Kenagĩra Kũheana

HĨNDĨ ĩmwe Alexandra arĩ mbathi-inĩ etereire makĩre mũhaka wa mabũrũri merĩ ma Amerika ya Mũhuro, nĩ aiguire kwerũo ũũ: “Mbathi no ĩkũũre no mũthuri ũyũ Mũchaina ndarĩ kũndũ arathiĩ.” Nĩ oimire nĩguo amenye nĩ kĩĩ gĩathiaga na mbere na agĩkora mũthuri Mũchaina akĩgeria kwaria Kĩhispania nĩguo ataarĩrie mũthigari mathĩna make. Na tondũ Alexandra nĩ Mũira wa Jehova na anyitanagĩra na kĩũngano gĩa Gĩchaina, nĩ erutĩire gũtaarĩria mũthigari ũrĩa mũthuri ũcio oigaga.

Mũthuri ũcio oigaga atĩ we aarĩ raiya wa kũu no nĩ gũtunywo aatunyĩtwo mbeca na indo ciake nĩ mĩkora. Mũthigari ũcio nĩ aambĩte kwaga gwĩtĩkia na nginya agĩĩcirĩria atĩ Alexandra aarutaga biacara ya kwendia andũ. Marigĩrĩrio-inĩ nĩ etĩkirie, o na gũtuĩka nĩ aahũũrire mũthuri ũcio baĩni nĩ ũndũ wa kwaga passport. Na tondũ mũthuri ũcio ndaarĩ na mbeca, Alexandra nĩ erutĩire kũmũkombithia dola 20 (ciringi 2,025). Mũthuri ũcio nĩ aamũcokeirie ngatho mũno na akĩmwĩra atĩ ekũmũrĩha mbeca nyingĩ gũkĩra dola 20. Alexandra nĩ aamũtarĩirie atĩ ndeekaga ũguo agĩcaria marĩhi, ĩndĩ we eekaga ũguo tondũ nĩguo ũndũ ũrĩa aagĩrĩirũo nĩ gwĩka. Nĩ aaheire mũthuri ũcio mabuku mararĩrĩria ũhoro wa Bibilia na akĩmwĩra athiĩ acarie Aira a Jehova nĩguo merute Bibilia nake.

Nĩ tũkenaga mũno rĩrĩa twaigua mũndũ ũtugĩte andũ atoĩ, na hatarĩ nganja, andũ a ndini ciothe nginya arĩa matarĩ a ndini nĩ matuganaga na njĩra o ta ĩyo. Hihi wee nĩ wendaga kũheana na njĩra ta ĩyo wĩyendeire? Kĩũria kĩu nĩ kĩa bata tondũ Jesu oigire ũũ: “Kũheana nĩ kũrĩ gĩkeno kĩnene gũkĩra kwamũkĩra.” (Atũmwo 20:35) Ningĩ kũringana na athuthuria a sayansi kũheana nĩ kwa bata tondũ nĩ kũgunaga mũndũ. Reke tuone nĩ na njĩra irĩkũ.

“MŨNDŨ ŨHEANAGA AKENETE”

Maũndũ marĩa monetwo nĩ monanagia wega atĩ gĩkeno na kũheana nĩ indo igĩrĩ itatiganaga. Mũtũmwo paulo oigire atĩ “Ngai endete mũndũ ũheanaga akenete.” Oigaga ũguo akĩaria ũhoro wa Akristiano arĩa maarutĩte mũhothi wao nĩguo mateithie Akristiano arĩa maarĩ na moritũ. (2 Akorintho 8:4; 9:7) Paulo ndoigire atĩ maaheanire tondũ nĩ maarĩ akenu, ĩndĩ onanirie atĩ maarĩ na gĩkeno nĩ ũndũ wa kũheana.

Ũhoro wa ma nĩ atĩ, kũringana na ũthuthuria ũmwe, kũheana nĩ “gũtũmaga mwena wa tombo ũrĩa ũhutanĩtie na kwenda gũkena, kwĩhokeka, na kwendwo nĩ arĩa angĩ ũtũme mũndũ aiganĩre.” Ũthuthuria ũngĩ naguo woigire atĩ “kũhe mũndũ ũrĩa ũngĩ mbeca nĩ gũtũmaga mũheani akene makĩria gũkĩra ũrĩa angĩkena rĩrĩa we acihũthĩra.”

Hihi nĩ kũrĩ hĩndĩ ũrĩ wona ta ũtangĩhota kũheana na njĩra nene nĩ ũndũ wa ũrĩa maũndũ maku maikaire? Ũhoro wa ma nĩ atĩ, mũndũ o wothe no agĩe na gĩkeno ‘angĩheana akenete.’ To mũhaka mũndũ aheane kĩndũ kĩnene angĩkorũo araheana arĩ na muoroto ũrĩa wagĩrĩire. Mũtumia ũmwe Mũira wa Jehova aatũmire ndũmĩrĩri ĩno hamwe na mũhothi wake kũrĩ aandĩki a ngathĩti ĩno: “Mĩaka ĩyo yothe ngoretwo ngĩhotha o kĩndũ kĩnini thĩinĩ wa Nyũmba ya Ũthamaki.” O na kũrĩ ũguo, aacokire akiuga ũũ: “Jehova aaheaga nyingĩ gũkĩra iria ndaheana. . . . Nĩ ngatho mũno nĩ ũndũ wa gwĩtĩkĩra ndute kĩheo gĩkĩ, gĩtũmaga njigue njiganĩire.”

Ma nĩ atĩ, to mbeca tu mũndũ angĩheana. Nĩ kũrĩ njĩra ingĩ nyingĩ cia kũheana.

KŨHEANA NĨ KWEGA HARĨ ŨGIMA WA MWĨRĨ

Bibilia yugaga ũũ: “Mũiguanĩri-tha nĩ mwĩĩki wega ngoro yake mwene, ĩndĩ mwagi-tha nĩ mwĩrĩ wake mwene anyamaragia.” (Thimo 11:17) Andũ arĩa marĩ tha nĩ matuganaga na makahũthĩra mahinda mao, hinya wao, na nĩ marũmbũyagia arĩa angĩ meyendeire. Gwĩka ũguo nĩ kũmagunaga na njĩra nyingĩ, na ũndũ ũrĩa mũnene nĩ atĩ nĩ gũtũmaga makorũo na ũgima mwega wa mwĩrĩ.

Ũthuthuria wonanagia atĩ andũ arĩa merutagĩra gũteithia andũ arĩa angĩ nĩ manyihanyihagia ruo rwa mwĩrĩ na mĩtangĩko ya meciria. Ũguo nĩ kuuga atĩ matikoragwo na mathĩna maingĩ ma mwĩrĩ. Ningĩ andũ amwe arĩa makoragwo na mĩrimũ ĩtangĩhonwo ta mũrimũ wa mũnyiginyigi na mũkingo, nĩ manyihanyihagia mathĩna ma mwĩrĩ nĩ ũndũ wa kũheana meyendeire. Ningĩ nĩ kuonekete atĩ andũ arĩa merutanĩirie gũtiga njohi na nĩmateithagia andũ arĩa angĩ, nĩ manyihanyihagia mĩtangĩko ya meciria na no mahote gwĩthema gũcokerera mũtugo ũcio.

Gĩtũmi kĩa ũndũ ũcio nĩ tondũ kwĩrĩkanaga atĩ “mũndũ wonanagia tha na ũtugi ti kaingĩ eyagagĩra kĩene.” Ningĩ kũheana nĩ kũgiragĩrĩria thakame kũhaica kaingĩ. Nao andũ arĩa makuĩrĩirũo nĩ arĩa maahikanĩtie nao no mahote gwĩthema mĩtangĩko ya meciria mangĩĩrutĩra gũteithagia andũ arĩa angĩ.

Hatirĩ nganja o na hanini atĩ kũheana nĩ kũgunaga mũndũ we mwene.

KŨHEANA NĨ KŨGWATANAGIO

Jesu eerire arutwo ake ũũ: “Mwĩmenyagĩriei kũheanaga, na andũ nĩ marĩmũheaga. Marĩmũitagĩrĩra mĩhuko-inĩ yanyu gĩthimi kĩega, gĩkindĩrĩtwo, gĩkainainio, na gĩkaiyũrĩrĩrio. Nĩ gũkorũo gĩthimi kĩrĩa mũthimagĩra andũ nakĩo, nĩkĩo marĩmũthimagĩra nakĩo.” (Luka 6:38) Hĩndĩ ĩrĩa waheana, no kũhoteke andũ monanie ngatho ciao na njĩra ya gũtuĩka aheani. Nĩ ũndũ ũcio, kũheana nĩ gũtũmaga andũ manyitanĩre na matuĩke arata.

Athuthuria arĩa matuĩragia ũrĩa andũ maikaranagia nĩ monete atĩ “andũ arĩa maheanaga kaingĩ meyendeire nĩ matũmaga arĩa angĩ megerekanie nao.” O na “gũthoma tu ũhoro wa ũrĩa andũ manaheana nĩ gũtũmaga mũndũ atuĩke mũheani makĩria.” Nĩkĩo ũthuthuria ũmwe wonanagia atĩ “mũndũ ũmwe tu angĩtuĩka mũheani nginya kũrĩ andũ amwe atoĩ kana atarĩ acemania nao rĩngĩ, no ahote gũtũma andũ aingĩ mũno matuĩke aheani.” Na njĩra ĩngĩ nĩ kuuga atĩ, gĩĩko kĩmwe tu gĩa kũheana no gĩtheremio kuuma harĩ mũndũ ũmwe nginya harĩ ũrĩa ũngĩ thĩinĩ wa itũũra igima. Na githĩ to wende gũikara kũndũ ta kũu? No gũkorũo kũrĩ kwega mũno andũ aingĩ mangĩtuĩka a kũheanaga.

Ũndũ ũmwe wa kuonania moimĩrĩro macio mega wonekire Florida, U.S.A. Gĩkundi kĩmwe kĩa Aira a Jehova nĩ kĩerutĩire gũteithia thutha wa kĩhuhũkanio kĩrĩa kĩanangire indo. Rĩrĩa meetereire indo cia gũthondeka nyũmba ĩmwe, nĩ moonire rũgiri rwa mũciĩ ũmwe rũrĩ rũthũkangie na makĩĩrutĩra kũrũthondeka. Thutha ũcio mwene rũgiri rũu nĩ aandĩkĩire wabici nene ya Aira a Jehova marũa na akiuga ũũ: “Ngũtũũra ndĩmũcokagĩria ngatho. Aya nĩ amwe a andũ arĩa ega mũno ndanacemania nao.” Aacokirie ngatho na njĩra ya gũtũma mũhothi ũrĩa oigire ũhũthĩrũo nĩ Aira a Jehova wĩra-inĩ wao wa gũteithia andũ.

WĨGEREKANIE NA MŨHEANI ŨRĨA MŨNENE

Ũndũ ũmwe wĩyumĩrĩtie wega kũringana na ũthuthuria wa sayansi nĩ atĩ “nĩ harĩ ũndũ ũtũmaga andũ mende gũteithia arĩa angĩ.” Ũthuthuria ũcio ugaga atĩ ciana “nĩ iheanaga ciĩyendeire o na itarĩ iramenya kwaria.” Nĩkĩ? Bibilia nĩ ĩcoketie kĩũria kĩu tondũ yugaga atĩ andũ mombirũo “na mũhianĩre o ta wa Ngai,” ũguo nĩ kuuga atĩ makoragwo na ngumo ta ciake.—Kĩambĩrĩria 1:27.

Mũũmbi witũ, Jehova Ngai, nĩ akoragwo na ngumo nyingĩ njega, na ĩmwe yacio nĩ ũtugi. Nĩ atũheete muoyo na kĩrĩa gĩothe tũbataraga nĩguo tũkorũo na gĩkeno. (Atũmwo 14:17; 17:26-28) No tũmenye Ithe witũ wa matu-inĩ o hamwe na mĩoroto yake harĩ ithuĩ twathoma Kiugo gĩake, Bibilia. Bibilia ningĩ nĩ ĩtũmenyithagia maũndũ marĩa Ngai abangĩte gũgatwĩkĩra ihinda rĩrĩa rĩũkĩte nĩguo tũkorũo na gĩkeno.a (1 Johana 4:9, 10) Tondũ Jehova Ngai nĩwe kĩhumo kĩa ũtugi na atũũmbĩte na mũhianĩre wake, tũngĩgerekania nake ũndũ ũcio nĩ ũrĩtũgunaga na ũgatũma atwende.—Ahibirania 13:16.

Hihi nĩ ũraririkana Alexandra ũrĩa ũkũgwetetwo kĩambĩrĩria-inĩ gĩa gĩcunjĩ gĩkĩ? Kwagĩire na moimĩrĩro marĩkũ nĩ ũndũ wa ũguo eekire? O na gũtuĩka mũndũ ũmwe warĩ mbathi-inĩ ĩyo oigire atĩ Alexandra nĩ gũte aateire mbeca ciake, mũthuri ũcio wateithirio nĩ aahũũrire thimũ kũrĩ arata ake maarĩ taũni-inĩ ĩrĩa mbathi ĩyo yathiaga, na Alexandra akĩrĩhwo mbeca ciake. Makĩria ma ũguo, mũthuri ũcio nĩ eekire ũrĩa eerĩtwo nĩ Alexandra na akĩambĩrĩria kwĩruta Bibilia. Thutha wa mĩeri ĩtatũ, Alexandra nĩ aakenire kũmũkora kĩgomano-inĩ kĩa rũthiomi rwa Gĩchaina bũrũri-inĩ wa Peru. Nĩguo mũthuri ũcio onanie ngatho nĩ ũndũ wa ũrĩa Alexandra aamwĩkĩte, nĩ aamũnyitire ũgeni mũkawa-inĩ wake marĩ hamwe na andũ arĩa mokĩte nao kĩgomano.

Kũheana na gũteithia andũ arĩa angĩ nĩ kũrehaga gĩkeno kĩnene. Na no kũrehe gĩkeno kĩnene makĩria angĩkorũo ningĩ nĩ ũkũmateithia mamenye Jehova Ngai, Mũheani wa iheo ciothe njega. (Jakubu 1:17) Hihi we nĩ ũragunĩka nĩ ũndũ wa kũheana na njĩra ta icio?