СӘРЕ 12
Жийина кӧ Хwәде Хwәш те
Ча тӧ дькари бьби досте Хwәде?
Әв пьрса кӧ Мире-щьна мьqабьли Йаһоwа пешда ани, ча тә дькʹәвә?
Чь Йаһоwа хwәш найе?
Ча тӧ дькари ӧса бьжийи, wәки Хwәде хwәш бе?
1, 2. Наве wан мәрьва бежә, йед кӧ Йаһоwа бьжарт ча достед хwәйи незик.
ТӘЙЕ тʹәви кʹижан мәрьви бьхwәста һәвалти бькьра? Һьлбәт тәйе бьхwәста тʹәви мәрьвәки ӧса һәвалти бькьра, wәки ньһерʹандьн у дьшьрмишбуна wи мина йа тә буйа. У диса мәрики ӧса wе тә хwәш бьһата йе кӧ мьлук, һʹәлал у qәнщ буйа.
2 Дь нав тʹәрихийеда Йаһоwа һьнә мәри бьжартьн, wәки бьбьнә достед wи. Мәсәлә, Йаһоwа дәрһәqа Бьраһим пʹехәмбәр гот, кӧ әw досте wи йә. (Бьхунә Ишайа 41:8; Аqуб 2:23.) Дәрһәqа Даwьд пʹехәмбәр Йаһоwа гот: «Мьн . . . мәрик дьле хwәрʹа дит», чьмки Даwьд мәрики ӧса бу, кӧ Хwәде хwәш дьһат (Кʹаред Шандийа 13:22). Ле дәрһәqа Данийел пʹехәмбәр те готьне, кӧ Йаһоwа әw һʹәсаб кьр ча йәки әʹзиз (Данийел 9:23).
3. Йаһоwа сәва чь һьнә мәри бьжарт ча достед хwә?
3 Чьрʹа Йаһоwа, Бьраһим, Даwьд у Данийел пʹехәмбәр, һʹәсаб дькьр достед хwә? Йаһоwа готә Бьраһим: «Тә гӧһдарийа мьн кьр» (Дәстпебун 22:18, ПКʹМ). Жь вьр те кʹьфше, кӧ Йаһоwа незики wан мәрьва дьбә, йед кӧ бь мьлуктийе гӧрʹа wи дькьн. Щьмәʹта Исраелирʹа жи Йаһоwа гот: «Готьна мьн гӧһдари бькьн у әзе жь wәрʹа бьбьм Хwәде у һуне жи жь мьнрʹа бьбьн нәтәwә [щьмәʹт]» (Йерәмйа 7:23). Һәрге тӧ гӧрʹа Йаһоwа бьки, те жи бькарьби бьби досте wи.
ЙАҺОWА ДОСТЕД ХWӘ QӘWИ ДЬКӘ
4, 5. Ча Йаһоwа qӧльхкʹаред хwә qәwи дькә?
4 Һәла дьшьрмиш бә, те чьqас кʹаре бьстини һәрге бьби досте Хwәде. Дь Кʹьтеба Пирозда ньвисар ә кӧ Йаһоwа һʹәму тьшти дькә, wәки али wан мәрьва бькә, «йед кӧ дьлед wан бь wирʹа йәк ьн» (2 Дирок 16:9). Ле ча Йаһоwа дькарә тә qәwи кә? Дь кʹьтеба Зәбура 32:8-да дәрһәqа ве йәке ӧса те готьне: «Әзе тә пәрwәрдә [һин] бькьм у рʹейа кӧ тӧ дь wеда һәрʹә, рʹе тә бьдьм; әзе ширәта бьдьм тә, чʹәʹве мьн ль сәр тәда йә».
5 Бь рʹастийе жи, хәмкьрьна Йаһоwа чьqас бь дьловани йә! Һәрге тӧ qайил би, әw wе рʹебәрийе тә бькә у чʹәʹве wи wе ль сәр тә бә. Хwәде дьхwазә дь чәтьнайада у щерʹьбандьнада али тә бькә. (Бьхунә Зәбур 55:22.) Ләма жи һәрге тӧ бь тʹәмамийа дьле хwә Йаһоwарʹа qӧльх дьки, тӧ жи дькари мина Зәбурбеж бь баwәрийе бежи: «Хӧдан һәр тьм даним пешийа хwә, qәт наләрьзьм; жь бәр кӧ әw ль алийе мьни рʹаства сәкьнийә» (Зәбур 16:8; 63:8). Бәле, Йаһоwа дькарә али тә бькә, wәки тӧ ӧса бьжийи кӧ Хwәде хwәш бейи. Ле ча әм ида пеһʹәсийан дьжмьне Хwәде һәйә, кӧ дьхwазә рʹе мә бьгьрә, wәки әм нькарьбьн дьле Хwәде ша кьн.
МИРЕ-ЩЬНА АМЬНИЙА МӘРЬВА ДАТИНӘ БЬН ШЬКЕ
6. Һьндава һʹәму мәрьва, Мире-щьна чь кьрә бьн шьке?
6 Жь сәре 11 әм пеһʹәсийан, кӧ Шәйтʹан Мире-щьна изьна Хwәде сәрwертийе бькә, кьрә бьн шьке. Әwи бӧхдан авитә Хwәде у жь гьлийе wи дьһатә кʹьфше, wәки нәрʹаст ә кӧ Йаһоwа изьне надә Адәм у Һеwайе хwәха сафи кьн, чь йә qәнщи у чь йә хьраби. Паши ве йәке, чахе Адәм у Һеwайе гӧнә кьрьн у әʹрд бь зӧрʹәтед wан тʹьжә бу, Мире-щьна амьнийа у һʹәлалийа һʹәму мәрьва кьрә бьн шьке. Бь wе йәке әwи дьхwәст бьгота йан чь, ‹Мәри нә жь бо һʹьзкьрьне Хwәдерʹа qӧльх дькьн. Әз дькарьм һʹәму мәрийа жь Хwәде дур хьм›. Әw йәк кӧ Мире-щьна ӧса дьшьрмиш дьбә, рʹьнд те кʹьфше жь мәсәла мәрики бь наве Ибо. Кʹи бу Ибо у ча Шәйтʹан Мире-щьна амьнийа wи кьрә бьн шьке?
7, 8. (а) Ибо чьда нә мина мәрьвед дор-бәре хwә бу? (б) Ча Мире-щьна амьнийа Ибо кьрә бьн шьке?
7 Ибо wәкә 3 600 сал пешда дьжит. Әw мәрики рʹаст бу у дәрһәqа wи Йаһоwа гьлийед ӧса гот: «Ль дьне йе мина wи тʹӧнә, мәрики рʹаст у һʹәлал, әw Хwәде дьтьрсә у жь хьрабийе хwә дур дьгьрә» (Ибо 1:8, ДТʹ). Ибо һәртʹьм дьле Хwәде ша дькьр.
8 Мире-щьна амьнийа Ибо кьрә бьн шьке. Әwи Йаһоwарʹа гот: «Нә тӧ wи, мала wи у һәр тьште wи хwәй дьки. Тә һʹәму кьред дәсте wи бәрәкʹәт кьрийә, у һʹәйwанед wи тә ль сәр әʹрде зедә кьрийә. Ле һәла кʹәрәм кә, дәсте хwә дьрежи һʹәму һәбуна wи бькә. Бь рʹастийе әw wе ль бәр рʹуйе тә ньфьрʹа тә бькә» (Ибо 1:10, ДТʹ).
9. Ча Йаһоwа щаба пьрса Мире-щьна да у чьрʹа?
9 Шәйтʹан Мире-щьна гот, кӧ Ибо тʹәне сәва кʹара хwә Хwәдерʹа qӧльх дькә. Мире-щьна ӧса жи гот, кӧ һәрге Ибо бе щерʹьбандьне, әwе Хwәде инкʹар кә. Ле ча Йаһоwа гәрәке щаба пьрса Мире-щьна бьда? Чьмки амьнийа Ибо кʹәтә бьн шьке, ләма жи Йаһоwа изьн да Мире-щьна кӧ әw Ибо бьщерʹьбинә. Бь ве йәке wе рʹьнд бьһата кʹьфше, кӧ бь рʹастийе Ибо Хwәде һʹьз дькә йан на?
ИБО ТЕ ЩЕРʹЬБАНДЬНЕ
10. Ибо кʹәтә чь щурʹә щерʹьбандьна у әван щерʹьбандьна Ибо ча дәрбаз кьр?
10 Мире-щьна, Ибо бь гәлә щурʹә щерʹьбанд. Ниве жь һʹәйwанед wи һатьнә тʹаланкьрьне, йед дьн жи һатьнә кӧштьне. Хӧламе wи жи ниве зәʹф һатьнә кӧштьне. Бь ве йәке Ибо, дь алийе һәбунеда кʹәтә һʹаләки гьран. Паше Ибо диса бебәхтикә гьран дит, дәһ зарʹед wи wәʹде багәра qайим, мьрьн. Дь нава ван һʹәму щерʹьбандьнада Ибо «гӧнә нәкьр у дь тʹӧ тьштәки хьрабда Хwәде нәһәq нәкьр» (Ибо 1:22, ДТʹ).
11. (а) Шәйтʹан Мире-щьна диса ча Ибо нәһәq кьр, у Йаһоwа ча щаб да? (б) Ибо әв нәхwәшийа гьран ча дәрбаз кьр?
11 Ле әве йәке, Шәйтʹан Мире-щьна нәда сәкьнандьне. Әw ӧса дьшьрмиш дьбу: «Ибо һʹәму һәбука хwә, хӧлам у зарʹед хwә ӧнда кьр, нәһатә шкенандьне, ле һәрге wи бь нәхwәшикә гьран нәхwәш бехьн, әwе Хwәде инкʹар кә». Йаһоwа изьн да Мире-щьна, wәки әw Ибо бь нәхwәшикә мьрʹдарʹ у гьран нәхwәш бехә. Ле һәла һе әв нәхwәшийа гьран жи, баwәрийа Ибо нәда ӧндакьрьне. Әwи бь баwәрбуне гот: «Һʹәта мьрьне беqӧсуртийа хwә наһельм!» (Ибо 27:5, ДТʹ).
Ибо сәва амьнийа хwә һатә кʹәрәмкьрьне
12. Ча Ибо бь кьред хwә избат кьр, кӧ Мире-щьна дәрәwин ә?
12 Ибо ньзаньбу, кӧ Мире-щьна йә сәбәбе кӧл-дәрдед wи. Әw нә жи һаш ве пьрса фәрз һәбу, йа кӧ Мире-щьна дәрһәqа сәрwертийа Хwәде пешда анибу. Ибо тʹьре, кӧ Йаһоwа йә сәбәбе кӧл-дәрдед wи (Ибо 6:4; 16:11-14). Ле йәкә Ибо амьн ма Хwәдерʹа. Бь амьнийа хwә, әwи Мире-щьнарʹа избат кьр, wәки әw нә бона кʹара хwә, ле бь һʹьзкьрьн Хwәдерʹа qӧльх дькә.
13. Амьнийа Ибо бу мәʹнийа чь?
13 Амьнийа Ибо бу мәʹни, wәки Йаһоwа щаба пьрса Мире-щьна бьдә. Ибо бь рʹастийе жи бу досте Хwәде у Йаһоwа сәва амьнийа wи, әw хәлат кьр (Ибо 42:12-17).
ЧАWА ПЬРСА МИРЕ-ЩЬНА ТӘ ДЬКʹӘВӘ?
14, 15. Чьрʹа әм дькарьн бежьн, кӧ пьрса Мире-щьна нә кӧ тʹәне Ибо дькʹәвә, ле ӧса жи һʹәму мәрьва?
14 Пьрса кӧ Мире-щьна дәрһәqа амьнийе рʹакьр, нә тʹәне Ибо дькʹәт, әв пьрс тә жи дькʹәвә. У әв йәк рʹьнд те кʹьфше жь Мәтʹәлок 27:11-да, кʹидәре Йаһоwа дьбежә: «Кӧрʹе мьн, сәрwахт бә у дьле мьн ша кә, wәки әз бькарьбьм щаба wи бьдьм кʹи кӧ мьн рʹәзил дькә (ДТʹ)». Әв гьли, йед кӧ бь сәда сал паши мьрьна Ибо һатьн ньвисаре, нишан дькьн кӧ Шәйтʹан Мире-щьна диса жи Хwәде беһӧрмәт дькә у qӧльхкʹаред wи нәһәq дькә. Чахе әм бь әʹмьрәки ӧса дьжин, йе кӧ Хwәде хwәш те, бь ве йәке әм щаба пьрса Мире-щьнайә дәрәw дьдьн у дьле Йаһоwа ша дькьн. Әв йәк ча ль сәр тә һʹӧкӧм дьбә? Бь рʹастийе жи qәдрәки гәләк мәзьнә, кӧ әм дькарьн щаба пьрса Мире-щьнайә дәрәw бьдьн, һәла һе wи чахи жи һәрге лазьм бә тьштәки дь әʹмьре хwәда бьгoһезьн!
15 Дина хwә бьде, Мире-щьна гьлийед ӧса гот: «Бәле, мәрьв бона щане хwә, һәгәр чийи wи һәбә, дьдә» (Ибо 2:4). Бь хәбәра «мәрьв», Мире-щьна әшкәрә да кʹьфше кӧ хәйба wи, нә кӧ тʹәне Ибо дькʹәт, ле ӧса жи һʹәму мәрьва дькʹәвә. Әва йәка тьштәки гәлә фәрз ә, чьмки Шәйтʹан Мире-щьна амьнийа тә жи һьндава Хwәде кьрә бьн шьке. Әw дьхwазә, wәки чахе тӧ рʹасти чәтьнайа бейи гӧрʹа Хwәде нәки у жь рʹийа wийә рʹаст дәрейи. Ле ча Мире-щьна дьхwазә әве нета хwә бинә сери?
16. (а) Бь чь щурʹәйи Шәйтʹан Мире-щьна дьхwазә мәрийа жь Хwәде дур хә? (б) Ча Шәйтʹан Мире-щьна дькарә рʹе тә бьгьрә?
16 Ча әм жь сәре 10 пеһʹәсийан, Мире-щьна щурʹә-щурʹә метод дьдә хәбате, сәва кӧ мәрийа жь Хwәде дур хә. Мире-щьна ӧса жи һʹӧщӧми ль сәр мәрийа дькә, «мина шер мьрʹә-мьрʹа wи йә, дьгәрʹә кʹа кʹе һʹуфи хwә кә» (1 Пәтрус 5:8). Әв йәк рʹьнд те кʹьфше илаһи чахе һәвал, бьра-пьсмам йан мәрьвед дьн рʹийа тә дьгьрьн, wәки тӧ Кʹьтеба Пироз һин нәби у чь кӧ жь Кʹьтеба Пироз педьһʹәси дь әʹмьре хwәда нәqәдиниa (Йуһʹәнна 15:19, 20). Хенщи ве йәке Шәйтʹан Мире-щьна ӧса жи: «Хwә дькә дьлqе мьлйакʹәте рʹонайи» (2 Корьнтʹи 11:14). Әw дькарә ӧса тә бьхальфинә, кӧ тӧ һаш хwә тʹӧнә би, ча жь рʹийа Хwәде дәрдькʹәви у жь Хwәде дур дькʹәви. Мире-щьна ӧса жи дькарә тьштед ӧса бькә, wәки дьле мә бьшке, у әм дьшьрмиш бьн кӧ һежайи qәбулкьрьна Хwәде ниньн (Мәтʹәлок 24:10). Дьхwази Мире-щьна мина «шер» бә, дьхwази хwә кʹьфш кә мина «мьлйакʹәте рʹонайи», нета wи йәкә, әw дьхwазә избат кә, кӧ wәʹде щерʹьбандьна йан чәтьнайа тӧйе ида Хwәдерʹа qӧльх нәки. Ле ча тӧ дькари щаба ве пьрса Мире-щьна бьди у мина Ибо амьнийа хwә Хwәдерʹа избат ки?
ЛЬ ГОРА QАНУНЕД ЙАҺОWА БЬЖИ
17. Мәʹни чи йә, wәки бь гора qанунед Йаһоwа бьжийи?
17 Һәрге тӧ ӧса бьжийи кӧ дьле Хwәде ша бьки, бь wе йәке тӧ дькари щаба пьрса Мире-щьна бьди. Ле чь лазьм ә сәва ве йәке? Кʹьтеба Пироз дьбежә: «Хӧдан Хwәдейе хwә һʹьз бькә, бь тʹәмамийа дьле хwә, бь тʹәмамийа щанийа хwә у бь тʹәмамийа qәwата хwә» (Qануна Дӧщари 6:5, ПКʹМ). Чьqас һʹьзкьрьна тә һьндава Хwәде мәзьн бә, һаqас те бьхwази, wәки бьжи ӧса ча Хwәде жь тә дьхwазә. Йуһʹәннайе шанди ньвисийә: «Чьмки бь ве йәке әм һʹьзкьрьна хwә һьндава Хwәдеда дьдьнә кʹьфше, гава әм тʹәмийед wи дьqәдиньн». Һәрге тӧ бь тʹәмамийа дьле хwә Хwәде һʹьз бьки тӧйе тʹәхмин ки, кӧ «тʹәмийед wи нә гьран ьн» (1 Йуһʹәнна 5:3).
18, 19. (а) Кʹижан ьн һьнә жь ван qануна, йед кӧ Йаһоwа дьдә? (Бьньһерʹә чаргошә ль сәр рʹупʹела 122.) (б) Әм жь кʹӧ заньн, кӧ Йаһоwа жь мә нахwазә wан тьшта, чь кӧ әм нькарьн бькьн?
18 Ле кʹижан ьн әв qанунед Йаһоwа? Һьнәк жь ван нишан дькьн, wәки жь чь әм гәрәке хwә хwәй кьн. Дина хwә бьдә чаргоше ль сәр рʹупʹела 122, наве кʹижани ӧса йә: «Хwә жь wан тьшта дур бьгьрә чь кӧ Йаһоwа нәфрʹәт дькә». Ль wьр тӧйе бьбини, wәки Кʹьтеба Пироз чь сущдар дькә. Чахе тӧ дина хwә бьди wе йәке, дьбәк тӧ дьшьрмиш би кӧ һьнә жь ван тьшта, нә хьраб ьн. Ле чахе тӧ дьшьрмиш би ль сәр рʹезед Кʹьтеба Пироз, тӧйе бьбини кӧ qанунед Йаһоwа бь рʹастийе жи чьqа аqьлайи нә. Дьбәк тәрʹа гәлә чәтьн бә тьштәки бьгӧһези дь әʹмьре хwәда у бьжийи ӧса, ча Хwәде дьхwазә. Ле һәрге тӧ һʹәму тьшти бьки, сәва кӧ дьле Хwәде ша бьки, тӧйе бәхтәwарбуне бьстини (Ишайа 48:17, 18). Бь рʹастийе тӧ дькари бьжийи ӧса, wәки дьле Хwәде хwәш бейи. Ле әв йәк әм жь кʹӧ заньн?
19 Йаһоwа тʹӧ щар жь мә нахwазә wан тьшта, чь кӧ әм нькарьбьн бькьн. (Бьхунә Qануна Дӧщари 30:11-14.) Әw жь мә четьр занә мәщалед мә, у занә чь әм дькарьн бькьн у чь на (Зәбур 103:14). Хенщи ве йәке Йаһоwа дькарә qәwате бьдә мә, wәки әм бькарьбьн гӧрʹа wи бькьн. Паwлосе шанди ньвисийә: «Ле Хwәде амьн ә, әw наһелә кӧ һун жь qәwата хwә дәр бенә щерʹьбандьне. Әwе щерʹьбандьнеда дәлиләке жи бькә, кӧ һун бькарьбьн тәйах кьн» (1 Корьнтʹи 10:13). Йаһоwа ӧса жи дькарә али тә бькә у «зорайийа qәwате» бьдә тә, wәки тӧ бькарьби һʹәму тьшти тәйах ки (2 Корьнтʹи 4:7). Паши wе йәке чахе Паwлосе шанди рʹасти гәлә щерʹьбандьна һат, әwи бь баwәрбуне гьлийед ӧса ньвиси: «Әз һәр тьшти бь сайа wи дькарьм, йе кӧ qәwате дьдә мьн» (Филипи 4:13).
НАВ ХWӘДА ҺʹӦНӦРЕД ӦСА ПЕШДА БИНӘ, ЙЕД КӦ ХWӘДЕ ХWӘШ ТЕН
20. Кʹижан һʹӧнӧред баш тӧ гәрәке нав хwәда мәзьн ки, у чьрʹа әв йәк гәлә фәрз ә?
20 Сәва кӧ бьжийи ӧса, wәки дьле Хwәде хwәш бе, бәс нинә тʹәне хwә жь wан тьшта хwәй ки, чь кӧ Хwәде нәфрʹәт дькә. Һәрге дьхwази дьле Хwәде ша бьки, тӧ гәрәке һʹьз бьки wан тьшта, чь кӧ Хwәде һʹьз дькә (Рʹомайи 12:9). Тәйе нәхwәста тʹәви мәрьвәки ӧса незик буйайи у һәвалти бькьра, wәки дьшьрмишбун у ньһерʹандьна wи мина йа тә буйа? Йаһоwа жи ӧса дьхwазә. Ләма жи һʹәму тьшти бькә, wәки wан тьшта һʹьз бьки, чь кӧ Йаһоwа һʹьз дькә. Һьнә жь wан тьшта чь, кӧ Йаһоwа qимәт дькә, дь кʹьтеба Зәбура 15-да, те шьровәкьрьне. Ль wьр те гьли кьрьне дәрһәqа wан мәрьва, йед кӧ Йаһоwа wана достед хwә һʹәсаб дькә. (Бьхунә Зәбур 15:1-5.) Достед Йаһоwа дьһельн, wәки qәwата Хwәдейә Пироз али wан бькә кӧ һʹӧнӧред баш дь әʹмьре хwәда пешда биньн. Мәсәлә, бь сайа ве qәwата Хwәдейә Пироз, әм һʹӧнӧред ӧса нав хwәда мәзьн дькьн ча «һʹьзкьрьн, шабун, әʹдьлайи, сәбьркьрьн, ширьнайи, qәнщи, амьни, мьлукти, хwәгьртьн» (Галати 5:22, 23).
21. Чь wе али тә бькә, wәки һʹӧнӧред ӧса нав хwәда мәзьн ки, йед кӧ Хwәде хwәш тен?
21 Һәрге тӧ һәр-рʹож Кʹьтеба Пироз бьхуни у һин би, әwе али тә бькә һʹӧнӧред ӧса нав хwәда мәзьн ки, йед кӧ Хwәде хwәш тен. Чахе тӧ пебьһʹәси Хwәде чь жь тә дәwа дькә, тӧйе бькарьби бьзаньби кӧ Йаһоwа ча дьньһерʹә ль сәр щурʹә-щурʹә пьрса. Әв йәк wе али тә бькә, wәки нет-фькьред тә бьбә мина нет-фькьред Хwәде (Ишайа 30:20, 21). Һʹьзкьрьна тә һьндава Йаһоwа чьqас һе qәwи бә, һаqас һе зәʹф тӧйе бьхwази бьжийи ӧса, wәки дьле Хwәде хwәш бейи.
22. Һәрге тӧ бьжийи ӧса ча Хwәде хwәш те, тӧйе чь бини сери?
22 Сәва кӧ бьжин ӧса, wәки дьле Хwәде хwәш бе, лазьм ә qәwате бьди хәбате. Кʹьтеба Пироз гӧһастьна әʹмьр бәрамбәри wе йәке дькә, ча бежьн мәрьве кәвьн бь кьред у хәйсәтед хwәва, мина кʹьнщ жь сәр хwә бехьн у мәрьве тʹәзә бь кьред у хәйсәтед тʹәзә, мина кʹьнща тʹәзә хwә кьн (Колоси 3:9, 10). Дәрһәqа qанунед Йаһоwа зәбурбеж ӧса ньвиси: «Кәсед кӧ ль гори wан бьмәшьн, хәлата wан пʹьрʹ мәзьн ә» (Зәбур 19:11, АБ). Тӧ жи дькари баwәр ки, wәки жийина бь хwәстьна Хwәде кʹарәкә мәзьн тинә. Һәрге тӧ бьжийи ӧса ча Хwәде дьхwазә, бь ве йәке те щаба пьрса Мире-щьнайә дәрәw бьди у дьле Йаһоwа гәлә ша бьки.
a Әв найе һʹәсабе, wәки әв һʹәму мәрийе кӧ рʹе тә дьгьрьн, һәма Мире-щьна рʹебәрийе wан дькә. Ле Мире-щьна Хwәдайе ве дьнйайе йә у тʹәмамийа дьнйайе бьн һʹӧкӧме wида нә (2 Корьнтʹи 4:4; 1 Йуһʹәнна 5:19). Ләма жи әм гәрәке әʹщебмайи нәминьн, кӧ чахе әм бь принсипед Хwәде бьжин, wе һʹәму мәрийа хwәш нәйе у һьнәке мьqабьли мә дәрен.