Пьрсед Хwәндәвана
Гәло Мәсиһи дькарьн һащәта спирали бьдьнә хәбате, кʹижан кö наһелә жьн гьран дәре?
Һʹәму жьн-мер кö Мәсиһи нә, гәрәке рʹьнд пебьһʹәсьн кö әw һащәт (бь инглизи «IUD», intrautеrinе dеvicе) чь дькә. Хенщи ве йәке, әwана гәрәке принсипед Кʹьтеба Пироз һьлдьн һʹәсаб. Паши ве йәке әwана гәрәке сафикьрьна öса бькьн, сәва кö исафа wан бәр Хwәде тʹәмьз бьминә.
Йаһоwа тʹәми да Адәм у Һеwайе, (у паши Селаве жи да Нöһ у малбәта wи): «Шин бьн у ль һәв зедә бьн» (Дәстп. 1:28; 9:1). Кʹьтеба Пироз набежә кö Мәсиһи гәрәке әwе тʹәмийе биньн сери. Ләма жи, жьн-мер гәрәке сафи кьн кö бьдьнә хәбате wан һащәта йан жи дәрмана кʹижан кö наһельн жьн гьран дәре, йан на, у öса жи сафи кьн кö кʹәнге әwана дьхwазьн зарʹ wанрʹа бьбьн. Гәло кʹижан тьшта жьн-мер гәрәке һьлдьнә һʹәсаб?
Дәрһәqа һәр методәки кö наһельн жьн гьран дәре, Мәсиһи сафикьрьна хwә гәрәке ль гора принсипед Кʹьтеба Пироз бькә. Ләма жи Мәсиһи тʹö щар бона wе йәке кö зарʹ wанарʹа нәбьн, зарʹе бәрхwә накьн. Һәрге кәсәк зарʹе нахwазә у зарʹе бәрхwә дькә, әw мьqабьли Кʹьтеба Пироз ве йәке дькә, чьмки qәдьре жийине нагьрә. Һәрге кәсәк зарʹе бәрхwә дькә, әw гьранбуне дьдә сәкьнандьне, демәк әве жийине дьдә сәкьнандьне кö ахьрийеда wе бьбә зарʹ (Дәркʹ. 20:13; 21:22, 23; Зәб. 139:16; Йерәм. 1:5). Ле әм чь дькарьн бежьн дәрһәqа һащәта спирали?
Дәрһәqа wе йәке «Бьрща Qәрәwьлийеда» йа 15 Гöлане йа сала 1979 (рʹупʹелед 30-31) готареда һатийә готьне. Һащәте спирали кö һьнге бәлабуйи бу, жь пластике чекьри бу, кʹижан кö дькьрьнә малзарʹокеда сәва жьн гьран дәрнәйе. Ве готареда һатә шьровәкьрьне, кö әw һащәта спирали чь функсийайе дькә. Гәләк зандара готьн, кö әwе һащәте нәдьһишт wәки тʹохьме мер бьгьһижә һекед жьне у бәргьртьн бьqәwьмә. Һәрге бәргьртьн нәдьqәwьми, жийина тʹәзә дәстпенәдьбу.
Ле һәйә избаткьрьн кö рʹаст ә һащәта спирали дьһатә данине, йәкә щара бәргьртьн дькарьбу бьqәwьмийа. Һека бәргьрти жь малзарʹоке дәр мәзьн дьбу, йан жи бәрбь малзарʹоке дьчу. Һәрге әw дьгьһиштә малзарʹоке, әве һащәта спирали нәдьһишт кö әw wедәре шин бә. Әw мина зарʹбәркьрьне бу. Wе готареда һатийә готьне: «Мәсиһийе һʹәлал, кʹижан кö дьфькьрә изьнә һащәта спирали бьдә хәбате йан на, гәрәке кʹур пебьһʹәсә һʹәму информасийа у һьлдә һʹәсаб ньһерʹандьна Кʹьтеба Пироз дәрһәqа пирозбуна жийине» (Зәб. 36:9).
Ле паши сала 1979 чахе әв готар һатә ньвисандьне, медисина у зандари гәләк пешда чу.
Иро диса дö щурʹә һащәтед спирали һәнә. Йа пешийе жь сала 1988 Амәрикайеда дәстпекьрьн бьдьнә хәбате, кʹижан кö жь тʹунщ ә. Йа дöда, сала 2001 һатә дәрхьстьне, кʹижан кö бь һормон ә. Гәло әw дö һащәт чь функсийайе дькьн?
Йе Тʹунщ: Ча мә жоре гот, һащәта спирали рʹийа тʹохьме мер дьгьрә, wәки нәгьһижә һека жьн. Хенщи ве йәке, әв спирала бь тʹунщ бона тʹохьме мер ча жәʹр ә, демәк әw кʹöта дькә.a Әw спирал öса жи малзарʹокеда һьнә гöһастьна дькә.
Бь Һормон: Һәйә һащәта спирали кʹидәреда әw һормон һәйә, кʹижан кö нава wан дәрманада нә, йед кö наһельн жьн гьран дәре. Әw һащәт һормон дькә мала зарʹоке. Бал һьнә жьна әw һащәт наһелә һек жь һекданке дәре. Ләма һәрге һек дәрнайе, әw нькарә бәрбьгьрә. Әw һащәт öса жи рʹийа бәрбь малзарʹоке тәнг дькә.b Öса жи әw рʹе дьгьрә wәки тʹохьме мер жь дәве малзарʹоке нәгьһижә малзарʹоке.
Чаwа мә ида гот, әw һәрдö һащәтед спирали нава малзарʹокеда гöһастьна дькьн. Ле чь дьqәwьмә һәрге тʹохьме мер у һека жьне дьгьһижьнә һәв у һек шин дьбә? Әw һек дькарә бькʹәвә малзарʹоке, ле теда шин нәбә чьмки спирал наһелә. Ве дәрәщеда гьранбун дькарә бе сәкьнандьне. Ле зандар дьбежьн wәки әw йәк һʹәзара щарәке дьqәwьмә кö һек бькʹәвә малзарʹоке у әw öса жи дькарә бьqәwьмә чахе дәрмана дьхwьн сәва гьран дәрнәйен.
Ле тʹö кәс сәд сәләфи нькарә бежә wәки әw һәрдö спирал тʹö щар наһельн кö һек тʹәви тʹохьме мер бәрбьгьрә. Ле леколинкьрьна зандара дьдә кʹьфше кö функсийед wан спирала кö мә жоре шеwьр кьр, öса дькьн wәки һек шин нәбә, ләма жи һʹәзара щарәке жьн гьран дәрте.
Жьн-мере кö Мәсиһи нә дькарьн тʹәви һʹәкиме щерʹьбанди шеwьр кьн дәрһәqа хәбьтандьна һащәта спирали. Һʹәким дькарә wәрʹа бежә кö кʹижан һащәт wәлате wәда дәстдькʹәвә, у öса жи чь кʹар ә у чь хьраб ә һәрге әwе һащәте бьдьнә хәбате (Рʹом. 14:12; Галт. 6:4, 5). Әwе сафикьрьне гәрәке һәр кәс шәхси бона хwә бькә. Нета wан гәрәке әw бә, wәки Хwәде хwәш бен у исафа wан бәр wи тʹәмьз бьминә (Бәрамбәр кьн 1 Тимотʹейо 1:18, 19; 2 Тимотʹейо 1:3).
a Организасийәкә Инглистане кö щабдар ә бона сьһʹәт-qәwатийе, готийә: «Һәрге һащәта спиралида гәләк тʹунщ һәбә, әw wе 99% баш бә. Әв те һʹәсабе кö нава саләкида жь 100 жьна тʹәне йәк дькарә гьран дәре. Ле һәрге тʹунще һащәте кем бә, кʹара wе жи wе кем бә».
b Жь бо wе йәке кö һащәта спиралийә бь һормон рʹийа бәрбь малзарʹоке тәнг дькә, щара һʹәким әwе һащәте жьнед меркьрирʹа у нәмеркьрирʹа жи датиньн, бал кʹижана кьрасһатьн чәтьн дәрбаз дьбә.