’Tatitusaarit pissatsingaarlutillu’
’Ersigeqinasigik, [Jehova] Guutersi tassaammat sorsukkumaartoq illersorlusi.’ — 5 Môrsase 3:22.
1. (a) Puilasuitsumi angalareeramik Israelikkut qanoq pissuseqarpat? (b) Taava Mosesip qanoq oqaaqqissaarpai?
ISRAELIKKUT ingerlaasianni pissanganangaartumik pisoqartussaalerpoq. Guutip inuiaqatigiissortai iluartut nunamut neriorsuutigisamut isaanissaminnut piareersartariaqalerput! Ukiut 40-t missaat Mosesip Israelikkut puilasuitsukkut angisuukkut siooranartukkut ingerlatippai. Maannali, Moabikkut nunaanni Jordanip kuussuata eqqaani, Guutip innuttai naggataarluni oqalugiarfigai. 120-nik ukioqarluni ’isai taartissimanngitsut, uummarissusiatalu qimanngikkaa’, nipikillisimanngilaq. Josuap, Mosesip kingoraartissaata, Israelikkullu tamarmik Jehovap inatsisaanik Mosesip sunniinertuumik nassuiaaneri nunalu pigiartorlugu isaanissaanni tatitoqqullugit kimittuumik oqaaqqissaarinera tusaramikkik pissangassutigisimassavaat. — 5 Môrsase 1:1-5, 19, 21, 29, 30; 3:22; 31:6, 7, 23; 34:7.
2. Pisimasunik tamakkuninnga allassimasut ullumikkut uatsinnut ilinniutissaasut qanoq nalunngissinnaavarput?
2 Ukiut 3500-t matuma siornatigut pisimasut inuiaat oqaluttuarisaanerannut ilaallutik allamik pingaaruteqanngillat? Naaggarluinnaq! Apustili Paulusip oqaluttuuppaatigut: ’Siornagummi allassimasut tamarmik allassimapput uatsinnut ilinniutissaallutik nerioqqulluta erinitsannata allakkallu tuppallersaatigalugit.’ (Rûmamiut 15:4) Oqaluttuamut tamatumunnga illua-tungiliuttutut ullumikkut pisimasut assersuunneqarput. Ullumikkut anersaakkut sorsunnissamut nakussatsissinnaavaatigut. Aammattaaq ’uatsinnut pissutsit aaqqissuussaanerata naggatissaanik angumerinnittunut mianersoqqussutaavoq’, Satanimit napititaanaveersilluta. — 1 Korintumiut 10:11, NW; 1 Pîtruse 4:7.
Josuap nakuussutsi sumit pivaa?
3, 4. (a) Suna pissutigalugu ersisuissuseq ineriartortittariaqarparput? (b) Qanoq ililluta taamaaliorsinnaavugut?
3 Ungasinngitsukkut Guutip innuttai Jehovap pissutsinik aaqqissuussineranut nutaassamut ingerlaassapput. Silarsuarmi pissamaartussat eqqarsaatigalugit ersisuissuseq ineriartortittariaqarparput. Qanoq ililluta taamaaliorsinnaavugut? Josua nunamut neriorsuutigisamut isernissaminut piareersaammat, Guutip unnersuuppaa oqarluni: ’Tatitusaarit pissatsingaarlutillu, inatsisit Mosesip kiffama ilinnut inassutigisai iluunngaasa maleruaqqissaarlugit; tassannga saqinnaveerit talerpiulluunniit tungaanut saamiulluunniit tungaanut, sianisuutut iliorsinnaaqqullutit ingerlavigisassanni tamani. Inatsisit tamakkua allassimaffiat qanernit nigussanngilaq, eqqarsaatigissavalli ullukkullu unnuakkullu, tassani allassimasut tamaasa maleruaqqissaaqqullugit; taavami pilluarumaarputit aqqutigisassanni, taavalu sianisuutut iliorumaarputit.’ — Jôrsua 1:7, 8.
4 Tassa aqqutissaq! Bibeli ullut tamaasa atuartaruk. Guutip uatsinnut inatsisai tassaniipput. Eqqarsaatigeqqissaartaruk. Unnersuussutit maleruartakkit. Silarsuarmut nunap piinik pingaartitsivallaartunik kanngunartuliorajuttunillu inulimmut avatangiisigisannut sangutinnaveerit. Qanorluunniit pissuseqaraluaruit sianisuutut iliortarit. Eqqortumik ilisimassut anersaakkullu paasinninneq Guutip oqaasianik atuaqqissaartarnikkut pisatit maleruakkit. Allanut oqaluutigisakkit. Taamaalioruit aamma Jehova tatigigukku ’tatitusaarsinnaassaatit pissatsingaarlutillu sianisuutullu iliortassaatit’. — Naleqqiukkit Tussiaat 1:1-3; 93:5; 119:165-168.
5. (a) Josuatut, ullumikkut oqaluussisartut inuusuttut qanoq iliorlutik nakussatsissinnaappat? (b) Ullumikkut Nalunaajaasut inuusuttut anguniagaq nersornartoq suna anguniarsinnaavaat?
5 Josua ’inuusuttuuneraniilli Mosesip kiffaraa’. (4 Môrsase 11:28, NW) Qularnanngitsumik taanna qanittumik ilagisaramiuk anersaakkut Josuap nakussatsissutigisimassavaa. Taamatut ullumikkut oqaluussisartut inuusuttut nakussatsissinnaapput angajoqqaatik, pionerit, sivisuumik nalunaajaasuusimasut, Jehovallu kiffai ilumoortut tunniulluinnartut allat suleqatigisarunikkit. Illumit illumut nalunaajaallutik aallussilluartut taamaattut angalaqatigisarunikkit inuusuttortatta nuannaarutigisinnaavaat inersimassummullu ineriartuutigisinnaallugu oqaluussinermilu siumukarumanissaminnik kajumississutigisinnaallugu. (apustilit suliait 20:20, 21; Isaia 40:28-31) Nalunaajaasut inuusuttut pitsaanerusumik anguniagaqarsinnaanngillat kisianni Jehovap naalagaaffia pillugu allamik atorfeqaratik oqaluussisartuunissaminnik! — Tussiaat 35:18; 145:10-12.
6. Amalekikkunnik saassussinermini Josua qanoq uatsinnut maligassiuiva?
6 Amalekikkut sorsuffigiartoqqullugit Mosesip aallartimmani ’Josua taamaaliorpoq soorlu Mosesip oqaakkaani’. Naalappoq; taamaakkami ajugaavoq. Uaguttaaq Jehovap qutsissisitaanissaanut peqataassaagut sorsunnermi ilitsersuutit Jehovap peqatigiissortaasigut tutsiuttartut peqqissaartumik maleruartarutsigit. Jehovap Moses peqquaa Amalekikkunnut ajugaatitsinini eqqaasassanngorteqqullugu allakkanut allaqqullugu Josuamullu atuffassissutigeqqullugu. Qularnanngitsumik Jehovap ajugaatitsinera Josuap angisuunngorteqqissimassavaa allanut oqaluutigisarlugu. Taamatut uagut Naalakkap kisimi Naalagaasup Jehovap suliai angingaartut ilisimaneqartissinnaavavut, ’ullussaalu akiniaaffik’ ajortunut nalliutikkumaagassaa nalunaarutigisinnaallugu. — 2 Môrsase 17:10, 13, 14; Isaia 61:1, 2; Tussiaat 145:1-4.
7, 8. (a)Kana’animit uteramik Josuap Kalebillu isumalluarnertik qanoq ersersippaat? (b) Taamani pisimasut sulissutigalugit Jehovap qanoq iliorneri qanoq mianersoqqussutaallutillu kajumissaataappat?
7 Naggueqatigiinni siulersuisut ilaannik aqqaneq-marlunnik nuna neriorsuutigisaq alapernaarsoriartoqqullugu aallartitsigami, Mosesip Josua taakkununnga ilaatippaa. Uteramik alapernaarsuisut ilaasa qulit Kana’animiunik ersingaarnertik ersersippaat, inuillu kimigiiserfigaat Ægyptenimut uterniarnissaminnut ilanngutitsiniaqqullugit. Josuali Kalebilu nakimaatsumik nalunaarput: ’Jehovap iluarigunisigut nunamut taassumunnga pisikkumaarpaatigut uatsinnullu tunniullugu nuna immummik tungusunnitsuummillu kuuttoq. Kisiannimi Jehova naalakkumajunnaarnaveersiuk, taava nunap inui ersigissanngilasi, taakku nerisassannguatut iliumaaratsigik. Tatigisaarupput, uagulli Jehova ilagaarput; ersigeqinasigik.’ — 4 Môrsase 13:1-imiit 14:38 ilanngullugu.
8 Israelikkulli katersaarsuit naammagittaalliortuarmata Jehova akuliuppoq Israelikkullu ersisuut taakku ukiut 40-t puilasuitsumi angalaartussanngortillugit. Kaleb Josualu taassanngikkaanni angutit sorsuttartut tamarmik toqupput nuna neriorsuutigisaq angumerinagu. Uatsinnut ullumikkut inuusunut mianersoqqussutaalluarpoq! Jehovap aaqqissuussineri naammagittaalliuutiginaveertigit. Nalunaajaanitsinni oqaluussiffigiuminaatsunik naapitaqaraangatta allaat, tatitusaarta pissatsingaarlutalu inuit illuini pulaartarlugit naalagaaffimmik tusarliussaq inuussutaasoq oqaluussissutigalugu. Ullumikkut tunussisutut iliornaveerta, taakkumi inuit tutsaanni nalunaajaajumanatik qatanngutitik mamarlerumaneruvaat silamiullu — tassa assersuutikkut Ægypten — ileqqoqatigeqqillugit uteriarlutik. — 4 Môrsase 14:1-4, 26-30; Lúkarse 12:45, 46; naleqqiukkit apustilit suliait 5:27-29, 41, 42.
Jehovap aqqa salliutitsigu!
9. Atertaani naapertorlugu Josua qanoq iliorpa?
9 Bibelimi alapernaarsuisuutitat aqqaneq-marluusut taaneqarnerisigut Josua taaneqarpoq Hosjea, isumaqartoq „Annaassut“. Tassanili allassimavoq: ’Hosjeali Nunip ernera Mosesip Josuamik [tassa: „Jehova annaassutaavoq“] atserpaa.’ Suna pillugu Jehovap aqqa Mosesip taamaalilluni erseqqissarpaa? Atip tamatuma qutsissisinneqarnissaanut Josuap kiffartuuteqarnera pissutaavoq. Inassummik Mosesip kingusinnerusukkut Israelikkunnut erseqqissagassaanik maleruaanissamut Josua inuutilluni maligassiuivoq. Inassut imaappoq: ’Jehova Guutit asassavat uummatikkut iluunngarlutit tarnikkullu iluunngarlutit nukinnillu tamanik.’ Taamaaliornermini immikkut pisinnaatitaaffigaa takutillugu ’Jehova annaassutaasoq’. — 4 Môrsase 13:8, 16; 5 Môrsase 6:5.
10. (a) Jehovap aqqa illit qanoq pingaaruteqartippiuk? (b) Jehovap Josuamut oqaasii uagut qanoq pissatsissutigisinnaavavut?
10 Uaguttaaq Jehovap aqqa erlinnangaartutut tamanillu unnersiutigisariaqartutut isiginnginnerparput? Aqqa unnersiutigisariaqartoq isumaqarpoq „Pinngortitsivoq“ neriorsuutiminik naammassinnilluni. Naalagaaffimmut atatillugit neriorsuutaasa ila uummatikkut kissaallannassusii! Josuatut aallussilluartigaluta Jehovap aqqa siunertaalu angisuunngortikkumassavavut pissutsinik aaqqissuussineranik nutaamik minguitsumik naapertuilluartumillu neriugisaqarusuttut tamarmik tutsaanni. Ulluni erloqinartuni makkunani Jehovap Josuamut oqaasii makku nakussatsissutigisinnaavavut: ’Peqqunnginnerikkit: tatitusaarit pissatsillutillu, siooranak annilaarnatillu, Jehovap Guutivit najormatit ingerlavigisassanni tamani?’ — Jôrsua 1:9.a
11. (a) Jesus qimusserluni Jerusalemimut isermat, aqqata isumaa qanoq ersersinneqarpa? (b) Jehovap aqqa Jesusip qanoq isigaa, suullu tamanna takutippaa?
11 Ateq Josua, imaluunniit Jehosjua, grækerisunngorlugu tassa Jesus, aamma isumaqartoq „Jehova annaassutaavoq“. Jesus Kristus aqqutigalugu Jehovap inuiaat annassuteqartippai. Ukiumi 33-mi u.n.a.k. siutitooq qimusserfigalugu Jesus Jerusalemimut isermat, inuppassuit torlulaarput oqarlutik: „Annaatsigut! Pilluarli Jehovap aqqani tikiuttoq!“ (Mákorse 11:9, NW; Saggaria 9:9) Josuamut illua-tungiliuttutut Jesus ’uatsinnut maligassaqartitsisoq’ assersuunneqarpoq ilumoortoq. (1 Pîtruse 2:21) Josuatut Jehovap aqqa Jesusip erligaa qutsissisillugulu. Ajoqersukkani ilagalugit naggataarluni qinugami Guutip aqqa marloriarlugu erseqqissarpaa, oqarluni: ’Inuit uannut tunniussatit silamiunit qinikkatit aternik nalujunnaarsippakka; . . . Aqqillu taakkununnga nalunaarpara nalunaaqqikkumaarlugulu, uannut asannissutsit taakkunaneeqqullugu, uangalu taakkunaneeqqullunga.’ (Juánase 17:6, 26) Immikkut pisinnaatitaaffitta ila angissusia ateq taanna allanut nalunaarsinnaagatsigu!
12. Ullumikkut suliassat angingaartut suut ilimagaavut, sunalu pillugu?
12 Josuap unneqqarissumik siulersuisuunera pillugu Bibelimi oqaluttuaq atuartillugu, eqqarsaatigisinnaavarput Josuap annerup, Jesus Kristusip, ullumikkut Guutip innuttai siulersorai. ’Jehovap ullua’ qutsissisinneqarfissaa qanillivoq. Pissutsinik aaqqissuussinermik nutaamik naapertuilluartumik ullup tamatuma kingornatigut atuutilerumaartussamik neriorsuutaata eqquunnissaa kipilluta erinigaarput! (2 Pîtruse 3:10-13, 17, 18) Taamaattumik isumalluarluta Jehovap suliassai angingaartut, Josua aqqutigalugu suliarisimasaanit annerungaartut allaat, qilanaaraavut.
Jehovap Jordanimi tupinnartuliornera
13. (a) Israelikkut Jordanip kangimut sineriaaniikkamik sumik ajornarluinnartutut isumaqarfigineqarsinnaagaluartumik pissuseqarpat? (b) Israelikkut naalakkamik qanoq akilerneqarpat?
13 Ukiumi 1473-imi u.n.a.s. katersuiffiup naligaa, Jordanillu kuussua ulinngavoq. Qanoq ilillutik tarnit arlalinnik millionillit, utoqqaat inuusuttullu, angutit, arnat meeqqallu, kuussuartorujussuusukkut ingerlatinneqarsinnaappat? Taamaallaat Jehovap Josua peqquaa: ’Maanna pikigit, Jordan manna ikaarlugu, illillu inuiaallu uku iluunngarmik.’ Taava inuit Josuamut oqarput: ’Suut tamaasa uatsinnut inassutigisatit naammassiumaarpavut.’ Israelikkut pikipput. Palasit siulliullutik ingerlaarput angerutsip illerfia, peqqissaartumik uligaasoq Jehovallu najuunneranut assersuutaasoq, ersullugu. Taava Jehova ’akornanni tupinnartuliulerpoq’, ’illerfimmillu ersuttut Jordanimut pimmata, palasillu illerfimmik ersuttut isigaat erngit killingannut misuleriarmata . . . taava erngit pavannga kuuttut unipput’. Erngit samunga kuuttut ’nungujartorlutik kipipput’, Immap Uummaatsup tungaanut kuuinnarlutik, ’inuillu ikaarput’. (Jôrsua 1:2, 16; 3:5-16) Tupinnartuliap ila angissusia!
14. Tamatumunnga illua-tungiliuttutut assersuuneqartumik ullumikkut sumik pissuseqarpa, nalunaajaanerullu suna kinguneraa?
14 Jordan kuussuartorujussuusoq illua-tungiliuttutut assersuutaavoq inuiannut amerlasoorpassuarnut maanna Harmagedonimi suujunnaarsitaanissaminnut siumuinnaq ingerlaartunut. (Naleqqiukkit Isaia 57:20; sarĸúmersitat 17:15.) Maanna inuiaat aserorfimmut nakkarnissaminnut ikaarsaalermata Jehovap innuttani, 3.000.000-inik amerlassuseqalersimasut, Guutip innuttaasut Josuap ingerlaqatigisaasut amerlatigisut, pissatsippai. — Naleqqiuguk Hâpakuk 2:3.
15. (a) Taamanikkut palasit ersisuillutik iliorsimanerat ullumikkut sumut assersuutaava? (b) Taamanikkut kikkut ’amerlangaartunut’ assersuutaappat?
15 Israelikkut qassiinik millionillit kuup kuuffigigalua ikaartillugu, ’palasit Jehovap angerusiata illerfianik ersuttut panertumi qeqarput Jordanip qeqqani aalajaallutik’, assersuutaallutik Jehova Guutip pisimasunut akuliunneranut. (Jôrsua 3:17) 1919-imi nalunaajaasorpannguit tanitaasut tatituumik „erngit“ inuiaajusut saannut sassarput. 1922-mi kajumissaarut ’kunngi naalagaaffialu nalunaarutigisigit, nalunaarutigisigit, nalunaarutigisigit’ nakimaatsumik ilassivaat, oqarlutillusooq: ’Tassaavunga, aallartinnga.’ Jehovap taakku qularunnaarsippai: ’Imersuaq ikaarukku aapparissavakkit, sarfarnerisalu supputissanngilaatsit.’ 1931-mi ataqqinartippai taaguummik Jehovap Nalunaajaasuinik taaguuteqalersikkamigit. (Isaia 6:8; 43:2, 12) Jordanip akianut ikaartut ilagisimassavaat Israelikkut Levikkuunngitsut aammattaaq ’ilaaniartorpassuit’ Israelikkuunngitsut Moses ilagalugu Ægyptenimit aallartut kinguaavi. Taamatut ullumikkut Guutip aaqqissuussaaneranut nutaassamut ikaartut ilagaat ’amerlangaartut’, anersaakkut katersat palasiusut sinneruttut ’aalajaallutik saqinnaveerlutik’, uppernermikkut maligassiuillutik. — 2 Môrsase 12:38; sarĸúmersitat 7:9; 1 Korintumiut 15:58.
Tupinnartuliamut eqqaassutissiaq
16. (a) Jordanimi tupinnartuliaq qanoq eqqaamaneqaatissinneqarpa? (b) Taamaakkami, Jehovap ullumikkut suliaasa angingaartut qanoq pineqarumaarnissaat ilimanarpa?
16 Jordanimi tupinnartuliani Jehovap eqqaamaneqaatissippaa, peqqusigami angutit aqqaneq-marluk, Israelikkut naggueqatigiissortaasa sinniisigisaasa, ujaqqat aqqaneq-marluk kuup kuuffigigaluanit tigussagaat kuussuullu kimmut sineriaanut Gilgalimut ilissagaat. Ujaqqat taakku Jehovap aqqanut suliaanullu angingaartunut ataavartumik eqqaassutissaasussaapput. Israelikkut kinguaavi oqaluttuunneqassapput eqqaassutissiap tamatuma siunertarigaa ’inuiaqatigiinnut nunamiittunut tamanut Jehovap assai ilisareqqullugit pissaasut, Jehova Guutersi mianereqqullusiuk ullut nungullugit’. (Jôrsua 4:1-8, 20-24) Ukiuni nutaanerusuni, naalakkersuinerup upperisarsiornerullu tungaatigut pisortaasut naak sakkortuumik saassussigaluartut, Jehovap innuttaminik sernissuinermigut suliai angingaartut eqqaassutissaapput innuttaminik ilaginninneranut. Qularnanngitsumik aterminik qutsissisitsinermigut suliai angingaartut pissutsinik aaqqissuussinissaani nutaassami soraajuitsumik eqqaamaneqaatissinneqassapput. — sarĸúmersitat 12:15, 16; Tussiaat 135:6, 13.
17. (a) Eqqaassutissiaq aamma suna Josuap nappartippaa? (b) Nalunaajaat tamatumunnga assingusoq suna inuiaat ullumikkut arajutsisinnaasimanngilaat?
17 Aappassaanik eqqaamaneqaatissinneqarnissaa naleqquppoq: ’Ujaqqanillu aqqaneq-marlunnik Josua nappartitsivoq Jordanip qeqqani, palasit angerutsip illerfianik ersuttut isigaasa tummarfianni, tassaniittuarpullu ulloq manna tikillugu.’ Palasit kuup kuuffianit majuarmata erngillu sapusigaasut Jehovap kooqqissimmagit, erngit ujaqqat eqqaassutissaasut qarsuppaat. (Jôrsua 4:9) Taamanerniilli erngit ujaqqat taakkua tassaniinnerat arajutsisinnaanngilaat. Taamatut ullumikkut, inuiaat Harmagedonimut, ’Immatut Uummaatsutut’ ittumut, sukkanerujartuinnartumik nakkaarrapput. Kisianni silarsuarmiut arajutsisinnaanngilaat nalunaajaatit Jehovap Nalunaajaasuisa silarsuarmi tamarmi qaleriississimasaat ’anersaaq ataaseq aalajangerfigalugu tarneqatigiillutillu assorooqatigiillutillu tusagassamut nuannersumut upperneq pillugu’. (Filípimiut 1:27, 28) Nalunaarutigineqarsimasut takutippaat 1986-ip tungaanut ukiuni qaangiuttuni 67-ini Nalunaajaasut atuakkat atuagaaqqallu 570.000.000-it atuagassiallu Napasuliaq Alapernaarsuiffik Vågn op!-ilu 6.400.000.000-init amerlanerusut, aammalu naqitigaaqqat amerlasoorpassuit nunarsuarmi tamarmi tuniniagassaasut naqitertissimagaat — ilumut nalunaajaataapput angisoorujussuit!
18. (a) Ullumikkut katersat palasiusut pissutsitik suut ersersippaat? (b) Guutip innuttaasa tamarmik suna qiimmassaatigaat?
18 Nuannaarsinnaavugut ukioq manna 1987 tikillugu nalunaajaaneq ingerlaannarmat. Guutip peqqusaanik naammassinninneq suliassaavoq assoroornartoq, soorlu angutit aqqaneq-marluusut tamarmik immikkut ujaqqamik ersummata Gilgalimullu ungasissumut nammallugu. Guutilli innuttaasa ullumikkut inuusut isuma aallarniisuni pingaarnerutinneqartartoq nuanningaartoq ataasioqatigiissutigaat, tamannalu qiimmassaatigigamikku ’tatitusaarsinnaapput pissatsingaarlutillu’. — Tussiaat 27:14; 31:24; Sivfânia 3:9.
19. Josuap ulluini pisimasut allat eqqarsaatigalugit, suna qularissanngilarput?
19 Josuap ulluini pisimasut allat siumukartuarnissatsinnut kajumissutigissavavut, qularinnginnatsigu Jehova innuttani pillugit tupinnartulioqqikkumaartoq. Tamakkua ilaat ilanngussami tulliusumi oqaluttuarineqassapput. (wD 15/12 86)
[Quppernerup ataani ilanngussaq]
a Asher Goldenberg Versemål og deres betydning i Bibelen-imi (epræerisut) allappoq naalaffiup siulliup nalaani inuit atii tallisinneqartartut tetragramip (tassa atip sisamanik naqinnillup) ilaata ilanngunneqarneratigut, Jehovamut ilumoorneq takutinniarlugu. Oqarpoq: „Pentateuch-imi (tassa Mosesip allagaani tallimaasuni) Hosjea ben-Nunip aqqa Mosesip ’Jehosjua’mut allanngortippaa alapernaarsuisunngortikkamiuk; taamaalilluni siumut paasivaa [Josuap] [Jehova] ilumoorfiginngitsuussanngikkaa.“ (Youngs Analytical Concordance to the Bible, qupp. 391.)
Josuap ulluini pisimasut eqqarsaatigalugit —
□ Suna pillugu tamakku inuiaat oqaluttuarisaanerannut ilaaginnartutut isumaqarfigineqassanngillat?
□ Qanoq ililluta tatituneq anersaakkullu nakuussuseq ineriartortissinnaavavut?
□ Josua uatsinnut qanoq maligassiuilluarpa?
□ Sutigut Josuamut illua-tungiliuttutut Jesus assersuunneqarpa?
□ Jordanimi pisimasunut sunut illua-tungiliuttutut ullumikkut piumaartussat suut assersuunneqarpat?