Ũthamaki wa Ngai nĩ Ũrathana!

1. Nĩ ũndũ ũrĩkũ tũrĩ na ma naguo, na nĩkĩ?

HIHI nĩ ũritũhagĩrũo gwĩtĩkia atĩ maũndũ nĩ marĩagĩra warora ũrĩa thĩ ĩhaana ũmũthĩ? Famĩlĩ nĩ igayũkanĩte. Andũ marathiĩ o na mbere gũkorũo marĩ andũ a ngũĩ na andũ meyendete. Na andũ aingĩ nĩ maritũhagĩrũo kwĩhoka anene. No maũndũ macio no magũteithie gwĩtĩkia atĩ maũndũ nĩ marĩagĩra. Nĩkĩ? Tondũ andũ marĩ na mĩtugo o ta ĩrĩa yarathĩtwo ũrathi-inĩ wĩgiĩ ‘matukũ ma kũrigĩrĩria.’ (2 Tim. 3:1-5) Gũtirĩ mũndũ ũngĩkararia atĩ ũrathi ũcio nĩ ũrahinga, na kũhinga kũu nĩ kũronania na ma biũ atĩ Jesu Kristo nĩ ambĩrĩirie gwathana arĩ Mũthamaki wa Ũthamaki wa Ngai. No ũcio no ũrathi ũmwe tu harĩ morathi maingĩ marĩa maragĩrĩria Ũthamaki wa Ngai. Wĩtĩkio witũ nĩ ũgwĩkĩrũo hinya twarĩrĩria morathi mangĩ marĩa mahingĩte mĩaka-inĩ ya ica ikuhĩ.

2. Tũkwarĩrĩria maũndũ marĩkũ gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ, na nĩkĩ? (Taarĩria mbica ngothi-inĩ.)

² Gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ nĩ tũkwarĩrĩria (1) ũrathi ũratũteithia gũtaũkĩrũo rĩrĩa Ũthamaki wa Ngai wahandirũo, (2) morathi maratũteithia gũtaũkĩrũo atĩ Jesu rĩu nĩ Mũthamaki wa Ũthamaki wa Ngai kũrĩa igũrũ, na (3) morathi maronania ũrĩa thũ cia Ũthamaki wa Ngai ikaaniinwo. Nĩ tũkuona ũrĩa morathi macio maingĩranaga wega o ta tũcunjĩ tũharũkanĩtio wega nĩguo tũthondeke mbica ngʼima, magatũteithia gũtaũkĩrũo harĩa tũrĩ mũtaratara-inĩ wa Jehova wa maũndũ.

ŨRĨA TŨNGĨMENYA RĨRĨA ŨTHAMAKI WAHANDIRŨO

3. Ũrathi ũrĩa ũrĩ thĩinĩ wa Danieli 7:13, 14 ũtũheaga ũũma ũrĩkũ wĩgiĩ Mũthamaki wa Ũthamaki wa Ngai?

³ Ũrathi ũrĩa ũrĩ thĩinĩ wa Danieli 7:13, 14 ũtũheaga ũũma atĩ Jesu Kristo agaakorũo arĩ we mũthamaki ũrĩa mwega biũ wa Ũthamaki wa Ngai. Andũ kuuma ndũrĩrĩ ciothe ‘makaamũtungatagĩra’ meyendeire, na gũtirĩ mũthamaki ũngĩ ũgaacoka ithenya rĩake. Ũrathi ũngĩ ũrĩ ibuku-inĩ rĩa Danieli warathĩte atĩ Jesu angĩkambĩrĩria gwathana Ũthamaki-inĩ ũcio mũthia-inĩ wa ihinda rĩĩtĩtwo mahinda mũgwanja. Hihi no tũhote kũmenya rĩrĩa Jesu aatuĩkire mũthamaki?

4. Taarĩria ũrĩa Danieli 4:10-17 ĩtũteithagia kũmenya mwaka ũrĩa Kristo angĩatuĩkire Mũthamaki. (Ningĩ rora kohoro ka magũrũ-inĩ.)

⁴ Thoma Danieli 4:10-17. ‘Mahinda macio mũgwanja,’ marũgamĩrĩire ihinda rĩa mĩaka 2,520. Ihinda rĩu rĩambĩrĩirie mwaka wa 607 Mbere ya Mahinda Maitũ (M.M.M.), rĩrĩa Ababuloni meeheririe mũthamaki wa mũico kuuma gĩtĩ-inĩ kĩa ũthamaki kĩa Jehova thĩinĩ wa Jerusalemu. Rĩathirire mwaka wa 1914 Mahinda Maitũ (M.M.) rĩrĩa Jehova aatuire Jesu Mũthamaki wa Ũthamaki wa Ngai, tondũ nĩwe “ũrĩa ũrĩ na kĩhooto gĩa kĩĩwatho.”b​—Ezek. 21:25-27.

5. Nĩ njĩra ĩrĩkũ ĩmwe tũngĩgunĩka nayo kuumana na ũrathi wĩgiĩ “mahinda mũgwanja”?

⁵ Tũngĩgunĩka atĩa kuumana na ũrathi ũcio? Kũmenya ũhoro wĩgiĩ ‘mahinda macio mũgwanja’ nĩ gũtũheaga ũũma atĩ Jehova ahingagia ciĩranĩro ciake ihinda rĩrĩa rĩagĩrĩire. O ta ũrĩa aabangĩte ihinda rĩrĩa Ũthamaki wake ũkaahandwo, no taguo agaatigĩrĩra atĩ morathi macio mangĩ mothe mahinga kũringana na ihinda rĩrĩa abangĩte. Mũthenya wa Jehova ‘ndũgaacererũo.’​—Hab. 2:3.

ŨRĨA TŨMENYAGA ATĨ KRISTO NĨ ATUĨKĨTE MŨTHAMAKI WA ŨTHAMAKI WA NGAI

6. (a) Nĩ maũndũ marĩkũ mekĩkĩte maronania atĩ Kristo nĩ arathana kũrĩa igũrũ? (b) Ũndũ ũcio ũtĩtĩrithĩtio atĩa nĩ ũrathi ũrĩa ũrĩ thĩinĩ wa Kũguũrĩrio 6:2-8?

⁶ Mũthia-inĩ wa ũtungata wake gũkũ thĩ, Jesu nĩ aarathire maũndũ mangĩgekĩka thĩinĩ wa thĩ, marĩa mangĩgateithia arũmũrĩri ake kũmenya atĩ nĩ ambĩrĩirie gwathana kũrĩa igũrũ. Maũndũ mamwe aagwetire nĩ mbaara, ngʼaragu, na ithingithia. Ningĩ nĩ aarathire atĩ nĩ kũngĩgakorũo na mĩrimũ mĩũru “kũndũ na kũndũ,” na mũrimũ wa Korona nĩ ngerekano ĩmwe ya mĩrimũ ta ĩyo. Bibilia ĩtaga maũndũ macio “kĩmenyithia” gĩa gũkorũo kuo gwa Kristo. (Mat. 24:3, 7; Luk. 21:7, 10, 11) Makĩria ma mĩaka 60 thutha wa Jesu gũkua na gũcoka igũrũ, nĩ aatĩtĩrithĩirie mũtũmwo Johana kũgerera kĩoneki atĩ maũndũ macio no mũhaka mangĩekĩkire. (Thoma Kũguũrĩrio 6:2-8.) Maũndũ macio mothe nĩ monekete kuuma Jesu atuĩka Mũthamaki mwaka wa 1914.

7. Nĩ kĩĩ gĩtũmĩte maũndũ mathũke mũno gũkũ thĩ kuuma Jesu atuĩka Mũthamaki?

⁷ Nĩ kĩĩ gĩatũmire maũndũ mathũke mũno gũkũ thĩ rĩrĩa Jesu aatuĩkire Mũthamaki? Ibuku rĩa Kũguũrĩrio 6:2 nĩ rĩgwetaga ũndũ wa bata rĩkonania atĩ ũndũ wa mbere ũrĩa Jesu eekire thutha wa gũtuĩka Mũthamaki o ũguo, nĩ kũrũa mbaara. Aarũire naũ? Aarũire na Mũcukani na ndaimono ciake. Kũguũrĩrio mũrango wa 12 yonanagia atĩ Shaitani nĩ aahotirũo na akĩharũrũkio gũkũ thĩ hamwe na ndaimono ciake. Arĩ na marũrũ, Shaitani akĩambĩrĩria kwerekeria marakara make harĩ andũ, na ũndũ ũcio nĩguo ũtũmĩte ‘thĩ ĩkorũo na haaro.’​—Kũg. 12:7-12.

8. Tũngĩgunĩka atĩa nĩ kuona morathi megiĩ Ũthamaki makĩhinga?

⁸ Tũngĩgunĩka atĩa kuumana na morathi macio? Kuona maũndũ marĩa marekĩka thĩinĩ wa thĩ na ũrĩa mĩtugo ya andũ ĩthũkĩte na gĩkĩro kĩnene, nĩ gũtũteithagia kũmenya atĩ Jesu nĩ atuĩkĩte Mũthamaki. Nĩ ũndũ ũcio, handũ ha kũrakara rĩrĩa tuona andũ marĩ na mwĩyendo na matarĩ na tha, twagĩrĩirũo kũririkana atĩ ciĩko ciao nĩ irahingia ũrathi wa Bibilia. Nĩ ũira wa atĩ Ũthamaki wa Ngai nĩ ũrathana! (Thab. 37:1) Na no twĩrĩgĩrĩre atĩ maũndũ thĩinĩ wa thĩ megũthiĩ na mbere gũthũka o ũrĩa mbaara ya Hari–Magedoni ĩrakuhĩrĩria. (Mar. 13:8; 2 Tim. 3:13) Nĩ tũcokagĩria Ithe witũ wa igũrũ ngatho mũno nĩ ũndũ wa gũtũteithia kũmenya kĩrĩa gĩtũmĩte maũndũ mathũke thĩinĩ wa thĩ.

ŨRĨA THŨ CIA ŨTHAMAKI WA NGAI IKAANIINWO

9. Ũrathi wa Danieli 2:28, 31-35 ũtaarĩirie atĩa thirikari nene ya thĩ ya mũthia? Thirikari ĩyo yaambĩrĩirie gwathana rĩ?

⁹ Thoma Danieli 2:28, 31-35. Nĩ tũreyonera ũrathi ũcio ũkĩhinga mahinda-inĩ maya. Kĩroto kĩa Nebukadineza kĩonanagia ũndũ ũrĩa ũngĩgekĩka “ihinda-inĩ rĩa mũthia rĩa matukũ,” thutha wa Kristo kwambĩrĩria wathani wake. Thirikari nene ya thĩ ya mũthia ĩrĩa yarathĩtwo thĩinĩ wa Bibilia, o yo ĩrũgamĩrĩirũo nĩ ‘makinya ma kĩgera na rĩũmba,’ ĩngĩgakorũo ĩrĩ ĩmwe ya thũ cia Jesu. Thirikari ĩyo nene ya thĩ nĩyo ĩkoretwo ĩgĩathana. Yaambĩrĩirie gwathana hĩndĩ ya Mbaara ya Mbere ya Thĩ, rĩrĩa Ngeretha na Amerika ciambĩrĩirie kũrutithania wĩra, igĩthondeka ngwatanĩro ya Ngeretha na Amerika. Mũhianano ũrĩa Nebukadineza oonire kĩroto-inĩ, ningĩ nĩ woonanĩtie maũndũ merĩ marĩa mangĩgakũrithania thirikari ĩyo na thirikari nene iria irĩkĩtie gwathana.

10. (a) Nĩ maũndũ marĩkũ tuonaga harĩ thirikari ya thĩ ya Ngeretha na Amerika maarathĩtwo ũrathi-inĩ wa Danieli? (b) Nĩ mũtego ũrĩkũ twagĩrĩirũo kwĩmenyerera? (Rora gathandũkũ “Ndũkanyitanĩre na Rĩũmba!”)

¹⁰ Wa mbere, ngũrani na thirikari icio ingĩ nene iria igwetetwo kĩoneki-inĩ kĩu, thirikari ya thĩ ya Ngeretha na Amerika ndĩrũgamĩrĩirũo nĩ kĩgera kĩrĩ giki ta thahabu kana betha, no ĩrũgamĩrĩirũo nĩ kĩgera gĩtukanĩte na rĩũmba. Rĩũmba rĩrũgamagĩrĩra “rũciaro rwa andũ,” kana andũ a kĩrathi gĩa thĩ. (Dan. 2:43, kohoro ka magũrũ-inĩ) O ta ũrĩa twĩyonagĩra wega ũmũthĩ, ũhoti ũrĩa andũ acio makoragwo naguo hĩndĩ ya ithurano, kambĩini iria mekaga cia kũrũĩrĩra ihooto cia ũmũndũ, mĩrũrũngano ya mũingĩ, na ciama cia aruti a wĩra, nĩ ciagithagia hinya thirikari ĩyo nene ĩkaremwo kũhingia mĩtaratara yayo ya maũndũ.

11. Gũkorũo atĩ thirikari ya thĩ ya Ngeretha na Amerika nĩyo ĩrathana gwĩkagĩra hinya atĩa wĩtĩkio witũ atĩ tũratũũra matukũ ma kũrigĩrĩria?

¹¹ Wa kerĩ, thirikari ya thĩ ya Ngeretha na Amerika, ĩrĩa ĩrũgamĩrĩirũo nĩ makinya ma mũhianano ũcio, nĩyo thirikari nene ya mũthia ĩrĩa ĩrathĩtwo thĩinĩ wa Bibilia. Gũtirĩ thirikari ĩngĩ nene ĩgooka thutha wayo. Handũ ha ũguo, ĩkaanangwo nĩ Ũthamaki wa Ngai hĩndĩ ya Hari–Magedoni hamwe na thirikari icio ingĩ ciothe cia andũ.c​—Kũg. 16:13, 14, 16; 19:19, 20.

12. Ũrathi wa Danieli ũtũheaga ũira ũrĩkũ ũngĩ ũrĩa ũtũũmagĩrĩria na ũgatũhe mwĩhoko?

¹² Tũngĩgunĩka atĩa kuumana na ũrathi ũcio? Ũrathi wa Danieli, nĩ ũtũheaga ũira makĩria atĩ tũratũũra matukũ-inĩ ma kũrigĩrĩria. Makĩria ma mĩaka 2,500 mĩhĩtũku, Danieli nĩ aarathĩte atĩ thutha wa ũthamaki wa Babuloni kũgũa, nĩ kũngĩgakorũo na thirikari ingĩ inya nene cia thĩ, iria ingĩgathana na ihinyĩrĩrie andũ a Ngai. Makĩria ma ũguo, oonanĩtie atĩ thirikari ya thĩ ya Ngeretha na Amerika nĩyo ĩngĩgakorũo ĩrĩ ya mũthia harĩ icio. Ũndũ ũcio nĩ ũtũũmagĩrĩria na ũgatũhe mwĩhoko wa atĩ ica ikuhĩ Ũthamaki wa Ngai nĩ ũkũniina mothamaki mothe ma andũ, na ũkorũo ũgĩathana thĩinĩ wa thĩ yothe.​—Dan. 2:44.

13. “Mũthamaki wa kanana” na “athamaki ikũmi,” arĩa magwetetwo thĩinĩ wa Kũguũrĩrio 17:9-12 marũgamĩrĩire kĩĩ? Ũrathi ũcio ũhingĩte atĩa?

¹³ Thoma Kũguũrĩrio 17:9-12. Mwanangĩko ũrĩa waumanire na Mbaara ya Mbere ya Thĩ nĩ wateithirie harĩ kũhinga kwa ũrathi ũngĩ wa Bibilia wĩgiĩ matukũ ma kũrigĩrĩria. Athamaki a thĩ meendaga gũtigĩrĩra atĩ nĩ marehe thayũ thĩinĩ wa thĩ. Kwoguo Janũarĩ 1920, nĩ maathondekire Ngwatanĩro ya Mabũrũri na thutha ũcio kĩama kĩa Ũrũmwe wa Mabũrũri gĩgĩcoka ithenya rĩa ngwatanĩro ĩyo mweri-inĩ wa Oktomba 1945. Kĩama kĩu nĩkĩo Bibilia ĩtaga “mũthamaki wa kanana.” No gĩtikoragwo kĩrĩ thirikari nene ya thĩ. Kĩheagwo hinya nĩ thirikari cia gĩũteti iria ikĩnyitaga mbaru. Bibilia ĩtaga thirikari icio “athamaki ikũmi.”

14-15. (a) Kũguũrĩrio 17:3-5 ĩguũragia ũndũ ũrĩkũ wĩgiĩ “Babuloni Ũrĩa Mũnene”? (b) Kũrathiĩ atĩa harĩ arĩa manyitanagĩra na ndini cia maheeni?

¹⁴ Thoma Kũguũrĩrio 17:3-5. Kũgerera kĩoneki, mũtũmwo Johana nĩ oonire mũmaraya, nĩwe “Babuloni Ũrĩa Mũnene,” ũrĩa ũrũgamĩrĩire ndini ciothe cia maheeni gũkũ thĩ. Kĩoneki kĩu kĩhingĩte atĩa? Kwa ihinda rĩa mĩaka mĩingĩ, ndini cia maheeni nĩ ikoretwo ikĩrutithania wĩra hamwe na thirikari cia gũkũ thĩ na igacinyita mbaru. No ica ikuhĩ Jehova nĩ arĩkĩra ũndũ ngoro-inĩ cia atongoria a gĩũteti “nĩguo mahingie rĩciria rĩake.” Maumĩrĩro magaakorũo marĩ marĩkũ? Thirikari icio cia gĩũteti, nĩcio “athamaki ikũmi,” nĩ igaatharĩkĩra ndini cia maheeni na icianange.—Kũg. 17:1, 2, 16, 17.

¹⁵ Tũmenyaga atĩa atĩ mũthia wa Babuloni Ũrĩa Mũnene nĩ ũkuhĩrĩirie? Nĩguo tũcokie kĩũria kĩu, nĩ wega kũririkana atĩ itũũra rĩa tene rĩa Babuloni nĩ rĩagitĩrĩtwo na gĩkĩro kĩna nĩ maĩ ma rũũĩ rũnene rwa Farati. Ibuku rĩa Kũguũrĩrio rĩringithanagia andũ milioni nyingĩ arĩa manyitaga mbaru Babuloni Ũrĩa Mũnene na “maĩ” ma kũmũgitĩra. (Kũg. 17:15) No ningĩ nĩ rĩguũragia atĩ maĩ macio nĩ ‘mangĩkahũa’ kuonania atĩ andũ aingĩ nĩ mangĩgatiga kũnyitanĩra na ndini cia maheeni gũkũ thĩ. (Kũg. 16:12) Ũmũthĩ, ũrathi ũcio nĩ ũrahinga tondũ andũ aingĩ nĩ matigĩte kũnyitanĩra na ndini, na makahũgũkĩra kũndũ kũngĩ gũcaria ũteithio.

16. Tũngĩgunĩka atĩa nĩ gũtaũkĩrũo nĩ morathi megiĩ gũthondekwo gwa kĩama kĩa Ũrũmwe wa Mabũrũri na kwanangwo kwa Babuloni Ũrĩa Mũnene?

¹⁶ Tũngĩgunĩka atĩa kuumana na morathi macio? Gũthondekwo gwa kĩama kĩa Ũrũmwe wa Mabũrũri na gũkorũo atĩ andũ aingĩ nĩ maratiga kũnyitanĩra na ndini cia maheeni, nĩ ũira ũngĩ ũronania atĩ tũratũũra matukũ-inĩ ma kũrigĩrĩria. O na gũtuĩka maĩ ma mũhaano ma Babuloni nĩ marahũa, ũndũ ũcio tiguo ũkaaniina ndini cia maheeni. O ta ũrĩa hekũgwetetwo, Jehova nĩ ageekĩra ũndũ ũcio ngoro-inĩ cia “athamaki ikũmi,” nĩo thirikari cia gĩũteti iria inyitaga mbaru kĩama kĩa Ũrũmwe wa Mabũrũri, “nĩguo mahingie rĩciria rĩake.” Thirikari icio igaatharĩkĩra ndini cia maheeni na iciniine o rĩmwe, ũndũ ũrĩa andũ matagaakorũo makĩĩrĩgĩrĩra thĩinĩ wa thĩ.d (Kũg. 18:8-10) Kwanangwo kwa Babuloni Ũrĩa Mũnene nĩ gũgaathingithia thĩ na hihi kũrehe moritũ, no andũ a Ngai nĩ magaakorũo na itũmi igĩrĩ cia gũkena. Ndini cia maheeni, iria ikoretwo irĩ thũ ya Jehova Ngai kwa ihinda inene nĩ ikaaniinwo tene na tene, na ningĩ ũhonokio witũ ũgaakorũo ũkuhĩrĩirie.​—Luk. 21:28.

KORŨO NA MA ATĨ JEHOVA NĨ AKAAGITĨRA ANDŨ AKE

17-18. (a) Tũngĩthiĩ na mbere atĩa gwĩkĩra wĩtĩkio witũ hinya? (b) Nĩ maũndũ marĩkũ tũkaarĩrĩria gĩcunjĩ-inĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire?

¹⁷ Danieli aarathĩte atĩ “ũmenyo ũrĩa wa ma nĩ [ũngĩkaaingĩha].” Na hatarĩ nganja nĩ ũingĩhĩte. Nĩ tũhotete gũtaũkĩrũo nĩ morathi megiĩ mahinda maya maitũ. (Dan. 12:4, 9, 10) Morathi macio mahingaga o ta ũrĩa maarathĩtwo, na ũndũ ũcio nĩ ũtũmaga tũtĩe Jehova o na makĩria o hamwe na Kiugo gĩake. (Isa. 46:10; 55:11) Kwoguo, thiĩ na mbere gwĩkĩra wĩtĩkio waku hinya na njĩra ya kwĩruta Maandĩko na kĩyo, na gũteithia andũ arĩa angĩ gũkũria ũrata mwega hamwe na Jehova. Nĩ arĩgitagĩra andũ arĩa othe mamwĩhokaga biũ, na nĩ ‘akaamahe thayũ wa gũtũũra.’​—Isa. 26:3.

¹⁸ Gĩcunjĩ-inĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire, nĩ tũkaarĩrĩria morathi megiĩ kĩũngano gĩa Gĩkristiano matukũ-inĩ ma kũrigĩrĩria. O ta ũrĩa tũkeeruta, morathi macio o namo nĩ matũheaga ũira atĩ tũratũũra matukũ-inĩ ma kũrigĩrĩria. Nĩ tũkoona ũira ũngĩ ũronania atĩ Jesu, o we Mũthamaki witũ, nĩ aratongoria arũmĩrĩri ake ehokeku.