Аса, Йәһошәфат, Һьзqийа, Йошийа
Бь Һʹәмуйа Дьле Хwә Йаһоwарʹа Хьзмәт кьн
«Йа Йаһоwа, лава дькьм, бинә бира хwә, чаwа әз бь амьни у бь һʹәмуйа дьл ль бәр тә дьгәрʹийам» (2 ПʹАДШ. 20:3, ДТʹ).
1-3. Чь те һʹәсабе «бь һʹәмуйа дьл» Йаһоwарʹа хьзмәт кьн? Мәсәле биньн.
ӘМ ГЬШК гöнәкʹар ьн у шашийа бәрʹдьдьн. Ле әм гәләк жь Йаһоwа рʹази нә, кö әw «wәкә гöнәйед мә, сәре мә накә». Әwи Иса qöрбан кьр сәва гöнед мә бенә бахшандьне. У һәрге әм мьлук ьн у гöнед хwә тиньн рʹуйе хwә, Хwәде дьбахшиньнә мә (Зәб. 103:10). Ле чаwа кö Даwьд готә Сьлеман, сәва кö Йаһоwа хьзмәтийа мә qәбул кә, әм гәрәке «бь һʹәмуйа дьл» жерʹа хьзмәт кьн (1 Дир. 28:9). Ле гәло ча әм мәрьвнә гöнәкʹар дькарьн әве йәке бькьн?
2 Сәва кö щаба ве пьрсе бьстиньн, wәрә әм жийина Аса Пʹадша у Аматсйа Пʹадша бәрамбәри һәв кьн. Әв һәрдö пʹадша чь кö чʹәʹве Йаһоwада рʹаст ә әw йәк дькьрьн, ле Кʹьтеба Пироз дьбежә wәки Аса бь дьл тьштед рʹаст дькьр (2 Дир. 15:16, 17; 25:1, 2; Мәтʹлк. 17:3). Әwана һәрдö жи гöнәкʹар бун у шаши бәрʹдьдан. Йәкә Аса жь рʹийа Хwәде дәрнәкʹәт, чьмки әw бь һʹәмуйа дьле хwә Хwәдерʹа амьн бу. Ле Аматсйа бь тʹәмами Йаһоwарʹа амьн нибу. Чахе әwи дьжмьнед Хwәде алт кьр, әwи пʹутед wан хwәрʹа һьлда у сәре хwә бәр wан датани (2 Дир. 25:11-16).
3 Мәрьве кö «бь һʹәмуйа дьл» Хwәдерʹа хьзмәт дькә, тʹьме жерʹа амьн дьминә. Хәбәра «дьл» Кʹьтеба Пирозда гәләк щар те һʹәсабе кö мәрьв дьлда йәки ча нә, демәк хwәстьн, фькьр, хәйсәт-һʹöнöр, фәрәсәт у нетед wи чь нә. Мәрьве кö бь һʹәмуйа дьл Йаһоwарʹа хьзмәт дькә, дöрʹу нинә. Әw беһʹәмде хwә Йаһоwа наһʹәбинә, ле бь хwәстьна хwә. Рʹаст ә әм гöнәкʹар ьн, ле һәрге әм бь тʹәмами Хwәдерʹа амьн бьминьн, әм дькарьн бежьн wәки әм бь һʹәмуйа дьл Хwәдерʹа хьзмәт дькьн (2 Дир. 19:9).
4. Әме ньһа дәрһәqа чь шеwьр кьн?
4 Сәва кö һе рʹьнд фәʹм бькьн чь те һʹәсабе бь һʹәмуйа дьл Хwәдерʹа хьзмәт кьн, wәрә шеwьр кьн сәрһатийа Аса у öса жи се пʹадшед Щьһудайе, Йәһошәфат, Һьзqийа у Йошийа. Рʹаст ә әw һәр чар пʹадша гöнәкʹар бун, ле wана бь һʹәмуйа дьле хwә Хwәдерʹа хьзмәт дькьрьн, у Йаһоwа әwана qәбул дькьрьн. Ле гәло чьрʹа Хwәде һʹәсаб дькьр wәки әwана бь һʹәмуйа дьле хwә жерʹа хьзмәт дькьн, у әм чьда дькарьн чʹәʹв бьдьнә wан?
ДЬЛЕ АСА БЬ ТʹӘМАМИ ТʹӘВИ ЙАҺОWА БУ
5. Аса wәʹде пʹадшатийа хwә чь кьр?
5 Паши пʹарәвәбуна пʹадшатийа Исраела бакʹурейә дәһ бәрәки, Аса Щьһудайеда пʹадше сьсийа бу. Wәʹде пʹадшатийа хwә, Аса пʹутпарьсти да һьлдане у бәри wан мера да, йед кö пʹарьстгәһеда qави дькьрьн. Әwи һәла һе жи пирька хwә Маака жь тʹәхте пʹадшатийе рʹакьр, чьмки әwе пʹутәки һʹәрам чекьр (1 Пʹадш. 15:11-13). Хенщи ве йәке, Аса щьмәʹта хwә жи ширәт дькьр wәки Йаһоwа бьгәрʹьн у Qанун у тʹәмийа wи биньн сери. Бәле, Аса һʹәбандьна рʹаст пешда дьбьр (2 Дир. 14:4).
6. Аса чь кьр чахе Әтийупи мьqабьли Щьһудайе дәркʹәтьн?
6 Щьһудайеда wәʹде пʹадшатийа Аса, дәһ салед пешийе әʹдьлайи һәбу. Ле паше Зәраһе Әтийупи бь 1 000 000 әскәра у 300 әʹрәба, мьqабьли Щьһуда дәркʹәт (2 Дир. 14:1, 6, 9, 10). Гәло һьнге Аса чь кьр? Әwи бь дьле сах Йаһоwарʹа дöа кьр у әв чәтьнайи да дәсте Хwәде. (Бьхунә 2 Дирок 14:11.) Йаһоwа щаба дöайе Аса да. Хwәде qьрʹа ордийа Әтийупийа ани у öса Аса wи шәрʹида сәркʹәт (2 Дир. 14:12, 13). Йаһоwа бона наве хwә щара али пʹадшед нәамьн жи дькьр, сәва әwана шәрʹда дьжмьна алт кьн (1 Пʹадш. 20:13, 26-30). Ле чʹәʹве Аса тʹьме дәсте Хwәде бу у ләма Йаһоwа щаба дöайе wи да. Wәʹдә дәрбаз бу, Аса тьштед нәаqьлайи кьр. Мәсәлә, дәwса кö аликʹари жь Йаһоwа бьхwәста, әwи аликʹари жь пʹадше Сурйайе хwәст (1 Пʹадш. 15:16-22). Ле йәкә Йаһоwа дьдит wәки Аса һʹәта хьлазийа әʹмьре хwә бь һʹәмуйа дьл тʹәви wи бу. Гәло ча әм дькарьн чʹәʹв бьдьнә Аса? (1 Пʹадш. 15:14)
7, 8. Һун ча дькарьн чʹәʹв бьдьнә Аса?
7 Һәр кәс жь мә дькарә хwә бьщерʹьбинә, һәла дьле мә бь тʹәмами Йаһоwарʹа амьн ә йан на. Мәсәлә, пьрсед öса бьдьнә хwә: «Гәло әз тʹьме гöрʹа Йаһоwа дькьм? Гәло әз чь дькьм сәва һʹәбандьна рʹаст у рʹöһʹанийа щьвате тʹәмьз хwәй кьм?» Бьфькьрьн дәрһәqа сәрһатийа Аса. Әwи мерхасийа гәләк мәзьн да кʹьфше чахе мьqабьли пирька хwә Маака дәркʹәт, йа кö дийа пʹадша бу! Щара дьбәкә тö жи мина Аса рʹасти дәрәщед öса бейи кö тәрʹа мерхаси лазьм бе. Мәсәлә, бьдә бәр чʹәʹве хwә, мәрьве тәйи незик йан жи һәвале тә гöнә кьрийә, ле гöне хwә найнә рʹуйе хwә у гәрәке жь щьвате бе дәрхьстьне. Тöйе чь бьки, гәло тöйе диса тʹәви wи мәрьви һәвалтийе бьки? Гәло һьнге дьле тә wе тә бәрбь чь һелан кә?
8 Әм жи мина Аса дьбәкә рʹасти чәтьнайа бен. Мәсәлә, дьqәwьмә пәй мә кʹәвьн у öса бе кʹьфше кö те бежи чʹарә тʹöнә. Ле һәрге әм итʹбарийа хwә Хwәде биньн, әме бьдьнә кʹьфше wәки дьле мә бь тʹәмами тʹәви wи йә. Дьбәкә мәкʹтәбеда wә дькʹәньн, чьмки һун Шәʹдед Йаһоwа нә. Йан жи һәвалхәбатчи qәрфе хwә wә дькьн, чьмки һун жь щийе хәбате рʹожед һесабуне (тʹатʹиле) һьлдьдьн сәва кö һәрʹьнә щьвата мәзьн, йан жи чьмки гәләк щар хәбата зедә накьн. Wан дәрәщада чʹәʹв бьдьнә Аса у Хwәдерʹа дöа бькьн. Мерхас бьн, итʹбарийа хwә Йаһоwа биньн у бәрдәwам кьн тьштед рʹаст бькьн. Бир нәкьн wәки Хwәде Аса qәwи кьр у али wи кьр, у Әw wе әʹсә wә жи qәwи кә.
9. Әм ча дькарьн дьле Йаһоwа ша кьн?
9 Аса тʹәне дәрһәqа хwә нәдьфькьри, ле әwи мәрьвед дьн жи һелан дькьр wәки бенә сәр рʹийа Хwәде. Әм жи али мәрьва дькьн wәки әwана бәрбь Йаһоwа бен. Дьле Йаһоwа гәләк ша дьбә чахе әw дьвинә кö әм дәрһәqа wи тʹәви мәрьва хәбәрдьдьн. Әw занә wәки әм wи һʹьз дькьн у дьхwазьн мәрьв хьлаз бьн, ләма жи әве йәке дькьн!
ЙӘҺОШӘФАТ ЙАҺОWА ДЬГӘРʹИЙА
10, 11. Һун чьда дькарьн чʹәʹв бьдьнә Йәһошәфат?
10 Йәһошәфат жи мина баве хwә Аса бу (2 Дир. 20:31, 32). Йәһошәфат жи али щьмәʹта хwә дькьр, wәки Йаһоwа бьгәрʹьн. Бона ве йәке, әwи щурʹә-щурʹә шәһәрада бь кʹьтеба Qануна Йаһоwа щьмәʹт һин дькьр (2 Дир. 17:7-10). Әw һәла һе жи чу пʹадшатийа Исраелейә бакʹуре, чʹийайе Әфрайиме, сәва щьмәʹте вәгәрʹинә бәрбь Йаһоwа (2 Дир. 19:4). Бәле, Йәһошәфат пʹадша «бь һʹәмуйа дьле хwә» Йаһоwа дьгәрʹийа (2 Дир. 22:9).
11 Йаһоwа дьхwазә һʹәму мәрьв сәр тʹопа дьнйайе дәрһәqа wи пебьһʹәсьн. Ве йәкеда әм гьшк жи дькарьн аликʹарийе бьдьн. Ле гәло тә әв нет данийә пешийа хwә, wәки һәр мәһ Хәбәра Хwәде мәрьва һин ки у wана бәрбь Хwәде бини? Һәрге тö дьхwази тʹәви кәсәки һинбуна Кʹьтеба Пироз дәстпеки, тö бона ве йәке Хwәдерʹа дöа дьки? Гава тö алийе хwәда һʹәму тьшти бьки, Хwәде wе әʹсә али тә бькә wәки һинбуна Кʹьтеба Пироз дәстпеки. Ле һәрге кәсәк бьхwазә wәки тö Кʹьтеба Пироз wи һин ки, тö һазьр и wәʹде хwәйи аза хәрщ ки? Мина Йәһошәфат әм жи дькарьн али wан хушк-бьра бькьн йед кö рʹöһʹанида сьст бунә, wәки әwана вәгәрʹьнә бал Йаһоwа. Öса жи рʹуспи али wан дькьн йед кö жь щьвате һатьнә дәрхьстьне у дьбәкә кьред хwәйи хьраб тʹәрк данә.
12, 13. а) Чахе тьрс кʹәтә дьле Йәһошәфат, әwи ча хwә да кʹьфше? б) Чьрʹа әм гәрәке чʹәʹв бьдьнә Йәһошәфат?
12 Йәһошәфат мина баве хwә Аса Хwәдерʹа амьн бу. Чахе ордийа мәзьн у qәwи һатә сәр wи шәрʹ, wи чахи жи Йәһошәфат итʹбарийа хwә Йаһоwа ани. (Бьхунә 2 Дирок 20:2-4.) Рʹаст ә һьнге тьрс кʹәтә дьле Йәһошәфат, ле йәкә әwи һәwара хwә Йаһоwа ани. Дöайе хwәда әwи бь мьлукти да рʹуйе хwә, wәки щьмәʹта wи бәр wан дьжмьна сьст ә у әw щьмәʹта хwәва ньзаньн чь бькьн. Йәһошәфат әв чәтьнайи да дәсте Йаһоwа у гот: «Чʹәʹвед мә ль сәр тә нә» (2 Дир. 20:12).
13 Әм жи дьqәwьмә мина Йәһошәфат ньзаньбьн чь бькьн wәʹде чәтьнайа у һәла һе бьтьрсьн жи (2 Корн. 4:8, 9). Ле биньн бира хwә wәки wи һʹалида Йәһошәфат бәр щьмәʹте Йаһоwарʹа дöа кьр у гот wәки әwана һьмбәри дьжмьна чьqас сьст ьн (2 Дир. 20:5). Малхед мале, һун дькарьн ве йәкеда чʹәʹв бьдьнә Йәһошәфат. Мәсәлә, чахе һун рʹасти чәтьнайа тен, шәрм нәкьн бәр нәфәред хwә Йаһоwарʹа дöа бькьн, wәки әw аликʹари у qәwате бьдә wә. Öса нәфәред wә wе бьвиньн кö һун qайим итʹбарийа хwә Йаһоwа тиньн. Хwәде али Йәһошәфат кьр у wе әʹсә али wә жи бькә.
ҺЬЗQИЙА ТЬШТЕД РʹАСТ ДЬКЬР
14, 15. Ча Һьзqийа нишан кьр wәки бь тʹәмами итʹбарийа хwә Хwәде тинә?
14 Һьзqийа әw пʹадша бу кö хwә ль Йаһоwа дьгьрт. Әw мина баве хwә нибу, йе кö сәре хwә бәр пʹута датани. Һьзqийа «щийед бьльнд рʹакьр у кәвьред чʹьканди шкенанд у Ашәра жекьр у мәʹре тʹунщ, йе кö Муса чекьрьбу пʹәрчә кьр». Әwи әw мәʹре тʹунщ пʹәрчә кьр, чьмки Исраелийа сәре хwә бәр датанин. Һьзqийа бь тʹәмами амьн бу Йаһоwарʹа, чьмки әwи бәрдәwам дькьр тʹәмийед кö Йаһоwа бь Муса дабу, дьани сери (2 Пʹадш. 18:1-6).
15 Щарәке ордийа Ашурайе йа мәзьн у qәwат, дора Щьһудайе гьртьн у wана данә тьрсандьне wәки wе Оршәлиме һьлшиньн. Пʹадше Ашуре Санһәриб qәрф Йаһоwа дькьр у дьхwәст тьрса хwә бькә дьле Һьзqийа сәва әw тʹәсмил бә. Ле Һьзqийа Йаһоwарʹа дöа кьр у баwәр дькьр, wәки Йаһоwа wе бь qәwата хwә wана хьлаз кә. (Бьхунә Ишайа 37:15-20.) Хwәде щаба дöайе wи да у мьлйакʹәт шанд, йе кö qьрʹа 185 000 Ашура ани (Иша. 37:36, 37).
16, 17. Һун ча дькарьн чʹәʹв бьдьнә Һьзqийа?
16 Wәʹдә дәрбаз бу у Һьзqийа öса нәхwәш кʹәт кö бәр мьрьне бу. Әwи дöада лавайа кьр, wәки Йаһоwа бинә бира хwә кö әw ча амьн бу Жерʹа. Йаһоwа щаба дöайе wи да у ле qәнщ кьр. (Бьхунә 2 Пʹадшати 20:1-3.) Жь Кʹьтеба Пироз әм заньн wәки иро Йаһоwа мә бь кʹәрәмәт qәнщ накә у әʹмьре мә жи дьреж накә. Ле йәкә, әм дькарьн мина Һьзqийа баwәр бьн wәки Йаһоwа wе али мә бькә. Әм жи дькарьн Йаһоwарʹа әви гьли бежьн: «Йа Йаһоwа, лава дькьм, бинә бира хwә, чаwа әз бь амьни у бь һʹәмуйа дьл ль бәр тә дьгәрʹийам, ДТʹ». Гәло һун баwәр дькьн wәки Йаһоwа дькарә у дьхwазә аликʹарийе бьдә wә, һәла һе жи чахе һун нәхwәш ьн? (Зәб. 41:3)
17 Диса чьда әм дькарьн чʹәʹв бьдьнә Һьзqийа? Дьqәwьмә әм тедәрдьхьн wәки тьштәк мә жь Хwәде дур дьхә, йан жи һʹьш-аqьле мә дьчә сәр тьштед майин, нә кö сәр хьзмәтийе. Мәсәлә, иро гәләк мәрьвед ве дьнйайе малпәрада мәрьва гәләк бьльнд рʹумәт дькьн. Әwана гәләк wәʹде хwә хәрщ дькьн сәр интернете, у малпәрада тʹәви мәрьва дьбьнә нас. Һьнәк жи, гәләк wәʹде хwә хәрщ дькьн, чьмки шьклед мәрьвед навдар дьньһерʹьн йан жи дәрһәqа wан гәләк дьхуньн. Дьбәкә мә хwәш те тʹәви малбәта хwә йан һәвалед хwәйи незик пе интернете хәбәр дьн йан жи һәврʹа бьньвисьн. Ле гәләк хоф ә һәрге әм гәләк wәʹде хwә хәрщ кьн сәр wан тьшта. Һәрге гәләк мәрьв бәгәм дькьн тьштед кö әм дькьнә малпәра хwәда, әw йәк дькарә мә qöрʹә кә жи. У һәрге кәсәк жь малпәра мә дәре, дьбәкә әм бьхәйидьн жи. Ле бь тʹәхмина wә, һәрге Паwлос йан жи Прьскила у Әкила иро бьжитана, qә wе wәʹде хwә хәрщ кьрана, сәва шьклед хwә бькьрана малпәрада, йан жи интернетеда информасийа дәрһәqа мәрьвед ве дьнйайе бьгәрʹийана у бьхwандана? Кʹьтеба Пирозда әм дьхуньн wәки Паwлос «бь хирәт тʹәмамийа wәхте хwә да һинкьрьна хәбәре». Прьскилайе у Әкила жи wәʹде хwә хәрщ дькьрьн сәва «һе рʹаст рʹийа Хwәде» мәрьва һин кьн (Кʹар. Шанд. 18:4, 5, 26). Wе керһати бә һәрге әм пьрсе бьдьнә хwә: «Гәло әз мәрьва бьльнд дькьм чаwа мәрьвед ве дьнйайе дькьн? Гәло әз чьqас wәʹде хwә хәрщ дькьм сәр тьштед нәфәрз?» (Бьхунә Әфәси 5:15, 16.)
ЙОШИЙА ТʹЬМЕ ТʹӘМИЙЕД ЙАҺОWА ДЬАНИ СЕРИ
18, 19. Чьда һун дьхwазьн чʹәʹв бьдьнә Йошийа?
18 Нәбичʹьрʹке Һьзqийа Йошийа Пʹадша жи, «бь һʹәмуйа дьле хwә» тʹәмийед Йаһоwа дьани сери (2 Дир. 34:31). Жь щаһьлтийеда әwи ида дәстпекьр Хwәде бьгәрʹә, у чахе әw бу 20 сали, әwи Щьһудайеда пʹутпарьсти да һьлдане. (Бьхунә 2 Дирок 34:1-3.) Йошийа кьред рʹаст дькьр, чьмки дьхwәст дьле Хwәде ша кьра. Дькарьн бежьн wәки жь пʹадшед Щьһудайе дьн, әwи һе зедә тьштед qәнщ кьр. Щарәке, ньвисаред Qануна Муса һатә дитьне, кʹижан кö дьqәwьмә ньвисара бь дәсте Муса бу. Чахе әw Qанун Йошийарʹа һатә хwәндьне, әwи фәʹм кьр wәки гәрәке һе зедә бькә сәва qьрара Хwәде бь тʹәмами бинә сери. Әwи щьмәʹт жи һелан дькьр wәки Йаһоwарʹа хьзмәт кьн. Ләма жи, wәʹде Йошийа щьмәʹт жь рʹийа Хwәде дәрнәдькʹәт (2 Дир. 34:27, 33).
19 Дьqәwьмә Мьнаш Пʹадша, кальке Йошийа, жерʹа гьли дькьр дәрһәqа Хwәде у рʹәʹма wи. Щаһьл жи дькарьн чʹәʹв бьдьнә Йошийа у һе незики Йаһоwа бьн. Щаһьлно, малбәтеда у щьватеда һәвалтийе бькьн тʹәви мәрьвед әʹмьрда мәзьн. Һуне qәwи бьн чахе әwана wәрʹа гьли кьн, кö Йаһоwа һьндава wанда ча qәнщ бу. Öса жи, бир нәкьн wәки хwәндьна Ньвисара, дьле Йошийа гьрт у ләма әw һелан бу һе зедә гöһастьна бькә. Чахе һун жи Кʹьтеба Пироз бьхуньн, һуне бьхwазьн һе дьле Хwәде ша кьн у һуне һе бәхтәwар бьн. Һьн жи, һуне достийа хwә тʹәви Хwәде qәwи кьн, у öса жи али мәрьвед дьн бькьн wәки бенә щәм Хwәде. (Бьхунә 2 Дирок 34:18, 19.) Чахе һун Кʹьтеба Пироз леколин бькьн, һуне бьвиньн чьда гәрәке хьзмәтийа хwә һе баш кьн у мина Йошийа гöһастьна бькьн.
БЬ ҺʹӘМУЙА ДЬЛЕ ХWӘ ЙАҺОWАРʹА ХЬЗМӘТ КЬН
20, 21. а) Чьда һәр чар пʹадша мина һәв бун? б) Готара дьнда әме дәрһәqа чь шеwьр кьн?
20 Һун чь дькарьн һин бьн жь чар пʹадшед Щьһудайе, йед кö бь һʹәмуйа дьле хwә Йаһоwарʹа хьзмәт дькьрьн? Әwана һәр чар жи бь хирәт qьрара Хwәде дьанинә сери у бь тʹәмами жерʹа амьн бун. Чахе дьжмьнед qәwат мьqабьли wана дәрдькʹәтьн, wи чахи жи wана итʹбарийа хwә Хwәде дьанин. Ле йа лапә фәрз әw бу, кö wана бь дьле хwәйи сах Йаһоwарʹа хьзмәт дькьрьн.
21 Рʹаст ә әw һәр чар пʹадша гöнәкʹар бун у шаши бәрʹдьдан, ле йәкә Хwәде дьле wан дьдит у заньбу әwана wи һʹьз дькьн. Әм жи гöнәкʹар ьн, ле йәкә дькарьн бь һʹәмуйа дьле хwә Йаһоwарʹа хьзмәт кьн. Готара дьнда әме шеwьр кьн, кö жь шашийед wан пʹадша әм чь дәрсе дькарьн хwәрʹа һин бьн.