Һәвдӧ Ԛайим Һʹьз Бькьн

1. Иса кʹижан тʹәмийа мәхсус да шагьртед хԝә? (Бьньһерʹә шькле рʹуйе журнале.)

ИСА евара пешийа мьрьна хԝә, тʹәмикә мәхсус да шагьртед хԝә. Әԝи готә ԝан: «Чаԝа кӧ мьн һун һʹьз кьрьн, һун жи ӧса һәвдӧ һʹьз бькьн». Паши ԝан гьлийа әԝи гот: «Бь ве йәке һʹәмуйе заньбьн һун шагьртед мьн ьн, һәгәр һун һәвдӧ һʹьз бькьн» (Йуһʹн. 13:34, 35).

2. Чьрʹа фәрз ә һәв һʹьз бькьн?

² Иса гот кӧ гьшкарʹа ԝе әʹйан бә, ԝәки әԝана шагьртед ԝи нә, һәрге ӧса мәрьва һʹьз бькьн, чаԝа әԝи ԝана һʹьз дькьр. Әԝ гьлийед Иса чаԝа бона ԛьрʹна йәке бун, ӧса жи бона иро нә. Рʹасти жи чьԛас фәрз ә һәв һʹьз бькьн һәрге жи мәрʹа чәтьн ә!

3. Әме ве готареда дәрһәԛа чь шеԝьр кьн?

³ Әм гӧнәкʹар ьн, ләма жи щара мәрʹа чәтьн ә һәвдӧ ԛайим һʹьз бькьн. Ле йәкә әм гәрәке чʹәʹв бьдьнә Иса. Ве готареда әме шеԝьр кьн, ча һʹьзкьрьн али мә дькә тʹәви һәв әʹдьлайеда бьн, фьрԛийе нәкьнә ортʹа һәв у меванһʹьз бьн. Ԝәʹде шеԝьркьрьна ве готаре, ԝан пьрса бьдьнә хԝә: «Әз чь дькарьм һин бьм жь ԝан хушк-бьра, кʹижан кӧ бәрдәԝам дькьн һʹьзкьрьне бьдьнә кʹьфше, гава ԝанрʹа чәтьн ә жи?»

ӘʹДЬЛАЙЕ БЬКЬН

4. Ль гора Мәтта 5:23, 24, чьрʹа чахе бьра жь мә хәйидийә, әм гәрәке тʹәви ԝи ль һәв бен?

⁴ Иса һин кьр кӧ чьԛас фәрз ә әʹдьлайе хԝәй кьн тʹәви ԝи мәрьви, дьле кʹижани жь мә майә. (Бьхунә Мәтта 5:23, 24.) Әԝи да кʹьфше кӧ һәрге әм дьхԝазьн ль Хԝәде хԝәш бен, әм гәрәке һәләԛәтийа баш тʹәви мәрьва хԝәй кьн. Йаһоԝа ша дьбә чахе әм һәр тьшти дькьн, сәва тʹәви хушк-бьра ль һәв бен. Йаһоԝа ԝе хьзмәтийа мә ԛәбул нәкә, һәрге әм хәйде дьле хԝәда хԝәй кьн у илаһи нәхԝазьн ль һәв бен (1 Йуһʹн. 4:20).

5. Чьрʹа бьракирʹа чәтьн бу тʹәви бьре майин ль һәв бе?

⁵ Щара мәрʹа чәтьн ә ль һәв бен. Ле чьрʹа? Дина хԝә бьдьне чь ԛәԝьми тʹәви Марк.b Бьраки сәр ԝи дькьрә кӧтә-кӧт у тьштед нәбаш щьватеда дәрһәԛа ԝи гот. Ле Марк ча хԝә да кʹьфше? Әԝ тинә бира хԝә: «Мьн ида нькарьбу хԝә бьгьрта, у мьн һерса хԝә сәр ԝида рʹет». Паше Марк пʹошман бу кӧ ӧса хԝә да кʹьфше, у әԝи хԝәст бахшандьне жь ԝи бьрайи бьхԝазә, сәва ль һәв бен. Ле әԝи бьрайи нәхԝәст тʹәви ԝи ль һәв бе. Пешийе Марк фькьри: «Әԝ нахԝазә тʹәви мьн ль һәв бе, ида чьрʹа әз гәрәке диса бәрбь ԝи һәрʹьм?» Ле бәрпьрсьйаре мьһале ширәт да ԝи, кӧ диса незики ԝи бьрайи бә. Паше Марк чь кьр?

6. а) Марк чь дькьр, ԝәки тʹәви бьре хԝә ль һәв бе? б) Марк ча рʹезед жь Колоси 3:13, 14-да хәбате?

⁶ Чахе Марк сәр ньһерʹандьна хԝә фькьри, әԝи фәʹм кьр, ԝәки мьлуктийа ԝи кем ә у әԝ хԝә гәләк рʹаст һʹәсаб дькә. Ләма әԝи дәстпекьр ньһерʹандьна хԝә бьгӧһезә (Колс. 3:8, 9, 12). Марк диса чу щәм ԝи бьрайи у бона кьре хԝә бь мьлукти бахшандьн же хԝәст. Әԝи ӧса жи ԝи бьрайирʹа нәʹмә ньвисин, кӧ әԝ пʹошман буйә у зәʹф дьхԝазә диса әԝана һәвалтийе бькьн. Марк һәла һе жи пʹешкʹешед бьчʹук, кʹижан кӧ дьфькьри ԝе ԝи хԝәш бен, да ԝи бьрайи. Сәд һʹәйф, әԝи бьрайи диса жи нәбахшандә ԝи у сәр ԝи һерс бу. Йәкә Марк бәрдәԝам дькьр гӧрʹа тʹәмийа Иса бькә кӧ бьре хԝә һʹьз бькә у бьбахшинә. (Бьхунә Колоси 3:13, 14.) Һәрге әм һәр тьшти дькьн, ле йәкә тʹәви мә нәхԝазьн ль һәв бен, һʹьзкьрьна рʹаст ԝе али мә бькә бьбахшиньнә ԝан у дӧа бькьн, ԝәки бькарьбьн ль һәв бен (Мәт. 18:21, 22; Галт. 6:9).

7. а) Иса чь мә һин кьр? б) Хушкәк рʹасти чь чәтьнайе һат?

⁷ Иса гот ԝәки әм гәрәке һьндава мәрьвада ӧса бьн, ча әм дьхԝазьн әԝана һьндава мәда бьн. Әԝи ӧса жи гот, ԝәки әм гәрәке нә кӧ тʹәне ԝана һʹьз бькьн, йед кӧ мә һʹьз дькьн, ле һʹәмуйа (Луԛа 6:31-33). Дьԛәԝьмә щьватеда кәсәк хԝә жь ԝә дур дьгьрә у нахԝазә сьлаве бьдә ԝә. Әԝ йәк тʹәви хушка мә Лара ԛәԝьми. Әԝ гьли дькә: «Хушкәке ԛә сьлав нәдьда мьн у мьн нә жи заньбу чьрʹа. Әз гәләк бәрхԝә дькʹәтьм у мьн нә дьхԝәст бемә щьвате жи». Пешийе, Лара ӧса дьфькьри: «Мьн жерʹа хьраби нәкьрийә. У щьватеда жи заньн, ԝәки әԝ хушк хԝә щурʹәки әʹщеб дьдә кʹьфше».

8. Ларайе чь кьр сәва әʹдьлайе хԝәй кә, у әм жь мәсәла ԝе чь һин дьбьн?

⁸ Ларайе алийе хԝәда дәстпекьр гава бавежә. Әԝе Йаһоԝарʹа дӧа кьр, у сафи кьр тʹәви ԝе хушке хәбәр дә. Ԝана тʹәвайи дәрһәԛа ве проблеме хәбәр да, һәв һʹәмез кьрьн у ль һәв һатьн. Дьһатә кʹьфше кӧ әв проблем ида сафи бу. Лара гьли дькә: «Ԝәʹдә дәрбаз бу, әԝ хушк диса һьндава мьнда ӧса сар бу. Әз гәләк бәрхԝә кʹәтьм». Пешийе, Лара дьфькьри кӧ һʹәта әԝ хушк һьндава ԝеда нәйе гӧһастьне, ԝе дьле ԝе рʹьһʹәт нәбә. Ахьрийеда Ларайе фәʹм кьр, ԝәки йа лапә баш чь кӧ әԝ дькарә бькә әԝ ә, кӧ тʹәви ԝе хушке тʹьме бь һʹьзкьрьн бә у бь дьл бьбахшинә ԝе (Әфәс. 4:32–5:2). Ларайе бир нәдькьр, ԝәки һʹьзкьрьна рʹаст «кʹине нажо, . . . һәр гав дадьхә, һәр гав баԝәр дькә, һәр гав хԝәйигӧман ә, һәр гав сәбьр дькә» (1 Корн. 13:5, 7). Дьле Ларайе рʹьһʹәт бу. Ԝәʹдә дәрбаз бу, әԝ хушк ида һьндава ԝеда нәрм бу. Бәле, һәрге һун һәр тьшти дькьн сәва тʹәви хушк-бьра әʹдьлайеда бьн у диса ԝана һʹьз дькьн, һьнге дӧдьли нәбьн, ԝәки «Хԝәдейе һʹьзкьрьне у әʹдьлайийе ԝе тʹәви ԝә бә» (2 Корн. 13:11).

ФЬРԚИЙЕ НӘКЬНӘ ОРТʹА ҺӘВДӦ

9. Ль гора Кʹаред Шандийа 10:34, 35, чьрʹа әм гәрәке фьрԛийе нәкьнә нава мәрьва?

⁹ Йаһоԝа тʹӧ щар фьрԛийе накә нава мәрьва. (Бьхунә Кʹаред Шандийа 10:34, 35.) Чахе әм жи ве йәкеда чʹәʹв дьдьнә ԝи, әм избат дькьн, ԝәки әм зарʹед ԝи нә. Әм гӧрʹа ве тʹәмийе дькьн, кӧ мәрьва ԝәкә хԝә һʹьз бькьн, у нава малбәта хԝәйә рʹӧһʹанида әʹдьлайе хԝәй кьн (Рʹом. 12:9, 10; Аԛуб 2:8, 9).

10-11. Чаԝа хушкәке ньһерʹандьна хԝә рʹаст кьр?

¹⁰ Һьнәкарʹа чәтьн ә фьрԛийе нәкьнә нава мәрьва. Дина хԝә бьдьнә мәсәла хушкәкә мә Рут. Щаһьлтийа ԝеда мәрьвәки жь ԝәлате хәриб жерʹа хьраби кьр. Әԝ йәк ча сәр ԝе һʹӧкӧм бу? Рут дьбежә: «Һʹәму мәрьвед жь ԝи ԝәлати бәр чʹәʹве мьн рʹәш бун. Әз дьфькьрим, ԝәки һʹәму мәрьвед ԝедәре хьраб ьн, әз һәла һе сәр хушк-бьра жи ӧса дьфькьрим». Рут ча әв ньһерʹандьна хԝәйә нәрʹаст гӧһаст?

¹¹ Рут фәʹм кьр, ԝәки әԝ гәрәке сәр хԝә бьхәбьтә, сәва ньһерʹандьна хԝә бьгӧһезә. Әԝе кʹьтеба «Һәрсалида» дәрһәԛа ԛәԝьмандьн у сәрһатийед ви ԝәлати хԝәнд. У әԝ дьбежә: «Әз сәр хԝә дьхәбьтим, ԝәки дәрһәԛа мәрьвед ԝи ԝәлати баш бьфькьрьм. Мьн дина хԝә дайе у дит, кӧ әԝ хушк-бьра бь дьл у щан Йаһоԝарʹа хьзмәт дькьн. Мьн зәлал дит, ԝәки әԝана жи дькʹәвьнә нава бьратийа мәйә һʹәмдьнйайе». Һеди-һеди Рут фәʹм кьр, ԝәки әԝ гәрәке һьндава ԝан хушк-бьрада һе зедә һʹьзкьрьна хԝә бьдә кʹьфше. Әԝ дьбежә: «Мьн әԝ хушк-бьра кʹидәре жи дьдитьн, әз сәр хԝә дьхәбьтим, ԝәки ԝанрʹа һʹәйф бьм. Мьн тʹәви ԝан хәбәр дьда у дьһа баш әԝана нас кьрьн». Ахьрийа ве йәке чь бу? Рут дьбежә: «Ԝәʹдә дәрбаз бу, ида дьле мьн гәрм бу сәр ԝан».

12. Проблема хушка мә Сәрайе чь бу?

¹² Һьнәк фьрԛийе дькьнә нава мәрьва, ле нә жи тедәрдьхьн. Мәсәлә, хушка мә Сәрайе тʹьре, ԝәки әԝ йәкә ӧса нинә, чьмки әԝе фьрԛи нәдькьрә ортʹа мәрьва жь бо мьләте ԝан, һәбука ԝан, йан жи щабдарийед ԝанә тʹәшкиләтеда. Ле әԝ тинә сәр хԝә у дьбежә: «Мьн тедәрхьст, ԝәки әз бь рʹасти фьрԛийе дькьмә нава мәрьва». Ле чь щурʹәйи? Малбәта Сәрайеда гьшк хԝәнди бун у ԝе хԝәш дьһат тʹәви мәрьвед хԝәнди һәвалтийе бькә. Щарәке әԝе һәла һе жи һәвале хԝәрʹа гот: «Әз тʹәви ԝан хушк-бьра һәвалтийе дькьм, йед кӧ хԝәнди нә, у жь йед нәхԝәнди хԝә дур дьгьрьм». Әшкәрә йә, ԝәки Сәрайе гәрәке ньһерʹандьна хԝә бьгӧһаста. Ле чаԝа?

13. Сәрайе ча ньһерʹандьна хԝә гӧһаст, у әм жь ве йәке чь һин дьбьн?

¹³ Бәрпьрсийаре мьһале али Сәрайе кьр, ԝәки сәр ньһерʹандьна хԝә бьфькьрә. Сәра гьли дькә: «Әԝи пʹайе мьн да, кӧ әз бь амьни хьзмәт дькьм, щьватеда щабед баш дьдьм, у Кʹьтеба Пироз рʹьнд заньм. Паше әԝи мьнрʹа шьровәкьр, кӧ занәбуна мә чьԛас зедә дьбә, һаԛас әм гәрәке һʹӧнӧред ӧса нав хԝәда пешда биньн, ча мьлукти, шкәстибун, у рʹәʹмти». Сәрайе гьлийед бәрпьрсийаре мьһале да хәбате. Әԝ дьбежә: «Мьн фәʹм кьр, ԝәки дьһа фәрз ә әм мәрьвнә һʹәйф у бь һʹьзкьрьн бьн». Ахьрийеда, әԝе ида ньһерʹандьна хԝә һьндава хушк-бьра гӧһаст. Әԝ шьровәдькә: «Әз дьфькьрим, ԝәки жь бо кʹижан һʹӧнӧра әԝана бәр чʹәʹве Йаһоԝа ԛимәт ьн». Ле әм дәрһәԛа хԝә чь дькарьн бежьн? Һәрге әм хԝәнди нә, әм гәрәке тʹӧ щар хԝә сәр мәрьварʹа нәгьрьн! Һәрге әм ԛайим «хушк-бьра һʹьз бькьн», әме тʹӧ щар фьрԛийе нәкьнә нава ԝан (1 Пәт. 2:17).

МЕВАНҺʹЬЗ БЬН

14. Ль гора Ибрани 13:16, Йаһоԝа чь тʹәхмин дькә чахе әм меванһʹьзийе дьдьнә кʹьфше?

¹⁴ Әм дьле Йаһоԝа ша дькьн, гава меванһʹьзийе дьдьнә кʹьфше. (Бьхунә Ибрани 13:16.) Бона Йаһоԝа әԝ пʹарәкә һʹәбандьна мә йә, илаһи чахе әм али ԝан дькьн, йед кӧ һʹәԝщә нә (Аԛуб 1:27; 2:14-17). Ләма жи Кʹьтеба Пироз мә һелан дькә, кӧ «пәй меванһʹьзийе бьн» (Рʹом. 12:13). Бь сайа меванһʹьзийе әм нишан дькьн, ԝәки әм бона хушк-бьра хәм дькьн, ԝана һʹьз дькьн у дьхԝазьн ԝанрʹа һәвалтийе бькьн. Чахе әм тʹәви ԝан һәма тьштәки сьвьк жи дьхԝьн йан вәдьхԝьн, бона ԝана ԝәʹдә дьвиньн у бь дьл хәм дькьн, дьле Йаһоԝа ша дьбә кӧ әм меванһʹьзийе дьдьнә кʹьфше (1 Пәт. 4:8-10). Ле щара жь бо һьнә тьшта мәрʹа чәтьн ә меванһʹьз бьн.

15-16. а) Чьрʹа һьнәкарʹа чәтьн ә меванһʹьз бьн? б) Чаԝа Едит һин бу меванһʹьз бә?

¹⁵ Дьбәкә жь бо һьнә дәрәща мәрʹа чәтьн ә меванһʹьз бьн. Дина хԝә бьдьнә мәсәла жьнәбике бь наве Едит. Пешийа кӧ әԝ бьбуйа Шәʹде Йаһоԝа, әԝе хԝә жь мәрьва дур дьгьрт. Әԝ дьфькьри, ԝәки мәрьвед майин жь ԝе баштьр мевана ԛәбул дькьн.

¹⁶ Ле чахе Едит бу Шәʹде Йаһоԝа, әԝе ньһерʹандьна хԝә гӧһаст. Әԝе дәстпекьр сәр хԝә бьхәбьтә сәва меванһʹьз бә. Әԝ гьли дькә: «Чахе Ода Щьвата мә дьһатә авакьрьне, рʹуспики мьнрʹа гот, ԝәки жьн-мерәк тен сәва авакьрьнеда аликʹарийе бьдьн, у пьрси һәла әз дькарьм дӧ һʹәфтийа ԝана мала хԝәда хԝәй кьм. Һьнге һатә бира мьн, кӧ Йаһоԝа ча жьнәбикә жь Сәрәптайе кʹәрәм кьр» (1 Пʹадш. 17:12-16). Едит ԛайил бу, ԝәки әԝ жьн-мер мала ԝеда бьминьн. Әԝе чь кʹәрәм станд? Әԝ гьли дькә: «Дӧ һʹәфти бу дӧ мәһ. Бь сайа ве йәке, әм бунә һәвалед незик». Едит ӧса жи һатә кʹәрәмкьрьне, кӧ щьватеда хԝәрʹа һәвал дитьн. Ньһа әԝ пешәнг ә у шабуне дьстинә чахе хушк-бьред кӧ тʹәви ԝе хьзмәт дькьн, тʹәглифи мала хԝә дькә сәва һеса бьн. Әԝ дьбежә: «Чахе әз мәрʹданийе дьдьмә кʹьфше, дьле мьн ша дьбә! Бь рʹасти әз һе зедә дьстиньм, нә кӧ чьԛас дьдьм» (Ибрн. 13:1, 2).

17. Лука у жьна ԝи чь тедәрхьстьн?

¹⁷ Дьбәкә әм ида меванһʹьз ьн, ле әм дькарьн ве йәкеда һе зедә пешда һәрʹьн. Дина хԝә бьдьнә мәсәләке. Лука у жьна ԝи мәрьвнә меванһʹьз ьн. Ле ԝана тʹьме де-бавед хԝә, мәрьвед хԝәйи незик, у бәрпьрсийаред мьһале тʹәви жьнед ԝан, тʹәглифи мала хԝә дькьрьн. Лука дьбежә: «Мә тедәрхьст, ԝәки әм тʹәне гази ԝан мәрьва дькьн, тʹәви кʹижана незик ьн». Ле ԝана ве йәкеда ча хԝә гӧһастьн?

18. Лука у жьна ԝи чь алида хԝә гӧһастьн?

¹⁸ Лука у жьна ԝи ньһерʹандьна хԝә гӧһастьн, чахе сәр ван гьлийед Иса фькьрин: «Һәгәр һун һʹьзкьред хԝә һʹьз бькьн, һуне чь һәԛ бьстиньн?» (Мәт. 5:45-47) Ԝана фәʹм кьр, ԝәки әԝана гәрәке чʹәʹв бьдьнә Йаһоԝа, йе кӧ һьндава һʹәмуйа мәрʹд ә. Ләма ԝана хԝәрʹа нет данин, кӧ гази ԝан хушк-бьра бькьн, кʹижана ԝана бәре тʹәглиф нәдькьр. Лука дьбежә: «Әм һʹәмушк жи шабуне дьстиньн кӧ тʹәви һәв ԝәʹдә дәрбаз дькьн. Хенщи ве йәке, әм дьшьдьн у һәврʹа незик дьбьн».

19. Әм ча избат дькьн, кӧ әм шагьртед Иса нә, у әм гәрәке хԝәрʹа чь нете дайньн?

¹⁹ Мә шеԝьр кьр, кӧ ча һʹьзкьрьна ԛайим али мә дькә әʹдьлайе бькьн, фьрԛийе нәкьнә ортʹа һәвдӧ, у меванһʹьз бьн. Ԝәрә әм тʹӧ щар нәһельн, ԝәки тьштәк рʹе мә бьгьрә сәва хушк-бьра бь дьле сах ԛайим һʹьз бькьн. Чахе әм ӧса бькьн, әме бәхтәԝар бьн у избат кьн, кӧ әм бь рʹасти шагьртед Иса нә (Йуһʹн. 13:17, 35).