СӘРҺАТИ
Әм Һин бун кӧ Йаһоԝарʹа Тʹӧ Щар Нәбежьн «На»
ПАШИ фьртоне, чʹәм бь кәвьр у һәри тʹьжә бу. Гәрәке әм дәрбази алийе дьн буна, ле пʹелед аве пʹьра һьлшандьбу. Әз, мере мьн Һарви у ԝәлгәре мәйи жь зьмане Амис, мә хԝә бечʹарә тʹәхмин дькьр у пʹьрʹ дьтьрсийан. Гава әм дь чʹәмрʹа дәрбаз дьбун, бьред мә ль алийе дьн бь тьрсе ль мә дьньһерʹин. Мә әʹрәба хԝәйә бьчʹук дани сәр камйонәке у бь тʹӧ тьшть гьре нәда, у әм һеди-һеди чʹәмрʹа дәрбаз бун. Әв рʹе мәрʹа пʹьрʹ дьреж һатә кʹьфше, у мә Йаһоԝарʹа дӧа дькьр һʹәта кӧ әм гьһиштьн алийе дьн. Әв йәк дь сала 1971-да ԛәԝьми. Әм ль рʹожһьлата бәрава Тайԝане, бь һʹәзара киломәтра дури ԝәлатед хԝә бун. Әзе сәрһатийа мә ԝәрʹа гьли кьм.
ӘМ ҺИН ДЬБЬН КӦ ЙӘҺОԜА ҺʹЬЗ БЬКЬН
Жь чар бьра, Һарви йе мәзьн бу. Малбәта ԝи дь ԝәхта кризиса економики йа салед 1930-да Мидланд Щанкшнда, (Рʹожавайа Австралйайе), бунә Шәʹдед Йаһоԝа. Һарви Йаһоԝа пʹьрʹ һʹьз кьр, у әԝ дь 14 салийа хԝәда һатә ньхӧмандьне. Әԝ һин бу кӧ дәрсед теократик инкʹар нәкә. Щаһьлтийа хԝәда, әԝи щарәке дь щьватеда хԝә һежайи хԝәндьна «Бьрща Ԛәрәԝьлийе» нәгьрт, ләма әԝи әв йәк инкʹар кьр. Ле бьре кӧ перʹа хәбәр дьда, жерʹа ӧса гот: «Гава кәсәк дь тʹәшкиләта Йаһоԝада жь тә бьхԝазә кӧ тӧ тьштәки бьки, әԝ тә һежайи ви тьшти дьвинә!» (2 Корьнтʹи 3:5).
Мьн, дайка мьн у хушка мьнә мәзьн, мә рʹасти ль Инглистане нас кьр. Баве мьн пешийе ль һьмбәри рʹастийе бу, ле паши ԝәхтәкә дьреж, әԝ жи бу Шәʹде Йаһоԝа. Ль һьмбәри хԝәстьна ԝи, әз дь 9 салийа хԝәда һатьм ньхӧмандьне. Мьн дьхԝәст кӧ әз пешийе бьбьм пешәнг у паше мисйонер. Ле жь бо кӧ әз бьбума пешәнг, баве мьн дьхԝәст кӧ әз һивийе бьм һʹәта кӧ әʹмре мьн бьбә 21 сал. Мьн нәдьхԝәст кӧ әз һаԛас ԝәхт һивийе бьсәкьньм. Гава әз бумә 16 сали, әз бь изна ԝи чум кӧ ль щәм хушка хԝәйә мәзьн бьминьм, йа кӧ ль Австралйайе дьжит. Дь 18 салийа хԝәда, мьн ида пешәнгти дәстпекьр.
1951: Рʹожа дәʹԝата мә
Ль Австралйайе, мьн Һарви нас кьр. Хԝәстьна дьле мә әԝ бу кӧ әм Йаһоԝарʹа ча мисйонер хьзмәте бькьн. Әм дь сала 1951-да зәԝьщин. Паши кӧ мә дӧ сала ча пешәнг хьзмәт кьр, Һарви ча бәрпьрсийаре мьһале һат кʹьфшкьрьн. Һәрема мә йа ль рʹожавайа Австралйайе пʹьрʹ мәзьн бу, у мә гәләк щара дь чоларʹа бь сәда киломәтра рʹеԝити дькьр.
ХԜӘСТЬНА ДЬЛЕ МӘ ТЕ СЕРИ
Стадйона «Йанки», 1955: Хьлазкьрьна Гиләде
Дь сала 1954-да, әм һатьнә тʹәглифкьрьне сәр Мәкʹтәба Гиләде. Хԝәстьна мә кӧ әм бьбьн мисйонер ида дьһат сери! Әм бь гәмийе гьһиштьн Нийу Йорке, у мә һур бь һур дәстпекьр Кʹьтеба Пироз леколин бькьн. Пʹарәкә дәрсед мә, һинбуна зьмане Испани бу. Әв йәк бона Һарви зәʹмәт бу, чьмки әԝи нькарьбу һʹәрфа «Р» рʹаст бежә.
Ль мәкʹтәбе, мамоста мәрʹа готьн кӧ йед кӧ дьхԝазьн бен шандьн Жапонйайе дькарьн хԝә бона дәрса зьмане Жапони бьньвисьн. Мә дьхԝәст кӧ тʹәшкиләта Йаһоԝа дәԝса мә сафи бькә кӧ әм ль кʹӧ дәре хьзмәт бькьн. Паши дәмәкә кьн, бьре Алберт Шредер, йе кӧ йәк жь мамостед Гиләде бу, пеһʹәсийа кӧ мә навед хԝә нәньвисинә. Әԝи мәрʹа гот: «Кʹа диса ль сәр ве йәке бьфькьрьн». Диса жи, мә навед хԝә нәньвисин, ле бьре Шредер гот: «Мьн у мамостед дьн, мә дәԝса ԝә ньвиси. Бьхәбьтьн кӧ зьмане Жапони һин бьн!» Һарви зу һини ви зьмани бу.
Гава әм дь сала 1955-да гьһиштьн Жапонйайе, ль тʹәмамийа ԝәлетда тʹәне 500 мьзгинван һәбун. Ԝе дәме, әз 24 сали бум, у Һарви 26 сали бу. Әм һатьн шандьн бажаре Кобәйе. Ль ԝедәре, мә чар сала хьзмәт кьр. Һарви диса бәрпьрсийаре рʹеԝи һат кʹьфшкьрьн, у мә ль незики бажаре Нагойайе хьзмәт дькьр. Хьзмәта мә гәләк хԝәш бу, у мә хушк-бьред ԝедәре, хԝарьна ԝан у тʹәбийәте һʹьз кьр. Гәләк ԝәхт дәрбаз нәбу кӧ мә мәщаләкә дьн станд кӧ әм Йаһоԝарʹа нәбежьн «на».
КʹЬФШКЬРЬНА ТʹӘЗӘ ЗӘʹМӘТЕД ТʹӘЗӘ ХԜӘРʹА ТИНӘ
Кобә (Жапонйа), 1957: Әз у Һарви тʹәви чәнд мисйонера
Паши се салед хьзмәта рʹеԝи, филиала Жапонйайе жь мә пьрс кьр кʹа әм дьхԝазьн һәрʹьн Тайԝане бона кӧ әм мьзгине бьдьн щьмәʹта Амисе. Ль ԝедәре, чәнд хушк у бьра бьбунә рʹабәр. Ләма, лазьм бу кӧ бьраки кӧ зьмане Жапони рʹьнд занә у дькарә ве проблеме рʹаст бькә, һәрә ԝедәре.a Мә хьзмәта ль Жапонйайе пʹьрʹ һʹьз дькьр, ләма әв сафикьрьн бона мә пʹьрʹ зор бу. Ле бәле, Һарви һин бьбу кӧ тʹӧ щара Йаһоԝарʹа нәбежә «на», ләма әм чун Тайԝане.
Әм ль мәһа Мьждаре йа сала 1962 дәрбази ԝедәре бун. Ль Тайԝане, 2 271 мьзгинван һәбун, у пʹьрʹанийа ԝан Амис бун. Ле серида лазьм бу кӧ әм зьмане Чини һин бьн. Ль щәм мә тʹәне кʹьтебәк бона һинбуна ԝи зьмани һәбу, у мамоста мә Инглизи ньзаньбу. Диса жи, әм ви зьмани һин бун.
Дәмәкә кьн паши кӧ әм һатьн Тайԝане, Һарви ԝәк хьзмәткʹаре филиале һат кʹьфшкьрьн. Жь бәр кӧ филиал бьчʹук бу у ише Һарви һьндьк бу, ԝәхта ԝи һәбу кӧ һәр мәһ ԝәкә се һʹәфтийа тʹәви хушк у бьред Амисрʹа хьзмәте бькә. Щарна, ԝи ԝәк бәрпьрсийаре нәһийе хьзмәт дькьр у ль щьватед мәзьн готар дьхԝәнд. Һарви ԝе бькарьбуйа готаред хԝә бь зьмане Жапони бьхԝанда, у хушк у бьред Амис ԝе фәʹм бькьра. Ле дәԝләте щьвинед религи кӧ нә бь зьмане Чини бун, ԛәдәхә кьрьбун. Бона Һарви, зьмане Чини һе зәʹмәт бу, ле әԝи диса жи бь Чини хәбәр дьда, у бьраки дьн бь зьмане Амис тʹәрщьмә дькьр.
Ль ԝе дәме, Тайԝан дь бьн һʹӧкӧме әскәрида бу. Ләма лазьм бу кӧ бьред мә бона щьватед мәзьн дәстуре бьстиньн. Һеса нибу изьне бьстиньн, у полисе ише мә дәрәнги дьхьст. Ле гава полисе һʹәта һʹәфтийа щьвина мәзьн дәстур нәдьда, Һарви ль полисхане рʹудьньшт һʹәта кӧ дәстуре бьдьн ԝи. Әԝ бь ве тʹактике сәркʹәти бу, чьмки бона полиса шәрма мәзьн бу кӧ йәки хәриб ль полисханәйе һивийе бьсәкьнә.
ӘЗ ЩАРА ПЕШЬН ҺЬЛДЬКʹЬШЬМ ЧʹИЙЕ
Тайԝан: Әм бона бәлакьрьна мьзгине дь чʹәмәкирʹа дәрбаз дьбьн
Ԝан һʹәфтийед кӧ әм тʹәви хушк у бьра бун, лазьм бу кӧ әм һәри кем сьһʹәтәке бьмәшьн. Әм һьлдькʹьшийан чʹийа у дь чʹәмарʹа дьмәшийан. Һьлкʹьшина мьн йа пешьн һе дь бира мьнда йә. Паши кӧ мә зу тәʹште хԝар, әм сьһʹәта 5:30 бь отобусе чун гӧндәки дур, дь чʹәмәки фьрәрʹа дәрбаз бун у һьлкʹьшийан чʹийе. Чʹийа һаԛас бәрбьжор бу кӧ ньгед бьре ль пешийа мьн дьгьһиштьн һʹәта бәр чʹәвед мьн.
Ԝе сьбәһе, Һарви тʹәви чәнд хушк у бьрарʹа дәркʹәтә хьзмәте, ле мьн тʹәне мьзгин дьда щьмәʹта гӧндәки кӧ сәр зьмане Жапони хәбәр дьда. Незики сьһʹәта йәке, сәре мьн геж бу, чьмки мьн бь сьһʹәта тьштәк нәхԝарьбу. Гава әз диса рʹасти Һарви һатьм, бьред дьн ида нә ль щәм ԝи бун. Һарви чәнд журнал бь се һекед хав гӧһартьбу. Әԝи бона хԝарьне һекәк гьртә дәсте хԝә, бьни у сәри ԛӧл кьр у нишани мьн кьр кӧ әԝ чаԝа те мьжандьн. Мәʹде мьн нәдьчу ԝе, ле мьн диса жи йәк тәʹм кьр. Ле һека сьсийа бона кʹе бу? Һарви да мьн, чьмки әԝ дьфькьри кӧ һәгәр әз жь бьрчибуне бьхәрьԛьм, әԝе нькарьбә мьн жь сәр чʹийе дахә жер.
СӘРШУШТЬНӘКӘ ӘʹЩЕБ
Ль щьватәкә мәзьн, тьштәки әʹщеб һат сәре мьн. Әм ль мала бьраки ль незики Ода щьвате дьман. Жь бәр кӧ сәршуштьн бона щьмәʹта Амис пʹьрʹ фәрз ә, жьна бәрпьрсийаре мьһале мәрʹа ав һазьр кьрьбу. Һарви вала нибу, ләма әԝи мьнрʹа гот кӧ бьра әз пешийе сәре хԝә бьшом. Бона сәршуштьне тʹәне се тьшт һәбу: Ситьләкә ава сар, ситьләкә ава гәрм у тʹәштәкә вала. Әз шаш мам кӧ жьна бәрпьрсийаре мьһале әԝ һәр се тьшт ль дәре мале һәма бәр Ода щьвате һазьр кьрьбу, кʹидәре кӧ бьра һазьрийа щьвата мәзьн дькьрьн. Мьн жь ԝе пʹәрдәк хԝәст, ле әԝе найлонәки шәфаф да мьн! Мьн хԝәст кӧ әз һәрʹьм бьн сийа пьшт хани, ле ль ԝедәре ԛаза ԛьрька хԝә дь чәпәрерʹа дәрбаз дькьр у һивийе бун кӧ һәр кәсе кӧ незики ԝан бьбә, нькӧл бькьн. Мьн хԝәрʹа гот: «Бьра һаԛас шьхӧлва мьжул ьн кӧ әԝе дина хԝә нәдьн мьн. У һәгәр әз сәре хԝә нәшом, хԝәйе мале әʹщьз бьбьн. Ләма мьн сәре хԝә ль бәр һәр кәси шушт».
Бь кʹьнщед щьмәʹта Амис
ӘʹДӘБЙӘТЕД БЬ ЗЬМАНЕ АМИС
Һарви фәʹм кьр кӧ хушк-бьред Амис жь алийе рʹӧһʹанива бь пешда начьн, чьмки гәләк нькарьбун бьхуньн, у әʹдәбйәт дь дәсте ԝанда тʹӧнә бун. Ле бәле, зьмане Амис ида бь һʹәрфед Латини дьһат ньвисин, у ԝәхт шунда, хушк-бьра һинбун кӧ бь зьмане хԝә бьхуньн у хԝәха леколина бькьн. Әʹдәбйәтед сәр зьмане Амис щара пешьн незики сала 1965-да дәркʹәтьн, у жь сала 1968-да, «Бьрща Ԛәрәԝьлийе» бь зьмане Амис һатә дәрхьстьне.
Ль ԝе дәме, дәԝләте дьхԝәст кӧ әʹдәбйәт тʹәне бь зьмане Чини бенә нәшьркьрьне. Сәва кӧ проблем ченәбә, «Бьрща Ԛәрәԝьлийе» ԝәхтәке дӧзьмани бу, демәк Чини-Амис. Ӧса дьһатә кʹьфше ԛәй әм щьмәʹте зьмане Чини һин дькьн. Жь ԝи ԝәхти, тʹәшкиләта Йаһоԝа гәләк әʹдәбйәтед бь зьмане Амис бәла кьрьнә, ԝәки әв инсанед һежа рʹастийед Кʹьтеба Пироз нас бькьн (Кʹаред Шандийа 10:34, 35).
ԜӘХТА ПАԚЬЖКЬРЬНЕ
Дь салед 1960 у 1970-да, гәләк хушк у бьрайед Амис нә ль гора принсипед Хԝәде дьжитьн. Жь бәр кӧ һьнәка принсипед Кʹьтеба Пироз рʹьнд фәʹм нәкьрьбун, ԝана бенамуси дькьр, сәрхԝәш дьбун йан жи тʹьтун у наркотикед дьн дьданә хәбате. Һарви тʹәсәлийа гәләк щьвата дькьр, ԝәки али хушк у бьра бькә кӧ әԝ фькред Йаһоԝа дәрһәԛа ван тьшта фәʹм бькьн. Ԝәʹде тʹәсәлийа щьватәке, әԝ йәк ԛәԝьми чь кӧ мә дәстпекеда гьли кьр.
Хушк у бьред мьлук һазьр бун кӧ хԝә бьгӧһезьн, ле сәд һәйф, гәләк кәс нә һазьр бун. Ләма, һәжмара мьзгинванед ль Тайԝане дь нава бист салада жь 2 450 дакʹәт һʹәта незики 900. Әм сәва ве йәке пʹьрʹ хәмгин бун. Диса жи, мә заньбу кӧ Йаһоԝа кʹәрәма хԝә ԛәт надә тʹәшкиләтәкә нәпаԛьж (2 Корьнтʹи 7:1). Ахьрийеда, әԝ кьрьнед шаш һатьн рʹаст кьрьн у иро, бь сайа кʹәрәма Йаһоԝа, ль Тайԝане зедәтьри 11 000 мьзгинван һәнә.
Жь салед 1980, мә дит кӧ щьватед Амис ида жь алийе рʹӧһʹанива дьһа ԛәԝи бун. Ләма, Һарви дькарьбу һе зедә ԝәхт бона һәрема Чини вәԛәтинә. Әԝи бь шабуне али гәләк меред хушкед мә кьр, кӧ әԝ бьбьн Шәʹдед Йаһоԝа. Те бира мьн гава кӧ йәки жь ван щара пешьн Йаһоԝарʹа дӧа кьр, әԝ пʹьрʹ ша бу. Әз жи дьлхԝәш ьм кӧ мьн али гәләк кәсед дьлпʹак кьр кӧ әԝана незики Йаһоԝа бьбьн. Ль филиала Тайԝане, мьн шабун дьстанд жь ве йәке кӧ тʹәви кӧрʹ у ԛиза хԝәндәкʹарәкә хԝәйә бәре хьзмәт дькьр.
МЬРЬНА ДӘЛАЛЕ МЬН
Ньһа, әз тʹәне мамә. Дәлале мьн Һарви ль 1 мәһа Чьләйе йа сала 2010 бь нәхԝәшийа кансәре мьр. Әм ԝәкә 59 сал зәԝащеда бун. Әԝи незики 60 сали хьзмәта һәртʹьмда бу! Әз пʹьрʹ бира ԝи дькьм. Ле әз пʹьрʹ ша мә кӧ мьн ль дӧ ԝәлатед хԝәш жь бо дәстпекьрьна ише бәлакьрьна мьзгине аликʹари да ԝи! Әм һин бун кӧ бь дӧ зьманед чәтьн хәбәр бьдьн, у Һарви ньвисина ԝан жи һин бу.
Чәнд сал шунда, Кʹома Рʹебәрийе сафи кьр кӧ бона мьн дьһа баш ә кӧ әз жь бо әʹмьре мьнә мәзьн вәгәрʹьм Австралйайе. Фькра мьн йа пеши ӧса бу: «Әз нахԝазьм Тайԝане бьһельм». Ле әз жь Һарви һин бум кӧ тʹәшкиләта Йаһоԝарʹа ԛәт нәбежьм «на», ләма әз чум. Ньһа, әз биланийа ве сафикьрьне рʹьнд фәʹм дькьм.
Әз ша мә кӧ әз дькарьм бь зьманед Жапони у Чини, Бәйтʹәле нишани мевана бькьм
Иро, әз дь нава һʹәфтийеда ль филиала Аԝьстраласйайе шьхӧл дькьм у дь хьлазийа һʹәфтийеда тʹәви щьвате мьзгине бәла дькьм. Әз ша мә кӧ әз дькарьм бь зьманед Жапони у Чини, Бәйтʹәле нишани мевана бькьм. Әз һʹьзрәта рʹожа рʹабуна мьрийа мә, у әз заньм кӧ Һарви, йе кӧ һин бу кӧ Йаһоԝарʹа ԛәт нәбежә «на», дь биранина ԝида йә (Йуһʹәнна 5:28, 29).
a Бәри кӧ зьмане Чини бу зьмане фәрми йе Тайԝане, зьмане Жапони бь дәһа сала зьмане фәрми бу. Ләма, щьмәʹта Тайԝане һе бь зьмане Жапони бь һәврʹа хәбәр дьдан.