Ча Шьхӧлед Мале Биньн Сери?

1. Чьрʹа рʹожа иройин чәтьн ә шьхӧле мале биньн сери?

«ҺʹАЛЕ дьнйайе йе ньһа дәрбаз дьбә» (1 Корьнтʹи 7:31, ИМ). Рʹаст ә әԝ готьн 1 900 сал пешда һатә ньвисаре, ле те бежи һәма бона рʹожед мә йә! Рʹожа иройин һәр тьшт те гӧһастьне, илаһи жийина малбәте. Чь кӧ 40 йан 50 сал пешда лайиԛ у ԛәйдә бу, иро дькарә нә лайиԛ у нә жи ԛәйдә бә. Ләма жи рʹожа иройин дькарә чәтьн бә шьхӧле мале биньнә сери. Ле һәрге әм гӧһ дьдьн ширәтед жь Ньвисаред Пироз, әԝ йәк ԝе али мә бькә һеса шьхӧле мале биньн сери.

БЬ БИЛАНИ ПʹӘРА ХӘРЩ КЬН

2. Жь бо чь хәмед малбәте дькарьн зедә бьн?

² Рʹожа иройин гәләк мәрьв дьшьрмиш дьбьн, ԝәки бәс нинә тʹәне бона һʹәԝщед һәр рʹожи хәм бькьн, мәсәлә бона хԝарьне, кʹьнща у тьштед дьн. Чьмки дьнйайеда гәләк тьштед тʹәзә дәрдьхьн у ԝана ӧса реклам дькьн, ԝәки мәрьв дьхԝазә бькʹьрʹә. Ләма жи бь милйона де-бав шәв у рʹож дьхәбьтьн, ԝәки тьштед тʹәзә ԛазанщ кьн. Әԝана мәщбур дьбьн, һәла һе сәр дӧ хәбата жи бьхәбьтьн, сәва кӧ дәйне хԝә дадьн. Ле һәнә йед ӧса кӧ дьхԝазьн ԝәки һәма хәбатәкә ԝан һәбә, кӧ бькарьбьн әʹбура хԝә бькьн, чьмки гәләк чәтьн ә хәбате хԝәрʹа дәстхьн. Рʹаст ә рʹожа иройин гәләк чәтьн ә, ԝәки нәфәред мале әʹбура хԝә бькьн, ле принсипед жь Хәбәра Хԝәде дькарә аликʹарийе бьдә ԝан ԝе йәкеда ча йолә һәрʹьн.

3. Паԝлосе шанди дәрһәԛа кʹижан принсипе дьгот у хәбьтандьна ԝе принсипе, ча дькарә али малбәте бькә?

³ Паԝлосе шанди жи рʹасти чәтьнайед пʹәрәва гьредайи һат. Чахе әԝи бәр ԝе йәке тәйах дькьр, әԝи хԝәрʹа дәрсәк һьлда, дәрһәԛа кʹижани әԝи нәʹма хԝәда һәвале хԝә Тимотʹейорʹа ньвиси. Паԝлос гот: «Мә тʹӧ тьшт нәанийә дьне у әме нькарьбьн тʹӧ тьшти жи бьбьн. Ле кʹьнщ у хӧрәке мә һәбьн, бь ԝан әм рʹази бьн» (1 Тимотʹейо 6:7, 8). Бь рʹастийе, бона малбәте хенщи кʹьнщ у хԝарьн, диса гәләк тьштед дьн жи лазьм ьн. Мәсәлә, лазьм ә щи-сьтʹара ԝан һәбә, зарʹа бьшиньн мәкʹтәбе, бьвьнә бал һʹәкима у гәләк тьштед дьн. Ле әԝ принсип дәрһәԛа кʹижани Паԝлос ньвиси, бь рʹастийе жи керһати йә. Чьмки, һәрге әм ԛазанщ кьн ԝан тьшта чь кӧ мәрʹа бь рʹастийе лазьм ә, нә кӧ ԝан тьшта чь кӧ әм дьхԝазьн ԝәки бал мә һәбә, әме бькарьбьн әʹмьре хԝә һеса кьн.

4, 5. Чахе пешда һʹәсабе һәр тьшти дькьн, әԝ йәк чь кʹаре дькарә малбәтерʹа бинә?

⁴ Әм дькарьн пебьһʹәсьн дәрһәԛа принсипәкә дьн жи, йа кӧ Иса бь мәсәле гьли кьр. Әԝи гот: «Жь ԝә кʹижан ә, кӧ бьхԝазә бьльндщикә нобәдара чекә, пешийе рʹунәни нәдә бәр һʹәсеб, гәло ԛәԝата ԝийе бьгьһиже бинә сери йан на?» (Луԛа 14:28). Иса дьбежә дәрһәԛа ԝе йәке, кӧ чьԛас баш ә пешда дәрһәԛа һәр тьшти бьфькьрьн у хԝә һазьр кьн. Сәред майинда әме бьвиньн, ԝәки ча әԝ принсип дькарә али ԝан щаһьла бькә, йед кӧ дьхԝазьн бьзәԝьщьн. Паши дәʹԝате әԝ принсип дькарә керһати бә, һәрге малбәтеда шьхӧлкʹарийе тʹәви һәв бькьн. Ӧса жи ԝе гәләк баш бә пешда һәсаба бькьн, демәк тʹәви һәв бьшеԝьрьн дәрһәԛа хәрщед малбәте. Әԝ метʹод ԝе али нәфәред мале бькә, тедәрхьн һәла чьԛас пʹәрә әԝана дькарьн хәрщ кьн сәр тьштед һәр рʹожи, йан бона һʹәфтеки.

⁵ Һьнә ԝәлатада сәва кӧ бькарьбьн хԝә ль ԝе метʹоде бьгьрьн, лазьм ә нете дайньн пешийа хԝә. Мәсәлә, пʹәра дәйни һьлнәдьн сәва ԝе йәке, кӧ ԝан тьшта бькʹьрʹьн чь кӧ нә әʹсәий йә. Ле һьнә ԝәлатада жи дьԛәԝьмә лазьм бә фәсал бьн у нәдьн хәбьтандьне картед кредите (Мәтʹәлок 22:7). Ӧса жи дьбәк лазьм бә мьԛабьли хԝәстьнед дьле хԝә шәрʹ кьн, сәва бь кʹефа дьле хԝә, йане жи ләзә-ләз тьшта нәкʹьрʹьн, ле дьшьрмиш бьн һәла әԝ йәк ԝе кери ԝан бе йан на. Ӧса жи ԝе баш нибә һәрге пʹәра хәрщ кьн сәр листькед хӧмаре, щьхаре у сәр гәләк ичʹкә вәхԝарьне чь кӧ пешбәри ԛануна Хԝәде дьчә, у хенщи ԝе йәке бона сьһʹәт-ԛәԝате нәбаш ә (Мәтʹәлок 23:20, 21, 29-35; Рʹомайи 6:19; Әфәси 5:3-5).

6. Кʹижан рʹастийед жь Хәбәра Хԝәде, дькарьн дьл бьдьнә бәр ԝан мәрьва, йед кӧ тʹӧнәбунеда дьжин?

⁶ Ле чь әм дькарьн бежьн дәрһәԛа ԝан мәрьва, йед кӧ тʹӧнәбунеда дьжин? Әԝана дькарьн дьлгәрм бьн, чахе бьбьһен ԝәки тʹӧнәбун ԝәʹдәлу йә. Зутьрәке дьнйа тʹәзәда Йаһоԝа ԝе нә кӧ тʹәне тʹӧнәбуне һьлдә, ле ӧса жи һʹәму зӧлмийа кӧ мәрьварʹа зийане тинә (Зәбур 72:1, 12-16). Ле һәрге Мәсиһийед амьн тʹӧнәбунеда дьжин әԝана йәкә дьлтәнг набьн, чьмки баԝәрийа хԝә созед Йаһоԝа тиньн: «Әзе тʹӧ щар жь тә нәчьм у тʹӧ щар тә бәрʹнадьм». Ләма жи мәрьве амьн бь баԝәрийе дькарә бежә: «Хӧдан пьштоване мьн ә у әз натьрсьм» (Ибрани 13:5, 6). Ԝан рʹожед чәтьнда Йаһоԝа һәр мәщал дьдә хәбате, сәва кӧ аликʹарийе бьдә хьзмәткʹаред хԝә, кʹижан кӧ бь принсипед ԝи дьжин у шьхӧле Пʹадшатийа ԝи әʹмьре хԝәда датиньн щийе пешийе (Мәтта 6:33). Хьзмәткʹаред Хԝәде дькарьн ԛайил бьн тʹәви готьнед Паԝлосе шанди: «Әз һәр алийида у һәр һʹалида сәр ве сӧрʹе вәбумә у һин бумә кӧ рʹази бьм, һәгәр тʹер бьм, һәгәр бьрʹчи, йан һәбунеда бьм йан жи тʹӧнәбунеда. Әз һәр тьшти бь сайа ԝи дькарьм, йе кӧ ԛәԝате дьдә мьн» (Филипи 4:12, 13).

ШЬХӦЛЕ МАЛЕ ПʹАРӘВӘКЬН

7. Кʹижан ширәта Иса дькарә керһати бә бона малбәте?

⁷ Незики рʹожа мьрьна хԝә Иса гот: «Һәвале хԝә ԝәкә хԝә һʹьз бькә» (Мәтта 22:39). Гәләк фәрз ә әве ширәте малбәтеда бьдьнә хәбате, сәва кӧ һеса бькарьбьн шьхӧле мале биньн сери. Ле гәло кʹе нә һәвале мәйи незик кʹижана әм гәрәке һʹьз бькьн? Әԝ мере мә йә, жьн зарʹе мә нә у де-баве мә нә. Ле ча нәфәред мале дькарьн бьдьнә кʹьфше, ԝәки һәвдӧ һʹьз дькьн?

8. Диса кʹижан дәрәщада әм дькарьн һʹьзкьрьне нәфәред мала хԝәрʹа бьдьнә кʹьфше?

⁸ Һәр кәс малбәтеда гәрәке шьхӧле хԝә бькә. Ләма жи гәләк баш ә кʹәнге зарʹа һин дькьн, ԝәки әԝана һәр тьшти дайньн щийе ԝи, дьхԝази кʹьнщ бә йан тьштед бона листьке. Рʹаст ә ԝәʹдә у ԛәԝат лазьм ә, ԝәки хԝәрʹа бькьн хәйсәт һәр шәбәԛ щи-ньвине хԝә һьлдьн, ле әԝ йәк аликʹарийа мәзьн ә бона нәфәред мале. Щарна дьԛәԝьмә малда һьнә тьшт щийе хԝәда нибьн, ле һәр кәс гәрәке хәм бькә, ԝәки мал һәвдайи бә у паши нанхԝарьне тʹәхтә тʹәмьз бә. Һәрге мәрьв тʹәмбәл ә, пе хԝәстьна хԝә һәр тьшти дькә, нәрʹази йә у нахԝазә хԝә бьдә щәфе, әԝ йәк хьраб дькарә сәр һәр кәси һʹӧкӧм бә (Мәтʹәлок 26:14-16). Ле һәрге мәрьв һәртʹьм һазьр ә у бь дьл у щан аликʹарийе дьдә нәфәре хԝә, әԝ йәк шабуне дькә нава нәфәре мале. «Хԝәде йе бь дьл у әʹшԛ дьдә һʹьз дькә» (2 Корьнтʹи 9:7).

9, 10. а) Борще жьне малбәтеда чь йә у чьда һәр кәс дькарә аликʹарийе бьдә ԝе? б) Ньһерʹандьна мә сәр шьхӧле малбәте гәрәке чь щурʹәйи бә?

⁹ Рʹожа иройин малбәт рʹасти гәләк дәрәщед хьраб тен. Ле һәрге һәр кәс малбәтеда дьлшәԝат ә һьндава йед дьн у һʹьзкьрьне дьдә кʹьфше, ԝи чахи тʹьфаԛийа малбәте дькарә бе хԝәйкьрьне. Ча дьбежьн, жьн диԝаре һьндӧрʹ ә. Әԝ пәй зарʹа дьньһерʹә, мале дьдә һәв, кʹьнща дьшо, базара хԝә дькә у хԝарьне чедькә. Һьнә ԝәлатада жьн хенщи шьхӧле мале, чоледа жи дьхәбьтә у чь бещәр дькә дьфрʹошә, йан жи бь щурʹәки дьн аликʹарийе дьдә малбәта хԝә. Жь бо тʹӧнәбуне жьн һʹәԝщә дьбә жь мал дәр жи бьхәбьтә. Әԝ йәк дьԛәԝьмә һәла ԝан ԝәлатада жи, кʹидәре нәԛәйдә йә ԝәки жьн жь мал дәр бьхәбьтә. Жьн у дайик йед кӧ борще хԝә тиньн сери у һаԛас тьшт дькьн, һежайи пʹайа нә. Әԝана мина «кʹӧлфәта әʹсьл» ьн, дәрһәԛа кʹижане Кʹьтеба Пирозда ньвисар ә. Әв жьн шәв у рʹож нав шьхӧле маледа йә у «нане хԝәрʹанәдитийе әԝ нахԝә» (Мәтʹәлок 31:10, 27). Ле әԝ найе һʹәсабе ԝәки шьхӧле мале тʹәне сәр стуйе жьна йә. Гәло әԝ йәк рʹаст ә чахе мер у жьн паши хәбате вәдьгәрʹьн мал у тʹәне жьн дәстпедькә шьхӧле мале бькә, ле мере ԝе у йед дьн малбәтеда хԝәрʹа һеса дьбьн? На, рʹаст нинә. (Бәрамбәр кьн 2 Корьнтʹи 8:13, 14.) Мәсәлә, чахе де дәстпедькә хԝарьне һазьр кә, әԝе гәләк рʹази бә һәрге йед дьн али ԝе бькьн сфьре рʹаст кьн, мале бьдьнә һәв йан һәрʹьнә базаре. Һәр кәс дькарә жь алийе хԝә тьштәки бькә. (Бәрамбәр кьн Галати 6:2.)

¹⁰ Һьнәк дькарьн ӧса бежьн: «Кʹидәре әм дьжин ԛәйдә нинә, ԝәки мер шьхӧле мале бькә». Бәле, дьԛәԝьмә ӧса йә, ле гәло лазьм нинә сәр ве йәке бьфькьрьн? Кʹәнге Йаһоԝа Хԝәде малбәт саз кьр, әԝи нәда кʹьфше ԝәки әԝ шьхӧл гәрәке тʹәне сәр стуйе жьне бә. Щарәке чахе Йаһоԝа млийакʹәтед хԝә шандә бал Бьраһиме амьн, Бьраһим хԝәха хԝарьн һазьр дькьр бона ԝан мевана у бәр ԝан дьчу дьһат (Дәстпебун 18:1-8). Кʹьтеба Пирозда те готьне: «Гәрәке мер жьна хԝә һʹьз бькә, чаԝа бәдәна хԝә» (Әфәси 5:28). Һәрге хьлазийа рʹоже мер ԝәстийа йә у дьхԝазә һеса бә, демәк фәʹмдари йә, ԝәки жьн жи ԝәстийа йә у жь мер зедәтьр дьхԝазә һеса бә (1 Пәтрус 3:7). Ԝан дәрәщада ԝе чьԛас баш бә, һәрге мер али жьна хԝә бькә у бь ԝе йәке һьзкьрне бьдә кʹьфше? (Филипи 2:3, 4).

11. Чьда Иса мәсәләкә баш һишт нәфәред малбәтарʹа?

¹¹ Иса мәсәләкә баш һишт, кӧ ча әм дькарьн дьле Хԝәде у һәвалед хԝә ша кьн. Рʹаст ә Иса нәзәԝьщи бу, ле әԝи мәсәләкә баш һишт ча бона мера ӧса жи жьн у зарʹа. Иса дәрһәԛа хԝә ӧса дьгот: «Кӧрʹе Инсан нәһатийә кӧ жерʹа бәрдәстийе бькьн, ле ԝәки әԝ хԝәха бәрдәстийе бькә», демәк йед дьнрʹа кʹаре бинә (Мәтта 20:28). Рʹасти жи чьԛас бәхтәԝар ьн әԝ малбәт, ньһерʹандьна кʹижана мина йа Иса йә!

ГӘЛО ЧЬРʹА ТʹӘМЬЗБУН ФӘРЗ Ә?

12. Йаһоԝа жь хьзмәткʹаред хԝә һивийа чь йә?

¹² Һәйә принсипәкә дьн жи, кʹижан али нәфәред мале дькә шьхӧле мале биньн сери. Әԝ йәк 2 Корьнтʹи 7:1-да ньвисар ә: «Хԝә жь һʹәму кʹьретийа ԛальб у рʹӧһʹе хԝә паԛьж кьн». Әԝ мәрьв йед кӧ бь ԝан принсипа дьжин, ԛәбулкьрьна Йаһоԝа дьстиньн. Чьмки Йаһоԝа дьхԝазә, ԝәки әм ԝирʹа хьзмәт кьн, пе «хԝәденасийа рʹаст у беԛӧсур» (Аԛуб 1:27). Һәрге нәфәред мале гӧһ бьдьнә ԝан принсипа, әԝ йәк ԝе гәләк баш сәр ԝан һʹӧкӧм бә.

13. Чьрʹа гәләк фәрз ә тʹәмьзбуне хԝәй кьн?

¹³ Хәбәра Хԝәде мә дьдә баԝәркьрьне, ԝәки ԝәʹдәки ӧса ԝе бе, кӧ нәхԝәши ԝе тʹӧнә бьн. Ԝи чахи тʹӧ кәс ԝе нәбежә: «Әз нәхԝәш ьм» (Ишайа 33:24; Әʹйанти 21:4, 5). Ле һʹәта әԝ ԝәʹдә бе, иро һәр кәс малбәтеда дькарә нәхԝәш кʹәвә. Һәла һе Паԝлос у Тимотʹейо жи нәхԝәш дькʹәтьн (Галати 4:13; 1 Тимотʹейо 5:23). Һʹәкиме зандар дьбежьн, ԝәки те стандьн кӧ пешийа гәләк нәхԝәшийа бьгьрьн. Гәләк малбәт дькарьн хԝә жь гәләк нәхԝәшийа хԝәй кьн, һәрге хԝә тʹәмьз хԝәй кьн, чаԝа рʹӧһʹанида ӧса жи физикида. Дә ԝәрен пебьһʹәсьн ча әԝе йәке дькарьн бькьн. (Бәрамбәр кьн Мәтʹәлок 22:3.)

14. Чаԝа хԝәйкьрьна нормед намусийе, дькарә малбәте жь нәхԝәшийа хԝәй кә?

¹⁴ Рʹӧһʹанида тʹәмьз бьн, те һʹәсабе хԝә принсипед намусийе бьгьрьн. Рʹьнд әʹйан ә, ԝәки Хәбәра Хԝәде пьштгьрийа ԝе йәке дькә, кӧ принсипед намусийе тʹәмьз бенә хԝәйкьрьне. Чьмки Хԝәде нәфрʹәт дькә һәләԛәтийа сексуал йа кӧ бе зәԝаща ԛануни йә. «Нәхапьн! Нә бенамус, . . . нә зьнекʹар, нә ԛӧндә, нә кʹонә. . . . Пʹадшатийа Хԝәде ԝе ԝар нәбә» (1 Корьнтʹи 6:9, 1 0). Әм дьжин дьнйа ӧсада, кʹижан тʹьжә йә бь бенамусийе, ләма жи гәләк фәрз ә ԝәки Мәсиһи нормед намусийе хԝәй кьн. Чьмки әԝ йәк Хԝәде хԝәш те у нәфәред мале хԝәй дькә жь нәхԝәшийед ӧса, ча СПИД (ӘЙДЗЕ), сифилис, кламидийа у нәхԝәшийед дьнә гьран, кʹижан ԝәʹде һәләԛәтийа сексуал дәрбаз дьбьн (Мәтʹәлок 7:10-23).

15. Мәсәле биньн, чаԝа әм дькарьн хԝә жь ԝан нәхԝәшийа хԝәй кьн, кʹижан дькарә жь нәтʹәмьзайа физики пешда бе?

¹⁵ Чахе мәрьв «хԝә жь һʹәму кʹьретийа ԛальб» хԝәй дькә, демәк әԝ малбәта хԝә жь һʹәму нәхԝәшийед дьн хԝәй дькә. Мәʹнийа гәләк нәхԝәшийа әԝ ә, чахе мәрьв алийе физикида тʹәмьзбуне хԝәй накә. Мәсәлә, мәрьве кӧ щьхаре дькʹьшинә зийане нә кӧ тʹәне дьдә пʹьшке хԝә, кʹьнще хԝә, йан һәԝайе, ле ӧса жи зийане дьдә мәрьвед дор-бәре хԝә. Кʹьшандьна щьхаре нәхԝәшийе нав мәрьвада пешда тинә. Һәр сал жь бо кʹьшандьна щьхаре бь милйона мәрьв дьмьрьн. Һәла дьшьрмиш бьн сәр ве йәке, ԝәки бь милйона мәрьв ԝе нәхԝәш нәкʹәтана у зу нәмьрийана, һәрге хԝә жь ԝан кьред хьраб дур хԝәй кьрана!

16, 17. а) Кʹижан ширәта Йаһоԝа, Исраелийа хԝәй дькьр жь һьнә нәхԝәшийа? б) Ча һʹәму малбәтада дькарьн бьдьн хәбате әԝ принсип, дәрһәԛа кʹижани те готьне Ԛануна Дӧщари 23:12, 13-да?

¹⁶ Дина хԝә бьдьн мәсәләкә дьн. Ԝәкә 3 500 сал пешда Хԝәде ԛанун да Исраелийа, ԝәки әԝана хьзмәткьрьна хԝә у әʹмьре хԝә баш кьн. Ԛанунеда чәнд ширәт һатьбун дайине сәва тʹәмьзбуне, у әԝе ԛануне щьмәʹта Исраел жь нәхԝәшийа хԝәй дькьр. Йәк жь ԝан ширәта әԝ бу, кӧ әʹдәба хԝә жь мал дур чʹәл кьн, ԝәки щийед кӧ мәрьв дьжин тʹәмьз бьминә (Ԛануна Дӧщари 23:12, 13). Рʹаст ә әԝ ԛануна кәвьн ә, ле бона рʹожед мә жи керһати йә. Иро мәрьв нәхԝәш дькʹәвьн у дьмьрьн, чьмки ширәтед ԝе ԛануне найньн сери.a

¹⁷ Бь сайа ԝан принсипа у ширәта йа кӧ Исраелийарʹа һатьбу дайине, һʹәмам у дәстав гәрәке тʹәмьз бе хԝәйкьрьне у дезинфексиа гәрәке бе кьрьне. Фьрԛи тʹӧнә, һʹәмам у дәстав малда йә йан дәрва йә, йәкә гәрәке тʹәмьзайи бе хԝәйкьрьне. Һәрге дәставеда тʹәмьзайе хԝәй нәкьн у вәкьри бьминә, ԝедәре меше тʹоп бьн, кʹижан ԝе микроба бәла кьн сәр һʹәму щийа у сәр нан-хԝарьна мә! Хенщи ԝе йәке, ча зарʹ ӧса жи йед мәзьн паши дәставе гәрәке дәсте хԝә бьшон. Һәрге ӧса нәкьн, сәр дәсте ԝан микроб дьминьн. Бь готьна һʹәкимәки Фьранси, дәстшуштьн «әԝ тьштәки лапи фәрз ә бона сьһʹәт-ԛәԝата рʹувийа у мьһʹандьна хԝарьне. Дәстшуштьн ӧса жи хԝәй дькә жь инфексиед нава һәԝайе у сәр дәста».

18, 19. Кʹижан ширәт ԝе али мә бькә, тʹәмьзбуне хԝәй кьн, һәла мьһәлед кәсибда жи?

¹⁸ Рʹасти жи гәләк чәтьн ә тʹәмьзайе хԝәй кьн ԝан мьһәлада, кʹидәре мәрьв тʹӧнәбунеда дьжин. Мәрьвәки жь мьһәләкә ӧса, дьбежә: «Чахе һәԝа зәʹф гәрм дьбә у дьбә ԛьжә-ԛьжа гәрме, ԝи чахи чәтьн ә шьхӧл бькьн у тʹәмьзайе хԝәй кьн. Жь бо фьртоне һәр ԛӧл-бущахе мале тʹьжә тʹоз дьбә. . . . Шәһәрда у гӧндада мәрьв жь һәв зедә у зедә дьбьн, әԝ йәк жи дьбә мәʹнийа гәләк нәхԝәшийа. Ида тʹӧ кәс әʹщебмайи наминә кʹәнге дьвиньн кӧ луле конализасие вәкьри нә, йан гәмар тʹопкьри нинә, дәстав ԛьреж ә, мьшк, кʹезькед рʹәш у меш тʹьжә нә. Әԝ һәр тьшт инфексиа бәла дькә».

¹⁹ Рʹаст ә мьһәлед ӧсада гәләк чәтьн ә тʹәмьзайе хԝәй кьн, ле сәва кӧ тʹәмьзайи һәбә һежа йә һьнәки хԝә бьдьнә щәфе. Сабун, ав у ԛәԝата мә ԝе һе арзан сәр мә рʹуне, нә кӧ дәрманед бона сьһʹәт-ԛәԝате у һәԛе нәхԝәшхане. Һәрге һун жи мьһәла кәсибда дьжин, чьԛас дькарьн ӧса бькьн, ԝәки мал у һʹәйата ԝә тʹәмьз бә у пәй һʹәйԝана пʹиси у рʹеха ԝан тʹәмьз кьн. Һәрге ԝәʹде сезона баране бәр дәре ԝә дьбә һʹәри-чамур, ԝе баш бә тʹәхта йан кәвьра рʹаст кьн бәр дәри, ԝәки һʹәрʹи нәкʹәвә мал. У ԝе баш бә соле хԝә бәр дәри бехьн. Ӧса жи ава вәхԝарьне гәрәке тʹәмьз бе хԝәйкьрьне. Бь сайа һʹәсаба, һәр сал ԝәкә дӧ һʹәзар мәрьв нәхԝәш дькʹәвьн у дьмьрьн, жь ава ԛьреж у жь ԝе йәке кӧ тʹәмьзайе хԝәй накьн.

20. Малбәтеда кʹе гәрәке хәм бькә бона тʹәмьзайе?

²⁰ Һәр кәс малда гәрәке тʹәмьзбуне хԝәй кә, чаԝа де, бав, зарʹ, ӧса жи меван. Кʹӧлфәтәк жь Кәунйайе, кʹижан дийа 8 зарʹа йә, дьбежә: «Һәр кәс һин буйә тьштәки бькә». Чахе малда һәр тьшт щиԝар у тʹәмьз ә, ԝи чахи һәр кәс һежайи пʹайа йә. Мәтʹәлокәкә Испанйайеда ӧса те готьне: «Кʹәсиб би әԝ найе һʹәсабе ԛьрежок би». Фьрԛи тʹӧнә әм маләкә мәзьнда дьжин, бьчʹукда, кʹәсибда йан чадьрада, тʹәмьзбун гәләк фәрз ә бона сьһʹәт-ԛәԝата нәфәред мале.

ПʹАЙИДАЙИН ШАБУНЕ ТИНӘ

21. Бь сайа готьнед жь Мәтʹәлок 31:28, чь дькарә али малбәте бькә, ԝәки әԝана бәхтәԝар бьн?

²¹ Кʹьтеба Мәтʹәлокда дәрһәԛа жьна гӧһдар, ӧса ньвисар ә: «Зарʹед ԝе рʹадьбьн хԝәзийа хԝә ԝе тиньн у малхе ԝе жи пәсьне ԝе дьдә» (Мәтʹәлок 31:28). Ԛә те бира ԝә, щара пашьн ԝә кʹәнге пʹайе нәфәред мала хԝә дайә? Әм бь рʹастийе жи мина шинкайе нә, кʹижан бьһареда шин дьбә, чахе тʹәв дьдә сәр у баран дьбарә әԝ перʹа-перʹа гӧл дьдә. Әм жи дьхԝазьн, ԝәки мә дьлгәрьм кьн у пʹайе мә бьдьн. Чахе мер пʹайе жьна хԝә дьдә, бь ԝе йәке әԝ дьдә кʹьфше ԝәки ле ԛимәт дькә. Әԝ ӧса жи дьдә кʹьфше ԝәки щәфе ԝе у хәмкьрьнед ԝе, кӧ бь һʹьзкьрьн ьн, бош-бәтал ниньн (Мәтʹәлок 15:23; 25:11). Мер жи дьлгәрьм дьбә, чахе жьна ԝи пʹайе ԝи дьдә, сәва хәбата кӧ әԝ жь мал дәр у малда дькә. Зарʹ жи ша дьбьн чахе де-бав пʹайе ԝан дьдьн сәва кьред ԝани малда, мәкʹтәбеда у щьватеда. Бь рʹастийе жи чәнд хәбәре ширьн шабуне дькьнә дьл. Гәло чәтьн ә бежьн: «Зәʹф рʹази мә»? Бь рʹастийе чәтьн нинә, әԝ хәбәр малбәт ԛәԝи дькә.

22. Чь лазьм ә сәва кӧ малбәт ԛәԝи бе?

²² Һәнә гәләк тьшт чь дькарә чәтьн кә борще малбәте биньнә сәри, ле диса жи ԛәԝата мә дьгьһиже кӧ биньнә сәри. Кʹьтеба Пирозда ӧса ньвисар ә: «Бь сәрԝахтийе мал те чекьрьне у билантийе те ԛәдимкьрьне» (Мәтʹәлок 24:3). Билани у занәбун дькарьн ԝи чахи бьстиньн, чахе һәр кәс малбәтеда дьхәбьтә кӧ пебьһʹәсә дәрһәԛа ԛьрара Хԝәде у ве бинә сери. Сәва кӧ малбәт бәхтәԝар бә, һежа йә ԛәԝате бьдьнә хәбате!