5:18, 19 ĩtwĩraga ũũ: “Ningĩ mũtikanarĩwo nĩ ndibei, nĩ ũndũ ũrĩu nĩguo ũkĩragĩrĩria ũmaramari, nĩ kaba mũiyũrũo nĩ Roho, mwaranagĩrie na thaburi na nyĩmbo cia Ngai, o na nyĩmbo cia kũguna maroho ma andũ, mũkĩinagĩra Mwathani na ngoro cianyu.” Tũngĩhũthĩra ũtaaro ũcio atĩa?
13 Rĩrĩa twaingĩhĩrũo nĩ mĩtangĩko, no tũthaithe Jehova mahoya-inĩ na twĩrutanĩrie gwĩcũrania ũhoro wa maũndũ marĩa mega. (Thoma Afilipi 4:6-9.) Andũ amwe moigaga atĩ gũthikĩrĩria na gũtwarana na nyĩmbo ciitũ cia Ũthamaki nĩ kũmekagĩra hinya ngoro na gũgatũma magĩe na meciria mega. Mũrũ wa Ithe witũ ũmwe wacemanirie na ũndũ mũritũ ũrĩa wamũũragire ngoro mũno oigire ũũ: “Hamwe na mahoya ma kuuma ngoro, nĩ nderutire kũina nyĩmbo cigana ũna cia Ũthamaki itarĩ na ibuku. Kũinĩra Jehova nyĩmbo icio njega na kayũ kanene kana na ngoro gwatũmaga ngĩe na thayũ. Ningĩ ibuku rĩrĩa rĩĩtagwo Mkaribie Yehova rĩkiuma o kahinda-inĩ kau. Ndarĩthomire maita merĩ mwaka ũrĩa warũmĩrĩire. Rĩarĩ ta ndawa ya kũhooreria harĩ ngoro yakwa. Njĩtĩkĩtie atĩ Jehova nĩ aarathimire kĩyo gĩakwa.”
‘Thayũ Ũrĩa Ũtuohithanagia’
14. Nĩ ũndũ ũrĩkũ wa mwanya wonekaga ũkoniĩ thayũ ũrĩa uumanaga na roho mũtheru?
14 Hĩndĩ ya irũrũngano ciitũ cia kĩĩmabũrũri, andũ a mĩhĩrĩga mĩingĩ nĩ makenagĩra ũrũmwe wa Gĩkristiano. Maũndũ ta macio monanagia ũndũ ũmwe wa mwanya ũkoniĩ thayũ ũrĩa andũ a Ngai makenagĩra mahinda-inĩ maya—ũrũmwe witũ wa thĩ yothe. Kaingĩ arĩa matuonaga nĩ magegaga nĩ kuona andũ arĩa mangĩrĩgĩrĩra makorũo na ũthũ, ‘marĩ na kĩyo gĩa gũtũũra magwatanĩtio hamwe nĩ ngwatanĩro ĩrĩa yuumaga kũrĩ Roho, mohanĩtio na thayũ.’ (Eph. 4:3) Ũrũmwe ũcio nĩ wa kũgegania tũgĩĩciria ũhoro wa mogarũrũku marĩa andũ aingĩ makoragwo mekĩte.
15, 16. (a) Petero aakũrĩire gatagatĩ-inĩ ka andũ metĩkĩtie atĩa, na ũndũ ũcio watũmire agĩe na mawoni marĩkũ matagĩrĩire? (b) Jehova aateithirie Petero atĩa kũgarũra mawoni make?
15 Ti ũndũ mũhũthũ gũtũma andũ a ndũrĩrĩ ĩtiganĩte magĩe na ũrũmwe. Nĩguo tũhote kuona wega ũgarũrũku ũrĩa ũbataranagia nĩguo kũgĩe na ũrũmwe ta ũcio, rekei twĩciirie ũhoro wa ngerekano ya hĩndĩ ya Akristiano a tene, ĩgiĩ mũtũmwo Petero. Mawoni make megiĩ andũ arĩa mataarĩ Ayahudi nĩ monanĩtio wega nĩ ciugo ici ciake: “Inyuĩ . . . nĩmũũĩ nĩ watho atĩ mũndũ Mũyahudi ndakanegwatanie na mũndũ wa rũrĩrĩ rũngĩ, o na kana akinye gwake: no niĩ-rĩ, nĩnyonetio nĩ Ngai atĩ ndikae gũtua mũndũ o na ũrĩkũ mũndũ ũtarĩ mwamũre o na kana wĩ mũgiro.” (Atũm. 10:24-29; 11:1-3) Nĩ ũndũ wa mawoni marĩa maarĩ kuo hĩndĩ ĩyo, Petero aakũrire etĩkĩtie atĩ kũringana na Watho aagĩrĩirũo kwenda o Ayahudi oiki. No kũhoteke onaga ũrĩ ũndũ mwagĩrĩru kuona andũ arĩa mataarĩ Ayahudi marĩ thũ ciaagĩrĩirũo nĩ gũthũũrũo.b
16 Ta hũũra mbica ũrĩa Petero aaiguaga ũũru akĩingĩra nyũmba ya Korinelio. Hihi mũndũ watũũrĩte arĩ na mawoni moru megiĩ andũ matarĩ Ayahudi nĩ angĩahotire ‘kũgwatanio hamwe’ nao ‘ngwatanĩro-inĩ ĩrĩa yumanaga na thayũ’? (Ef. 4:3, 16) Ĩĩ nĩ angĩahotire, tondũ matukũ manyinyi mbere ĩyo, Petero nĩ aateithĩtio nĩ roho wa Ngai ambĩrĩrie gũcenjia mawoni make na eherie rũmena. Thĩinĩ wa kĩoneki, Jehova nĩ aamũteithirie kuona wega atĩ mawoni make kwerekera andũ matikoragwo mehocetie harĩ rũrĩrĩ kana bũrũri wao. (Atũm. 10:10-15) Nĩkĩo Petero eerire Korinelio ũũ: “Ti itherũ ndĩ kuona atĩ Ngai ndatĩagĩra andũ maũthĩ: no thĩinĩ wa ndũrĩrĩ ciothe mũndũ ũrĩa ũmwĩtigagĩra na ageka maũndũ ma ũthingu nĩetĩkagĩrũo nĩwe.” (Atũm. 10:34, 35) Petero nĩ aagarũrũkire, na aakĩohithanio kũna na ũrũmwe wa “ariũ othe a Ithe witũ.”—1 Pet. 2:17.
17. Ũrũmwe ũrĩa andũ a Ngai makenagĩra nĩ wa mwanya na njĩra ĩrĩkũ?
17 Ũndũ ũcio wĩgiĩ Petero ũtũteithagia gũkena nĩ ũndũ wa ũgarũrũku wa mwanya ũrĩa ũrathiĩ na mbere thĩinĩ wa andũ a Ngai mahinda-inĩ maya. (Thoma Isaia 2:3, 4.) Andũ milioni nyingĩ arĩa “moimĩte ndũrĩrĩ-inĩ ciothe, na marĩ a mĩhĩrĩga yothe na nduka ciothe o na mĩario yothe,” nĩ magarũrĩte mwĩcirĩrie wao ũkaringana na “maũndũ marĩa Ngai endaga mekwo, namo no marĩa mega, marĩa mangĩĩtĩkĩrĩka, o marĩa makinyanĩru kũna.” (Kũg. 7:9; Rom. 12:2) Aingĩ ao kũrĩ hĩndĩ maathũkĩtio nĩ rũmena, ũthũ, na nyamũkano cia thĩ ĩno ya Shaitani. No nĩ ũndũ wa kwĩruta Kiugo kĩa Ngai na gũteithio nĩ roho mũtheru, nĩ merutĩte ‘kũrũmagĩrĩra maũndũ marĩa marehaga thayũ.’ (Rom. 14:19) Ũrũmwe ũrĩa uumanaga na ũgarũrũku ũcio nĩ ũgoocithagia Ngai.
18, 19. (a) Nĩ atĩa o mũndũ o mũndũ angĩtũma kũgĩe na thayũ na ũrũmwe thĩinĩ wa kĩũngano? (b) Nĩ ũndũ ũrĩkũ tũkaarĩrĩria thĩinĩ wa gĩcunjĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire?
18 Hihi o mũndũ o mũndũ angĩtũma atĩa kũgĩe na thayũ na ũrũmwe gatagatĩ-inĩ ka andũ a Ngai? Ciũngano nyingĩ ikoragwo na andũ moimĩte mabũrũri mangĩ. Amwe no makorũo na ũndũire ngũrani na witũ kana makorũo matekũmenya rũthiomi ruitũ wega. Hihi nĩ tũgeragia kũmenyana nao? Ũguo nĩguo Kiugo kĩa Ngai gĩtwĩraga twĩke. Akĩandĩkĩra kĩũngano kĩa Ayahudi na andũ mataarĩ Ayahudi thĩinĩ wa Roma, Paulo oigire ũũ: “Gĩĩtĩkĩranagei o ta ũrĩa inyuĩ mwetĩkĩrirũo nĩ Kristo, nĩguo Ngai agoocithagio.” (Rom. 15:7) Hihi nĩ harĩ mũndũ thĩinĩ wa kĩũngano kĩanyu ũrabatara kũmenya wega?
19 Nĩ atĩa ũngĩ tũngĩka nĩguo twĩtĩkĩrie roho mũtheru ũrute wĩra ũtũũro-inĩ witũ? Gĩcunjĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire nĩ gĩkwarĩrĩria kĩũria kĩu, tũkĩarĩrĩria maciaro macio mangĩ ma roho mũtheru.
[Mohoro ma magũrũ-inĩ]
a Maciaro marĩa Jesu aagwetire nĩ “maciaro ma roho” hamwe na “maciaro moimĩte tũnua-inĩ,” marĩa Akristiano marutagĩra Ngai na njĩra ya kũhunjia ũhoro wa Ũthamaki.—Ahib. 13:15.
b Maũndũ ma Alawii 19:18 yugaga ũũ: “Ndũkanerĩhĩrie o na atĩa, kana ũikare ũrakaire nĩ ũndũ wa ciana cia andũ anyu; no rĩrĩ, nĩ kaba wende mũndũ ũrĩa ũngĩ o ta ũrĩa wĩendete wee mwene.” Atongoria a ndini ya Kĩyahudi meetĩkĩtie atĩ ciugo “ciana cia andũ anyu” na “mũndũ ũrĩa ũngĩ” ciaragia o ũhoro wa Ayahudi oiki. Kũringana na Watho Aisiraeli maagĩrĩirũo nĩ gũikara meyamũranĩtie na ndũrĩrĩ iria ingĩ. Ĩndĩ watho ũcio ndwanyitaga mbaru mawoni ma atongoria a ndini cia hĩndĩ ya tene arĩa moigaga atĩ andũ othe arĩa mataarĩ Ayahudi maarĩ thũ na atĩ maagĩrĩirũo nĩ gũthũũrũo.
Ũngĩcokia Atĩa?
• Nĩ atĩa tũngĩonia aarĩ na ariũ a Ithe witũ wendo wa kwĩima?
• Nĩkĩ nĩ ũndũ wa bata tũtungatagĩre Ngai tũrĩ na gĩkeno?
• Tũrĩ na itemi rĩrĩkũ harĩ kũrehe thayũ na ũrũmwe thĩinĩ wa kĩũngano?
[Mbica karatathi ka 25]
“Aya Nĩo Akristiano Arĩa a Ma”
Ibuku rĩĩtagwo Between Resistance and Martyrdom—Jehovah’s Witnesses in the Third Reich rĩrĩa rĩtarĩirie ũrĩa Aira a Jehova maanyaririrũo hĩndĩ ya wathani wa Hitler nĩ rĩkoragwo na ciugo cia mwanake ũmwe Mũyahudi ũrĩa waarĩ kambĩ-inĩ ya kũherithanĩrio. Ciugo-inĩ ciake, mwanake ũcio nĩ aatarĩirie ũrĩa aacemanirie na Aira a Jehova rita rĩa mbere rĩrĩa aakinyire thĩinĩ wa kambĩ ya kũherithĩria andũ ya Neuengamme, Oigire ũũ:
“Rĩrĩa ithuĩ Ayahudi arĩa twoimĩte Dachau twakinyire kambĩ-inĩ-rĩ, Ayahudi arĩa angĩ no kwambĩrĩria maambĩrĩirie kũhitha indo iria ciothe maarĩ nacio nĩguo matigatũteithie. . . . Tũtanathiĩ kambĩ-inĩ ĩyo nĩ twateithanagia nao. No thĩinĩ wa kambĩ ĩyo kũrĩa maũndũ maarĩ maritũ mũno, o mũndũ ahangʼagĩra ũrĩa angĩehonokirie atekũririkana andũ arĩa angĩ. No ta wĩcirie ũrĩa Arutwo a Bibilia maarĩ ngũrani. Hĩndĩ ĩyo maarutithagio wĩra mũritũ mũno wa gũthondeka mĩberethi. Gwakoragwo na heho mũno na maatindaga marũgamĩte maĩ-inĩ mahehu ta mbarabu. Gũtirĩ mũndũ ũngĩahotire kũmenya ũrĩa andũ acio maakiragĩrĩria maũndũ macio. Mooigaga atĩ Jehova nĩwe wamaheaga hinya. Tondũ maarĩ ahũtu o ta ithuĩ-rĩ, nĩ maabataraga mũno mĩgate ĩrĩa maarĩ nayo. No Arutwo acio a Bibilia meekire atĩa? Maacokanĩrĩirie mĩgate yothe ĩrĩa maarĩ nayo, makĩmĩgayania maita merĩ, magĩtigwo na ĩmwe, na nuthu ĩyo ĩngĩ makĩhe Arutwo arĩa angĩ a Bibilia arĩa maakoretwo makinya kuuma Dachau. Ningĩ maamamũkagĩra makenete makĩmahĩmbagĩria. Mbere ya kũrĩa maambire kũhoya. Thutha ũcio othe moonekaga maiganĩire na marĩ na gĩkeno. Othe moigire atĩ nĩ mahũna. Hĩndĩ ĩyo nĩrĩo ndamenyire atĩ: Aya nĩo Akristiano arĩa a ma.”
[Mbica karatathi ka 23]
Hihi o mũthenya nĩ ũcaragia mahinda kuuma mĩhangʼo-inĩ yaku ma gũkuhĩrĩria Jehova?