Һʹьзкьрьн Чаԝа Дькарә Али Мә Бькә кӧ Әм Нәтьрсьн?

1. Һьнә кәс жь чь дьтьрсьн?

СӘРҺАТИЙЕД ван хушк-бьра бинә бәр чʹәʹве хԝә: Бьраки бь наве Нестор у жьна ԝи Мариа дьхԝәстьн дәрбази щики дьн бьн, ԝәки һе зедә хьзмәт кьн.b Бона ве йәке, лазьм бу кӧ ԝана һьнә тьшт жь хԝә кем кьра. Ле әԝана дьтьрсийан кӧ һәгәр әԝана ӧса бькьн, жийина ԝан ԝе гәләк чәтьн бә. Ԝәлатәкида, кʹидәре кӧ мәрьв пәй Шәʹдед Йаһоԝа дькʹәвьн, мерәки бь наве Биниам, бу Шәʹде Йаһоԝа. Әԝи заньбу кӧ әԝ дькарә рʹасти зерандьне бе, ләма жи әԝ дьтьрсийа. Ле әԝ жь реаксийа малбәта хԝә дьһа зедә дьтьрсийа, әԝ дьфькьри кӧ чахе әԝана дәрһәԛа религийа ԝийә тʹәзә пебьһʹәсьн ԝе чь сәре ԝи бькьн. Хушкәкә бь наве Валерйа бь кʹансәр гьран нәхԝәш кʹәт. Ле жерʹа зор бу дохдьрәки баш бьвинә, йе кӧ ԝе һазьр буйа ԝәки бе хун ле операси кьра, ләма жи әԝ дьтьрсийа кӧ ԝе бьмьрә.

2. Чьма фәрз ә кӧ әм тьрсед хԝә контрол кьн?

² Дьбәкә тӧ жи щарна тьштед ӧса дьтьрси, у әв йәк нормал ә. Ле һәгәр әм тьрсед хԝә контрол нәкьн, әме сафикьрьнед нәрʹаст бькьн, йед кӧ дькарьн достийа мә тʹәви Йаһоԝа хьраб кьн. Мире-щьна дьхԝазә кӧ әм бькʹәвьн һʹаләки ӧса. Әԝ һәр тьшти дькә кӧ тьрсед мә мьԛабьли мә бьдә хәбате, ԝәки әм гӧһ нәдьн тʹәмийед Йаһоԝа, мәсәлә тʹәмийа кӧ гәрәке әм мьзгинийе бәла кьн (Әʹйанти 12:17). Мире-щьна бь рʹасти жи йәки хьраб, берʹәʹм у ԛәԝат ә. Ле диса жи әм дькарьн хԝә жь ԝи бьпарезьн. Гәло чаԝа?

3. Чь дькарә али мә бькә кӧ әм нәтьрсьн?

³ Һәгәр әм баԝәр бьн кӧ Йаһоԝа мә һʹьз дькә у тʹәви мә йә, Мире-щьна ԝе нькарьбә мә бьтьрсинә (Зәбур 118:6). Ньвискʹаре Зәбура 118 жи рʹасти тәнгасийед гьран дьһат. Гәләк дьжмьнед ԝи һәбун, у һьнә жь ван дьжмьна мәрьвед нав-дәнг бун (рʹеза 9, 10). Щарна, әԝ дькʹәтә һʹаләки гәләк гьран (рʹеза 13). Сәрда жи, әԝ жь алийе Йаһоԝада бь щурʹәки сәрт һатә щәзакьрьне (рʹеза 18). Диса жи, әԝ нәдьтьрсийа. Гәло чьрʹа? Чьмки әԝи заньбу кӧ Йаһоԝа ԝи гәләк һʹьз дькә. Зәбурбеж баԝәр бу кӧ чь жи бьбә, Хԝәде һәртʹьм һазьр ә али ԝи бькә (Зәбур 118:29).

4. Һәгәр әм баԝәр бьн кӧ Хԝәде мә һʹьз дькә, әме чь нәтьрсьн?

⁴ Гәрәке әм баԝәр бьн кӧ Йаһоԝа мә һʹьз дькә. Әв йәк ԝе али мә бькә ԝәки (1) нәтьрсьн кӧ әме нькарьбьн әʹбура малбәта хԝә бькьн, (2) мәрьва нәтьрсьн у (3) мьрьне нәтьрсьн. Кәсед дәрһәԛа кʹижана кӧ абзаса пешьнда һатьбу готьне, тьрсед хԝә алт кьрьн, чьмки баԝәр бун ԝәки Хԝәде ԝан һʹьз дькә.

НӘТЬРСӘ КӦ ТӦЙЕ НЬКАРЬБИ ӘʹБУРА МАЛБӘТА ХԜӘ БЬКИ

5. Сәред малбәте дьбәкә сәва чь хәмгин дьбьн? (Бьньһерʹә шькьле рʹуйе журнале.)

⁵ Сәред малбәта гәләк хирәт дькьн кӧ әʹбура малбәта хԝә бькьн (1 Тимотʹейо 5:8). Һәгәр тӧ жи сәре малбәте йи, тӧ дьԛәԝьмә ԝәʹде пандәмийайе дьтьрсийайи ԝәки тӧйе хәбата хԝә ӧнда ки. Тӧ дьԛәԝьмә бәр хԝә дькʹәти ԝәки тӧйе зарʹед хԝә чаԝа тʹер ки у пʹәре кʹьре йан кредита мале чаԝа бьди. Тӧ дьԛәԝьмә дьтьрсийайи кӧ һәгәр тӧ хәбата хԝә ӧнда ки, тӧйе нькарьби хԝәрʹа хәбатәкә тʹәзә бьвини. Йан жи, мина Нестор у Мариайе, тӧ дьԛәԝьмә дьфькьри кӧ тӧ нькари һьнә тьшта жь хԝә кем ки у бь жийинәкә садә бьжийи. Пе тьрсед ви щурʹәйи, Мире-щьна гәләк мәрьва жь Йаһоԝа дур хьстийә.

6. Нета Мире-щьна чь йә?

⁶ Мире-щьна дьхԝазә мә бьдә баԝәркьрьне кӧ Йаһоԝа бона мә хәм накә у ԝе али мә нәкә ԝәки әм әʹбура малбәта хԝә бькьн. Ләма жи дьбәкә әм бьфькьрьн кӧ гәрәке әм чь жь дәсте мә те бькьн, ԝәки хәбата хԝә ӧнда нәкьн. Сәрда жи, тьрсед ӧса дькарьн бьбьнә сәбәб кӧ әм зьраре бьдьн достийа хԝә тʹәви Йаһоԝа.

7. Иса мә чьда дайә баԝәркьрьне?

⁷ Иса дәрһәԛа Баве мәйи әʹзмана ӧса готьбу: «Бәри хԝәстьна ԝә, Баве ԝә занә чь ԝәрʹа лазьм ә» (Мәтта 6:8). Иса Йаһоԝа жь һәр кәси баштьр нас дькә, у занә кӧ әԝ һазьр ә бона һʹәԝщед мә хәм бькә. Әм Мәсиһи, әндәмед малбәта Хԝәде нә. Ләма жи әм дькарьн баԝәр бьн кӧ сәре малбәте, демәк Йаһоԝа, ԝе ль гора принсипа кӧ әԝи 1 Тимотʹейо 5:8-да дайә ньвисаре, бона мә хәм бькә.

8. (а) Чь ԝе али мә бькә кӧ әм нәтьрсьн ԝәки әме нькарьбьн әʹбура малбәта хԝә бькьн? (Мәтта 6:31-33) (б) Әм чаԝа дькарьн чʹәʹв бьдьнә жьн-мере сәр шькьл, йед кӧ хушкәкерʹа хԝарьне тиньн?

⁸ Йаһоԝа һьм мә һьм жи малбәта мә һʹьз дькә, ләма жи әм дькарьн баԝәр бьн кӧ Әԝе бона һʹәԝщед мә хәм бькә (Мәтта 6:31-33 бьхунә). Йаһоԝа бь рʹасти жи йәки гәләк дәствәкьри йә! Чахе әԝи әʹрд чедькьр, әԝи нә тʹәне тьштед ӧса чекьр, йед кӧ бона жийине лазьм ьн, ле гәләк тьштед дьн жи, жь кʹижана әм ләзәте дьстиньн (Дәстпебун 2:9). Һәгәр тьштед кӧ дәсте мәда һәнә щарна кем бьн жи, ԝе баш бә кӧ әм дина хԝә бьдьне, ԝәки Йаһоԝа мә диса жи бьрʹчи наһелә (Мәтта 6:11). Гәрәке әм бир нәкьн ԝәки тьштед кӧ әм иро ԛӧрбан дькьн, ԛә бәрамбәри ԝан кʹәрәма набьн, йед кӧ Йаһоԝа ча иро дьдә мә ӧса жи ахьрийеда ԝе бьдә. Сәрда жи, Әԝе жийина һʹәта-һʹәтайе бьдә мә. Нестор у Мариайе әв йәк рʹьнд фәʹм кьрьн (Ишайа 65:21, 22).

9. Жь сәрһатийа Нестор у Мариайе әм чь һин дьбьн?

⁹ Нестор у Мариайе Коломбйайеда бь жийинәкә рʹьһʹәт дьжитьн. Әԝана дьбежьн: «Мә дьхԝәст жийина хԝә сьвьк кьра у хьзмәтийа хԝә зедә кьра, ле әм дьтьрсийан кӧ һәгәр пʹәре мә кем бә, жийина мә ԝе зәʹмәт бә». Гәло чь али ԝан кьр кӧ ве йәке нәтьрсьн? Ԝана ани бира хԝә кӧ Йаһоԝа һʹьзкьрьна хԝә ԝанрʹа чаԝа әʹйан кьрьбу. Әԝана баԝәр бун кӧ Йаһоԝа ԝе һәртʹьм ԝан хԝәй кә, ләма ԝана сафи кьр ԝәки хәбата хԝә бьһельн, мала хԝә бьфьрошьн у һәрʹьн һәремәкә дьн, кʹидәре кӧ һʹәԝщәтийа мьзгинвана һәйә. Гәло паше чь ԛәԝьми? Нестор дьбежә: «Мә сәр хԝә тʹәхмин кьрийә кӧ Мәтта 6:33 чаԝа те сери. Бь рʹасти кемасийа тʹӧ тьшти бал мә тʹӧнә буйә, у әм дьһа бәхтәԝар бунә».

МӘРЬВА НӘТЬРСӘ

10. Мәрьв чьрʹа һәвдӧ дьтьрсьн?

¹⁰ Йазьх кӧ инсан һәртʹьм хьрабийе һәвдӧ дькьн (Ԝаиз 8:9). Мәсәлә, гәләк кәс һʹӧкӧме хԝә бь щурʹәки хьраб дьдьнә хәбате, зӧлм у зордарийе дькьн, мәкʹтәбеда чʹерʹи һәвдӧ дькьн у һәвалдәрсханед хԝә дьтьрсиньн. Һьнә малбәтада, нәфәред мале һьндава һәвда берʹәʹм ьн. Ләма гәләк мәрьв һәвдӧ дьтьрсьн. Гәло Мире-щьна чь дькә кӧ тьрса бәр мәрьва мьԛабьли мә бьдә хәбате?

11-12. Мире-щьна тьрса бәр мәрьва чаԝа мьԛабьли мә дьдә хәбате?

¹¹ Мире-щьна дьхԝазә кӧ әм мәрьва бьтьрсьн, ԝәки мьзгинийе бәла нәкьн йан гӧһ нәдьнә һьнә тʹәмийед Йаһоԝа. Бьн һʹӧкӧме Мире-щьна, һьнә дәԝләт шьхӧле мә ԛәдәхә дькьн у пәй мә дькʹәвьн (Луԛа 21:12; Әʹйанти 2:10). Дьнйа Мире-щьнада, гәләк кәс дәрһәԛа Шәʹдед Йаһоԝа дәрәԝа бәла дькьн, у дьбәкә кәсед кӧ ван дәрәԝа баԝәр дькьн, ԛәрфед хԝә мә бькьн йан һʹьщуми сәр мә бькьн (Мәтта 10:36). Гәло әм сәва ван тʹәлькед Мире-щьна әʹщебмайи дьминьн? На! Әм заньн кӧ ԛьрʹна йәкеда жи, Мире-щьна ԝан тʹәлька дьда хәбате (Кʹаред Шандийа 5:27, 28, 40).

¹² Хенщи тьрса бәр пәйкʹәтьна жь алийе сәрԝеред дәԝләте, Мире-щьна тьрсед дьн жи дьдә хәбате. Мәсәлә, һьнә кәс дьтьрсьн кӧ һәгәр әԝана бьбьнә Шәʹдед Йаһоԝа, малбәта ԝан ԝе сәр ԝан һерс кʹәвә. Әԝана мәрьвед хԝә гәләк һʹьз дькьн у дьхԝазьн ԝәки әԝана жи Йаһоԝа нас бькьн у ԝи һʹьз бькьн. Гава мәрьвед ԝан Хԝәдайе рʹаст у хьзмәткʹаред ԝи ньмьз дькьн, дьле ԝан дешә. Щарна, мәрьвед кӧ серида мьԛабьли рʹастийе бун, паше һатьнә сәр рʹийа рʹастийе. Ле һәгәр мәрьвед мә сәва баԝәрийа мә һәләԛәтийа хԝә тʹәви мә дьбьрьн, әме чь бькьн?

13. Һәгәр әм жь алийе малбәта хԝәва бенә инкʹаркьрьне жи, чьрʹа нә лазьм ә ԝәки әм бьтьрсьн? (Зәбур 27:10)

¹³ Әм дькарьн жь готьнед Зәбур 27:10 дьлбинийе бьстиньн (бьхунә). Һәгәр малбәта мә жи мә бьһелә, әм гәрәке бир нәкьн кӧ Йаһоԝа гәләк мә һʹьз дькә, ләма жи нә лазьм ә кӧ әм бьтьрсьн. Әм баԝәр ьн кӧ Йаһоԝа ԝе амьнийа мә хәлат бькә. Әԝ жь һәр кәси баштьр занә кӧ чаԝа бона һʹәԝщед мәйә физики, емосийали у рʹӧһʹани хәм бькә. Бьре мә Биниам, йе кӧ мә жоре бәʹса ԝи кьрьбу, дитийә кӧ бь рʹасти жи ӧса йә.

14. Тӧ жь сәрһатийа Биниам чь дәрса һин дьби?

¹⁴ Биниам заньбу кӧ әԝ дькарә рʹасти зерандьне бе, ле әԝи диса жи сафи кьр ԝәки бьбә Шәʹде Йаһоԝа. Әԝ баԝәр бу кӧ Йаһоԝа ԝи һʹьз дькә, у әв йәк али ԝи дькьр ԝәки әԝ мәрьва нәтьрсә. Әԝ дьбежә: «Тӧ нәве пәйкʹәтьн дьһа гьран бу, нә кӧ ча мьн дьда бәр чʹәʹве хԝә. Ле һәри зедә әз нә кӧ пәйкʹәтьна жь алийе дәԝләте, ле пәйкʹәтьна жь алийе нәфәред хԝә дьтьрсийам. Әз дьтьрсийам ԝәки баве мьн, йе кӧ Шәʹде Йаһоԝа нинә, ԝе сәва сафикьрьна мьн хәмгин бә у малбәта мьн ԝе бьфькьрә кӧ әз йәки бекер ьм». Диса жи, Биниам баԝәр бу кӧ Йаһоԝа һәртʹьм бона хьзмәткʹаред хԝә хәм дькә. Әԝ дьбежә: «Мьн дьани бира хԝә кӧ Йаһоԝа чаԝа али хьзмәткʹаред хԝә кьрийә, ԝәки әԝана нава чәтьнайед алийе пʹәрада, нәһәԛийе у зерандьна, сәбьр кьн. Мьн заньбу ԝәки һʹәта кӧ әз Йаһоԝарʹа амьн бьминьм, әԝе мьн кʹәрәм бькә. Гава әз чәнд щара һатьм гьртьне у һәла һе ледане жи, мьн бь чʹәʹве хԝә дит кӧ һәгәр әм амьн дьминьн, Йаһоԝа бь рʹасти жи али мә дькә». Бәле, Йаһоԝа Биниамрʹа бу Бав, у хьзмәткʹаред Хԝәде ԝирʹа бунә малбәт.

МЬРЬНЕ НӘТЬРСӘ

15. Чьрʹа нормал ә кӧ әм мьрьне дьтьрсьн?

¹⁵ Йаһоԝа хԝәстьна жийина һәр-һәйи кьрийә дьле мә (Ԝаиз 3:11). Ләма жи гава әм йан жи мәрьвәки мәйи һʹьзкьри гьран нәхԝәш дькʹәвә, әм дьтьрсьн, чьмки тʹӧ кәс жь мә нахԝазә бьмьрә. Ләма Кʹьтеба Пироз мьрьне ча «дьжмьн» нав дькә (1 Корьнтʹи 15:25, 26). Тьрса мьрьне дькарә али мә бькә кӧ әм жийина хԝә у жийина мәрьвед хԝәйи дәлал бьпарезьн. Мәсәлә, әм нахԝазьн жийина хԝә бькьнә бьн хофе, ләма әм хԝарьнед керһати дьхԝьн у спортева мьжул дьбьн, ԝәки сьһʹәт-ԛәԝата мә баш бә. Гава лазьм ә, әм дьчьн бал дохдьр, әм дәрмана дьхԝьн у әм жийина хԝә бадиһәԝа накьнә бьн хофе.

16. Мире-щьна чь дькә ԝәки тьрса бәр мьрьне мьԛабьли мә бьдә хәбате?

¹⁶ Мире-щьна занә кӧ әм жийина хԝә ԛимәт дькьн у нахԝазьн бьмьрьн. Әԝ дьфькьрә ԝәки әм һазьр ьн һәр тьшти, һәла һе достийа хԝә тʹәви Йаһоԝа жи ӧнда кьн, тʹәне кӧ сах бьминьн (Ибо 2:4, 5). Ле әв йәк ӧса нинә! Йәкә Мире-щьна, «йе кӧ һʹӧкӧме ԝи сәр мьрьне һәйә», һәр тьшти дькә ԝәки мә бьтьрсинә, сәва кӧ әм пьшта хԝә бьдьнә Йаһоԝа (Ибрани 2:14, 15). Щарна, пьштгьред Мире-щьна хьзмәткʹаред Йаһоԝарʹа дьбежьн, кӧ һәгәр әԝана тʹәрка баԝәрийа хԝә нәдьн, ԝе ԝана бькӧжьн. Щарна жи, гава әм жь бо ԛәзийе йан нәхԝәшикә гьран бәр мьрьне нә, Мире-щьна дькарә ве мәщале бьдә хәбате ԝәки әм ԛанунед Йаһоԝа бьтʹәрьбиньн. Мәсәлә, дьбәкә дохдьр йан мәрьвед мә, йед кӧ Шәʹдед Йаһоԝа ниньн, зоре мә бькьн ԝәки әм хуне бәри хԝә дьн йан жи щурʹе ԛәнщкьрьнәкә ӧса бьжберьн, кʹижан кӧ мьԛабьли принсипед Кʹьтеба Пироз ә.

17. Ль гора Рʹомайи 8:37-39, чьма нә лазьм ә кӧ әм мьрьне бьтьрсьн?

¹⁷ Әм һьлбәт нахԝазьн бьмьрьн, ле әм заньн кӧ һәгәр әм жийина хԝә ӧнда кьн жи, һʹьзкьрьна Йаһоԝа һьндава мә тʹӧ щар хьлаз набә (Рʹомайи 8:37-39 бьхунә). Гава достед Йаһоԝа дьмьрьн, әԝ ԝана бира хԝәда хԝәй дькә, ча бежи әԝана сах ьн (Луԛа 20:37, 38). Әԝ жь дьл дьхԝазә ԝана жь мьрьне рʹакә (Ибо 14:15). Йаһоԝа бона мә ԛӧрбанәкә мәзьн дайә, ԝәки әм жийина һʹәта-һʹәтайе бьстиньн (Йуһʹәнна 3:16). Әм заньн кӧ Йаһоԝа чьԛас мә һʹьз дькә у бона мә хәм дькә. Ләма гава әм нәхԝәш дькʹәвьн йан бәр мьрьне нә, әм пьшта хԝә надьнә Йаһоԝа, ле әм хԝә дькьнә бьн пʹәрʹе ԝи, ԝәки әԝ дьлбини, билани у ԛәԝате бьдә мә. Валерйа у мере ԝе һәма ӧса жи кьрьн (Зәбур 41:3).

18. Тӧ жь сәрһатийа Валерйайе чь дәрса һин дьби?

¹⁸ Чахе Валерйа 35 сали бу, әԝ бь кʹансәре гьран нәхԝәш кʹәт. Гәло һʹьзкьрьна Йаһоԝа чаԝа али ԝе дькьр кӧ әԝ тьрса бәр мьрьне жь дьле хԝә дәрхә? Әԝ дьбежә: «Диагноза кʹансәре жийина мә ньшкева гӧһаст. Сәва кӧ әз сах бьминьм, мьнрʹа операсийәкә чәтьн лазьм бу. Әз чумә бал гәләк дохдьра, ле ԝана нәдьхԝәст операсийе бе хун бькьрана. Рʹаст ә әз дьтьрсийам, ле диса жи мьн хԝәрʹа сафи кьр ԝәки гӧһ бьдьм ԛануна Хԝәде у хуне бәри хԝә нәдьм. Жийина мьнда, Йаһоԝа һәртʹьм нишани мьн дькьр, кӧ әԝ чьԛас мьн һʹьз дькә. Ньһа мәщал кʹәтә дәсте мьн кӧ әз нишан кьм, ԝәки әз ԝи чьԛас һʹьз дькьм. Һәр щар гава мьн әʹламәтийед хьраб дьстанд, мьн дьһа зедә дьхԝәст дьле Йаһоԝа ша кьм у изьне нәдьм ԝәки Мире-щьна сәркʹәвә. Ахьрийа-ахьрийе, мьн бе хун операси кьрьн у һәр тьшт баш дәрбаз бу. Рʹаст ә сьһʹәт-ԛәԝата мьн һе нә баш ә, ле Йаһоԝа һәртʹьм бона һʹәԝщед мә хәм дькә. Мәсәлә, һʹәфтеки пешийа кӧ әз дәрһәԛа диагноза хԝә пеһʹәсийам, әм сәр щьвате дәрбаз бун готара бь наве «Бь Мерхаси Рʹасти Тәнгасийа Ԝәрьн»c. Әв готар һәма бона мә бу. Мә әԝ диса у диса дьхԝәнд. Бь сайа готаред ӧса у шьхӧлед рʹӧһʹани, әʹдьлайи кʹәтә дьле мьн у малхе мьн, у бь сайа ве йәке әм тʹәвльһәв нәдьбун у мә сафикьрьнед баш дькьр».

ТЬРСЕД ХԜӘ АЛТ КӘ

19. Зутьрәке чь ԝе бьԛәԝьмә?

¹⁹ Бь сайа аликʹарийа Йаһоԝа, хушк-бьред мә сәр тʹәмамийа дьнйайе бь амьни мьԛабьли Мире-щьна дәртен (1 Пәтрус 5:8, 9). Тӧ жи дькари ве йәке бьки! Зутьрәке, Йаһоԝа ԝе Иса Мәсиһ у һәмпʹадшед ԝирʹа бежә, ԝәки әԝана «кьред Мирещьн» хьраб кьн (1 Йуһʹәнна 3:8). Паши ве йәке, хьзмәткʹаред Хԝәде ԝе ида тʹӧ тьшти нәтьрсьн. Кʹьтеба Пироз ӧса дьбежә: «Те ԛә нәтьрси. Ԝе һәлакбун [саԝ] жь тә дур бә, ԝе ԛәт незики тә нәбә» (Ишайа 54:14, ИМ; Миха 4:4). Ле һʹәта ԝе рʹоже, лазьм ә кӧ әм гәләк хирәт бькьн ԝәки тьрс жь дьле хԝә дәрхьн.

20. Чь ԝе али мә бькә кӧ әм нәтьрсьн?

²⁰ Йаһоԝа хьзмәткʹаред хԝә һʹьз дькә у ԝана дьпарезә. Сәва кӧ баԝәрийа мә дьһа ԛәԝи бә, ԝе баш бә кӧ әм дина хԝә бьдьне һәла ԝәʹде бәре Йаһоԝа хьзмәткʹаред хԝә чаԝа дьпарастьн. Әм гәрәке дәрһәԛа ван сәрһатийа кʹур бьфькьрьн у мәрьвед дьнрʹа жи гьли кьн. Ӧса жи, ԝе баш бә кӧ әм биньн бира хԝә ԝәки һʹәта ньһа, әԝи чаԝа али мә кьрийә кӧ әм нава тәнгасийада сәбьр кьн. Бәле, бь аликʹарийа Йаһоԝа, әм дькарьн тьрсед хԝә алт кьн! (Зәбур 34:4).