Omulumenhu oo a li a hokiwa kuJehova
OSHIKE hashi uya momadiladilo oye ngeenge to diladila kombinga yaDavid oo a popiwa mOmbibeli? Mbela oho diladila shi na sha naashi a li a finda omutongolume Omufilisti Goliat? Mbela osheshi a li a ya onhapo mombuwa omolwohamba Saul oyo ya li i mu tonde? Mbela osheshi a li a ya menyono naBatseba nosho yo omaupyakadi oo a li a shakeneka omolwenyono olo? Ile pamwe oho diladila outevo vaye va nwefwa mo ovo ve li membo lOmbibeli lOmapsalme?
David okwa li e na omaufembanghenda e likalekelwa moilonga yaKalunga, okwa li a findana nokwa li a shakeneka eenghalo didjuu. Ndele nande ongaho, osho shihokwifa shi na sha naDavid komesho yoinima aishe oyo oshosho sha popiwa komuprofeti Samuel a ti kutya okwa kala “omulumenhu pahokwe yomutima” waJehova. — 1 Samuel 13:14.
Exunganeko laSamuel ola li la wanifwa eshi David a li omunyasha. Mbela naave ino hala okutiwa kutya owa hokiwa kuJehova? Oshike to dulu okulihonga kuDavid, unene tuu eshi a li omunyasha, osho tashi dulu oku ku kwafela u kale wa hokiwa kuJehova? Natu ka taleni osho hatu lihongo kuDavid.
Oukwaneumbo omo a dja nosho yo oshilonga shaye
Oumbangi otau ulike kutya Isai, xe yaDavid nomutekulu waRut naBoas, okwa li omupiya waKalunga omudiinini. Eshi David novamwainamati vaheyali nosho yo ovamwainakadona vavali va li ovanyasha, xe Isai okwa li e va honga Omhango yaMoses. David okwa popya shi na sha naye mwene mepsalme laye limwe kutya omonamati ‘womupiyakadona’ waJehova. (Epsalme 86:16) Osho osha ningifa vamwe va fike pexulifodiladilo kutya ina yaDavid, oo edina laye inali tumbulwa mOmbibeli, naye okwa li yo a kwafela David a kale e na oupamhepo muwa. Omuhongwanhu umwe okwa ti: “Otashi dulika a li a uda tete kuina ehokololo lihokwifa li na sha nanghee Kalunga a li a ungaunga noshiwana shaye,” mwa kwatelwa ehokololo li na sha naRut naBoas.
Eshi David a li okamatyona, okwa li e na oshinakuwanifwa shokulifa eedi daxe. Oshinakuwanifwa osho otashi dulika sha li sha kwatela mo okukala omafiku mahapu oye aeke moixwa. Kendabala okukala wa fa u wete onghalo oyo.
Oukwaneumbo wooDavid owa li hau di muBetlehem, okadoolopa kanini kali koxulo momalufilu omhunda i li moikulundudu yaJuda. Edu lomamanya olo la li pomudingonoko waBetlehem ola li hali mene nawa oilya. Molufilu omwa li oikunino yomiti doiimati, omiti deemono nosho yo omiviinyu. Pefimbo laDavid, omaluxwa oo a li ihaa limwa eli pokati koikulundudu otashi dulika a li eli oulifilo. Kombinga ikwao okwa li ku na ombuwa yaJuda.
Otashi dulika sha li sha nyika oshiponga okukala omufita pefimbo opo. Koikulundudu oko oko David a li a shakena nonghoshi nosho yo emwangha olo la li tali kendabala okulya po imwe yomeedi daye.a Omunyasha oo omuladi okwa li a palamena oilyani oyo, ndele te i dipaa nokuxupifa eedi daye. (1 Samuel 17:34-36) Otashi dulika pefimbo opo opo David a li e lihonga okulongifa nawa okafuta. Oshitukulwa shOvabenjamin kasha li kokule noshilongo shavo. Ovashoneki vomepata olo ova li ve shii okuumba okafuta “koluxwiki limwe ihava shekuna.” David naye ka li ha shekuna. — Ovatokolipangeli 20:14-16; 1 Samuel 17:49.
Okwa li a longifa nawa efimbo
Luhapu okulifa oimuna oko oilonga oyo hai longwa omunhu e limwenena. Ashike David ka li ha kala a fya oudja. Ponhele yaasho, okukala poima pe limwenena osha li she mu pa omhito opo a kale ta dilonga. Otashi ulike kutya oinima imwe oyo David a kwatela momapsalme aye oyoyo a li ha dilonga eshi a li omunyasha. Mbela pefimbo olo a li oye aeke opo a li a dilonga kombinga yonghandangala oyo omunhu ta dana meshito nosho yo komaminikilo makumwifi okeulu, ngaashi etango, ohani nosho yo eenyofi, ‘oshilonga shominwe’ daJehova? Mbela eshi a li moixwa muBetlehem opo a li a konakona shi na sha nedu la lyata, eengobe, oudila nosho yo ‘oifitukuti yomofuka’? — Epsalme 8:4-10; 19:2-7.
Nopehe na omalimbililo, oshimoniwa shaDavid eshi a li omufita osho sha li she mu kwafela a kale e wete kutya Jehova oha file oshisho filufilu ovapiya vaye ovadiinini. David okwa imba a ti: “Omwene Oye omufita wange, ihandi pumbwa sha. Oye ta lifa nge momatunda omwiidi mutalala, nota twala nge komeva ndi ka tulumukilwe ko. Nande ondi ende molufilu lomudidimbe wefyo, itandi tila owii, osheshi Ove u li puame; odibo yoye nonhaili yoye, oyo ehekeleko lange.” — Epsalme 23:1, 2, 4.
Ndele otashi dulika u lipule kutya oshike handi lihongo kuDavid. Etomheno limwe olo la ningifa David a kale e na ekwatafano lopofingo naJehova noku kale ‘omulumenhu a hokiwa komutima’ waJehova omolwaashi okwa li ha dilonga moule nokwe litula mo shi na sha noilonga yaYe nosho yo ekwatafano laye naYe. Mbela naave osho ho ningi ngaho?
Mbela naave oho linyengifwa u tange nou fimaneke Omushiti konima eshi wa konakona nawanawa oinima imwe oyo a shita? Mbela owa li ngoo nande onale u udite wa nanenwa kuJehova eshi wa li to dilonga kunghee ha ungaunga novanhu nosho yo kombinga yomaukwatya aye? Opo u dule okukala nolupandu li na sha noinima oyo, owa pumbwa okukonga efimbo nokukala poima pe limwenena opo u dilonge pamwe neilikano kEendjovo daKalunga nosho yo keshito laye. Okudilonga kwa tya ngaho otaku ku kwafele u shiive Jehova nawanawa nou kale u mu hole. Ovanyasha novakulunhu otava dulu okukala noufembanghenda wa tya ngaho. David okwa kala e na ekwatafano lopofingo naJehova okudja kounyasha waye. Otu shi shii ngahelipi?
David omuvaekwa
Eshi ohamba Saul ya li inai wana vali okuwilika oshiwana shaJehova, Jehova okwa li a lombwela omuprofeti Samuel a ti: “Fiyo onaini ho nyik’oluhodi omolwaSaul? Ame nde mu ekelashi a ha kale vali ohamba yOvaisrael. Yadifa oshanga yoye omaadi u ye. Ame ohandi ku tumu kuIsai Omubetlehem, osheshi movana vaye ovamati Ame nde lihoololela ohamba.” — 1 Samuel 16:1.
Eshi omuprofeti waKalunga a li a fika muBetlehem, okwa li a lombwela Isai a ifane ovanamati vaye. Mbela elipipo womuvo a li ta ka vaekwa kuSamuel a ninge ohamba? Eshi Samuel a mona Eliab, oshiveli shaIsai, oo a li e na ondjelo iwa, okwa li a diladila kutya: ‘Oye omuvaekwa waye.’ Ndele Jehova okwe mu lombwela a ti: “Ino tala olupe laye nomufika waye, osheshi Ame inandi mu hokwa . . . Osheshi hasho shi li ngaashi omunhu ta tale. Osheshi omunhu ta tale osho shokombada, ndelenee Omwene ta tale omutima.” Jehova ka li yo a hoolola Abinadab, Samma nosho yo ovamwainamati vane. Ehokololo ola twikila tali ti: ‘Samuel okwa pula vali Isai: Ovana voye ovamati ovo aveke ava?’ Isai okwa nyamukula a ti: “Onghelo [oyo] aike kai po natango, tala, oyo i li koufita weedi.” — 1 Samuel 16:7, 11.
Enyamukulo laIsai ola fa tali ti: ‘David otashi dulika haye wa hala.’ Molwaashi David okwa li munini kuvakwao noka li lela ta dana onghandangala ya fimana moukwaneumbo, okwa li a pewa oshilonga shokulifa eedi. Ndele oye a li a hoololwa kuKalunga. Jehova oha mono osho shi li momitima, nosha yela kutya okwa li a mona omaukwatya mawa momunyasha oo. Eshi Isai a tuma David e uye, Jehova okwa lombwela Samuel ta ti: “Fikama, u mu vaeke, osheshi oye nee ou. Opo nee Samuel a kufa oshanga yomaadi nokwe mu vaeka mokati kovamwaina vaye ovalumenhu, nOmhepo yOmwene ye uya muDavid kefiku tuu olo ndele ya kala muye.” — 1 Samuel 16:12, 13.
Ombibeli inai popya kutya eshi David a vaekwa okwa li e na omido ngapi. Ndele lwopokati opo, ovakulu vaye Eliab, Abinadab naSamma, ova li va ya metangakwaita naSaul. Ovamwainamati vakwao vatano otashi dulika va li vanini okuya metangakwaita olo. Otashi ulike kutya kava li natango va wanifa omido 20, omido odo da li hadi ningifa ovalumenhu va kale va wana okuya metangakwaita laIsrael. (Numeri 1:3; 1 Samuel 17:13) Osho otashi ulike kutya David okwa li omunyasha elela eshi Jehova e mu hoolola. Ashike otashi ulike kutya David okwa hangwa nale e na oupamhepo muwa. Nopehe na omalimbililo, okwa li e na ekwatafano lopofingo naJehova, olo la etifwa kokudilonga kwaasho a li e shii kombinga yaJehova.
Ovanyasha kunena ova pumbwa okuladipikwa navo va ninge ngaho. Ovadali, ohamu ladipike ngoo ovana veni va dilonge koinima yopamhepo, va kale ve na olupandu li na sha neshito laKalunga nokukonakona osho Ombibeli ta i ti kombinga yOmushiti? (Deuteronomion 6:4-9) Ovanyasha, mbela ohamu ningi ngoo ngaho kunye vene? Oishangomwa ya kanghamena kOmbibeli ngaashi Oshungonangelo no-Awake!b oya nyanyangidwa opo i mu kwafele.
Okwa li e na ounghulungu wokushika okahumbafeta
Ngaashi ashike omapsalme mahapu aDavid a popya kombinga yaashi a li omufita, okwa popya yo kutya okwa li ha shiki omusika. Oshoshili kutya kape na omusika kunena oyo David a li a shika eshi a li ta imbi omaimbilo oo mayapuki. Ashike otu shii kutya omutoti wao okwa li omushiki womusika a denga mbada. Molwaashi David okwa li e na owino wokushika okahumbafeta, osha li she mu ningifa a kufwe ko koufita a ka longele ohamba Saul. — 1 Samuel 16:18-23.c
David okwa likola naini owino oo? Otashi dulika omomukokomoko womafiku oo a kala moixwa eshi ta lifa eedi. Oshi li pandunge okwiitavela kutya nokuli naashi David a li omunyasha, okwa li ha imbile Kalunga omaimbilohambelelo taa di komutima. Komesho yaaishe oyo, Jehova okwe mu hoolola nokwe mu pa oshilonga molwaashi okwa li omudiinini noku na oupamhepo muwa.
Nonande oshitukulwa eshi osha kundafana shi na sha nonghalamwenyo yaDavid eshi a li omunyasha, okwa ka kala yo e na ekwatafano lopofingo naJehova eshi a kula. Ndele oikala oyo a li e na monghalamwenyo yaye aishe oi liwetikile meendjovo daye odo tadi ulike oimoniwa yaye yonale eshi a li moixwa muBetlehem. Diladila ashike keimbilo olo David a li a imbila Jehova a ti: “Ohandi dimbulukwa omafimbo onalenale, oilonga yoye aishe ohandi i shipulula, ame ndi shipaashipe okulonga kwoye akushe.” (Epsalme 143:5) Epsalme olo tali kumu omutima nosho yo makwao mahapu aDavid otaa dulu okutwa omukumo aveshe ovo va hala okuhokiwa kuJehova.
[Omashangelo opedu]
a Omamwangha a fa eimbi okuAssiria, oo nale a li haa monika muPalestina, oku na oupokati wondjudo yeekilograma 140 nohaa dulu okudipaa ovanhu noinamwenyo nomakasha ao manene. Moshitukulwa omo omwa li hamu kala mu yadi eenghoshi. Jesaja 31:4 okwa ti kutya nokuli ‘nongudu yovafita’ itai dulu okuta po “onghoshi onyasha” poshihakanwa shayo.
b Ya nyanyangidwa kEendombwedi daJehova.
c Omuyandjimayele omudiinini oo a li a popila David mouwa okwa ti yo kutya ‘omunongo mokupopya nokwa shitwa nawa nOmwene oku li pamwe naye.’ — 1 Samuel 16:18.