Тʹәвнәбуйине Хwәй кьн

1. Әм ча дькарьн гӧрʹа Хwәде бькьн у ӧса жи гӧрʹа сәрwертийед мәрьва?

ХӘБӘРА ХWӘДЕ мәрʹа дьбежә кӧ әм гӧрʹа сәрwертийед мәрьва бькьн. Ле ӧса жи мә һин дькә кӧ әм гәрәке гӧрʹа Хwәде бькьн, нә кӧ гӧрʹа мәрьва (Кʹар. Шанд. 5:29; Тито 3:1). Гәло Хәбәра Хwәде мьqабьли хwә хәбәрдьдә? На! Принсипа дәрһәqа гӧһдарикьрьне али мә дькә, кӧ фәʹм кьн у wан һәрдӧ тʹәмийа жи биньн сери. Иса әw принсип зәлал кьр бь wан гьлийа: «Аwа чь кӧ йед Qәйсәр ьн бьдьнә Qәйсәр у чь йед Хwәде нә бьдьнә Хwәде»^[1] (Мәт. 22:21). Ле әм ван гьлийед Иса ча тиньн сери? Әм гӧрʹа ве һʹӧкӧмәтийе дькьн, бьн кʹижанеда дьжин, демәк әм qануна ве тиньн сери. Һьн жи әм qәдьре wан дьгьрьн йед кӧ ве һʹӧкӧмәтийеда qӧльх дькьн, у ӧса жи әм хәрще ве дәwләте дьдьн (Рʹом. 13:7). Ле йәкә, һәрге әw сәрwерти жь мә тьштәки ӧса дәʹwа дькьн, кӧ әм гәрәке гӧрʹа Хwәде нәкьн, әм бь qәдьр wанрʹа дьбежьн кӧ әме әве йәке нәкьн.

2. Әм ча дьдьнә кʹьфше кӧ пьштгьрийа политика ве дьнйайе накьн?

² Чахе әм шьхӧлед политика дьнйайеда тʹәвнәбуйине хwәй дькьн, әм дьдьнә Хwәде, чь йед Хwәде нә (Иша. 2:4). Ӧса жи, әм мьqабьли сәрwертийед мәрьва ниньн, чьмки Йаһоwа изьне дьдә кӧ әwана һәбьн. У әм нә жи тʹәви шьхӧлед wәлатпʹарезийе йан насийоналийе дькʹәвьн (Рʹом. 13:1, 2). Әм рʹабәрибуне саз накьн, нә жи дәнг дьдьнә кәсәки дәwләте. Һьн жи, әм хwәха пәй wе йәке накʹәвьн кӧ дәwләтеда qӧльх кьн йан жи сәрwера бьгӧһезьн.

3. Чьрʹа әм гәрәке тʹәвнәбуйине хwәй кьн?

³ Кʹьтеба Пироз чәнд мәʹнийа дьдә, кӧ чьрʹа Хwәде жь мә дәʹwа дькә тʹәвнәбуйине хwәй кьн. Йа пешийе, әм чʹәʹв дьдьнә Кӧрʹе wи Иса. Әw «нә жь дьнйайе» бу, у хwә дур дьгьрт жь политикайе у шәрʹед ве дьнйайе (Йуһʹн. 6:15; 17:16). Хенщи ве йәке, әм тʹәвнәбуйине хwәй дькьн, чьмки амьн дьминьн Пʹадшатийа Хwәдерʹа. Һәрге әм тʹәвнәбуйине хwәй нәкьн, исафа мә нькарә тʹәмьз бә, чьмки әм мьзгине бәла дькьн, wәки тʹәне Пʹадшатийа Хwәде дькарә һʹәму проблемед инсанәте сафи кә. Рʹелигийед qәлп дькʹәвьнә нава шьхӧле политикайе, у ӧса мәрьва һәв башqә дькьн. Ле чьмки әм тʹәвнәбуйине хwәй дькьн, бь ве йәке әм йәктийеда ньн тʹәви хушк-бьра нав тʹәмамийа дьнйайе (1 Пәт. 2:17).

4. а) Чьрʹа әм гәрәке һивийе бьн кӧ мәрʹа дькарә һе чәтьн бә тʹәвнәбуйине хwәй кьн? б) Чьрʹа әм ида ньһа гәрәке qәwи сафи кьн кӧ тʹәвнәбуйине хwәй кьн?

⁴ Дьqәwьмә әм дьжин wи wәлатида, кʹидәре мьqабьли мә ниньн, у зоре мә накьн кӧ бькʹәвьнә политикайе. Ле әм гәрәке бир нәкьн, кӧ хьлазийа дьнйа Шәйтʹан незик ә, у тʹәвнәбуйина мә wе һе зедә бе щерʹьбандьне. Ләма әм гәрәке һазьр бьн кӧ ида ньһада тʹәвнәбуйине хwәй кьн. Әва дьнйа бь мәрьвед «берʹәʹм» у «щӧләт» тʹьжә йә, ләма әw дьнйа wе һе зедә һәвбәлабуйи бә (2 Тимтʹ. 3:3, 4). Һьнә wәлатада, жь бо гӧһастьнед дәрәщед политикайе, тʹәвнәбуйина бьред мә һатә щерʹьбандьне. Әw йәк дьдә кʹьфше кӧ әм ида ньһа гәрәке хwәрʹа qәwи сафи кьн, кӧ тʹьме тʹәвнәбуйине хwәй кьн. Чьмки һәрге әм һивийе бьн һʹәта кӧ әм бенә щерʹьбандьне, әм дькарьн тʹәвнәбуйине хwәй нәкьн. Ле чь wе али мә бькә тʹәвнәбуйине хwәй кьн? Wәрә әм чар тьшта шеwьр кьн, кʹижан кӧ wе али мә бькьн әм тʹәвнәбуйине хwәй кьн.

СӘР СӘРWЕРТИЙЕД МӘРЬВА ӦСА БЬНЬҺЕРʹЬН ЧА ЙАҺОWА ДЬНЬҺЕРʹӘ

5. Йаһоwа ча дьньһерʹә сәр сәрwертийед мәрьва?

⁵ Сәва кӧ тʹәвнәбуйине хwәй кьн, әм гәрәке сәр сәрwертийед мәрьва ӧса бьньһерʹьн ча Йаһоwа дьньһерʹә. Рʹаст ә һьнә сәрwер дьбәкә һʹәйф ьн, ле йәкә Йаһоwа qьрар нәкьрийә кӧ мәрьв сәр һәвдӧ һʹӧкӧмтийе бькьн (Йерәм. 10:23). Сәрwертийед кӧ мәрьва хwәха чекьрийә, тʹәмамийа инсанәте чаwа малбәт һәв бәла дькә, чьмки фьрqийе дькә ортʹа мьләта. Һьн жи, һәла һе сәрwеред баш жи нькарьн һʹәму проблемед мәрьва сафи кьн. Һьн жи, жь сала 1914, сәрwертийед мәрьва бунә дьжмьнед Пʹадшатийа Хwәде. Әw Пʹадшати wе зутьрәке диwана һʹәму сәрwертийед мәрьва бькә, у wана кʹӧта кә. (Бьхунә Зәбур 2:2, 7-9.)

6. Әм гәрәке чаwа бьн һьндава сәрwера?

⁶ Хwәде дьһелә кӧ система политика ве дьнйайе һәбә, чьмки әw ӧса дькә кӧ һьнәки әʹдьлайи у тʹәрбәти һәбә. Әw йәк али мә дькә кӧ әм мьзгина дәрһәqа Пʹадшатийе бәла кьн (Рʹом. 13:3, 4). Хwәде һәла һе жи мәрʹа дьбежә кӧ әм дӧа бькьн бона әwед кӧ сәрwертийе дькьн, илаһи чахе сафикьрьна wан дькарә нәбаш һʹӧкӧм бә сәр хьзмәткьрьна мә (1 Тимтʹ. 2:1, 2). Чахе нәһәqийе мә дькьн, әм дькарьн жь сәрwера аликʹарийе бьстиньн. Паwлосе шанди жи ӧса кьр (Кʹар. Шанд. 25:11). Рʹаст ә Кʹьтеба Пироз дьбежә wәки дьжмьне Хwәде, демәк Шәйтʹан, һʹӧкӧм дькә сәр политика ве дьнйайе, ле йәкә Кʹьтеба Пирозда найе готьне кӧ Шәйтʹан һәр сәрwерәки йан һʹӧкӧмәтәки контрол дькә (Луqа 4:5, 6). Әм гәрәке ӧса нәфькьрьн, кӧ һәр кәс жь сәрwера бьн контрола Мире-щьнада нә. Дәwса wе йәке әм qәдьре «сәрwер у һʹӧкӧмәта» дьгьрьн, у wана «беһӧрмәт» накьн (Тито 3:1, 2).

7. Жь кʹижан ньһерʹандьне әм гәрәке хwә дур бьгьрьн?

⁷ Әм гӧрʹа Хwәде дькьн у тʹӧ щар пьштгьрийа сәрwерәки йан партийәки накьн, фьрqи тʹӧнә әwана мьqабьли мә нә йан на. Һәрге сәрwерти мьqабьли мә дәрте, wи чахи тʹәвнәбуйина мә дькарә бе щерʹьбандьне. Мәсәлә, һәрге щьмәʹт мьqабьли wе сәрwертийе дәрте, кʹижан кӧ Шәʹдед Йаһоwарʹа зийан анийә, wи чахи әме чь бькьн? Рʹаст ә әм тʹәв ве мьqабьлибуне набьн, ле дьбәкә әм дьле хwәда пьштгьрийа щьмәʹте бькьн у wана рʹаст дәрхьн (Әфәс. 2:2). Әм гәрәке тʹәвнәбуйине хwәйи кьн нә кӧ тʹәне пе гьлийед хwә у кьред хwә, ле ӧса жи фькьр у дьле хwәда.

«СӘРWАХТ» БЬН ЛЕ ӦСА ЖИ «ДЬЛСАХ»

8. Әм ча дькарьн «сәрwахт бьн» ле йәкә «дьлсах», чахе тʹәвнәбуйина мә те щерʹьбандьне?

⁸ Йа дӧда, сәва кӧ тʹәвнәбуйине хwәй кьн, әм гәрәке «мина мәʹра сәрwахт бьн у мина кәвотка дьлсах» бьн. (Бьхунә Мәтта 10:16, 17.) Әм сәрwахтийе дьдьнә кʹьфше, чахе пешда дьфькьрьн дәрһәqа чәтьнайа кӧ дькарьн рʹасти мә бен. У әм дьлсах ьн, чахе wан чәтьнайада тʹәвнәбуйине хwәй дькьн. Wәрә әм шеwьр кьн һьнә wан чәтьнайа у әм ча дькарьн wан чәтьнайада тʹәвнәбуйине хwәй кьн.

9. Хәбәрдана хwәда әм ча гәрәке сәрwахтийе бьдьнә кʹьфше?

⁹ Wәʹде хәбәрдане. Әм гәрәке сәрwахтийе бьдьнә кʹьфше у фәсал бьн, чахе мәрьв дәрһәqа проблемед политикайе хәбәрдьдьн. Мәсәлә, чахе әм мьзгина Пʹадшатийе мәрьварʹа гьли дькьн, хәбәрданеда әм пʹайа нәдьнә сәрwерәки йан партйакә политике, у нә жи wана нәһәq дькьн. Әм дина мәрьва дьдьнә сәр мәʹнийа проблема, нә кӧ сәр ве йәке кӧ политик ча дьхwазьн проблемед мәрьва сафи кьн. Әм гәрәке жь Кʹьтеба Пироз нишан кьн, кӧ чаwа Сәрwертийа Хwәде wе һʹәму проблемед мәрьва бь тʹәмами бьдә һьлдане сәр һʹәта-һʹәтайе. Һәрге кәсәк дькʹәвә дәʹwе дәрһәqа тʹема зарʹбәркьрьне йан жи зәwаща жьн тʹәви жьн йан мер тʹәви мер, әм гәрәке wанрʹа гьли кьн принсипед Хwәде дәрһәqа ве йәке. Һьн жи, әм гәрәке шьровәкьн кӧ әм ча wан принсипа жийина хwәда дьдьнә хәбате. Wәʹде хәбәрдана дәрһәqа ве тʹеме, тʹәвнәбуйине хwәй кьн у шеwьр нәкьн кӧ ньһерʹандьна һʹӧкӧмәта йан сәрwера чаwа нә дәрһәqа ве тʹеме. Һәрге кәсәк дьбежә кӧ лазьм ә qанунәке бьдьнә һьлдане, йан гәрәке qанунәкә тʹәзә дәрхьн, йан жи бьгӧһезьн, әм нәкʹәвьнә нава хәбәрдана ӧса у пьштгьрийе накьн. У әм ӧса жи зоре wи мәрьви накьн кӧ фькьред хwә бьгӧһезә.

10. Әм ча гәрәке тʹәвнәбуйине хwәй кьн, чахе нуче дьньһерʹьн йан рʹожнама дьхуньн?

¹⁰ Медиа. Информасийед кӧ телевизийонеда пе «нуче» әʹлам дькьн, гәләк щар дәрһәqа проблемед политикайе нә. Щара хwәха мәрьвед политики медиайе дьдьнә хәбате, сәва кӧ мәрьв пьштгьрийа wан бькьн. Һьнә wәлатада сәрwерти контрол дькә кӧ кʹижан әʹламәти wе һәбьн нучеда. Ләма, Мәсиһийед кӧ дьжин wан wәлатада, гәрәке фәсал бьн кӧ нәкʹәвьнә бәр байе wан әʹламәтчийа, йед кӧ пьштгьрийа политике дькьн. Әм гәрәке жь хwә бьпьрсьн: «Дьqәwьмә кӧ жь медиайе кәсәк мьн хwәш те, чьмки әз qайил ьм тʹәви гьлийед wи дәрһәqа политикайе?» Һәрге ӧса нә, wе бь билани бә кӧ һе кем бьньһерʹьн у бьхуньн әwан нучә у рʹожнама, кʹидәреда дәрһәqа политикайе те готьне. Һьн жи, тʹьме дина хwә бьдьн кӧ чь кӧ һун дьбьһен йан дьхуньн, мьqабьли «һинкьрьна сахләм» йа Кʹьтеба Пироз ә йан на (2 Тимтʹ. 1:13).

11. Ча жь бо һәбунһʹьзийе мәрʹа дькарә чәтьн бә тʹәвнәбуйине хwәй кьн?

¹¹ Һәбунһʹьзи. Һәрге әм һәбунһʹьз бьн, мәрʹа дькарә чәтьн бә тʹәвнәбуйине хwәй кьн. Рут, кӧ Малавйайеда дьжи, гьли дькә кӧ чаwа сала 1970 һьнә Шәʹдед Йаһоwа жь бо һәбуне тʹәвнәбуйин хwәй нәкьрьнә. Әw тинә бира хwә: «Wана нькарьбу жийина хwәйә комфорт бьһишта. Һьнәк тʹәви мә чунә лагере, ле паше кʹәтьнә партийакә политикайе у вәгәрʹийанә мала хwә. Мәʹни әw бу кӧ wан хwәш нәдьһат дискомфорта жийина лагереда». Ле һʹәчʹи зәʹф жь щьмәʹта Хwәде тʹәвнәбуйин хwәй кьрьн wәʹде проблемед пʹәрава гьредайи, у һәла һе жи чахе һʹәму һәбуна хwә ӧнда кьрьн (Ибрн. 10:34).

12, 13. а) Йаһоwа ча дьньһерʹә сәр мәрьва? б) Әм ча дькарьн хwә хwәй кьн жь qӧрʹәбуна нәрʹаст?

¹² Qӧрʹәбуна нәрʹаст. Гәләк мәрьв qӧрʹә дьбьн у һӧрмәт дькьн мьләт, бәрәк, йан wәлате хwә. Ле әм заньн кӧ qӧрʹәбуна wи щурʹәйи Йаһоwа хwәш найе. Ньһерʹандьна Йаһоwа һьндава мәрьва әw ә, кӧ тʹӧ мьләт йан култура жь йед дьн баштьр нинә. Бь рʹастийе, әw йәк гәләк һʹәwас ә кӧ мәрьв щурʹә-щурʹә нә. Ле әм гәрәке тʹьме бира хwәда хwәй кьн кӧ Хwәде сәр һәр кәса wәк һәв дьньһерʹә (Рʹом. 10:12).

¹³ Һәрге әм qӧрʹә дьбьн жь бо мьләт йан жь wәлате хwә, әw дькарә бьбә мәʹни кӧ әм тʹәвнәбуйине хwәй нәкьн. Чьмки әw те һʹәсабе кӧ әм фьрqийе дькьн ортʹа мьләта. Дьqәwьмә qӧрʹәбуна wи щурʹәйи щәм мә пешда бе. Һәла һе qьрʹна йәкеда жи щьватеда әw проблем һәбу. Һьнә бьред Щьһу нәһәqи хушк-бьред Йунани дькьрьн (Кʹар. Шанд. 6:1). Ле чаwа әм дькарьн тедәрхьн, һәла qӧрʹәбуна ӧса һәйә бал мә йан на? Бьдьнә бәр чʹәʹве хwә кӧ кәсәк жь хушк-бьред мә жь wәлате хәриб wәрʹа ширәтәке дьдә. Һуне хwә ча кʹьфш кьн, һуне дәрберʹа инкʹар кьн әве ширәте, чьмки ӧса дьфькьрьн: «Әм wәлате хwәда һе баш дькьн әве йәке?» Дәwса ве йәке, һе рʹьнд ә кӧ әм әве тʹәмийе биньн сери: «Бь мьлукти һәвале хwә сәр хwәрʹа бьгьрә» (Фили. 2:3).

ЙАҺОWА WЕ QӘWАТЕ БЬДӘ WӘ

14. Дӧа ча дькарә али мә бькә, у кʹижан мәсәла жь Кʹьтеба Пироз әве йәке избат дькә?

¹⁴ Йа сьсийа, әw һәйә qәwата жь Йаһоwа, кʹижан кӧ дькарә али мә бькә тʹәвнәбуйине хwәй кьн. Әм гәрәке Йаһоwарʹа дӧа бькьн кӧ рʹӧһʹе пироз бьдә мә, сәва али мә бькә сәбьр кьн у хwә бьгьрьн. Әw һʹӧнӧр wе илаһи wи чахи мәрʹа лазьм бен, һәрге сәрwерти нәбаш ә йан qәлп ә. Һун дькарьн ӧса жи жь Йаһоwа һиви кьн сәва биланийе. Чьмки билани дькарә али мә бькә әм пешда тедәрхьн wан дәрәща, кʹидәреда мәрʹа дькарә чәтьн бә тʹәвнәбуйине хwәй кьн. У һиви кьн жь Хwәде кӧ wан дәрәщада тьштед рʹаст бькьн (Аqуб 1:5). Дьбәкә тӧ кʹәти кәле йан жи щурʹәки майин һати щәзакьрьне, чьмки амьн дьмини Йаһоwарʹа. Wәки ӧса нә, дӧа бькә Йаһоwарʹа кӧ qәwате бьдә тә wәки тӧ бь мерхаси дьненарʹа бежи кӧ чьрʹа тʹәвнәбуйине хwәй дьки. Тӧ дькари сәд сәләфи баwәр би wәки Йаһоwа wе тә нәһелә у али тә бькә сәбьр ки wан щерʹьбандьнада. (Бьхунә Кʹаред Шандийа 4:27-31.)

15. Кʹьтеба Пироз ча дькарә али wә бькә кӧ wәʹде щерʹьбандьна тʹәвнәбуйине хwәй кьн? (Ӧса жи бьньһерʹьн чаргошә «Хәбәра Хwәде Wана Qәwи кьр кӧ Тʹәвнәбуйине Хwәй кьн».)

¹⁵ Йаһоwа ӧса жи бь Хәбәра хwә дькарә wә qәwи кә. Бьфькьрьн сәр wан рʹеза кӧ дькарьн али wә бькьн, wәки һун wәʹде щерʹьбандьне тʹәвнәбуйине хwәй кьн. Ида ньһада әwан рʹеза бь әзбәри һин бьн, чьмки әw рʹез дькарьн wә qәwи кьн, һәрге Кʹьтеба Пироз щәм wә тʹӧнә бә. Хәбәра Хwәде ӧса жи дькарә бинә бира wә әwан кʹәрәма, кʹижана Пʹадшатийа Хwәде wе бинә. Әw wе мәрʹа лазьм бә, илаһи wәʹде пәйкʹәтьна у тәнгасийа (Рʹом. 8:25). Хwәрʹа бьжберьн рʹезед жь Кʹьтеба Пироз, кʹидәреда те готьне дәрһәqа wан кʹәрәма кӧ һун гәләк һивийе нә. У ӧса жи бьдьнә бәр чʹәʹве хwә кӧ һун ида щьнәтеда ньн, у wан кʹәрәма дьстиньн.

ЧʹӘʹВ БЬДЬНӘ WАН ЙЕД ТʹӘВНӘБУЙИН ХWӘЙ КЬРЬНӘ

16, 17. Чь кʹаре әм дькарьн бьстиньн жь хьзмәткʹаред Хwәдейи амьн, йед кӧ wәʹде щерʹьбандьна тʹәвнәбуйин хwәй кьрьнә? (Бьньһерʹә шькьле әʹwльн.)

¹⁶ Йа чара, хьзмәткʹаред Йаһоwайи амьн дькарьн али мә бькьн кӧ әм тʹәвнәбуйине хwәй кьн. Мәсәлед хьзмәткʹаред амьн, дькарьн билани у qәwате бьдьнә мә, сәва әм сәбьр кьн. Мәсәлә, бьфькьрьн дәрһәqа Шәдрак, Мәшак у Абәднәго. Wана инкʹар кьр кӧ сәре хwә бәр пʹут дайньн, кʹижан кӧ симбола сәрwертийа Бабилоне бу. (Бьхунә Данийел 3:16-18.) Иро, мәсәла wан али гәләк Шәʹдед Йаһоwа кьрийә, wәки бь мерхаси инкʹар кьн рʹумәте бьдьнә бәйраqа wәлат, кʹидәре әwана дьжин. Иса жи ве йәкеда нәхшәки баш мәрʹа һиштийә. Әw нәдькʹәтә нава шьхӧлед политикайе у шәрʹед ве дьнйайе. Әwи заньбу кӧ ве йәкеда шагьртед wи wе чʹәʹв бьдьнә wи, у әwи wанрʹа гот: «Мерхас бьн! Мьн дьнйа кьрә бьндәсте хwә» (Йуһʹн. 16:33).

¹⁷ Рʹожа иройин жи, гәләк Шәʹдед Йаһоwа тʹәвнәбуйин хwәй кьрьнә. Һьнәк алийе физикида һатьнә зерандьне йан жи кʹәтьнә кәле. Һьнәк һәла һе мьрьнә жи, бона баwәрийа хwә. Әw мәсәлед wан хушкбьра дькарьн али wә бькьн кӧ тʹәвнәбуйине хwәй кьн. Дәрһәqа ве йәке, Бариш кӧ жь Тʹьркйәйе йә, гьлийед ӧса гот: «Франс Раитер бьраки мәйи щаһьл бу кӧ һатә кӧштьне, чьмки инкʹар кьр бькʹәвә нава ордийа Һитлер. Нәʹмәка wи кʹижан әwи шәв пешийа мьрьна хwә ньвиси, әʹйан дькә баwәри у итʹбарийa wийә гәләк мәзьн һьндава Йаһоwа. У әз дьхwазьм чʹәʹв бьдьмә wи, һәрге щерʹьбандьна ӧса рʹасти мьн бе».^[2]

18, 19. а) Щьватеда хушк-бьра ча дькарьн али тә бькьн кӧ тʹәвнәбуйине хwәй ки? б) Әм чь гәрәке хwәрʹа сафи кьн?

¹⁸ Хушк-бьред щьвата тәда дькарьн али тә бькьн кӧ тʹәвнәбуйине хwәй ки. Рʹуспийарʹа гьли кә дәрһәqа wан чәтьнайа кʹидәреда тʹәвнәбуйина тә те щерʹьбандьнә. Әwана дькарьн ширәтед баш жь Кʹьтеба Пироз бьдьнә тә. Хушк-бьред дьн жи щьватеда wе тә qәwи кьн, һәрге әwана заньн дәрһәqа чәтьнайед тә. Жь wан һиви кә кӧ бона тә дӧа бькьн. Бәле, һәрге әм дьхwазьн кӧ хушк-бьред мә али мә бькьн у дӧа кьн бона мә, әм жи гәрәке бона wан дӧа бькьн (Мәт. 7:12). Малпәра jw.оrg-да бьньһерʹьн НУЧӘ > ӘʹЛАМӘТИЙЕД QАНУНЕВА ГЬРЕДАЙИ: «Wәлат, Кʹидәре Шәʹдед Йаһоwа Кәледа ньн сәва Баwәрийа Хwә». Ль wедәре рʹезкьри йә навед wан Шәʹдед Йаһоwа, кӧ бона баwәрийа хwә кәледа ньн. Бьжберьн һьнә нав, у дӧа бькьн бона wан, сәва әwана бәрдәwам кьн бь мерхаси тʹәвнәбуйине хwәй кьн (Әфәс. 6:19, 20).

¹⁹ Хьлазийа сәрwертийед мәрьва гәләк незик ә, ләма әм гәрәке һивийе бьн кӧ амьнийа мә һьндава Йаһоwа у Пʹадшатийа wи wе һе зәʹф бе щерʹьбандьне. Дә wәрен әм ида ньһада хwәрʹа qәwи сафи кьн кӧ тʹәвнәбуйине хwәй кьн.