GĨCUNJĨ KĨA WĨRUTI GĨA 18
Ĩkĩranagai Ngoro Mĩcemanio-inĩ ya Kĩũngano
“Nĩ twĩciranagie mũndũ na ũrĩa ũngĩ . . . , twĩkĩranage ngoro.”—AHIB. 10:24, 25.
RWĨMBO NA. 88 Menyithia Njĩra Ciaku
GĨCUNJĨ-INĨ GĨKĨa
1. Tũrutaga macokio mĩcemanio-inĩ nĩkĩ?
TŨTHIAGA mĩcemanio-inĩ ya kĩũngano nĩkĩ? Gĩtũmi kĩrĩa kĩnene nĩ kũgooca Jehova. (Thab. 26:12; 111:1) Ningĩ nĩ tũthiaga mĩcemanio-inĩ nĩguo twĩkĩrane ngoro mahinda maya maritũ. (1 Thes. 5:11) Rĩrĩa tuoya guoko na twaruta macokio, nĩ tũhotaga kũhingia maũndũ macio merĩ.
2. Nĩ mĩeke ĩrĩkũ tũkoragwo nayo ya kũruta macokio mĩcemanio-inĩ?
2 O kiumia, nĩ tũkoragwo na mĩeke ya kũruta macokio mĩcemanio-inĩ. Kwa ngerekano, mũthia-inĩ wa kiumia, no tũrute macokio hĩndĩ ya Wĩruti wa Mũrangĩri. Mĩcemanio ya gatagatĩ-inĩ ga kiumia, no tũrute macokio hĩndĩ ya gacunjĩ ga Kũmaatha Maũndũ ma Bata Maandĩko-inĩ, hĩndĩ ya Wĩruti wa Bibilia wa Kĩũngano, na hĩndĩ ya tũcunjĩ tũngĩ twa ndeereti hamwe na athikĩrĩria.
3. Nĩ moritũ marĩkũ tũngĩcemania namo megiĩ kũruta macokio, na rĩandĩko rĩa Ahibirania 10:24, 25 rĩngĩtũteithia atĩa?
3 Ithuothe nĩ twendaga kũgooca Jehova, na gwĩkĩra ngoro arĩa angĩ tũthathayagia nao. No rĩrĩa tũraruta macokio, no tũcemanie na moritũ. No tũigue guoya kũruta macokio, kana twĩrirĩrie mũno kũruta macokio ĩndĩ twage kũheo mĩeke mĩingĩ ta ũrĩa tũngĩenda. Tũngĩhota atĩa kũhiũrania na moritũ macio? No tuone macokio marũa-inĩ marĩa mũtũmwo Paulo aandĩkĩire Ahibirania. Rĩrĩa aaragĩrĩria bata wa gũcemanagia hamwe, aaugire twĩrutanagĩrie ‘gwĩkĩranaga ngoro.’ (Thoma Ahibirania 10:24, 25.) Tũngĩmenya atĩ arĩa angĩ no mekĩrũo ngoro nĩ macokio maitũ makuhĩ, tũtirĩtigagĩra kuoya guoko. Na tũngĩaga kũheo mĩeke mĩingĩ ya gũcokia, nĩ twagĩrĩirũo gũkena tondũ arĩa angĩ thĩinĩ wa kĩũngano nĩ mekũgĩa na mĩeke ya kũruta macokio.—1 Pet. 3:8.
4. Nĩ maũndũ marĩkũ matatũ mekwarĩrĩrio gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ?
4 Gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ, tũkwamba kwarĩrĩria ũrĩa tũngĩkĩrana ngoro tũrĩ thĩinĩ wa kĩũngano kĩnini gĩtarĩ na andũ aingĩ a kũruta macokio. Tũcoke twarĩrĩrie ũrĩa tũngĩkĩrana ngoro tũrĩ thĩinĩ wa kĩũngano kĩnene kĩrĩ na andũ aingĩ a kũruta macokio. Mũthia-inĩ, nĩ tũkwarĩrĩria ũrĩa tũngĩka nĩguo macokio maitũ makorũo marĩ ma gwaka na gwĩkĩra ngoro.
ĨKĨRANAGAI NGORO THĨINĨ WA KĨŨNGANO KĨNINI
5. Tũngĩkĩrana ngoro atĩa angĩkorũo mũcemanio ũrĩ na andũ anini?
5 Thĩinĩ wa kĩũngano kĩnini kana gĩkundi, gũtikoragwo na andũ aingĩ a kũruta macokio arĩa mangĩheo mweke nĩ ũrĩa ũratongoria. Rĩmwe na rĩmwe, no abatare gweterera hagĩkagĩa mũndũ ũkwĩrutĩra kũruta macokio. Mũcemanio no wĩkururie na kwoguo ũkorũo ũtarĩ wa gwĩkĩra ngoro. Ũngĩka atĩa? Koragwo wĩhaarĩirie kuoya guoko maita maingĩ. Gwĩka ũguo no gwĩkĩre arĩa angĩ ngoro kũrutaga macokio kaingĩ.
6-7. Tũngĩka atĩa tũnyihanyihie guoya ũrĩa tũrĩ naguo wa kũruta macokio?
6 Ũngĩka atĩa angĩkorũo nĩ ũiguaga guoya kũruta macokio? Andũ aingĩ nĩ maiguaga ũguo. O na kũrĩ ũguo, nĩguo wĩkĩrage ngoro aarĩ na ariũ a Ithe witũ, na githĩ to wĩke ũthuthuria wĩgiĩ ũrĩa ũngĩniina guoya wa kũruta macokio? Ũngĩka ũguo atĩa?
7 No ũteithĩke ũngĩthuthuria maũndũ mamwe ũngĩka marĩa marĩrĩirio ngathĩti-inĩ imwe cia Mũrangĩri cia hau kabere.b Kwa ngerekano, haaragĩria wega. (Thim. 21:5) O ũrĩa ũrĩtaũkagĩrũo nĩ gĩcunjĩ wega, noguo ũrĩiguaga ũrĩ ũndũ mũhũthũ kũruta macokio. Ningĩ, rutaga macokio makuhĩ. (Thim. 15:23; 17:27) Rĩrĩa ũraruta macokio makuhĩ, ndũngĩigua guoya ta rĩrĩa ũraruta macokio maraihu. No ũkorũo ũrĩ ũndũ mũhũthũ harĩ aarĩ na ariũ a Ithe witũ gũtaũkĩrũo nĩ macokio makuhĩ, ta hihi ma karaini kamwe kana twĩrĩ, gũkĩra macokio maraihu mararĩrĩria maũndũ maingĩ. Kũruta macokio makuhĩ na ciugo ciaku mwene, nĩ kũrĩonanagia atĩ nĩ ũhaarĩirie wega, na nĩ ũrataũkĩrũo nĩ gĩcunjĩ kĩu wega.
8. Jehova onaga atĩa kĩyo gitũ?
8 Ĩ angĩkorũo nĩ ũgeretie kũhũthĩra motaaro mamwe ma macio, ĩndĩ no ũraigua guoya gũcokia makĩria ma riita rĩmwe kana merĩ? Korũo na ma atĩ Jehova nĩ arĩkenagio nĩwe nĩ ũndũ wa gwĩka ũrĩa wothe ũngĩhota. (Luk. 21:1-4) Jehova ndatwĩraga twĩke ũndũ ũkĩrĩte ũhoti witũ. (Afil. 4:5) Wĩcirie ũrĩa ũngĩĩrutanĩria makĩria, wĩigĩre muoroto wa gwĩka ũguo, na ũhoe Jehova agũteithie gũikara ũhooreire. Kĩambĩrĩria-inĩ, amwe aitũ no twĩigĩre muoroto wa gũcokia naarĩ icokio rĩmwe ikuhĩ.
ĨKĨRANAGAI NGORO THĨINĨ WA KĨŨNGANO KĨNENE
9. Nĩ ũritũ ũrĩkũ mũndũ angĩcemania naguo thĩinĩ wa kĩũngano kĩnene?
9 No ũcemanie na ũritũ ngũrani na ũcio angĩkorũo ũrĩ kĩũngano-inĩ kĩrĩ na ahunjia aingĩ. Aarĩ na ariũ a Ithe witũ aingĩ no makorũo mehaarĩirie kũruta macokio nginya guoko gwaku gũkaaga kuoneka. Kwa ngerekano, mwarĩ wa Ithe witũ Danielle nĩ akenagĩra kũruta macokio mĩcemanio-inĩ.c Onaga ũndũ ũcio ũrĩ gĩcunjĩ kĩa ũthathaiya wake, ũrĩ njĩra ya gwĩkĩra arĩa angĩ ngoro, na ũrĩ njĩra ya gwĩkĩra wĩtĩkio wake hinya harĩ maũndũ marĩa Bibilia ĩrutanaga. No rĩrĩa aathamĩire kĩũngano-inĩ kĩnene, ndaaheagwo mĩeke mĩingĩ ya kũruta macokio, na o na rĩmwe ndagĩaga na mweke o na ũmwe. Aaugire ũũ: “Ndaiguaga nguĩte ngoro mũno. Ndoonaga ta ndaimwo mweke wa mwanya. Rĩrĩa ũndũ ũcio wecokera maita maigana ũna, wambagĩrĩria kuona ta ũrĩa ũratongoria araga gũkũhe mweke ũcio akĩendaga.”
10. Ũngĩĩhaarĩria atĩa nĩguo ũkorũo na mĩeke mĩingĩ ya kũruta macokio?
10 Hihi wanaigua ũndũ ta ũcio Danielle aaiguire? Ũngĩĩkora ũndũ-inĩ ta ũcio, no ũigue ta ũtekuoya guoko ũthikĩrĩrie tu mũcemanio. No ndũkanatige kũgeria kũruta macokio. Ũngĩka atĩa? No ũhaaragĩrie macokio maigana ũna harĩ o mũcemanio. Na njĩra ĩyo, ũngĩaga kũũrio kĩũria kĩambĩrĩria-inĩ kĩa mũcemanio, no ũgĩe na mĩeke ĩngĩ ya gũcokia mũcemanio ũtanathira. Rĩrĩa ũrehaarĩria nĩ ũndũ wa Wĩruti wa Mũrangĩri, wĩcirie ũrĩa o kĩbungo kĩhutanĩtie na kĩongo kĩnene gĩa gĩcunjĩ kĩu. Ũngĩka ũguo, no ũgĩe na macokio mega ũngĩruta gĩcunjĩ-inĩ kĩu gĩothe. Makĩria ma ũguo, no ũhaarĩrie gũcokia ibungo iria iraarĩrĩria ma ndikĩru cia Bibilia iria ingĩkorũo irĩ nditũ gũtaarĩria. (1 Kor. 2:10) Nĩkĩ? Tondũ ibungo icio no ikorũo itarĩ na andũ aingĩ mangĩhota gũcokia. Ĩ angĩkorũo o na thutha wa kũhũthĩra maũndũ macio no ũrona atĩ mĩcemanio ĩigana ũna nĩ ĩrahĩtũka ũtagĩte na mweke wa gũcokia? No waranĩrie na ũrĩa ũgũtongoria gĩcunjĩ kĩna mũcemanio ũtanambĩrĩria na ũmwĩre kĩũria kĩrĩa ũngĩenda gũcokia.
11. Rĩandĩko rĩa Afilipi 2:4 rĩtwĩkĩraga ngoro gwĩka atĩa?
11 Thoma Afilipi 2:4. Mũtũmwo Paulo agĩtongorio nĩ roho, nĩ eekĩrire Akristiano ngoro marũmbũyagie nginya maũndũ ma andũ arĩa angĩ. Tũngĩhũthĩra ũtaaro ũcio atĩa tũrĩ mĩcemanio-inĩ? Na njĩra ya kũririkanaga atĩ o na andũ arĩa angĩ nĩ marenda kũruta macokio o ta ithuĩ.
O ta ũrĩa ũheaga arĩa angĩ mweke wa kwaria rĩrĩa mũrateereta, heaga arĩa angĩ mweke wa kũruta macokio mĩcemanio-inĩ (Rora kĩbungo gĩa 12)
12. Njĩra ĩmwe njega ya gwĩkĩra ngoro andũ arĩa angĩ mĩcemanio-inĩ nĩ ĩrĩkũ? (Ningĩ rora mbica.)
12 Ningĩ no tũrore ũndũ ũcio na njĩra ĩngĩ. Rĩrĩa mũraranĩria na arata-rĩ, hihi no warie mũno nginya o makaga mweke wa kwaria? Aca ndũngĩka ũguo! No wende o nao makorũo na mweke wa kwaria. O ũndũ ũmwe na ũcio, rĩrĩa tũrĩ mĩcemanio-inĩ, no twende kũreka andũ aingĩ o ũrĩa kwahoteka marute macokio. O na njĩra ĩmwe njega ya gwĩkĩra ngoro aarĩ na ariũ a Ithe witũ nĩ kũmahe mweke wa gũtaarĩria wĩtĩkio wao. (1 Kor. 10:24) Rekei tuone ũrĩa tũngĩka ũguo.
13. Tũngĩka atĩa tũhe andũ arĩa angĩ mweke wa kũruta macokio?
13 Ũndũ ũmwe tũngĩka nĩ kũruta macokio makuhĩ, na kwoguo tũkahe andũ arĩa angĩ ihinda rĩa kũruta macokio. Athuri a kĩũngano na ahunjia arĩa angĩ marĩ na ũmenyeru no maige kĩonereria ũndũ-inĩ ũcio. O na rĩrĩa waruta macokio makuhĩ, wĩtheme kwaragĩrĩria maũndũ maingĩ. Ũngĩarĩrĩria maũndũ mothe kĩbungo-inĩ, andũ arĩa angĩ no mage ũndũ mekuuga. Kwa ngerekano, kĩbungo gĩkĩ kĩheanĩte maũndũ merĩ tũngĩka, nĩmo kũruta macokio makuhĩ na gwĩthema kwarĩrĩria maũndũ maingĩ. Ũngĩheo mweke wa mbere wa kũruta macokio ma kĩbungo gĩkĩ-rĩ, na githĩ to warĩrĩrie ũndũ ũmwe tu harĩ macio merĩ?
Nĩ hĩndĩ ta ĩrĩkũ tũngĩthuura kwaga kuoya guoko hĩndĩ ya mũcemanio? (Rora kĩbungo gĩa 14)f
14. Nĩ kĩĩ kĩngĩtũteithia gũtua tũkuoya guoko maita maigana? (Ningĩ rora mbica.)
14 Kũhũthĩra ũtaũku no gũgũteithie kũmenya nĩ maita maigana ũkuoya guoko nĩguo ũcokie. Tũngĩoyaga guoko maita maingĩ mũno, no tũtũme ũrĩa ũratongoria gĩcunjĩ aigue akĩhatĩrĩrio gũtũũria ciũria maita maingĩ, o na angĩkorũo arĩa angĩ matigĩte na mweke wa gũcokia. Ũndũ ũcio no ũtũme andũ arĩa angĩ mage kuoya guoko.—Koh. 3:7.
15. (a) Nĩ atĩa tũtagĩrĩirũo gwĩka tũngĩaga kũheo mweke wa gũcokia? (b) Arĩa maratongoria mangĩonania atĩa atĩ nĩ mareciria andũ othe? (Rora gathandũkũ “Angĩkorũo Nĩwe Ũratongoria.”)
15 Rĩrĩa kũrĩ na ahunjia aingĩ maroya guoko hĩndĩ ya wĩruti, no twage kũgĩa na mweke wa gũcokia maita maingĩ ta ũrĩa tũngĩenda. Rĩmwe na rĩmwe, ũrĩa Ũratongoria o na no aremwo gũtũhe mweke o na ũmwe. Ũndũ ũcio no ũtũũrage ngoro, no tũtiagĩrĩirũo kũrakara angĩkorũo tũtinaheo mweke.—Koh. 7:9.
16. Tũngĩkĩra ngoro atĩa andũ arĩa maruta macokio?
16 Angĩkorũo ndũnagĩa na mweke wa gũcokia maita maingĩ ũrĩa ũngĩenda, thikĩrĩria na kinyi arĩa angĩ magĩcokia, na thutha wa mũcemanio ũmacokerie ngatho nĩ ũndũ wa macokio mao. Aarĩ na ariũ a Ithe witũ no maigue mekĩrĩtwo ngoro nĩ ũndũ wa kũmacokeria ngatho, o ta ũrĩa mangĩkĩrirũo ngoro nĩ macokio maku korũo nĩ ũheirũo mweke wa gũcokia. (Thim. 10:21) Gũcokeria andũ arĩa angĩ ngatho nĩ njĩra ĩngĩ ya kũmekĩra ngoro.
NJĨRA INGĨ CIA GWĨKĨRANA NGORO
17. (a) Aciari mangĩteithia atĩa ciana ciao kũhaarĩria macokio? (b) Kũringana na video-rĩ, nĩ makinya marĩkũ mana mũndũ angĩrũmĩrĩra akĩhaarĩria macokio? (Rora kohoro ka magũrũ-inĩ.)
17 Nĩ atĩa ũngĩ tũngĩka twĩkĩrane ngoro mĩcemanio-inĩ itũ? Angĩkorũo ũrĩ mũciari, teithagia ciana ciaku kũhaarĩria macokio marĩa mararingana na mĩaka yao. (Mat. 21:16) Rĩmwe na rĩmwe, maũndũ marikĩru ta megiĩ mathĩna ma kĩhiko kana maũndũ megiĩ mĩtugo, nĩ maragĩrĩrio hĩndĩ ya mĩcemanio, ĩndĩ no gũkorũo na kĩbungo kĩmwe kana igĩrĩ mwana angĩhota kũruta macokio. Ningĩ, teithia ciana ciaku gũtaũkĩrũo atĩ ti hingo ciothe irĩheagwo mweke wa gũcokia rĩrĩa cioya guoko. Gwĩka ũguo no gũciteithie kwaga gũkua ngoro rĩrĩa arĩa angĩ maheo mweke nacio ciaga kũheo.—1 Tim. 6:18.d
18. Tũngĩĩthema atĩa kwĩyerekeria meciria rĩrĩa tũraruta macokio? (Thimo 27:2)
18 Ithuothe no tũhaaragĩrie macokio ma gwaka maratĩithia Jehova na magekĩra Akristiano arĩa angĩ ngoro. (Thim. 25:11) O na gũtuĩka rĩmwe na rĩmwe no tũrute macokio makuhĩ megiĩ maũndũ marĩa twĩyoneire, nĩ twagĩrĩirũo gwĩthema kwaria ũhoro mũingĩ ũtwĩgiĩ. (Thoma Thimo 27:2; 2 Kor. 10:18) Handũ ha ũguo, twagĩrĩirũo gwĩkĩrĩra mũno ũhoro wĩgiĩ Jehova, Kiugo gĩake, na andũ ake marĩ othe. (Kũg. 4:11) O na kũrĩ ũguo, angĩkorũo kĩũria gĩa kĩbungo kĩroria tũheane maũndũ marĩa twĩyoneire, nĩ wega gwĩka ũguo. Ngerekano ĩmwe ta ĩyo ĩrĩ thĩinĩ wa kĩbungo gĩkĩ kĩrũmĩrĩire.
19. (a) Tũngĩĩciragia arĩa angĩ hĩndĩ ya mĩcemanio kũngĩgĩa na maumĩrĩra marĩkũ? (Aroma 1:11, 12) (b) Nĩ ũndũ ũrĩkũ ũgũkenagia wĩgiĩ kũruta macokio mĩcemanio-inĩ?
19 O na gũtuĩka gũtirĩ mawatho ma ĩmwe kwa ĩmwe maigĩtwo megiĩ kũruta macokio, ithuothe no twĩrutanagĩrie gwĩkĩrana ngoro tũkĩruta macokio. Ũguo nĩ kuuga rĩmwe na rĩmwe no tũbatare kũrutaga macokio kaingĩ. Kana no tũbatare kũiganĩra na mĩeke ĩrĩa twaheo ya kũruta macokio na tũgakena tondũ arĩa angĩ o nao nĩ magĩa na mweke wa gũcokia. Tũngĩĩciragia arĩa angĩ hĩndĩ ya mĩcemanio ya kĩũngano, ithuothe no tũkenagĩre ‘gwĩkĩrana ngoro.’—Thoma Aroma 1:11, 12.
RWĨMBO NA. 93 Rathima Kũũngana Gwitũ
a Nĩ twĩkĩranaga ngoro rĩrĩa twaruta macokio mĩcemanio-inĩ. O na kũrĩ ũguo, andũ amwe nĩ maiguaga guoya kũruta macokio. Angĩ nao nĩ makenagĩra kũruta macokio no nĩ meriragĩria kũheo mĩeke mĩingĩ makĩria. O ũrĩa kũngĩkorũo kũrĩ, tũngĩka atĩa nĩguo tuonanagie nĩ twĩciragia arĩa angĩ na ithuothe tũkaiguaga twĩkĩrĩtwo ngoro? Na tũngĩhota atĩa kũruta macokio mangĩkĩra hinya aarĩ na ariũ a Ithe witũ harĩ kwendana na ciĩko njega? Gĩcunjĩ gĩkĩ nĩ gĩgũtaarĩria.
b Nĩguo wone maũndũ mangĩ ũngĩka, thoma ngathĩti ya Mũrangĩri ya Janũarĩ 2019 kar. 8-13, na ngathĩti ya Mnara wa Mlinzi ya Septemba 1, 2003, kar. 19-22.
c Rĩĩtwa nĩ rĩcenjetio.
d Wĩrorere video ya Tuĩka Mũrata wa Jehova—Haarĩria Macokio Maku thĩinĩ wa jw.org/ki.
e Rora ngathĩti ya Mũrangĩri ya Julaĩ 15, 2013, kar. 32, na ya Mnara wa Mlinzi ya Septemba 1, 2003, kar. 21-22.
f GŨTAARĨRIA MBICA: Mũrũ wa Ithe witũ ũrĩ kĩũngano-inĩ kĩnene akĩreka arĩa angĩ magĩe na mweke wa gũcokia mũcemanio-inĩ tondũ we nĩ ekũgĩte na mweke ũcio.