Ikaragai Mwĩhũgĩte Shaitani Arenda Kũmũtambura!

1. Taarĩria ũrĩa kĩũmbe kĩmwe kĩa roho gĩatuĩkire Shaitani.

KŨRĨ hĩndĩ kĩũmbe kĩu kĩa roho kĩarĩ na ũrata na Jehova ĩndĩ gĩkĩambĩrĩria kwĩrirĩria gũthathaiyo nĩ andũ. Handũ ha kweheria merirĩria macio, gĩkĩreka makũre nginya magĩciara mehia. (Jak. 1:14, 15) Kĩũmbe kĩu nĩ Shaitani, ũrĩa ‘ũtaigana kwĩrũgamania na ũhoro-ũrĩa-wa-ma.’ Nĩ aaremeire Jehova na nĩ ũndũ ũcio agĩtuĩka ‘ithe wa maheeni.’—Joh. 8:44.

2, 3. Ciugo “Shaitani,” “Mũcukani,” “nyamũ-ya-thĩ,” na “ndamathia” cionanagia atĩa ũhoro wa thũ ĩrĩa nene mũno ya Jehova?

² Kuuma o rĩrĩa Shaitani aaremeire Jehova, akoretwo arĩ thũ yake ĩrĩa nene mũno na agakorũo arĩ thũ ya andũ. Marĩĩtwa marĩa aaheirũo nĩ monanagia wega ũrĩa waganu wake ũigana. Rĩĩtwa Shaitani nĩ kuuga “Mũkararia,” kuonania atĩ kĩũmbe kĩu kĩũru kĩa roho gĩtinyitaga mbaru ũnene wa Ngai, ithenya rĩa ũguo nĩ kĩũthũire na nĩ kĩrũaga naguo. Makĩria ma kĩndũ kĩngĩ o gĩothe, Shaitani endaga ũnene wa Jehova ũthire.

³ Thĩinĩ wa Kũguũrĩrio 12:9, Shaitani etagwo Mũcukani, na ũguo nĩ kuuga “Mũcambania.” Ũndũ ũcio ũtũririkanagia atĩ Shaitani nĩ athũkĩirie Jehova rĩĩtwa na njĩra ya kũmwĩta mũheenania. Ciugo “nyamũ-ya-thĩ o ĩrĩa ya tene” itũririkanagia mũthenya ũrĩa Shaitani aahũthĩrire nyoka kũheenia Hawa mũgũnda-inĩ wa Edeni. Nacio ciugo “ndamathia ĩo nene” nĩ itũteithagia kuona wega ũrĩa Shaitani atariĩ. Ndarĩ tha, nĩ mũru, na nĩ wa marũrũ. Endaga gũthũkia muoroto wa Jehova na kũniina andũ ake.

4. Nĩ kĩĩ tũkwarĩrĩria gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ?

⁴ Shaitani nĩ ageragia mũno gũthũkia wĩkindĩru witũ. Nĩkĩo Bibilia ĩtwĩraga ũũ: “Ikaragai mũterigĩtwo, na mwĩhũgage. Atĩrĩ, mũcukani, thũ yanyu, acangaga ta mũrũthi ũkũrarama, agĩcaragia mũndũ wa gũtambura.” (1 Pet. 5:8) Nĩ ũndũ ũcio, gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ nĩ tũkwarĩrĩria ngumo ithatũ cia Shaitani iria igũtũma tuone bata wa kwĩgitĩra kuumana na thũ ĩyo njũru ya Jehova na ya andũ ake.

SHAITANI NĨ ARĨ HINYA

5, 6. (a) Heana ngerekano cia kuonania atĩ araika nĩ ‘njamba irĩ hinya.’ (b) Shaitani akoretwo arĩ na “hinya wa gĩkuũ” na njĩra ĩrĩkũ?

⁵ Araika nĩ ‘njamba irĩ hinya.’ (Thab. 103:20) Nĩ marĩ ũhoti na ũũgĩ ũkĩrĩte wa andũ. Araika arĩa ehokeku mahũthagĩra hinya wao gwĩka maũndũ mega. Kwa ngerekano, kũrĩ hĩndĩ mũraika wa Jehova oragire thigari 185,000 cia Aashuri, arĩa maarĩ thũ cia andũ ake. Mũndũ ũmwe o na kana mbũtũ ngʼima ndĩngĩahotire gwĩka ũguo. (2 Ath. 19:35) Hĩndĩ ĩngĩ narĩo mũraika nĩ aahũthĩrire ũhoti na ũtaũku rĩrĩa aahingũrĩire arutwo a Jesu kuuma njera. O na gũtuĩka thigari cia njera ciarũgamĩte o hakuhĩ na mĩrango, itiamenyire mũraika akĩhingũra mĩrango, akĩrekereria atũmwo, na akĩhinga mĩrango.—Atũm. 5:18-23.

⁶ Araika ehokeku mahũthagĩra hinya wao gwĩka maũndũ mega, no Shaitani ahũthagĩra hinya wake gwĩka maũndũ moru. Na hatarĩ nganja, nĩ arĩ hinya na ũhoti mũingĩ. Maandĩko mamwĩtaga “mũnene wa gũkũ thĩ” na “ngai ĩrĩa ya gũkũ thĩ.” (Joh. 12:31; 2 Kor. 4:4) Shaitani o na ningĩ nĩ arĩ “hinya wa gĩkuũ.” (Ahib. 2:14) Ũguo ti kuuga atĩ nĩ andũ othe oragaga ĩmwe kwa ĩmwe. O na kũrĩ ũguo, roho wake wa ũũragani ũtheremete kũndũ guothe thĩinĩ wa thĩ. Ningĩ tondũ Hawa nĩ eetĩkĩrire kũheenio nĩ Shaitani, nake Adamu akĩaga gwathĩkĩra Ngai, mehia na gĩkuũ nĩ ciatheremire kũrĩ andũ othe. (Rom. 5:12) Nĩ na njĩra ĩyo Mũcukani akoretwo arĩ na “hinya wa gĩkuũ.” We nĩ “mũũragani” o ta ũrĩa Jesu aamwĩtire. (Joh. 8:44) Hatarĩ nganja, Shaitani nĩ thũ nene!

7. Ndaimono cionanĩtie atĩa atĩ nĩ ikoragwo na hinya mũingĩ?

⁷ Rĩrĩa twaregana na Mũcukani, tũkoragwo tũkĩregana nginya na arĩa othe mamũnyitaga mbaru gũũkĩrĩra ũnene wa Jehova. Acio nĩ hamwe na gĩkundi kĩnene kĩa araika arĩa maaremeire Ngai na nĩo metagwo ndaimono. (Kũg. 12:3, 4) Maita maingĩ ndaimono nĩ cionanĩtie ũrĩa irĩ hinya kũrĩ andũ na njĩra ya gũtũma manyamarĩke mũno. (Mat. 8:28-32; Mar. 5:1-5) Ndũkanahũthie ona hanini hinya ũrĩa araika acio oru makoragwo naguo kana ũrĩa ũkoragwo na “mũnene wa ndaimono.” (Mat. 9:34) Tiga nĩ ũteithio wa Jehova, tũtingĩhota gũtooria Shaitani.

SHAITANI NDARĨ THA

8. (a) Muoroto wa Shaitani nĩ ũrĩkũ? (Rora mbica kĩambĩrĩria-inĩ gĩa gĩcunjĩ gĩkĩ.) (b) Kũringana na maũndũ marĩa wĩyoneire-rĩ, thĩ ĩno yonanagia atĩa mwerekera ta wa Shaitani wa kwaga tha?

⁸ Mũtũmwo Petero oigire atĩ Shaitani atariĩ ta “mũrũthi ũkũrarama.” Ibuku rĩmwe riugaga atĩ kiugo gĩa Kĩngiriki kĩrĩa gĩtaũrĩtwo “kũrarama,” kiugĩte “mũrurumo mũnene wa nyamũ hũtu mũno.” Na githĩ ciugo icio itionanagia wega mwerekera wa kwaga tha ũrĩa Shaitani akoragwo naguo! O na gũtuĩka kĩrĩndĩ gĩa thĩ gĩothe gĩkoragwo rungu rwa ũtongoria wake, Shaitani ndaiganĩire, nĩ harĩ andũ angĩ ahũtĩire. (1 Joh. 5:19) Wendi wake mũnene nĩ gũtharĩkĩra Akristiano aitĩrĩrie maguta arĩa matigarĩte gũkũ thĩ, arĩa manyitagwo mbaru nĩ arĩa a “ngʼondu ingĩ.” (Joh. 10:16; Kũg. 12:17) Muoroto wa Shaitani nĩ kũniina andũ a Jehova. Mĩnyamaro ĩrĩa akoretwo akĩrehera arũmĩrĩri a Kristo kuuma o karine ya mbere nginya ũmũthĩ nĩ yonanĩtie wega atĩ ndarĩ tha.

9, 10. (a) Shaitani aageririe atĩa gũthũkia muoroto wa Jehova harĩ Aisiraeli? (Heana ngerekano.) (b) Nĩ kĩĩ gĩatũmaga Shaitani ende mũno gũtharĩkĩra rũrĩrĩ wa Isiraeli? (c) Shaitani aiguaga atĩa rĩrĩa ndungata ya Jehova yeka mehia maritũ?

⁹ Akĩgeria gũthũkia muoroto wa Ngai, Shaitani ningĩ nĩ onanagia atĩ ndarĩ tha na njĩra ĩngĩ. Mũrũthi mũhũtu ndũkoragwo na tha o na hanini na nyamũ ĩrĩa ũrahĩta. Ndũiguaga thithi kũmĩũraga, na ningĩ o na warĩkia kũmĩũraga ndũthumbũkaga. O ũndũ ũmwe na ũcio, Shaitani ndakoragwo na tha o na hanini harĩ andũ arĩa arageria gũtharĩkĩra. Kwa ngerekano-rĩ, ta wĩcirie ũrĩa Shaitani aakenaga nĩ kuona Aisiraeli makĩgwa mehia-inĩ ma ũtharia na ũkoroku. Ta hũũra mbica ũrĩa Shaitani aakũngũĩire ũhootani wake rĩrĩa onire moimĩrĩro moru marĩa maakorire Zimuri nĩ ũndũ wa waganu wake, na marĩa maakorire Gehazi nĩ ũndũ wa ũkoroku wake.—Ndar. 25:6-8, 14, 15; 2 Ath. 5:20-27.

¹⁰ Harĩ kĩrĩa gĩatũmaga Shaitani ende mũno gũtharĩkĩra rũrĩrĩ wa Isiraeli. Ririkana atĩ Mesia angĩoimire rũrĩrĩ-inĩ rũu na nĩwe ũngĩkaanina Shaitani na onanie atĩ Jehova nĩwe ũrĩ na kĩhooto gĩa gwathana. (Kĩam. 3:15) Shaitani ndeendaga Aisiraeli mathiĩ na mbere gwĩtĩkĩrĩka nĩ Jehova, na nĩ ũndũ ũcio nĩ eerutanĩirie mũno kũmathaahia. Ndũgecirie atĩ Shaitani nĩ aaiguĩrĩire Daudi tha rĩrĩa aatharirie, kana akĩiguĩra Musa tha rĩrĩa eehirie akĩgirio kũingĩra Bũrũri wa Kĩĩranĩro. Mũgarũ na ũguo, Shaitani akenaga mũno hĩndĩ ĩrĩa ndungata ya Jehova yeka mehia maritũ. Mũcukani ahũthagĩra ũhootani ta ũcio kũnyararithia Jehova.—Thim. 27:11.

11. Hihi muoroto wa Shaitani warĩ ũrĩkũ rĩrĩa aageragia kũingĩria Sara mehia-inĩ?

¹¹ Shaitani aarĩ na marũrũ manene makĩria kwerekera mũhĩrĩga ũrĩa Mesia angĩaciarĩirũo. Kwa ngerekano, ta wĩcirie ũrĩa gwekĩkire kahinda kanini thutha wa Iburahimu kwĩrũo atĩ nĩ angĩgaatuĩka “rũrĩrĩ rũnene.” (Kĩam. 12:1-3) Hĩndĩ ĩrĩa Iburahimu na Sara maathire Misiri, Firauni nĩ aathanire Sara atwarũo gwake agatuĩke mũtumia wake. O na kũrĩ ũguo, Jehova nĩ aaingĩrĩire na akĩhonokia Sara ndakaingĩre mehia-inĩ. (Thoma Kĩambĩrĩria 12:14-20.) Ũndũ o ta ũcio nĩ wahanĩkire itũũra-inĩ rĩa Gerari kahinda kanini mbere ya Isaaka gũciarũo. (Kĩam. 20:1-7) Hihi nĩ Shaitani wabangaga maũndũ macio? Hihi eeciragia atĩ tondũ Sara oimĩte itũũra rĩarĩ na ũtonga mũingĩ rĩa Uru agathiĩ gũikaraga hema-inĩ nĩ angĩagucĩrĩirio nĩ nyũmba ya ũnene ya Firauni na ya Abimeleku? Hihi eeciragia atĩ Sara nĩ angĩagire wĩhokeku harĩ mũthuriwe na harĩ Jehova etĩkĩre kũhikĩra ũmwe wa athamaki acio? O na gũtuĩka Bibilia ndĩtwĩrĩte, twĩna gĩtũmi kĩega gĩa gwĩtĩkia atĩ Mũcukani nĩ angĩakenire mũno korũo nĩ aahotire gũthaahia Sara akorũo atarĩ mwagĩrĩru gũtuĩka ũcũwe wa Mesia. Korũo kĩhiko gĩa Sara nĩ kĩaharaganire, rĩĩtwa rĩake rĩthũke, na ũrata wake na Jehova ũthũke, Shaitani ndangĩathumbũkire o na hanini. Ũndũ ũcio ũronania atĩ Shaitani ndarĩ tha o na hanini!

12, 13. (a) Thutha wa gũciarũo kwa Jesu-rĩ, Shaitani onanirie atĩa atĩ ndarĩ tha? (b) Ũgwĩciria ũmũthĩ Shaitani onaga atĩa ciana iria ciendete Jehova na ciĩrutanagĩria kũmũtungatĩra?

¹² Jesu aaciarirũo mĩaka magana maingĩ thutha wa Iburahimu. Ndũgecirie atĩ Shaitani onire gakenge kau karĩ gathaka na ga kwĩrirĩrio. Mũcukani nĩ aamenyaga atĩ gakenge kau nĩko kangĩacokire gũtuĩka Mesia ũrĩa weranĩirũo. Jesu nĩwe warĩ gĩcunjĩ kĩa mbere kĩa mbeũ ya Iburahimu, na nĩwe thutha-inĩ ‘ũngĩatharũririe wĩra wa Mũcukani.’ (1 Joh. 3:8) Hihi Shaitani nĩ angĩonire kũũraga kaana ũrĩ ũndũ mũnene? Aca. Gũtirĩ ũndũ ũmũmakagia, na nĩkĩo oire ikinya rĩa na ihenya rĩa kũgeria kũũraga Jesu arĩ o kaana. Na njĩra ĩrĩkũ?

¹³ Rĩrĩa Mũthamaki Herode aaiguire kuuma kũrĩ ogĩ a njata atĩ “Mũthamaki wa Ayahudi” nĩ mũciare, nĩ aarakarire mũno na akĩbanga kũmũũraga. (Mat. 2:1-3, 13) Nĩguo atigĩrĩre atĩ ũndũ ũcio nĩ wahinga, aathanire atĩ tũhĩĩ tuothe thĩinĩ wa Bethilehemu na matũũra marĩa maamĩrigicĩirie tũrĩa tũtaakĩrĩtie mĩaka ĩĩrĩ tũũragwo. (Thoma Mathayo 2:13-18.) O na gũtuĩka Jesu ndoragirũo hĩndĩ ya njũragano ĩyo nene ũguo-rĩ, ũndũ ũcio ũtuonagia atĩa ũhoro wa Shaitani thũ itũ? Mũcukani ndonaga muoyo wa mũndũ ũrĩ wa bata o na hanini. Ndacayagĩra nginya twana. Ahaana mũrũthi “ũkũrarama” na gũtirĩ ngero atangĩgera!

SHAITANI NĨ WA MAHEENI

14, 15. Shaitani ‘atumumarĩtie atĩa meciria ma arĩa matetĩkĩtie’?

¹⁴ Nĩguo ahote kũgucĩrĩria andũ matikarũmĩrĩre Jehova Ngai witũ ũrĩ wendo, Shaitani no ahũthĩrire maheeni. (1 Joh. 4:8) Ahũthagĩra maheeni nĩguo andũ ‘matikahũtĩre kana manyotere maũndũ ma ũthingu.’ (Mat. 5:6) Nĩkĩo ‘atumumarĩtie meciria ma arĩa matetĩkĩtie nĩgetha ũtheri wa ũhoro-ũrĩa-mwega wa riri wa Kristo, o we ũrĩa ũrĩ mũhianĩre wa Ngai, ndũkae kũmaarĩra.’—2 Kor. 4:4.

¹⁵ Njĩra ĩrĩa nene mũno Shaitani ahũthagĩra kũheenia andũ, nĩ ndini ya maheeni. No mũhaka akorũo nĩ akenaga mũno rĩrĩa arona andũ magĩthathaiya andũ arĩa maakuire tene, ũũmbi, nyamũ, mũndũ, kana kĩndũ kĩngĩ o gĩothe handũ ha gũthathaiya Jehova ‘Ngai witũ wĩ ũiru.’ (Tham. 20:5) O na andũ aingĩ arĩa meciragia atĩ marathathaiya Ngai na njĩra ĩrĩa yagĩrĩire nĩ mahĩngĩcĩtwo nĩ morutani mahĩtanu na mĩtugo ĩtarĩ kĩene. Matariĩ o ta Aisiraeli arĩa Jehova eerire ũũ: “Nĩ kĩ gĩtũmaga mũrutĩre mbia irio gũtarĩ? Ningĩ-rĩ, nĩ kĩ gĩtũmaga mũnoge mũkĩrutĩra wĩra kĩndũ gĩtangĩmũhũnia? Taʼthikĩrĩriai na kĩyo ngĩmwĩra mũrĩage kĩndũ kĩrĩa kĩega, na mũreke ngoro cianyu ciĩkenagie na nyama noru.”—Isa. 55:2.

16, 17. (a) Nĩ kĩĩ gĩatũmire Jesu ere Petero: “Coka thutha wakwa, Shaitani”? (b) Shaitani angĩtũheenia atĩa nĩguo tũtige gũikara twĩhũgĩte?

¹⁶ Shaitani no ahĩngĩce nginya ndungata irĩ kĩyo cia Jehova. Kwa ngerekano-rĩ, ta wĩcirie ũrĩa gwekĩkire rĩrĩa Jesu eerire arutwo ake atĩ arĩ hakuhĩ kũũragwo. Arĩ na mwerekera mwega, Mũtũmwo Petero aamũtwarire keheri-inĩ akĩmwĩra ũũ: “Mwathani, wĩiguĩre tha; maũndũ macio gũtirĩ hĩndĩ magaagũkora.” Jesu aamwĩrire ũũ na kinyi: “Coka thutha wakwa, Shaitani!” (Mat. 16:22, 23, New World Translation) Nĩ kĩĩ gĩatũmire Jesu ete Petero “Shaitani”? Nĩ tondũ Jesu nĩ aamenyaga ũndũ ũrĩa wakiriĩ gwĩkĩka. Aarĩ hakuhĩ gũkua arute muoyo wake ũtuĩke igongona rĩa ũkũũri na onanie atĩ Mũcukani nĩ wa maheeni. Tondũ rĩu rĩarĩ ihinda rĩa bata mũno harĩ ũtũũro wa andũ, rĩtiarĩ ihinda rĩa Jesu ‘kwĩiguĩra tha.’ Shaitani nĩ angĩakenire mũno korũo Jesu ndaaikarĩte ehũgĩte.

¹⁷ Tondũ nĩ tũkuhĩrĩirie mũno mũico wa mũtabarĩre ũyũ-rĩ, o na ithuĩ tũratũũra ihinda rĩa bata mũno. Shaitani endaga ‘twĩiguĩre tha’ na njĩra ya gũtũma twende mũno gũthingata maũndũ ma thĩ ĩno. Endaga tũriganĩrũo atĩ tũratũũra matukũ-inĩ ma kũrigĩrĩria nĩguo tũtige gũikara twĩhũgĩte. Ndũgetĩkĩre kũhĩngĩcwo nĩwe! Ithenya rĩa ũguo, ikaraga ‘wĩhũgĩte.’ (Mat. 24:42) Ndũgetĩkie mũhuhu wa Shaitani atĩ mũico ũrĩ kũraihu kana atĩ gũtirĩ mũico ũroka.

18, 19. (a) Shaitani endaga twĩyone atĩa? (b) Jehova atũteithagia atĩa gũikara twĩiguĩte na twĩhũgĩte?

¹⁸ Ningĩ harĩ njĩra ĩngĩ Shaitani ahũthagĩra akĩgeria gũtũheenia. Endaga twĩtĩkie atĩ tũtirĩ agĩrĩru a kwendwo nĩ Ngai na atĩ Ngai ndangĩtuohera mehia maitũ. Ũcio o naguo no mũhuhu wake wa maheeni. No ta wĩcirie, nũ ũtarĩ mwagĩrĩru o na hanini kwendwo nĩ Jehova? Na githĩ ti Shaitani! Ningĩ nũ wĩmenyaga wega atĩ gũtirĩ hingo akoherũo? Nĩ Shaitani. No ithuĩ Bibilia ĩtwĩraga ũũ: “Ngai ndaagĩte kĩhooto; ndangĩriganĩrũo nĩ wĩra wanyu, o na wendani ũrĩa mwonanirie nĩ ũndũ wa rĩĩtwa rĩake.” (Ahib. 6:10) Jehova nĩ akenagio mũno nĩ kĩyo gitũ gĩa gwĩka wendi wake, na ũtungata witũ ti wa tũhũ. (Thoma 1 Akorintho 15:58.) Nĩ ũndũ ũcio, rekei tũtigetĩkĩre kũhĩngĩcwo nĩ mũhuhu wa maheeni wa Shaitani.

¹⁹ Kũringana na ũrĩa twarĩrĩria, Shaitani nĩ arĩ hinya, ndarĩ tha, na nĩ wa maheeni. Tũngĩhota atĩa gũtooria thũ ĩyo njũru ũguo? Jehova nĩ atũheaga ũteithio. Kiugo gĩake nĩ gĩtũrutaga njĩra iria Shaitani ahũthagĩra, na nĩ ũndũ ũcio “maũndũ marĩa [Mũcukani] athugundaga tũtirigagwo nĩmo.” (2 Kor. 2:11) Twataũkĩrũo nĩ njĩra iria ahũthagĩra, nĩ tũhotaga gũikara twĩiguĩte na twĩhũgĩte. Ĩndĩ kũmenya tu njĩra iria Shaitani ahũthagĩra ti kũiganu. Bibilia yugaga ũũ: ‘Reganagai na Mũcukani, nake nĩekũmũũrĩra.’ (Jak. 4:7) Gĩcunjĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire nĩ gĩkaarĩrĩria maũndũ matatũ marĩa mangĩtũteithia kũrũa na Shaitani na tũmũtoorie.