Eehango dinyakula
odo tadi fimanekifa Jehova
Welsh Naelthea Ova Hombolela Mosoweto, Mosouth Africa, Mo 1985. Omafimbo E Lili Naku Lili Ohava Kala Tava Tale Oalbuma Yomafano Avo Ohango Pamwe Nokamonakadona Kavo Zinzi, Nohava Mwenyopaleke Vali Efiku Olo La Li Linyakula. Zinzi Oku Hole Okukala Ta Tale Kutya Oolyelye Va Li Kohango Naunene Oha Kala A Nyakukilwa Okutala Omafano Aina Oo Kwa Li A Fewa Unene.
OHANGO oya hovela noshipopiwa shohango molupale laaveshe moSoweto. Opo nee ongudu yolwiimbo yovanyasha Ovakriste oya imba omaimbilo nomawi ane a yoolokafana okuhambelela Kalunga. Konima ovaenda ova kala tava li eendya omanga okangalo komusika yomaimbilo Ouhamba taka shiki pedu. Inapa longifwa oikolwifa, nokapa li yo omusika ya pandeka ile ondanisha. Ponhele yaasho, ovadanihango ova kala tava hafele okukala ve li pamwe nosho yo okuhalela omayambeko ovalihomboli. Oshivilo ashishe kumwe osha kwata konyala eevili di li nhatu. “Ohashi hafifa nge alushe mokudimbuluka ohango oyo,” osho Raymond, omukulunhuongalo Omukriste, a ti.
Eshi Welsh naElthea va ninga ohango yavo, otava longo ve li ovaliyambi koshitaimbelewa shoWatch Tower Bible and Tract Society moSouth Africa. Okwa li ashike tava dulu okuninga ohango oyo i li pandjele. Ovakriste vamwe ova tokola va fiye po oilonga yefimbo liyadi opo va ka longe mounyuni opo va dule okufuta eefuto di na sha neehango da tata da indula. Ndelenee, Welsh naElthea inave lipa oushima eshi va ninga etokolo va ninge ohango yavo pandjele, molwaashi oshe va pitika va twikile okulongela Kalunga ve li ovakalele vefimbo liyadi fiyo osheshi Zinzi a dalwa.
Ndele ongahelipi ngeenge ovalihomboli ova hoolola okukala ve na omusika nondanisha yomounyuni mohango yavo? Ongahelipi ngeenge ova tokola okukala ve na omaviinyu, ile oikolwifa imwe i lili? Ongahelipi ngeenge otava dulu okuninga ohango ya tata ya indula? Ongahelipi nee tava ka shilipaleka kutya oshivilo otashi ka kala omhito inyakula oyo tai ka etela ovapiya vaKalunga ouwa? Omapulo a tya ngaha okwa pumbwa okukonakonwa nawa, molwaashi Ombibeli otai ti: “Onghee hano ngenge tamu li ile tamu nu, ile keshe tuu eshi tamu shi ningi, ashishe shi ningeni okufimanekifa Kalunga.”—1 Ovakorinto 10:31.
Henuka onhingo yomaweelelo
Oshi li shidjuu okudiladila ohango i he fi inyakula. Ndelenee okupitililifa nokuninga oshivilo shomaweelelo oku na oshiponga sha kula. Peehango dihapu daavo ve he fi Eendombwedi, ohapa ningwa oinima oyo itai fimanekifa Kalunga. Pashihopaenenwa, okulongifa oikolwifa fiyo ovanhu tava kolwa oshinima hashi monika luhapu. Shinyikifa oluhodi, eshi osha ningwa yo nokuli nopudimwe domeehango dOvakriste.
Ombibeli otai londwele kutya ‘oikolwifa oyo omuweeleli.’ (Omayeletumbulo 20:1) Oshitya shOshiheberi osho sha tolokwa “omuweeleli” otashi ti “okuuyaana.” Ngeenge oikolwifa otai dulu okuweelelifa omunhu umwe, diladila ashike osho tai dulu okuningila ongudu yovanhu ovo va ongala pamwe notava nu sha pitilila. Osha yela kutya eemhito da tya ngaha otadi dulu okushituka “oukolwe, eenhingo naikwao ya fa ei,” oyo ya tulwa melandulafano mOmbibeli i li “oilonga yombelela.” Oilonga ya tya ngaha otai ningifa keshe ou ine livela ombedi a ha ka dule okufyuulula omwenyo waalushe koshi yepangelo lOuhamba waKalunga.—Ovagalati 5:19-21.
Oshitya shOshigreka osho tashi ti ‘onhingo’ okwa li hashi longifwa mokuhokolola osheendo shongudu yovanyasha mepandavanda va kolwa tava imbi, tava ndanisha, vo tava shiki omusika. Ngeenge oikolwifa otai monika noupu pohango, nongeenge ope na omusika ya pandeka nokundanisha kwouyanamwengu, doshili ope na oshiponga nonokutya omhito ya tya ngaha otai ka shituka onhingo. Monghalo ya tya ngaha, ovo va nghundipala otashi dulika va wile noupu momayeleko nokulonga oilonga imwe ikwao yopambelela ngaashi ‘oluhaelo, oihole, onyata, [ile okuliyandja] kehandu.’ Oshike tashi dulu okuningwa ku kelelwe oilonga ya tya ngaha yopambelela ihai piyaaneke ehafo lohango yopaKriste? Okunyamukula epulo eli, natu ka tale osho Ombibeli tai ti shi na sha nohango yonhumba.
Ohango oyo Jesus a ile kuyo
Jesus novahongwa vaye okwa li va shivwa kohango muKaana shomuGalilea. Ova tambula ko eshivo, nokuli na Jesus okwa ninga eyambidido olo la xumifa komesho enyaku loshivilo. Eshi omaviinyu a pwa po, okwa ninga omaviinyu mawa a wedwa pashikumwifilonga. Konima yohango kape na omalimbililo kutya oo a xupa po okwa ka longifwa komuhomboli oo a pandula nosho yo ovakwaneumbo vaye.—Johannes 2:3-11.
Ope na oilihongomwa i lili naku lili hatu lihongo mohango oyo Jesus a ile kuyo. Shotete, Jesus novahongwa vaye inava ya ashike koshivilo shohango ngahenya inava shivwa ko. Ombibeli otai shi popi naanaa kondadalunde kutya okwa li va shivwa ko. (Johannes 2:1, 2) Sha faafana, momayele avali oivilo yeehango, oikando noikando Jesus okwa popya kutya oonakukala po ova li po molwaashi okwa li va shivwa.—Mateus 22:2-4, 8, 9; Lukas 14:8-10.
Moilongo imwe oshi li onghedindjikilile kutya keshe umwe okwa manguluka okuya koshivilo shohango kutya nee okwa shivwa ko ile ina shivwa ko. Ndelenee eshi otashi dulu okweeta oudjuu wopashimaliwa. Ovalihomboli ovo ve he fi ovayamba otashi dulika va ka lye eengele opo va shilipaleke kutya ope na okulya nokunwa kwa wana omolwomuvalu wovanhu oo inau ngabekwa. Onghee hano, ngeenge ovalihomboli Ovakriste va tokola okuninga ohango i li pandjele i na omuvalu wonhumba wovadanihango kondadalunde, eshi oshi na okuudiwa ko nokufimanekwa kOvakriste vakwao ovo inava shivwa. Omulumenhu oo a hombolela mOkapa, moSouth Africa, ota dimbuluka kutya okwa li a shiva ovanhu 200 kohango yaye. Ndelenee opa ka holoka ovanhu 600, nomokafimbo ashike kanini, oikulya oya pwa po. Mokati kaavo inava shivwa omwa li ovatalelipo ovo kwa li tava ende nobesa tava talele po Okapa mexuliloshivike lohango. Omukwatelikomesho wosheendo shovatalelipo mobesa ei okwa li omupambele womuhombolwa nokwa li e udite kutya oku na oufemba wokuuya pamwe nongudu aishe nope he na okupula nokuli tuu nande omuhombolwa ile nee tuu omuhomboli!
Omushikuli washili waJesus oku na okuhenuka okuya koitendele yohango ina shivwa ko noku ka lya po oikulya yovadanihango ovo va shivwa, shapo okuninga sha shiivifwa kutya oitendele oya mangulukila keshe umwe. Ovo tava i kohango inava shivwa ko ove na okulipula vo vene omapulo aa: ‘Mbela okuya kwange koshivilo shohango ei itaku ka ulika nande kutya nghi na ohole novalihomboli vape? Mbela itai ka piyaaneka nande nokunyona po ehafo loshivilo?’ Ponhele yokukwatela onghone eshi ino shivwa, Omukriste oo e udite ko oshinima otashi dulika a tume etumwalaka lokuhalela omayambeko ovalihomboli noku va halela omanangeko noupuna aJehova. Otashi dulika nokuli a diladile okukwafela ovalihomboli moku va tumina omaano a wedele kenyaku lefiku lohango yavo.—Omuudifi 7:9; Ovaefeso 4:28.
Olyelye e na oshinakuwanifwa?
Moitukulwa imwe yaAfrika, oshi li onghedindjikilile kovakwanedimo ovakulunhu okukufa ko oshinakuwanifwa shokuninga omalongekido e na sha nohango. Ovalihomboli otashi dulika va kale va hafa molwoshinima eshi, shaashi eshi otashi va mangulula koinakuwanifwa yopaimaliwa. Otashi dulika va kale ve udite kutya eshi otashi ke va mangulula nokokukala yo noshinakuwanifwa shakeshe osho tashi dulu okuholoka po. Ndele omanga inava tambula ko ekwafo loludi keshe okudja kovakwanedimo ovo ve na elalakano liwa, ovalihomboli ove na okukala ve na oushili kutya osho va hala shi ningwe otashi ka wanifwa po.
Nande Jesus a li Omona waKalunga oo ‘a dja meulu,’ kape na osho tashi ulike kutya okwa li a kufa ko ewiliko nokukala oye ta wilike oinima aishe pohango yomuKaana. (Johannes 6:41) Ponhele yaasho, ehokololo lOmbibeli otali tu lombwele kutya umwe e lili okwa li a ulikwa e li “omuyakuli wovaenda.” (Johannes 2:8) Omulumenhu a tya ngaha oye kwa li a pewa oshinakuwanifwa komutwe woukwaneumbo upe, sha hala kutya, omuhomboli.—Johannes 2:9, 10.
Ovakwanedimo Ovakriste ove na okufimaneka omutwe woukwaneumbo upe oo wa nangekwa po kuKalunga. (Ovakolossi 3:18-20) Oo u na oshinakuwanifwa shakeshe tashi ningwa pohango yao. Doshili, omuhomboli oku na okukala e na ondjele, nongeenge otashi shiiva ota dulu okuwanifa po omahalo omuhombolwa waye, ovadali vaye osho yo oo axemweno nainamweno. Ndele natango tuu ngeenge ovakwanedimo ova hala okulongekida panghedi oyo tai kondjifafana nomahalo ovalihomboli, ovalihomboli ove na okwaanya ekwafo la tya ngaho pambili nokufuta eefuto di na sha nohango yavo i li pandjele kuvo vene. Panghedi ya tya ngaha kape na sha tashi ka ningwa osho tashi ka fiya ovalihomboli ve na omaliudo e he na ombili ngeenge tava diladila shi na sha nohango yavo. Pashihopaenenwa pohango imwe yopaKriste muAfrika, omukwanedimo umwe oo e he fi omwiitaveli oo kwa li e li omuwiliki woshivilo, okwa fiyawila kovafifi.
Omafimbo amwe ovalihomboli ohava i mefudo fimbo nokuli oshivilo shohango inashi pwa filufilu. Monghalo ya tya ngaha, omuhomboli oku na okulongekida opo pa kale ovo ve na oshinakuwanifwa shokushilipaleka kutya omifikamhango dOmbibeli otadi wanifwa po nosho yo kutya oshivilo shi pwe kuyela.
Okuninga elongekido nelungi osho yo nondjele
Osha yela kutya kohango oko Jesus kwa li a ya okwa li ku na oikulya ihapu iwa, molwaashi Ombibeli otai i hokolola i li oshivilo shohango. Ngaashi sha didilikwa, opa li yo omaviinyu mahapu. Kape na yo omalimbililo kutya opa li omusika i li pandjele nosho yo ondanisha i li pafimaneko molwaashi eshi osha li oshinima shaapeshe monghalamwenyo youlikumwe wOvajuda. Jesus eshi okwe shi ulika mefaneko laye la shiivika nawa lomumati a kanene. Omudali tate oo a li oshipuna okwa li a hafa unene omolwokwaaluka kwomona oo e livela ombedi okwa ti: “Tu lyeni fye tu hafeni.” PaJesus oshivilo okwa li sha kwatela mo “olwiimbo noudano.”—Lukas 15:23, 25.
Ndelenee shihokwifa Ombibeli inai ulika kondadalunde komusika nosho yo kondanisha pohango yomuKaana. Doshili, ondanisha itai popiwa nande omulimwe lomomahokololo eehango domOmbibeli. Osha yela kutya mokati kovapiya vadiinini vaKalunga vopomafimbo Ombibeli okundanisha okwa li haku lituwa ndele kakwa li oshinima sha kula meehango davo. Mbela ohatu dulu okulihonga mo sha mwaashi?
Peehango dimwe dOvakriste muAfrika, oikwelengedji yokolusheno tai weelele ohai longifwa. Omusika ohai dulu okukala i li pombada ndele novadanihango itava dulu nokuli okuliuda noupu ngee tava popi. Omafimbo amwe ohashi dulika nokuli pa kale pe he na oikulya ya wana ndele okundanisha ohaku kala po kwa wana oko luhapu haku ka kala ku he na ongaba. Ponhele yoshivilo shi kale oshivilo shohango, ohashi ningi oshivilo shondanisha. Kakele kaasho, omusika ya pandeka luhapu ohai ufana ovakolokoshi, ovo ve li ovanhu inava shivwa.
Molwaashi omahokololo eehango domOmbibeli itaa divilike omusika nosho yo okundanisha, mbela eshi itashi ka kwafela ovalihomboli ovo tava ningi ohango oyo tai ka fimanekifa Jehova? Ndele nande ongaho, mokulilongekidila eehango opo da di ko muAfrika lokoumbuwanhu, Ovakriste ovanyasha ovo va hoololwa ve li oinghumbi, ova longifa efimbo lilelile mokulideula eendanisha di na oikuko ya kitakana. Oule weemwedi efimbo lavo lihapu ove li longifa monghedi ei. Ndele Ovakriste ove na ‘okulongifa nawa efimbo’ ‘molwoinima oyo ya fimana unene,’ ngaashi oilonga yokuudifa evangeli, ekonakono lopaumwene, nosho yo okukala pokwoongala kwopaKriste.—Ovaefeso 5:16; Ovafilippi 1:10, NW.
Okutala ashike komaviinyu oo a yandjwa kuJesus, otashi ulike ngaha kutya ohango oyo ya li muKaana oya li ya kula noya li ya tata ya indula. Ndelenee, ohatu dulu okukala noushili kutya oshivilo osho kasha li oshivilo sheweelelo nonokutya ovadanihango inava longifa nai oalkoholi ngaashi kwa li hashi ningwa peehango dOshijuda dimwe. (Johannes 2:10) Ongahelipi hatu dulu okukala noushili shi na sha naashi? Molwaashi Omwene Jesus Kristus omo a li mohango. Mokati kovanhu aveshe Jesus oye oo kwa li a lungama mokudulika komhango yaKalunga i na sha nokuhaya meendafano lii: “Ino kala mokati kaava hava finyuna omaviinyu.”—Omayeletumbulo 23:20.
Onghee hano, ngeenge ovalihomboli ova tokola okukala ve na omaviinyu ile oikolwifa ikwao pohango yavo, ove na okulongekida opo eshi shi ningwe koshi yepashukilo la kwata moiti lovanhu ovo ve shii okulineekelwa. Ndele ngeenge ova tokola okukala ve na omusika, ove na okuhoolola eengovela da yukila ko nosho yo okukala ve na omunhu e shii okulineekelwa oo ta pashukile ewi lomusika. Ovadanihango kave na okupitikwa va kufe ko ewiliko nokuninga omaetepo eemusika tadi limbililike ile va yelule ewi lomusika pondodo ya pitilila. Ngeenge otapa ka kala okundanisha, otaku dulu okuningwa panghedi ya fimana noya ngabekwa. Ngeenge ovakwanedimo ve he fi ovaitaveli ile Ovakriste tava longifa omalinyengo inaa tokoka notaa limbililike mondanisha, omuhomboli otashi dulika a lundulule oludi lomusika ile a pule neyavelelo opo ondanisha i xulifwe po. Ngeenge hasho, ohango otai ningi onhingo youyanamwengu notai pundukifa vamwe.—Ovaroma 14:21.
Omolwoshiponga osho shi li momaludi eendanisha dimwe doshinanena, omusika tai weelele osho yo okumonika noupu kwoikolwifa, ovahomboli Ovakriste vahapu ova tokola opo va ha kale noinima ya tya ngaha meehango davo. Vamwe ova kembaulwa omolwaashi, ndele ponhele yaasho ove na okupandulwa omolwehalo lavo lokuhenuka oshinima keshe osho tashi dulu okunyateka edina laKalunga liyapuki. Mepingafano naasho, ovahomboli vamwe ova ninga omalongekido a yeleka omusika, efimbo lokundanisha, nosho yo oikolwifa oya yandjwa pandjele. Kashi na nee mbudi kutya omushike, omuhomboli oye e na oshinakuwanifwa shakeshe osho ta pitike shi ningwe pohango yaye.
MuAfrika vamwe ovo ve he fi ovanandunge ohava tale ko nodino eehango da fimana dopaKriste nokupopya kutya ohadi kala da fa omunhu a ya kefudiko. Ndelenee omadiladilo a tya ngaha kae li pandjele. Oilonga youlunde yopambelela otashi dulika i ete ehafo lopakafimbo, ndele otai fiye Ovakriste nomaliudo tae va nyenyetele notai nyateke edina laKalunga. (Ovaroma 2:24) Mepingafano naasho, omhepo yaKalunga iyapuki ohai yandje ehafo lashili. (Ovagalati 5:22) Ovakriste ovalihomboli vahapu otava dulu okutala konima kefiku lohango yavo netumba, molwaashi ove shii kutya oya li oshivilo shehafo ndele hashivilo tashi “pundukifa.”—2 Ovakorinto 6:3, NW.
Welsh naElthea otava dimbuluka natango omalupandu mawa oo kwa li va mona okudja kovakwanedimo ovo ve he fi ovaitaveli ovo va li pohango yavo. Umwe womuvo okwa ti: “Otwa loloka eehango domaweelelo domafiku aa. Osha li shiwa unene okukala pohango iwa ngaho.”
Osho sha fimana unene, eehango dOvakriste odo dinyakula nohadi ningwa nefimaneko otadi fimanekifa Omutoti wohombo, Jehova Kalunga.
ELANDULAFANO LI NA SHA NOSHIVILO SHOHANGO
• Ngeenge oto shivi omukwanedimo e he fi omwiitaveli mukweni a ka popye sha, owa shilipaleka tuu kutya ita ka eta po omifyuululwakalo doshipaani?
• Ngeenge otapa ka shikwa omusika, mbela owa hoolola tuu oungalo ovo tava wapalele?
• Mbela omusika yoye otai ka kala tuu tai shiki newi li li pondodo i li pandjele?
• Ngeenge ondanisha oya pitikwa, mbela otai ka ndanishwa tuu panghedi yefimaneko?
• Mbela oikolwifa otai ka yandjwa tuu ashike panghedi yopandjele?
• Mbela ope na tuu ovanhu ovalineekelwa ovo tava ka pashukila nghee tai yandjwa?
• Owa tula po tuu efimbo li li pandjele omo tamu ka xulila oshivilo shohango?
• Otapa ka kala tuu ovanhu ovalineekelwa ovo tava pashukile elandulafano fiyo oshivilo sha pwa?