Ньхӧмандьна Хԝә Паш Нәхә

1. Чьрʹа лазьм ә ԝәки тӧ бейи ньхӧмандьне?

ӘʹМЬР у һәр тьште ԛәнщ кӧ щәм тә һәйә, жь Йаһоԝа Хԝәде йә. Гәло тӧ нахԝази бона ԝан тьшта һʹәзкьрьна хԝә Йаһоԝарʹа нишан ки? Щурʹе лапи баш кӧ ча тӧ дькари ве йәке бьки әв ә, ԝәки сонда тʹәсмилбуйине бьди у бейи ньхӧмандьне. Бь ви щурʹәйи тӧйе бьби пʹара малбәта Йаһоԝа. Әԝе ча Дост у Баве тәйи әʹзмана рʹебәрийа тә бькә у бона тә хәм бькә (Зәбур 73:24; Ишайа 43:1, 2). Ӧса жи сонда тʹәсмилбуйине у ньхӧмандьн рʹе вәдькьн, ԝәки тӧ әʹмьре һʹәта-һʹәтайе бьстини (1 Пәтрус 3:21).

2. Ве готареда әме чь пебьһʹәсьн?

² Гәло тьштәк рʹийа тә дьгьрә ԝәки тӧ бейи ньхӧмандьне? Һәрге әре, тӧ тʹәне нини. Гәләк мәрьварʹа пешийа ньхӧмандьне лазьм бу рʹабун-рʹуньштьн у ньһерʹандьна хԝә бьгӧһезьн. Ле ньһа әԝана бь хирәт у шабуне Йаһоԝарʹа хьзмәт дькьн. Ԝәрә әм шеԝьр кьн кӧ чь рʹийа ԝан дьгьрт ԝәки бенә ньхӧмандьне, у жь сәрһатийед ԝан әм дькарьн чь һин бьн.

САМӘРИ ТЕНӘ НЬХӦМАНДЬНЕ

3. Самәри гәрәке чь бькьрана, пешийа кӧ бьһатана ньхӧмандьне?

³ Рʹожед Исада дәр-дора бажаред Шәкәм у Самәрйайе, ль бакӧра Щьһустане, секта Самәрйа һәбу. Ԝана тʹәне пенщ кʹьтебед Муса у дьԛәԝьмә кʹьтеба Йешу жи ча кʹьтебед жь бина бәр Хԝәде һʹәсаб дькьрьн. Ле ль гора Ԛануна Дӧщари 18:18, 19, әԝана жи һивийа һатьна Мәсиһ бун (Йуһʹәнна 4:25). Сәва кӧ Самәри бьһатана ньхӧмандьне, ԝана гәрәке Ньвисаред Пироз бь тʹәмами ԛәбул кьрана у рʹьнд лекʹолин кьрана. Ӧса жи лазьм бу ԝәки әԝана Иса ча Мәсиһе создайи ԛәбул кьн. Гәләк Самәрйа һʹәма ӧса жи кьрьн (Йуһʹәнна 4:39). Хенщи ве йәке, дьбәкә лазьм бу ԝәки һьнә Самәри ньһерʹандьна нәбаш мьԛабьли Щьһуйа жь дьле хԝә дәрхьстана, чь кӧ гәләк ԝәхт сәр ԝан һʹӧкӧм дькьр, чьмки гәләк шагьртед Иса Мәсиһ Щьһу бун (Луԛа 9:52-54).

4. Ль гора Кʹаред Шандийа 8:5, 6, 14, һьнә Самәрйа чь кьр?

⁴ Чь али Самәрйа кьр кӧ бенә ньхӧмандьне? Гава Филипойе мьзгинван Самәрйарʹа дәрһәԛа Мәсиһ шәʹдәти да, һьнәка жь ԝан «хәбәра Хԝәде ԛәбул» кьрьн (Бьхунә Кʹаред Шандийа 8:5, 6, 14). Рʹаст ә Филипо Щьһу бу, ле диса жи ԝана гӧһ да ԝи. Дьбәкә ԝана ани бира хԝә, кӧ ль гора кʹьтеба Ԛануна Дӧщари, Хԝәде фьрԛийе накә ортʹа мәрьва (Ԛануна Дӧщари 10:17-19). Ԝана «рʹьнд гӧһ дьданә Филипо» чахе әԝи дәрһәԛа Мәсиһ ԝанрʹа дьгот, у избатийед кӧ Хԝәде пьштгьрийа Филипо дькә, ԛәбул кьрьн. Ԝедәре Филипо гәләк кʹәрәмәт кьрьн. Мәсәлә, әԝи мәрьвед нәхԝәш ԛәнщ дькьрьн у жь гәләк кәса щьн дәрдьхьстьн (Кʹаред Шандийа 8:7).

5. Жь мәсәла Самәрйа әм чь дькарьн һин бьн?

⁵ Самәри дькарьбун гӧһ нәдана Филипо, чьмки әԝ Щьһу бу, йан жи чьмки ԝана әв һинкьрьн бәре нәбьһистьбун. Ле ԝана нәһишт кӧ әв тьшт сәр ԝан һʹӧкӧм кьн. Чахе әԝана избат бун ԝәки чь кӧ Филипо һин дькьр, рʹаст ә, ԝана хԝә жь ньхӧмандьне паш нәхьст. Кʹьтеба Пирозда ӧса те готьне: «Гава ԝана Филипо баԝәр кьр, йе кӧ мьзгинийа дәрһәԛа Пʹадшатийа Хԝәде у дәрһәԛа наве Иса Мәсиһ бәла дькьр, һьм жьн һьм жи мер дьһатьнә ньхӧмандьне» (Кʹаред Шандийа 8:12). Гәло тӧ жи баԝәр дьки кӧ гьлийед жь Кʹьтеба Пироз рʹаст ьн? Гәло тӧ избат буйи кӧ Шәʹдед Йаһоԝа фьрԛийе накьнә ортʹа мәрьва у һәвдӧ һʹәз дькьн, чаԝа кӧ Иса готьбу ԝәки шагьртед ԝийә рʹаст, ԝе һәвдӧ һʹәз бькьн? (Йуһʹәнна 13:35) Һәрге әре, ньхӧмандьна хԝә паш нәхә у баԝәр бә, кӧ Йаһоԝа ԝе тә кʹәрәм кә!

6. Әм жь мәсәла Рубен чь һин дьбьн?

⁶ Бьре мә Рубен, йе кӧ ль Алманйайе дьжи, малбәтәкә Шәʹдед Йаһоԝада мәзьн буйә. Ле гава әԝ щаһьл бу, шьк кʹәтә дьле ԝи кӧ Йаһоԝа бь рʹасти һәйә, йан на. Гәло әԝи ча дӧдьлибуна хԝә алт кьр? Әԝи фәʹм кьр кӧ занәбуна ԝи кем ә, ләма жи әԝи сафи кьр тьштәки бькә. Әԝ дьбежә: «Ԝәʹде лекʹолина шәхси, мьн гәрәке тедәрхьста кӧ чь рʹаст ә у чь на. Лазьм бу кӧ әз чәнд щара тʹема дәрһәԛа теорийа еволусийайе лекʹолин кьм». Әԝи кʹьтебәк хԝәнд, бь наве Гәло Әʹфьрандарәки Дьлован Һәйә? У әве кʹьтебе гәләк сәр ԝи һʹӧкӧм кьр. Әԝи хԝәрʹа гот: «Пәй! Йаһоԝа бь рʹасти жи һәйә!» Ӧса жи әԝ щарәке чу офиса сәрәкә йа Шәʹдед Йаһоԝа, у ԝедәре әԝ жь йәктийа хушк-бьра һе зедә әʹщебмайи ма. Әԝ вәгәрʹийа Алманйайе у һатә ньхӧмандьне, ԝи чахи әԝ 17 сали бу. Һәрге тӧ жи дӧдьли бьди ԝәки тьштед кӧ тӧ һин буйи рʹаст ьн йан на, әʹдәбйәтед мә лекʹолин кә. Сәва кӧ дӧдьлибуне жь дьле хԝә дәрхи, гәрәке тӧ занәбуна рʹаст бьстини (Әфәси 4:13, 14). Хенщи ве йәке, чахе тӧ дәрһәԛа һʹәзкьрьн у йәктийа хьзмәткʹаред Йаһоԝа дьбьһейи, йед кӧ ԝәлатед дьнда дьжин у ве йәке щьвата хԝәда жи дьвини, тӧ дьһа зедә хушк-бьра ԛимәт дьки.

НЬХӦМАНДЬНА ШАԜУЛЕ ЖЬ ТАРСУСЕ

7. Чьрʹа лазьм бу кӧ Шаԝул ньһерʹандьна хԝә бьгӧһезә?

⁷ Сәрһатийа Шаԝуле жь Тарсусе бинә бира хԝә. Әԝи Ԛануна Щьһуйа рʹьнд заньбу у нава хәлԛеда йәки нав у дәнг бу (Галати 1:13, 14; Филипи 3:5). Ԝи чахи гава гәләк Щьһу Мәсиһийа ча рʹабәр һʹәсаб дькьрьн, Шаԝул пәй ԝан дькʹәт у ԝана дьзеранд. Сәрда жи әԝ дьфькьри кӧ әԝ ль гора хԝәстьна Хԝәде ве йәке дькә (Кʹаред Шандийа 8:3; 9:1, 2; 26:9-11). Ләма жи Шаԝул фәʹм дькьр, кӧ һәрге әԝ Иса Мәсиһ ԛәбул кә у ча шагьртәки ԝи бе ньхӧмандьне, әԝе жи бе зерандьне.

8. (а) Чь али Шаԝул кьр кӧ бе ньхӧмандьне? (б) Ль гора Кʹаред Шандийа 22:12-16, Һананийа чаԝа али Шаԝул кьр? (Бьньһерʹә ӧса жи шькьл.)

⁸ Чь али Шаԝул кьр кӧ бе ньхӧмандьне? Гава Иса Мәсиһ хԝә нишани ԝи кьр, чʹәʹве Шаԝул кор бу (Кʹаред Шандийа 9:3-9). Се рʹожа әԝи рʹожи гьрт у сәр тьштед кӧ һатьнә сәре ԝи, кʹур фькьри. Шаԝул баԝәр кьр, кӧ Иса бь рʹасти жи Мәсиһ ә у шагьртед ԝи хԝә ль рʹийа рʹаст гьртьнә. Әԝ гәләк хәмгин бу, ԝәки әԝ жи бона кӧштьна Стәйфан нәһәԛ бу (Кʹаред Шандийа 22:20). Паши се рʹожа, шагьртәки бь наве Һананийа һатә бал Шаԝул у гот: «Шаԝул, бьре мьн, бьра чʹәʹвед тә вәбьн». У чахе чʹәʹвед ԝи вәбун, әԝи жерʹа гот, кӧ әԝ бе ньхӧмандьне (Бьхунә Кʹаред Шандийа 22:12-16). Шаԝул аликʹарийа Һананийа бь мьлукти ԛәбул кьр у бь тʹәмами әʹмьре хԝә гӧһаст (Кʹаред Шандийа 9:17, 18).

9. Әм жь мәсәла Шаԝул чь дькарьн һин бьн?

⁹ Жь мәсәла Шаԝул әм дькарьн чәнд дәрса һин бьн. Ԛӧрʹәбун йан жи тьрса бәр мәрьва дькарьбу бьбуйа мәʹни, кӧ әԝ нәһата ньхӧмандьне. Ле Шаԝул изьн нәда ԝәки әв тьшт рʹийа ԝи бьгьрьн. Әԝи рʹастийа дәрһәԛа Мәсиһ бь мьлукти ԛәбул кьр у хԝә рʹаст кьр (Кʹаред Шандийа 26:14, 19). Шаԝул заньбу кӧ әԝе рʹасти пәйкʹәтьна бе, ле диса жи әԝ һазьр бу бьбә шагьрте Иса (Кʹаред Шандийа 9:15, 16; 20:22, 23). Чахе әԝ һатә ньхӧмандьне, әԝи бәрдәԝам дькьр итʹбарийа хԝә Йаһоԝа бинә, ԝәки бькарьбә һьмбәри чәтьнайа сәбьр кә (2 Корьнтʹи 4:7-10). Һәрге тӧ бейи ньхӧмандьне, дьбәкә тӧ жи рʹасти һьнә чәтьнайа бейи. Ле тӧ дькари баԝәр би кӧ Хԝәде у Иса ԝе тʹьме али тә бькьн (Филипи 4:13).

10. Жь мәсәла Аннайе әм дькарьн чь һин бьн?

¹⁰ Анна ль Әԝропайа Рʹоһьлате малбәтәкә Кʹӧрдада мәзьн буйә. Гава әԝ 9 сали бу дийа ԝе һатә ньхӧмандьне, у әԝе жь баве хԝә изьн станд, кӧ Кʹьтеба Пироз һин бә. Ле жь бо ве йәке кӧ ль гора култура ԝан шәрм ә, ԝәки кәсәк религийа хԝә бьһелә, мәрьвед ԝе мьԛабьли ԝе дәркʹәтьн. Гава Анна 12 сали бу, әԝе жь баве хԝә изьн хԝәст ԝәки бе ньхӧмандьне. Әԝи пьрси һәла әв бь рʹасти хԝәстьна ԝе йә, йан кәсәки дьн зоре ԝе дькә, кӧ әԝ бе ньхӧмандьне. Әԝе гот: «Бәле, әва сафикьрьна мьн ә. Әз Йаһоԝа һʹәз дькьм!» Һьнге баве ԝе изьн да, ԝәки әԝ бе ньхӧмандьне. Паши ньхӧмандьне, гәләк мәрьвед Аннайе мьԛабьли ԝе дәркʹәтьн. Кальке ԝе жерʹа гот: «Хԝәзи кӧ тә бенамуси бькьра у щьхарә бькʹьшанда, ле тӧ нәбуйайи Шәʹде Йаһоԝа». Гәло Аннайе ча һьмбәри ван чәтьнайа сәбьр кьр? Әԝ дьбежә: «Йаһоԝа али мьн дькьр кӧ әз ԛәԝи бьминьм, у ӧса жи де-баве мьн гәләки пьштгьрийа мьн дькьрьн». Чахе Анна аликʹарийа Йаһоԝа дьвинә, әԝ ве йәке хԝәрʹа дьньвисә, у сәва кӧ бир нәкә ԝәки ча Йаһоԝа али ԝе кьрийә, әԝ щара дина хԝә дьдә ԝан ньвисаред хԝә. Һәрге тӧ жи дьтьрси кӧ тӧйе рʹасти пәйкʹәтьна бейи, бир нәкә ԝәки Йаһоԝа ԝе али тә жи бькә (Ибрани 13:6).

НЬХӦМАНДЬНА КОРʹНЕЛЙО

11. Чь дькарьбу рʹийа Корʹнелйо бьгьрә ԝәки бе ньхӧмандьне?

¹¹ Кʹьтеба Пироз ӧса жи бәʹса мәрьвәки бь наве Корʹнелйо дькә. Әԝ сәрсәд бу, демәк ордийа Рʹомайада сәрԝере ԝәкә 100 әскәра бу (Кʹаред Шандийа 10:1). Ләма жи дьбәкә әԝ һьм әскәрийеда һьм жи нава мәрьвада йәки навдәнг бу. Кʹьтеба Пироз дьбежә, ԝәки «әԝи кʹәсибарʹа гәләк ԛәнщи дькьр» (Кʹаред Шандийа 10:2). Йаһоԝа Пәтрус шандә бал ԝи ԝәки шәʹдәтийе бьдә ԝи. Ле гәло әв йәк кӧ Корʹнелйо йәки навдәнг бу, рʹийа ԝи гьрт кӧ бе ньхӧмандьне?

12. Чь али Корʹнелйо кьр кӧ бе ньхӧмандьне?

¹² Чь али Корʹнелйо кьр кӧ бе ньхӧмандьне? Кʹьтеба Пироз дьбежә кӧ әԝи «тʹәмамийа малбәта хԝәва Хԝәде дьһʹәбанд» у «һәр гав Хԝәдерʹа дӧа дькьр» (Кʹаред Шандийа 10:2). Гава Пәтрус Корʹнелйорʹа дәрһәԛа мьзгинийа хере гот, әԝи тʹәви малбәта хԝә баԝәрийа хԝә Иса Мәсиһ ани у дәрберʹа һатә ньхӧмандьне (Кʹаред Шандийа 10:47, 48). Корʹнелйо һазьр бу әʹмьре хԝә бьгӧһезә у тʹәви малбәта хԝә Йаһоԝарʹа хьзмәт кә (Йешу 24:15; Кʹаред Шандийа 10:24, 33).

13. Жь мәсәла Корʹнелйо әм чь дькарьн һин бьн?

¹³ Корʹнелйо жи дькарьбу бьфькьрә ԝәки әԝ йәки навдәнг ә, у нәһата ньхӧмандьне. Ле әԝи мина Шаԝул, изьн нәда кӧ әв йәк рʹийа ԝи бьгьрә. Сәва кӧ тӧ бейи ньхӧмандьне, гәло лазьм ә ԝәки тӧ жи әʹмьре хԝәда гӧһастьнед мәзьн бьки? Һәрге тә сафи кьрийә, кӧ ль гора принсипед Кʹьтеба Пироз Йаһоԝарʹа хьзмәт ки, Йаһоԝа ԝе сафикьрьна тә кʹәрәм кә у али тә бькә.

14. Әм жь мәсәла Тсуйоши чь һин дьбьн?

¹⁴ Тсуйоши, йе кӧ ль Жапонйайе дьжи, пешийа кӧ бьһата ньхӧмандьне, гәрәке жь бо хәбата хԝә гӧһастьнәк бькьра. Әԝ мәкʹтәба бона гӧл-хәмьландьнеда ча аликʹарчийе һостә дьхәбьти. Гава һостә нькарьбу һәрә сәр шине, Тсуйоши гәләк щара дәԝса ԝи әʹйд-ԛәйдед ԝанә Будистида кʹар дькьр. Ле гава Тсуйоши рʹастийа дәрһәԛа һʹале мьрийа пеһʹәсийа, әԝи фәʹм кьр кӧ һәрге әԝ тʹәрка ве йәке нәдә, әԝе нькарьбә бе ньхӧмандьне. Ләма жи әԝи сафи кьр, ԝәки ида тʹәви ритуалед Будисти нәбә (2 Корьнтʹи 6:15, 16). Тсуйоши һостәрʹа дәрһәԛа ве йәке гот. Ле гәло паше чь ԛәԝьми? Әԝи хәбата хԝә ӧнда нәкьр, ле ида тʹәви ритуалед религи нәдьбу. Паши дәстпека һинбуна Кʹьтеба Пироз, ԝәкә саләк шунда әԝ һатә ньхӧмандьне.a Һәрге лазьм бә ԝәки тӧ жи жь бо хәбата хԝә һьнә гӧһастьна бьки, ԝәки Хԝәде жь тә рʹази бә, баԝәр бә кӧ әԝе бона һʹәԝщед тә у малбәта тә хәм бькә (Зәбур 127:2; Мәтта 6:33).

НЬХӦМАНДЬНА КОРЬНТʹИЙА

15. Чь дькарьбу бьбә мәʹни, ԝәки Корьнтʹи нәһатана ньхӧмандьне?

¹⁵ Бьнәлийед бажаре Корьнтʹе нас бун ча мәрьвнә пʹәрәһʹәз у бенамус. Ләма жи бона кәсед кӧ ԝедәре дьжитьн һеса нибу Йаһоԝарʹа хьзмәт кьн. Ле йәкә чахе Паԝлосе шанди һат у ԝанрʹа дәрһәԛа Мәсиһ гьли кьр, «гәләк Корьнтʹийед кӧ мьзгини бьһистьн, баԝәр кьрьн у һатьнә ньхӧмандьне» (Кʹаред Шандийа 18:7-11). Паше, Иса дитьнокеда Паԝлосрʹа хӧйа бу у гот: «Ви бажарида гәләк мәрьв һәнә, йед кӧ ԝе баԝәрийа хԝә мьн биньн». Ләма жи Паԝлос сал нивәке ԝедәре ма ԝәки мьзгинийе бәла кә.

16. Чь али һьнә Корьнтʹийа кьр, ԝәки бенә ньхӧмандьне? (2 Корьнтʹи 10:4, 5)

¹⁶ Чь али Корьнтʹийа кьр, кӧ бенә ньхӧмандьне? (Бьхунә 2 Корьнтʹи 10:4, 5) Хәбәра Хԝәде у рʹӧһʹе пироз али ԝан кьр, кӧ әʹмьре хԝә бь тʹәмами бьгӧһезьн (Ибрани 4:12). Корьнтʹийед кӧ мьзгинийа дәрһәԛа Иса ԛәбул кьрьн, тʹәрка сәрхԝәшийе, дьзийе у һомосексуалийе дан (1 Корьнтʹи 6:9-11).b

17. Жь мәсәла Корьнтʹийа әм чь дькарьн һин бьн?

¹⁷ Рʹаст ә һьнә хәйсәт-һʹӧнӧред Корьнтʹийайә хьраб һәбун, диса жи әԝана нәдьфькьрин кӧ нькарьн бьбьнә шагьртед Иса. Әԝана гәләк сәр хԝә дьхәбьтин, ԝәки «дәре тәнгрʹа» дәрбаз бьн, кʹижан кӧ дьбьрә бәрбь әʹмьре һʹәта-һʹәтайе (Мәтта 7:13, 14). Гәло тӧ жи сәр хԝә дьхәбьти ԝәки һьнә алийада хԝә рʹаст ки у бейи ньхӧмандьне? Һәрге әре, бәрдәԝам кә сәр хԝә бьхәбьтә у дӧдьли нәбә ԝәки щәм тә ԝе бе стандьне! Жь Йаһоԝа лава кә, ԝәки әԝ рʹӧһʹе пироз бьдә тә у али тә бькә, ԝәки тӧ хԝәстьна хԝәйә нәрʹаст алт ки.

18. Жь мәсәла Моникайе, әм чь дькарьн һин бьн?

¹⁸ Хушкәкә мәрʹа бь наве Моника, йа кӧ Гӧрщьстанеда дьжи, чәтьн бу тʹәрка хәбәрдан у ԝәʹдәдәрбазкьрьна нәщайиз бьдә. Әԝ дьбежә: «Мьн Йаһоԝарʹа дӧа дькьр ԝәки ԛәԝате бьдә мьн, кӧ бемә гӧһастьне у бькарьбьм бемә ньхӧмандьне. Йаһоԝа заньбу кӧ мьн дьхԝәст йа рʹаст бькьм, у әԝи тʹьме али мьн дькьр у рʹебәрийа мьн дькьр». Моника 16 сали бу гава һатә ньхӧмандьне. Сәва кӧ Йаһоԝа жь тә рʹази бә, гәло лазьм ә ԝәки тӧ жи тʹәрка һьнә тьшта бьди? Бәрдәԝам кә дӧа бькә, ԝәки Йаһоԝа ԛәԝате бьдә тә, сәва кӧ бькарьби бейи гӧһастьне. Йаһоԝа һазьр ә бь мәрʹдани рʹӧһʹе пироз бьдә тә (Йуһʹәнна 3:34).

БАԜӘРИ ДЬКАРӘ ЧʹИЙА ЩИГӦҺАСТИ КӘ

19. Чь дькарә али тә бькә, ԝәки тӧ чәтьнайед кӧ мина чʹийа нә, алт ки? (Бьньһерʹә ӧса жи шькьл.)

¹⁹ Баԝәр бә кӧ Йаһоԝа тә һʹәз дькә у дьхԝазә ԝәки тӧ бьби пʹара малбәта ԝи. Чәтьнайед тә чь бьн жи, хԝәстьна Йаһоԝа диса жи найе гӧһастьне. Иса һьнә шагьртед хԝәрʹа ӧса готьбу: «Һәрге баԝәрийа ԝә ԝәкә тʹохьме хәрдале бә жи, һун ви чʹийайирʹа бежьн: ‹Жь вьр һәрә ԝедәре›, әԝе һәрә. У һуне бькарьбьн һʹәму тьшти бькьн» (Мәтта 17:20). Кәсед кӧ гӧһ дьданә ве йәке, тʹәне чәнд сала тʹәви Иса бун, ләма жи лазьм бу кӧ баԝәрийа ԝан дьһа ԛәԝи бә. Ле Иса ԝанрʹа гот, кӧ һәрге әԝана баԝәрийа хԝә дьһа ԛәԝи кьн, Йаһоԝа ԝе али ԝан бькә чәтьнайед кӧ мина чʹийа нә, щигӧһасти кьн. Йаһоԝа ԝе али тә жи бькә ԝәки тӧ бькарьби ве йәке бьки!

20. Мәсәлед хушк-бьред ԛьрʹна йәке у йед иройин, ча хԝәстьна тә ԛәԝи дькьн ԝәки тӧ Йаһоԝарʹа хьзмәт ки?

²⁰ Һәрге тьштәк рʹийа тә дьгьрә ԝәки тӧ бейи ньхӧмандьне, хԝә паш нәхә у һәр тьшти бькә, ԝәки ԝан чәтьнайед хԝә зу сафи ки. Жь мәсәла хушк-бьред ԛьрʹна йәке у рʹожед мәда, һелан у ԛәԝате бьстинә. Бьра мәсәлед ԝан тә ԛәԝи кьн у али тә бькьн, ԝәки тӧ хԝә тʹәсмили Йаһоԝа ки у бейи ньхӧмандьне. Әʹмьре тәда әва сафикьрьна лапә баш ә кӧ тӧ дькари бьки!