-
Kana Kuehela Kima Ki Ku Sondolokesa Kua JihovaO Mulangidi—2013 | Mbeji Ia Katatu 15
-
-
Kana Kuehela Kima Ki Ku Sondolokesa Kua Jihova
“Lelu’idi-phe solenu kiá uoso mua fuama o ku mu [sidivila.]”—JOSU. 24:15.
1-3. (a) Mukonda diahi Josuué ua bhana phangu iambote ia ku sola ku muenhu? (b) Ihi i tua tokala ku xinganeka kioso ki tu dibhana ni maka a bhinga ku sola?
O KIZUELU “ku sola,” kiala ni kutena. O muthu u sola muéne uejiia ihi ia-nda sola, muéne uejiia ué o njila ia-nda kuambata ku muenhu uê. Mu kifika: Xinganeka muthu ua mu kuenda njila, mu njila mu moneka phambu jiiadi. Iebhi ia-nda sola? Se o muthu uejiia kuebhi kua-ndala kuia, ua-nda sola o njila íia katé bhu kididi kia mesena, se u sola o njila ia mukua, ia-nda mu ambata bhu kididi kiéngi.
2 Mu Bibidia, tu sanga-mu phangu javulu ja athu a dibhana ué ni maka enhá. Mu kifika, Kaini ua tokalele ku sola se ueji kueha o njinda mba ku bhanga o ima ni njinda. (Dim. 4:6, 7) Josuué ua tokalele ku sola se u sidivila o Nzambi ia kidi mba u sidivila o jinzambi ja makutu. (Josu. 24:15) Josuué ua mesenene ngó ku kala kamba dia Jihova; mukonda dia kiki, muéne ua solo o njila ieji ku mu zukamesa kua Jihova. Kaini ka mesenene o ukamba iú, muéne ua solo njila iéngi, o njila íii ia mu sondolokesa kua Jihova.
3 Saí ithangana tu tena ku sanga ué jiphambu mu njila. Se kiki ki bhita n’eie, kana ku jimba o kididi ku ua mesena kuia—phala ku bhana kijingu kua Jihova mu ioso i u bhanga, ni ku lenga o ima ioso i tena ku ku sondolokesa kua Jihova. (Tanga Jihebeleu 3:12.) Mu milongi íii ni ia-nda kaiela, tua-nda di longa sambuadi dia maukexilu mu tua tokala ku di langa phala ki tu sondoloke kua Jihova.
IKALAKALU NI UFUNU
4. Mukonda diahi kima kiambote ku dikila o muiji?
4 O Jikidistá a a tumina ku dikila o miji iâ. O Bibidia izuela kuila, se muthu ka dikila o muiji uê, muthu iú ua ditunu o kixikanu, ió kiluua a xikana ndenge. (2 Tes. 3:10; 1 Tim. 5:8) Tuejiia kuila o ku kalakala kima kiambote, maji se ku di lange mu ku sola kiambote o kikalakalu, ki tena ku ku sondolokesa kua Jihova. O kuila ki tena ku bhita?
5. Ihi i tua tokala ku xinganeka kioso kia tu bhana salu?
5 Xinganeka kuila ua mu sota salu. Se ua tungu mu ixi mua bhonzo ku sanga salu, nange u xikina o salu i dianga ku moneka—kabasa salu ia ku bhana. Abha se o salu i ku fidisa ku belesela o itumu ia Bibidia? Se o kithangana ki u bhita ku salu, mba o kididi ku uia ki ku fidisa ku bhanga o ikalakalu ia tokala ku bhanga o Kidistá mba i ku bhangesa ku kala dikanga dia muiji uê? O kuila ueji xikina o salu íii mu ku xinganeka kuila kota nga kalakala mu veji dia ku kamba ku kalakala? Ejiia kuila o ku kamba ku sola kiambote, ki tena ku ku sondolokesa kua Jihova. (Jihe. 2:1) Né muene se ua mu sota salu, mba ua mu xinganeka ku sota salu iéngi, kiebhi ki u tena ku sola kiambote?
6, 7. (a) Nange, ihi i mesena o muthu kioso kia sota salu? (b) Ihi ia-nda ku kuatekesa ku zukama kua Jihova, ni mukonda diahi?
6 Kála ki tuevu ku dimatekenu, kana ku jimba o kididi ku ua mesena ku bhixila. Dibhudise: ‘Kuebhi ku nga mesena ku bhixila ni salu íii mba ni ufunu iú?’ Se u banza kuila, o salu phala ku ku kuatekesa—ni ku dikila o muiji uê, eie u tena ku sidivila Jihova—Jihova ua-nda besoala o nguzu ioso i ua mu bhanga. (Mat. 6:33) Jihova ka tena ku ku jimba se u kamba salu, mba ku bhita maka a ku kamba jimbongo. (Iza. 59:1) Muéne ‘uejiia ku bhulula abhezi’ê bhu kaxi ka ji polova.’—2 Phe. 2:9.
7 Abha se ua mesena ngó ku kala umvuama? Nange u di tunda kiambote. Né muene se u “di tunda kiambote,” ejiia kuila kia-nda ku bhinga kima—maji kua-nda tena ku ki futa. (Tanga 1 Timote 6:9, 10.) Ejiia ué kuila, o ku di suínisa kiavulu phala ku kala ni jimbongo, kia-nda ku sondolokesa kua Jihova.
8, 9. Ihi ia tokala kuijiia o jitata mu ukexilu uâ ia lungu ni salu? Jimbulula.
8 Se u tata mba u mama, xinganeka mu phangu i ua mu bhana ku an’ê. Ihi ia mona ene, ia beta-kota ku muenhu uê—o ufunu uê anga o ukamba uê ni Jihova? Se ene a mona kuila o jimbongo ni fuma iene i u dianga ku ta ku pholo, o kuila ene a tena ku ku kaiela mu njila íii ia iibha? O kuila ene keji ku xila dingi kala u tata? Saí kilumba Kidistá uambe: “O tat’ami ua thandanganha ngó ni salu iê. Mu dimatekenu, muéne ua kexile mu kalakala ngó mukonda ua mesenene ku dikila o muiji uetu. Muéne ua mesenene ué kuila, ki ku tu kambe kima. Maji mu izuua íii, ki kiene dingi. Muéne u kalakala kiavulu, u bheka ima ia katunda ku bhata, mu veji dia ku bheka ngó o ima i tua bhindamena. Mukonda dia kiki, muiji uetu uala ni kitadi kiavulu, maji ki muiji u suínisa akuetu mu nzumbi. Kia betele kota ku kala ni tata u bhana valolo mu ima ia nzumbi.”
9 Enu mu Jitata, ki mu ehele ku di sondolokesa kua Jihova, mu ku ta dingi ku pholo o ufunu uenu. Bhu kaxi ka phangu ienu, londekese-nu ku an’enu kuila o umvuama ua beta-kota mu nzumbi, mu xitu kana.—Mat. 5:3.
10. Ihi ia tokala ku xinganeka o munzangala kioso kia sota salu?
10 Se u munzangala ua mu sota salu, kiebhi ki u tena ku sola kiambote? Kála ki tua di longo kiá, ua tokala kuijiia ihi i ua mesena ku muenhu uê. O kuila o salu i ua mu sota ia-nda ku kuatekesa ku ta ku pholo o Utuminu ua Nzambi, anga ia-nda ku sondolokesa kua Jihova? (2 Tim. 4:10) O kuila ua mesena o salu íii phala ku sokela ni athu, a sanguluka kioso kia kala ni kitadi, maji a luuala kioso kia kamba o kitadi? Anga ua-nda londekesa ku muenhu uê o kidielelu kiexile na-kiu Davidi, kioso kia soneka: ‘Tunde mu undenge, katé ki nga kuka; nuka ngi mona mubhezi ua kidi a mu ehelela, mba muiji uê ku bhinga jimola.’ (Jisá. 37:25) Ejiia kuila saí njila, i tena ku ku sondolokesa kua Jihova, maji saí ia mukua, ia-nda ku kuatekesa ku kala ni muenhu uambote. (Tanga Jisabhu 10:22; Malakiia 3:10.) Njila iebhi i ua-nda sola?a
O ITONOKENU
11. Ihi i longa o Bibidia ia lungu ni itonokenu, maji ihi i tua tokala kuijiia?
11 O Bibidia ki i fidisa o itonokenu, ki i longo kuila o ku tonoka ku zanga kithangana. Phaulu ua soneka: ‘O ku tungutisa o mukutu ku bheka mbote mu kithangana kiofele.’ (1 Tim. 4:8) O Bibidia izuela ué kuila, saí “thembu ia kuolela,” ni “thembu ia kutuka-tuka,” i suínisa ku kala ni kithangana kia ku nhoha. (Ndo. 3:4; 4:6) Se ku di lange, o itonokenu i tena ku ku sondolokesa kua Jihova. Kiebhi-phe? O iluezu tu i sanga mu maukexilu aiiadi—itonokenu iahi i u sola, ni thembu kuxi i u zanga mu itonokenu.
O itonokenu iambote mu kithangana kia tokala, i sangulukisa
12. Ihi i ua tokala kuijiia kioso ki u sola o itonokenu?
12 Kia dianga, xinganeka se itonokenu iahi. Ijiia kuila, u tena ku sanga itonokenu iambote. Se-ku phata kuila itonokenu iavulu ku mundu iú, i bhana kijingu ku ima ia zembe Nzambi, kála o usuéia, o uanga, ni maukexilu oso a ufusa. Mukonda dia kiki, ua tokala u sola kiambote o itonokenu i ua-nda bhanga mba i ua-nda tala. I ku longa ihi? O kuila i ku longa usuéia, ku mesena ku sokela ni akuenu, mba ku zangeleka o ixi mu ua tokala? (Jisa. 3:31) O kuila o ukexilu iú u zangesa o kitadi kiê? O kuila kieji bhangesa akuenu ku di bhala mu nzumbi? (Lom. 14:21) O kuila o itonokenu i u sola i ku kuatekesa ku kala ni makamba ambote? (Jisa. 13:20) O kuila i ku suínisa ku bhanga ima ia iibha?—Tiia. 1:14, 15.
13, 14. Ihi i ua tokala kuijiia ia lungu ni kithangana ki u bhita mu itonokenu?
13 Xinganeka ué o kithangana ki u zanga mu itonokenu. Dibhudise: ‘O kuila ngene mu zanga kithangana kiavulu mu i tonokenu, anga ngi kala ni kithangana kiofele phala ku bhanga o ikalakalu mu kilunga?’ Se u sola itonokenu iavulu, ua-nda mona kuila kua-nda kala ni kithangana kia ku nhoha. Oso a sola kiambote o itonokenu, a beta-kota mu ku sanguluka. Mukonda diahi? Mukonda a mona kuila a tena ku bhanga ‘o ima ia beta-kota,’ ni kuila a kala ué ni kithangana kia ku nhoha.—Tanga Filipe 1:10, 11.
14 Sumbala o ku bhita kithangana kiavulu mu i tonokenu nange ki moneka kála kima kiambote, maji o ku sola o njila íii, ku tena ku ku sondolokesa kua Jihova. Saí phange ia muhatu uala mu 20 a mivu a mu ixana Kim, u tu tangela ia bhiti na-iu. Muéne uambe: “Nga kexile múia mu jifesa ku sukilu dia semana ioso—kia Sesa, kia Sábhalu ni kia Lumingu. Maji lelu, ngejiia kuila saí ima ia beta-kota i nga tokala ku bhanga. Mu kifika, lelu eme ngi muboki ua thembu ioso, ngi balumuka mu 6:00 a kamene ngiia mu boka, kienhiki ki ngi tena ku kala mu fesa katé mu makolombolo. Ngejiia kuila o itonokenu ioso ki ia iibha, maji saí ithangana i tena ku tu landukisa kiavulu. Kála o ima ia mukua, o itonokenu a tokala ku i bhanga mu kithangana kiê.”
15. Kiebhi o jitata kia tena ku sanga itonokenu iambote, i sangulukisa o tuana?
15 O jitata a tokala ku dikila o muiji, ni ku u langa mu nzumbi, ni ima ioso ia tokala ku tuana. Kála o itonokenu. Se u tata, ku tokala ku fidisa o itonokenu ku muiji, mu ku xinganeka kuila o itonokenu ioso ia iibha. Maji ua tokala u langa o muiji uê ku ima ia iibha. (1 Kol. 5:6) Se u sota kiambote, ua-nda sanga itonokenu iambote phala o muiji uê.b Se u bhanga kiki, eie ni muiji uê mua-nda zukama dingi kua Jihova.
O UKAMBA KU MUIJI
16, 17. Maka ahi ene mu bhita nau o jitata, ni kiebhi ki tuejiia kuila Jihova uejiia o ndolo iâ?
16 O ukamba ua tata ni mona, kima kia uvualukilu. Mukonda dia kiki Jihova ua bhana o kifika kiki phala kulondekesa o henda iê ku mundu uê, kála o mama kia zolo mon’ê. (Iza. 49:15) Mukonda dia kiki, ki kima kia iibha ku luuala se muthu ku muiji u sondoloka kua Jihova. Kioso kia kaie mon’ê ua muhatu mu kilunga, saí phange ia muhatu uambe: “Nga luualele kiavulu. Eme nga dibhudisa, ‘mukonda diahi muéne ua xisa Jihova?’ Nga di tatela, nga mono kuila eme nga kexile ni kikuma.”
17 Se eie ua mu bhita mu maka enhá, Jihova uejiia kiebhi ki ua mu divua. Mukonda muéne ué, ‘kia mu bhekele dilamba ku muxima,’ kioso o an’ê a diangela, a mu bhukumukina. Muéne ua divu dingi kia iibha, kioso o athu ande dia Dilúvio, a mu bhukumukina mu ku kamba kuívua Noué. (Dim. 6:5, 6) Nange o athu ka bhiti luua ni maka enhá, kia a bhonza kuijiia kiebhi ki divua o athu enhá. Maji o jitata ka tokala kuehela kuila o ukexilu ua iibha ua mon’ê, a mu kaie mu kilunga, ua a bhangesa ku sondoloka kua Jihova. Kiebhi ki u tena ku dibhana ni dilamba, se muthu ku muiji uê u sondoloka kua Jihova?
18. Mukonda diahi o jitata ka tokala ku di tatela, se o mon’a u sondoloka kua Jihova?
18 Kana ku di tatela. Jihova ua bhana o ufôlo ku athu ua ku sola o kima kia mesena, ni kuila muthu uoso ku muiji, ua tokala “uambata o kimbamba kiê.” (Nga. 6:5) Jihova ka ku tatela eie—maji u bhinga ji konda ku muthu ua te o kituxi. (Ize. 18:20) Enu ué ki mu tokala ku tatela akuenu. Xile-nu o itumu ia Jihova ia ku bazela o ati a ituxi. Bhânge-nu ni Diabhu—kana ku tatela o tufunga ene mu bhanga ioso phala ku langa o kilunga.—1 Phe. 5:8, 9.
Ki kima kia iibha ku kingila kuila o mon’ê u vutuka kua Jihova
19, 20. (a) Ihi ia tokala ku bhanga o jitata ala ni an’a a a kaie mu kilunga, phala ku dibhana ni dilamba? (b) Kidielelu kiahi kiala nakiu o jitata jiji?
19 Maji se u kala ni njinda ia Jihova, ua-nda ku mu sondoloka. O mon’ê ua tokala kuijiia kuila eie ua solo ku ta Jihova ku pholo—o ukamba ni muiji ndenge. Phala ku dibhana ni maka enhá, ua tokala u di langa mu nzumbi. Kana ku di sondoloka ku jiphange mu kilunga. (Jisa. 18:1) Tangela Jihova mu musambu, kiebhi ki ua mu divua. (Jisá. 62:7, 8) Kana ku sota ndunge phala ku xibhakela o kitumu kia Jihova mu ku dibhana ni muthu a mu kaie mu kilunga. Kana ku kala nê kumoxi, mba u sota ndunge mukonda ndandu, kana ué ku mu tumikisa njimbu. (1 Kol. 5:11) Di bhakule mu ikalakalu mu kilunga. (1 Kol. 15:58) O phange tua mu tange kiá uambe: “Ngejiia kuila nga tokala ku di bhakula mu sidivisu ia Jihova, ni ku kolesa o kixikanu kiami, phala kioso ki vutuka mon’ami kua Jihova, eme ngi tene ku mu kuatekesa.”
20 O Bibidia i longa kuila, o henda “i xididika mu ima ioso.” (1 Kol. 13:4, 7) Ki kima kia iibha ku dielela kuila, o mon’ê u vutuka kua Jihova. Mivu joso athu avulu a sondolokele kua Jihova ene mu vutuka mu kilunga kiê. Jihova ka a sondolola. Maji muéne “u lenguluka kuloloka.”—Jisá. 86:5.
SOLA KIAMBOTE
21, 22. Ihi i ua solo ku bhanga ni ufôlo uê?
21 Jihova ua bhana ku an’ê o ufôlo ua ku sola o ima ia mesena. (Tanga Matendelelu 30:19, 20.) Maji a tokala ku sola kiambote ni ufolo ua tambula. O Kidistá ua tokala ku dibhudisa: ‘Njila iebhi mu ngala? O kuila ngi ehela kuila o salu, ufunu, itonokenu mba o ukamba ku muiji i ngi sondolokesa kua Jihova?’
22 O henda ia Jihova ku mundu uê, ki iene ni mbambe. Tu tena ku sondoloka ngó kua Jihova se tu sola njila ia iibha. (Lom. 8:38, 39) Maji ki tu tokala ku sondoloka kua Jihova! Sola ku kolokota mu ukamba ni Jihova, kana kuehela kima kioso-kioso ki ku sondolokesa kua Jihova. Mu milongi ia kaiela, tua-nda di longa dingi maukexilu a uana mu u tena ku sola phala ku kolokota mu ku kala mu ukamba ni Jihova.
a Phala kuijiia dingi maka alungu ni ku sota salu, tanga o divulu, Os Jovens Perguntam — Respostas Práticas, Volume 2, mu kibatulu kia 38.
b Tu tena ku sanga dingi ndunge mu Despertai! dia mbeji ia Kamoxi ia 2011, mu jimbandu 17-19.
-
-
Kolokota mu ku Zukama Kua JihovaO Mulangidi—2013 | Mbeji Ia Katatu 15
-
-
Kolokota mu ku Zukama Kua Jihova
“Zukamenu kua Nzambi, muène u mi zukama [uenu.]”—TIIA. 4:8.
1, 2. (a) Jebhi o “jindunge” ja Satanaji? (b) Ihi ia-nda tu kuatekesa ku zukama kua Nzambi?
JIHOVA NZAMBI, ua bhange o athu ni kibhindamu kia ku mu zukama. Maji Satanaji ua mesena kuila, tu banza kála muéne—kuila ki tu bhindamena Jihova. Iá ene o makutu ene mu ta Satanaji, tundé kia nganala Eva mu jaludim ia Edene. (Dim. 3:4-6) O misoso ilondekesa kuila, athu avulu a banza kuila ka bhindamena kikuatekesu kia Jihova.
2 Tu sanguluka ni kuila, ki tu bhingi ku dibhala mu ibhetu ia Satanaji. “Jindunge jê ki tu [kambe] ku j’ijiia.” (2 Kol. 2:11) Satanaji u fikisa ku tu sondolokesa kua Jihova, mu ku tu bhangesa ku sola ima ia iibha. Kála ki tua di longo kiá mu milongi ia bhiti, tu tena ku sola kiambote o ima ia lungu ni salu, itonokenu ni ukamba ku muiji. O milongi íii ia-nda longa kiebhi o ku ta o unjimu, o sauidi, o kitadi ni ukumbu bhu kididi kiê, ki tu kuatekesa ku ‘zukama kua Nzambi.’—Tiia. 4:8.
O IMA I BHANGA O JINGIJIIE
3. Jimbulula se kiebhi ki tu tena ku kalakala ni mitelembe ia katunda mu ukexilu uambote mba ua iibha.
3 O mitelembe ia katunda, tu tena ku i sanga ku mundu uoso. Se tu kalakala na-iu kiambote, i tena ku tu kuatekesa. Se ki tu kalakala na-iu kiambote, i tena ku tu sondolokesa kua Tata ietu ia diulu. Xinganeka mu ji komputadolo. O mulangidi iú, u ua mu tanga, a u bhange ni kikuatekesu kia ji komputadolo. Bhu kaxi ka ji komputadolo, tu tena ku sanga o ima i tua mesena, tu tena ué ku tula o njimbu mba ku di zuelesa ni akuetu, ni ku sanga-mu itonokenu i tu sangulukisa. Maji sumbala tu tena ué ku mesena kiavulu o ji komputadolo. O akua uenji alondekesa kuila, o athu a tokala ku sumba o ima ia katunda. Saí muzangala ua mesenene kiavulu o komputadolo, ua sumbisa o mon’a asonhi mu kasuekelu, phala ku sumba o komputadolo. Kiki kilondekesa kuila muéne kalé ni kilunji!
4. Kiebhi Nzuá kia dibhana ni ukexilu uê ua iibha, ua ku tala kiavulu o jividiu mu komputadolo?
4 Kia iibha o kuehela kuila o ji komputadolo ji zanga o ukamba uetu ni Jihova. Nzuá, Kidistá uala ni 20 a mivu ndenge, uambe: “Ngejiia o itendelesu ia Bibidia izuela kuila, ki tu tokala ku ‘zanga o ithangana ietu,’ phala tu bhange o ikalakalu ia kilunga.a “Maji, kia lungu ni ji komputadolo eme muéne ngi nguma mu diami muene.” Nzuá ua kexile mu kalakala ni komputadolo katé mu kaxaxi ka usuku. Muéne uambe dingi: “Né muene kia kexile mu ngi xisa ni ku bhuila, kia ngi bhonzele kiavulu ku xa o ukexilu ua ku tala o jividiu—sumbala ki jexile jambote.” Phala kueha o ukexilu ué ua iibha, Nzuá ua pelepalala o komputadolo iê, phala i di jike ubheka uê, kioso ki bhixila o kithangana kia tokalele muene kuzeka.—Tanga Efezo 5:15, 16.
Jitata, kuatekese-nu o tuana tuenu ku kalakala ni mitelembe ia internete ni unjimu
5, 6. (a) Ihi ia tokala ku bhanga o jitata phala ku langa o tuana tuâ? (b) Kiebhi o jitata kia tena ku kuatekesa o tuana tuâ, ku bhanga makamba ambote?
5 Jitata, ki mu bhingi ku langa o ukexilu uoso ua tuana tuenu, maji mua tokala ku langa o ukexilu uâ ua ku kalakala ni ji komputadolo. Kana kua ehela ku tala o ufusa, ji joko ja usuéia, uanga, ni ku kala ni makamba a iibha, mukonda ki mu mesena kua mona sé ku bhanga kima mba ki mu mesena kuila a mi thandanganhesa. Se mu a ehela ku bhanga kiki, ene a-nda banza kuila, ‘Se Mama ni Papa ka zuela kima, kiki kilombolola kuila kima kiambote.’ Mukonda mu jitata, kikalakalu kienu ku langa o an’enu—katé muene o minzangala—mu kima kioso-kioso ki tena ku a sondolokesa kua Jihova. Katé muene ni iama, i langa o tuana tuâ mu iluezu. Xinganeka ihi ieji bhanga o mama ia kitôto, se muthu u mesena ku nhana o tuana tuê!—Sokesa ni Hozeia 13:8.
6 Kuatekese-nu o tuana tuenu ku bhanga o ukamba ni Jikidistá ala ni ukexilu uambote, ki kale minzangala mba adiakimi. Lembalale-nu kuila, o an’enu a bhingi ku bhita thembu iavulu ni enu! Mu kiki, sotenu kithangana phala kuelela, ku tonoka, ku kalakala, ni ku ‘zukama kua Nzambi.’b
O SAUIDI
7. Mukonda diahi etu enioso tua mesena ku kala ni sauidi?
7 “Kiebhi ki ua mu divua?” Tu bhanga o kibhuidisu kiki, mukonda etu enioso tu jihaxi tundé o jitata jetu ja dianga, ehela Satanaji kua sondolokesa kua Jihova. Satanaji u katula mbote mu mauhaxi, mukonda kioso ki tu kata, ki tu tena ku sidivila Jihova. Se tu fuá, ki tu tena ku mu sidivila dingi. (Jisá. 115:17) Mu kiki, tu bhanga i tu tena phala ku kala ni sauidi.c Tua tokala ku thandanganha ué ni sauidi ni mbote ia jiphange jetu.
8, 9. (a) Ihi i tua tokala ku bhanga phala ki tu thandanganhe kiavulu ni sauidi? (b) Mabesá ahi ejila mu kulondekesa kisangusangu?
8 Ki tu tokala ku luuala kiavulu. Saí iá a longesa akuâ ku jila o makúdia, kúnua milongo—ene a zanga kithangana kiavulu mu kuzuela ia lungu ni ima íii, o ku boka o njimbu ia Utuminu ua Nzambi, ndenge. Ene a xinganeka kuila a mu kuatekesa akuâ. Ki kima kiambote kuzuela o maka enhá mu Kilunga mba mu iônge ia makota. Mukonda diahi?
9 Mu iônge, tu di longa o mak’â Nzambi, a bandekesa o kisangusangu kietu, o kífua kijila mu nzumbi ikôla ia Nzambi. (Nga. 5:22) O ku bhana kitendelesu kia lungu ni sauidi mba ima ia mukuá mu ithangana íii, ki kale se a tu bhingi mba kana, ki tena ku tu landukisa, ki katula o kisangusangu kia akuetu. (Lom. 14:17) Kala muthu, muéne uejiia se kiebhi kia-nda dibhana ni maka alungu ni sauidi. Se-ku muthu u tena ku zubha o mauhaxi oso. Katé muene o ji dotolo ja beta-kota mu uhete, a kuka, a kata anga a fuá. O ku thandanganha kiavulu ni sauidi ietu, ki ki tena ku bhangesa o muenhu uetu ku nangenena. (Luk. 12:25) Mukonda o Bibidia iamba kuila, o “muxima ua sanguluka, u di bhanga milongo ia mbote.”—Jisa. 17:22.
10. (a) Ídifua iebhi ia uabhela Jihova? (b) Kiebhi ki tu tena ku kala ni sauidi iambote?
10 Kima kiambote ué ku mesena ku iuka. Maji ki tu bhingi ku fikisa ima iavulu phala ku zubha o ima i moneka ku muthu, kioso kia kuka. Mukonda o ima íii, ilondekesa o uadiakimi, kitundu kia ujitu mba o ku iuka kua muthu moxi. Mu kifika o Bibidia izuela: “Jimvi kitundu kia ujitu, se uala na-ju mu njila ia kuiuka.” (Jisa. 16:31) Jihova u tu mona mu ukexilu iú, etu ué tua tokala ku di mona kála kia tu mona muéne. (Tanga 1 Phetele 3:3, 4.) O kuila kima kiambote ku ta o muenhu uetu mu iluezu, mu ku bhanga pelasá mba kúnua milongo phala tu fuame dingi mu xitu? “O kusanguluka kua Ngana” kuene ku bheka o ku iuka kua kidi ku tunda moxi, né muene se tua kuka mba tua kate. (Neh. 8:10) Ku mundu uobhe ngó ku tua-nda kamba ku kata, tua-nda buingita kála ki tua kexi mu undenge. (Jobe 33:25; Iza. 33:24) Ande dia ku bhixila o kithangana kieniókio, tua tokala kulondekesa o unjimu ni kixikanu, kia-nda tu kuatekesa ku zukama dingi kua Jihova, kioso ki tuia ni ku katula mbote mu ithangana i tuala na-iu.—1 Tim. 4:8.
O KITADI
11. Kiebhi o kitadi ki tena ku kala kibhetu?
11 O kitadi ki kima kia iibha, o ku bhanga o uenji mu kidi, ki kima kia iibha ué. (Ndo. 7:12; Luk. 19:12, 13) Maji o ku kala ni “luimbi lua kitadi,” ku tu sondolokesa kua Jihova. (1 Tim. 6:9, 10) ‘O luímbi lua ima ia ngongo-phe,’ ni ku thandanganha kiavulu ni ibhindamu ietu, i tena ku tu zozesa mu nzumbi. O ‘kutena kua jimbongo, ku nganalesa’ ku tena ué ku tu zozesa, mukonda tu xinganeka kuila o jimbongo, ji bheka kisangusangu ni ku kondama. (Mat. 13:22) Jezú uambe kuila, “kana muthu” u tena ku sidivila Nzambi ni jimbongo mu kithangana kimoxi.—Mat. 6:24.
12. Iebhi o ibhetu ia lungu ni kitadi lelu, ni kiebhi ki tu tena ku dilanga?
12 O ku uabhela kiavulu o kitadi, ki bhangesa ku bhanga ima ia iibha. (Jisa. 28:20) Sai iá a a nganala, a sumba o mikanda ia ku jokala phala ku nganhala kitadi kiavulu, anga a suínisa ué akua mu kilunga phala ku bhanga kála ene. A mukua a a nganala kuila, kuene mauenji a tena ku bandekesa o kitadi kiâ. Kana kuehela ku ku nganala mukonda dia luímbi. Kala ni kilunji kiambote. Se a ku kanena kima ki tukumukisa, nange o kima ki ua mu banza kidi.
13. Kiebhi o ukexilu ua Jihova ua ku mona o kitadi ki u difu ni ukexilu ua mundu?
13 Se tu dianga ku sota “o Utuminu ua Nzambi ni uiukilu uê,” Jihova ua-nda besoala o nguzu i tu bhanga phala ku dikila ngó o ibhindamu ietu. (Mat. 6:33; Efe. 4:28) Muéne ka mesena kuila tu boua mu iônge, mukonda dia ku kalakala kiavulu mba ku thandanganha ni kitadi se tuala mu Kilunga. Athu avulu ku mundu a xinganeka kuila, o ku kala ni kitadi kiavulu, ki bheka ku kondama ni muenhu uambote ku hádia. Mu kiki, ene a suínisa o tuana tuâ ku kaiela ué o jimbongo. Jezú ua londekesa kuila o ukexilu iú, ki uambote. (Tanga Luka 12:15-21.) Kiki ki tu lembalesa Jeazí, ua xinganekene kuila u tena ku sidivila Jihova ni luímbi.—2 Jis. 5:20-27.
14, 15. Mukonda diahi ki tu tokala ku dielela mu kitadi phala ku kala ni ku kondama? Bhana phangu.
14 Saí njimbu ia londekesa kuila, saí ji holokoko jafú mu menha a kalunga, mukonda ki ji mesenene kueha o mbiji ionene ia nemene kiavulu. O kuila kiki ki tena ku bhita ué ni Jikidistá? Saí kafunga a mu exana Alex, uambe: “Eme ngi phopheka kiavulu, se ngi zunzina xampo iavulu bhu maku, o ia mukua ngi i vutuila mu ngalafa.” Maji Alex ua lueza mu kibhetu kia uenji, mukonda ua xinganeka kuila, kia-nda tenesa o kitadi kia mesenene u tena ku xisa o uenji uê phala ku bokona mu sidivisu ia thembu ioso. Mu kiki ua di bhakula mu ku di longa kuebhi kua tena ku bhanga dingi kitadi. Muéne ua te o kitadi kia phophekele ni kia sobhele mu mauenji, akuâ a mu kanene kuila, o kitadi kiê kia-nda di bandekesa. Maji o mauenji enhá, ka mu bandekesa o kitadi kála kia mu kanene. Alex uambe: “Nga mesenene o kitadi kiami, ki nga tele mu mauenji. Eme nga dielele kuila o mauenji enhá, eji kala dingi ni valolo.”
15 Mu ku bhita jimbeji, Alex ka tenene dingi ku xinganeka mu ima iéngi. Kia bhonzele kiavulu phala muéne ku xinganeka mu ima ia nzumbi, muéne ka tenene ué ku zeka. Maji o mauenji ka kexile dingi ni valolo. O kitadi kioso kia tele mu mauenji kia texika, iu ua sumbisa o inzo iê. Muéne uambe: “Nga bhekela ndolo iavulu ku muiji uami.” Muéne ua di longo disá. “Mu kiki, ngejiia kiá kuila, uoso u dielela ku mundu ua Satanaji, ua-nda diela.” (Jisa. 11:28) Se tu dielela ku jimbongo jetu, ni ku mauenji metu, ni ku uhete phala ku nganhala kitadi, kia difu ni ku dielela ku “nzambi iaiibha ia mundu iú,” Satanaji. (2 Kol. 4:4; 1 Tim. 6:17) Tundé mu kithangana kieniókio, Alex ua sosolola o ukexilu ua muenhu ué, mukonda “dia Njimbu Iambote.” Mu ku bhanga kiki, muéne ni muiji uê a sanguluka dingi, anga a zukama dingi kua Jihova.—Tanga Marku 10:29, 30.
O UKUMBU
16. Kiebhi o ukumbu uambote ki u difu ni ukumbu ua iibha?
16 O ku kala ni ukumbu mu ukexilu uambote ki kima kia iibha. Mu kifika, tua tokala ku dizangeleka mu ithangana ioso mukonda dia ku kala tu Jimbangi ja Jihova. (Jel. 9:24) O ku di tonginina mu ukexilu uambote, ku tu kuatekesa ku sola o ima iambote ni ku bhana valolo ku itumu ietu. Maji o ku bhana valolo iavulu mu ukexilu uetu ua ku mona o ima, ki tena ku tu sondolokesa kua Jihova.—Jisá. 138:6; Lom. 12:3.
Mu veji dia ku bhindamena ngó ku kala ni ujitu mu kilunga, di bhakule mu sidivisu ia kuboka!
17, 18. (a) Bhana phangu ia athu a lendukile ni ia athu a kambele kulenduka, a a tange mu Bibidia. (b) Kiebhi Ryan, kia fidisa o ukumbu ku mu sondolokesa kua Jihova?
17 O Bibidia ia bhana phangu ia athu a dizangeleka ni athu a lenduka. O Sobha Davidi ua sotele o kitendelesu kia Jihova, anga Jihova u mu besoala. (Jisá. 131:1-3) Maji Jihova ka besoala o Sobha Nabukodonozolo ni Sobha Belxazale, mukonda ene ka lendukile. (Dan. 4:30-37; 5:22-30) Lelu etu ué, tuene mu bhita mu ima i bhinga o kulenduka. Ryan uala ni 32 a mivu, múkuatekexi ua tufunga ua xisa o kilunga kiê, iu uai mu kilunga kiéngi. Ryan uambe: “Eme nga mesenene kuila a ngi sola ngi kafunga, maji o muvu ua bhiti ka ngi solo.” O kuila Ryan ua tokalele ku kala ni njinda, mu ku banza kuila o tufunga ka mu bhanene valolo? O kuila muéne ka tokalele kuia dingi mu kilunga, mba kuehela kuila o ukumbu u mu sondolokesa kua Jihova ni ku mundu Uê? Se eie uexile Ryan, ihi i ueji bhanga?
18 Ryan uambe: “Eme nga tange o milongi mu madivulu metu, alungu ni kiebhi o muthu kia tena ku kingila kima kia uabha.” (Jisa. 13:12) “Nga mono kuila nga bhingile ku kala ni muanhu ni kulenduka. Nga tokalele kuehela Jihova ku ngi longa.” Mu veji dia ku di xinganeka ngó mudiê, Ryan ua soto ku sidivila dingi akuâ—mu kilunga ni mu sidivisu ia kuboka. Mu ku bhita kithangana, muéne ua kexile mu longa o Bibidia ku athu avulu. Ryan uambe: “Mu ku bhita muvu ni kaxaxi, a ngi solo ngi kafunga, eme nga sasumuka. Eme ki ngi thandanganhele dingi ni ku kala kafunga, mukonda nga di bhakuile ni nguzu ioso mu sidivisu ia kuboka.”—Tanga Jisálamu 37:3, 4.
KOLOKOTA KU ZUKAMA KUA JIHOVA!
19, 20. (a) Ihi i tua tokala ku bhanga phala ki tuehele o ima i tu bhanga izuua ioso i tu sondolokese kua Jihova? (b) Phangu jebhi ja ió a zukamene kua Jihova, ji tu tena ku kaiela?
19 O maukexilu oso u tua tange mu milongi íii ni ia dianga, iala ni kididi kiê ku muenhu uetu. Etu tu dizangeleka mukonda tu jiselevende ja Jihova. O ku zediua mu muiji ni ku kala ni sauidi iambote, ujitu u tambula o Jimbangi ja Jihova. Tuejiia ué kuila o salu iambote ni kitadi ki tena ku tu kuatekesa, ku dikila o ibhindamu ietu. Tuejiia kuila o itonokenu i tena ku tu sangulukisa, o ima i bhanga o jingijiie, i tu kuatekesa kiavulu. Maji o ku bhindamena kiavulu o ima íii ki kima kiambote, mukonda i tena ku tu zozesa mu nzumbi ni ku tu sondolokesa kua Jihova.
Kana kuehela kima kioso-kioso ku ku sondolokesa kua Jihova!
20 Kiki kiene kia mesena Satanaji. Maji u tena ku bhanga ioso, phala ki ki bhite n’eie ni muiji uê! (Jisa. 22:3) Zukama kua Jihova ni u kolokote ku kala ku mbandu iê. O Bibidia i bhana phangu javulu ji tena ku tu kuatekesa mu maka enhá. Enoko ni Noué ‘ende ni Nzambi.’ (Dim. 5:22; 6:9) Mozé “Anga u kolokota ni ufiiele kala uala ku mona Nzambi, ió ka moneka ku mesu.” (Jihe. 11:27) Nzambi ua kolokotele mu ku kuatekesa Jezú, mukonda muéne ua sangulukisile Tat’ê ia diulu. (Nzu. 8:29) Kaiela o phangu jiji. “Izuua ioso sanguluka jing’enu; Sambenu sé kufula; Sakidilenu Nzambi mu ima ioso.” (1 Tes. 5:16-18) Kana kuehela kima kioso-kioso ku ku sondolokesa kua Jihova!
a O majina a a lungulula.
b Tanga “Kiebhi ki tu Tena ku Sasa Ana a Kula ni Kilunji” mu Despertai! dia Kamusasadi ka 2011, mu phutu.
c Tanga o “Maukexilu Atanu a tu Kuatekesa ku Kala ni Sauidi Iambote,” mu Despertai! dia mbeji ia Katanu ka 2011, mu phutu.
-