Mulangidi KIDIDI KYA KUBHAKA MADIVULU MU INTERNETE
Mulangidi
KIDIDI KYA KUBHAKA MADIVULU MU INTERNETE
Kimbundu
  • BIBIDYA
  • MADIVULU
  • YÔNGE
  • w11 7/1 jimb. 4-6
  • Athu A Bhanga Ioso Phala Ku Bhuisa O Uadiama

O vidyu iwasolo seku luwa.

Tuloloke, kwamoneka kibhidi mu kujikula o vidyu.

  • Athu A Bhanga Ioso Phala Ku Bhuisa O Uadiama
  • O Mulangidi—2011
  • Tudyambu
  • Milongi Yadifu
  • Kikanenu Kia Makutu Kia ku Kuatekesa o Athu Oso ku Kala ni Jimbote
  • O Kuila o Ndunge a i Xana Marshall —Ia Tena o ku Bhuisa o Uadiama?
  • Mukonda Diahi o ki Kuatekesu kia Jixi Jengi, ki Kia Bhuisa o Uadiama?
  • O Kima ki Bheka o Uadiama
  • Ibhuidisu ia Bibidia io Tambuijile
    O Mulangidi ua ku di Longa—2015
  • Njimbu Iambote Phala O Jingadiama
    O Mulangidi—2011
O Mulangidi—2011
w11 7/1 jimb. 4-6

Athu A Bhanga Ioso Phala Ku Bhuisa O Uadiama

O JIMVUAMA ja bhuisa kiá o uadiama uâ. Maji o nguzu iene mu bhanga athu phala o ku bhuisa o uadiama ku mundu uoso, iene mu lueza. Mukonda diahi? Mukonda o jimvuama, ka mesena kuila athu a mukuá a kala uá jimvuama, mba a kala ni fuma kála ene. O Sobha Solomá mu Izalaiele iokulu, ua soneka: “Anga ngi lunguluka dingi, hé ngi tongolola o kubhondeleka ni kutatesa kuoso kuala mu kubhanga athu kulu-dia-mundu; anga ngi mona o masoxi ma ió oso a a tatesa, ni masoxi ma iá oso a kambe uoso u a konda o malamba; o kusuína kuala ku mbandu ia atatexi.”—Ndongixi 4:1.

O kuila o jimvuama ni jinguvulu a tena o ku bhuisa o uadiama uoso ku mundu? Solomá ua soneka: “Nga tonginina ku ikalakalu ioso iene kubhanga athu kulu-dia-mundu, nga i mono kuila ioso muene kingoho ni lamba dia muxima. O kia bhengalala, kia bhengalala kiá muene, kene ku ki iukisa dingi.” (Ndongixi 1:14, 15) O ku xinganeka mu nguzu iene mu bhanga lelu phala ku bhuisa o uadiama, kilondekesa o kidi kiki, kia zuela Solomá.

Kikanenu Kia Makutu Kia ku Kuatekesa o Athu Oso ku Kala ni Jimbote

Ku hama 19, saí jixi a bhongolola jimbongo javulu, mukonda dia ji fabrika, ni mauenji, saí jinguvulu ja thandanganhele kiavulu ni uadiama ua mu moneka ku mundu. O kuila o jimbongo ja ngongo eji tena ku ji uana kiambote?

Saí athu a banza kuila o unguvulu ua ku tumina mu kisangela, (Socialismo) mba o unguvulu ua ku tumina, (Comunismo), u tena ku bhangesa kuila athu oso a sokela mu jimbongo, ni ku uana kiambote o jimbongo. O jimbongo akexile mu ji uana kiambote, maji kiki kia ibhila o jimvuama. Maji o akua ku tumina mu kisangela, amba kuila: “Kala muthu u tambula mu uhete uê, kala muthu u tambula ia bhindamena” athu enioso a xikina o ndunge íii. Athu avulu a kingile kuila athu enioso a xikina o unguvulu ua ku tumina mu kisangela, phala o mundu u kala kididi kiambote phala athu oso. O jixi ja mukuá ja umvuama a xikina o unguvulu ua kisangela phala mbote ia athu a tungu-mu, mu ku a kanena o ku a tambula konda, “tundé mu ku a vuala, katé mu kufuá kuâ.” Ene ambe kuila a tena ku zubha o uadiama ua kexile mu talesa hadi ku akua ixi iâ.

O unguvulu ua ku tumina mu kisangela, ki uene mu tena ku kumbidila o kikanenu kia bhange kia ku bhuisa o uadiama. A mesenene kuila o athu a kalakala phala ku kuatekesa o ixi, mu veji dia ku mesena ngó o mbote iâ, ki kia di kumbidila. Saí Jimvuama ka uabhela ku bhana o jingadiama, mukonda o ku bhana ku jingadiama kia a bhangesa ku kala a monha, ka mesena dingi ku kalakala. O mak’â Nzambi alondekesa o kidi kiki: “Kidi bá! Mu ngongo kana-mu muthu ua iuka u bhanga ngó mbote mu mbote anga u kamba kuta kituxi. . . . O Nzambi, muthu ua mu bhange ni kuiuka, maji o muene-phe ua di funhina ndumba dia ima iaiibha.”—Ndongixi 7:20, 29.

O kidielelu kia mukuá, athu akexile mu k’ixana, Nzoji ia akua América—o nzoji ia kuila athu oso a tena ku kalakala phala ku kala jimvuama. Ku mundu saí jixi a solo o unguvulu ua athu, (Democracia) o ufolo mu ku bhanga o uenji, kia bhangesa o ixi ia Estados Unidos ku kala mvuama. Maji ko jixi joso eji katula mbote ku nzoji ia akua América, mukonda o jimbongo ja América do Norte, ki jijila mukonda dia ndunge iâ. O jimbongo ja ngongo (recursos naturais), ni uenji ua kexile mu bhanga ni jixi jengi, ia a kuatekesa kiavulu. O ku bhanga kiki, ki kua a bhekela ngó umvuama, maji kua bhekela ué uadiama ku akuâ. O kuila o jixi jene ni jimbongo javulu a tena ku a suínisa ku kuatekesa o jixi jene ni uadiama?

O Kuila o Ndunge a i Xana Marshall —Ia Tena o ku Bhuisa o Uadiama?

Kioso kiabhu o Ita ia Kaiiadi ia bhiti ku Mundu uoso, ku Europa kuexile nzala iavulu, athu avulu akexile mufuá ni nzala. O unguvulu ua América ua thandanganhele kiavulu ni athu a tokalele ku unguvulu ua ku tumina mu kisangela mu Europa. Kienhiki mu mivu i uana, ua bhana kitadi kiavulu phala ku kuatekesa o ji fabrika, ni idima, phala o jixi ja xikana o ukexilu ua unguvulu ua América. O jixi ja Europa ja xikina, a bhange o Ndunge a ixana Marshall, o athu a i uabhela kiavulu. O ndunge ia Estados Unidos, a i xikana ku Europa Ocidental, kiki kia a kuatekesa ku sosola o uadiama. O kuila o ndunge íii, ieji kuatekesa o ku bhuisa o uadiama ku mundu uoso?

Mukonda dia ku a kuatekesa ku Ndunge ia Marshall, ia bhangesa o unguvulu ua América ku kuatekesa o jixi ja kexile ni uadiama ku mundu uoso, a kuatekesa ku idima, ku kala ni jinzo ja ku saka, ni ji xikola, ni makalu. O ixi ia Estados Unidos, a mesenene ku katula mbote mu kikuatekesu kiki, kiene kia a bhangesa ku bhanga kiki. O jixi ja mukuá a mesenene ué ku kuatekesa o jixi jengi. Mu ku bhita makuinhi a samanu a mivu, ni ku zanga kitadi kiavulu, mu ndunge ia Marshall, ene ka tena ku a kuatekesa. Saí jixi akexile jingadiama a kituka jimvuama, bhenge-bhenge ku Ásia Oriental. Maji saí jixi, a tambula o kikuatekesu, maji né kiki ana-ndenge avulu ene mufuá, kua kambe ji xikola, saí hanji jixi athu a mufuá ni uadiama.

Mukonda Diahi o ki Kuatekesu kia Jixi Jengi, ki Kia Bhuisa o Uadiama?

Mukonda o ku kuatekesa o jixi muene o uadiama, kia beta ku bhonza, o ku kuatekesa o jixi mua bhiti o ita, ndenge. Ku Europa kua kexile kiá ji fabrica, uenji, ni makalu. Maji kindala kua bhingi dingi kikuatekesu. Saí jixi ene ni uadiama né muene se a tambula kikuatekesu, kála o ku a kuatekesa ku tunga ikoka, ji xikola, jinzo ja ku saka, athu a-nda kala hanji ni uadiama, mukonda o jixi jenhojo kala ni ikalakalu, jimbongo ja ngongo, ka tena ku bhanga uenji mu jixi jengi.

O uadiama maka a bhonzo ku a tendela. Mu kifika, o uadiama ubheka uhaxi, o uhaxi u bheka uadiama. O ku zetuka ku bhangesa o ana-ndenge ku kata, kioso kia-nda kula, ene ka-nda tena ué ku dikila o tuana tuâ. O jixi jene ni jimbongo javulu, kioso kia “kuatekesa” o jixi jene ni uadiama ni kudia kuavulu, o idimakaji ia ixi ienioió, ni akua uenji, ka kala dingi ni ikalakalu, kiki ki bandekesa dingi o uadiama. O ku tumikisa o kitadi ku jinguvulu ja jixi ala ni uadiama, kuene mu bheka maka a mukuá: O kikuatekesu kia bhana ki bhangesa o athu ku nhana, o ku nhana-phe ku bandekesa o uadiama. Mu kidi o kikuatekesu kia bhana ku jixi kuala o uadiama kiene mu lueza, mukonda ene ka tena ku bhuisa o kima ki bheka o uadiama.

O Kima ki Bheka o Uadiama

O uadiama uonene u moneka kioso o jixi, ni jinguvulu, ni athu, a mesena ngó o mbote iâ. Mu kifika, o jinguvulu ja jixi jene ni jimbongo, ka bhana valolo mu ku zubha o uadiama ku mundu, mukonda ene a thandanganha ngó ni mbote ia ió a a solo, phala ene ku zediua. Ene a fidisa o idimakaji ia jixi ja uadiama, phala ka sumbise o idima iâ ku jixi ja umvuama, phala o idimakaji ia jimvuama a tene ku sumbisa kiambote o uenji uâ. O jinguvulu ja jixi ene mu kuatekesa o idimakaji a jixi jâ, phala ku sumbisa o uenji uâ ku jixi ja uadiama.

Mu kidi o kima ki bheka o uadiama—o ukexilu ua athu, ni ua jinguvulu ku mesena ngó o mbote iâ—mu ima i bhanga o athu. O Solomá ua soneka: “Muthu u kala mu kutumina mukuá phala ngó ku mu sengulula.”—Ndongixi 8:9.

Kienhiki-phe, kidielelu kiahi ki tuala nakiu kia-nda bhuisa o uadiama? O kuila saí nguvulu u tena ku bhuisa o ukexilu ua athu ua ku mesena ngó o mbote iâ?

[Kidikisu ku bandu 6]

Kitumu Kia ku Bhuisa o Uadiama

Jihova Nzambi, ua bhana kitumu ku kifuxi kia Izalaiele m’ukulu, se a belesele o kitumu kiki, keji kala ni uadiama. O Kitumu kiambele kuila, muiji uoso ua tokalele ku diembu dia Levi, ua tokalele ku tambula kibhela. O kibhela kiki kia tokalele ku muiji, kiexile ki kuatekesu kia muiji, mukonda o muthu u ki sumba, ka tokalele ku kala na-kiu ku hádia ni hádia. Mu ku bhita 50 a mivu, o kibhela kioso kia tokalele ku ki vutula kua ngana iê. (Ijila 25:10, 23) Se o muthu u mesena ku sumbisa o kibhela kiê, mukonda dia ku kata, izulukutu, mba umonha, a tokalele ku mu vutuila-kiu se ku futa kima ku muvu ua Njubileu. Mu ku bhanga kiki, se-ku muiji ueji kala ni uadiama.

Nzambi mu henda iê ua bhana Kitumu, se muthu u tala hadi, ua tokalele ku di sumbisa mu ubhika. Muéne ueji tambula o kifutu kiê ande dia ku zubha o kikalakalu kiê, phala ku futa o makongo mê. Se ka tenene ku di katula mu ubhika, ku muvu ua kasambuadi, a tokalele ku mu bhana ufolo, ni ku mu bhana jimbutu, ni ibhaku phala ku kalakala dingi ku mábhia. Lua kamúkua, se o muthu uala ngadiama u sobha kitadi, o Kitumu kia fidisile o akua Izalaiele ni mukua, ku bhinga kitadi kiavulu. O Kitumu kia mbele kuila, o athu ka tokalele ku katula o idima ioso mu mábhia, phala o jingadiama ku tena-uâ ku bhongolola-ku kima. Kienhiki ki kueji kala mukua Izalaiele ueji bhinga jimola. Matendelelu 15:1-14; Ijila 23:22.

Maji o musoso ulondekesa kuila saí akua Izalaiele exile jingadiama. Mukonda diahi-phe? Mukonda akuâ ka belesele o Kitumu kia Jihova. Kála kiene mu bhita mu jixi joso, o athu akexile ni mábhia a kituka jimvuama, o a kambele o mábhia a kituka jingadiama. Maji mu Izalaiele muexile uadiama mukonda saí iá a xibhakele o Kitumu kia Nzambi, a diangele ku ta o ibhindamu iá ku pholo, o ia akuâ kana. Matesu 22:37-40.

    Madivulu Muoso Kimbundu (2008-2025)
    Kutunda
    Kubokona
    • Kimbundu
    • Kuwanena akwenu
    • Yakuwabhela
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ijila
    • Kikutu Kyetu
    • Definições de privacidade
    • JW.ORG
    • Kubokona
    Kuwanena akwenu