ESHITA

1 Mu moba a kwa Ahaselusa,* ko kuba’mba Ahaselusa walaminenga bibunji 127+ kufuma ku India kukafika ne ku Etiopya,* 2 mu oa moba Mfumu Ahaselusa byo aikele pa jitanda janji ja bufumu mu Shushani,*+ muji bishimikwa byakosa,* 3 mu mwaka wa busatu wa bukalama bwanji, wibanengezhezhe kijiilo babinemanga banji bonse ne bakalume banji. Nzhita ya ku Pelisha+ ne ku Media,+ bakulumpe ne babinemanga ba bibunji byonse baishile kwi aye, 4 kabiji wibamwesheshe bunonshi bwa bufumu bwanji bwa lukumo ne buneme ne bukata bwanji bwa kukumya pa moba avula, moba 180. 5 Kabiji ano moba byo apwile, mfumu wanengezhezhe kijiilo kya moba atanu na abiji kya bantu bonse bajinga mu Shushani,* muji bishimikwa byakosa,* kutendekela ku mukatampe kufika ne ku mucheche, mu lubanza wa ku kipango kya mfumu. 6 Kwajinga bisapi bya linenyi, tonge wawama, ne kisapi kya kifufya kyo bakashile na mizhinge ya kisapi kyawama, tonge wachiluluka wapichile mu tumakosa twa siliva, mashiki a mabwe a myalamyala, ne myanya ya ngolode ne ya siliva yajinga pa kyalanta kya mabwe a myalamyala achila, mabwe a myalamyala, mangalite ne mabwe a myalamyala afiita.

7 Binyu bebiseyejile mu tutomeno* twa ngolode; tutomeno twajinga twapusana pusana, kabiji binyu bya ku bufumu byavujile, kwesakana na papelele bulume bwa mfumu. 8 Batomenenga monka mwayijile muzhilo wa kuba’mba kafwako ye bafwainwa kukanjikizha* ne, mambo mfumu wanengezhezhe pamo na bakapaso ba ku kipango kyanji amba muntu yense wafwainwa kuba kyo akebelenga.

9 Vashiti Muka Mfumu+ naye wanengezhezhe kijiilo kya banabakazhi ba mu nzubo* ya Mfumu Ahaselusa.

10 Pa juba ja butanu na bubiji muchima wa mfumu byo asangalele na mambo a binyu, waambijile Mehumani, Bizeta, Habona,+ Bigeta, Abagata, Zetala ne Kakasi, bakapaso batanu na babiji baingijilanga Mfumu Ahaselusa, 11 amba balete Vashiti Muka Mfumu kwi mfumu saka avwala kisochi* kya bufumu, kuba’mba amweshe bantu ne babinemanga buya bwanji, mambo walambile bingi. 12 Bino Vashiti Muka Mfumu wakaine kuya ne kukana kulondela mukambizho wa mfumu ye bamubuujile ku bakapaso. Ponkapo mfumu wazhingijile bingi, kabiji waputuminengatu na bukaji.

13 Kepo mfumu aambijile banabalume ba maana bajinga na milangwe ya kuyuka bimye* (mambo mu jino jishinda mambo a mfumu mo mo afikijile ku bonse bayuka mizhilo ne mwa kuchibila mambo, 14 kabiji aba bajinga kwipi ne aye bajinga Kashena, Shetala, Adamata, Tashishi, Melesa, Masena ne Memukani, babinemanga batanu na babiji+ ba ku Pelisha ne ku Media, bamonañananga na mfumu kabiji bajinga na bifulo bikatampe mu bufumu). 15 Mfumu washikishe’mba: “Kwesakana na mwayila muzhilo, ñanyi kintu kyo bafwainwa kumuba Vashiti Muka Mfumu byo akana kukookela mukambizho wa mfumu Ahaselusa ye baji kumubuula ku bakapaso?”

16 Ponkapo Memukani waambile ku meso a mfumu ne a babinemanga amba: “Vashiti Muka Mfumu kechi watamishatu ku mfumu ne,+ bino ne ku babinemanga bonse ne ku bantu bonse ba mu bibunji byonse bya Mfumu Ahaselusa. 17 Mambo kintu kyauba muka mfumu kikayukanyikwa ku banabakazhi bonse, kabiji bakalengululanga bamwatawabo ne kwamba’mba, ‘Mfumu Ahaselusa waambile’mba bamuletele Vashiti Muka Mfumu, bino aye wakaine kuya.’ 18 Lelo jonka ba muka babinemanga ba ku Pelisha ne ku Media baumvwa kyauba muka mfumu, basakubuula babinemanga bonse ba mfumu, kabiji kisakuleta milengulwila ne bukaji. 19 Inge kijitu bulongo kwi anweba mfumu, panai mukambizho kabiji anembwe mu mizhilo ya ku Pelisha ne ku Media ibula kwaluka,+ amba Vashiti akabule kwiya jibiji ku Mfumu Ahaselusa; kabiji anweba ba mfumu mupane kifulo kyanji kya ku bufumu ku mwanamukazhi mukwabo wakila pe aye. 20 Kabiji inge uno mukambizho wa mfumu bakamumvwe monse mwapela bufumu bwanji bukatampe, banabakazhi bonse bakanemekanga bamwatawabo, kutendekela ku mukatampe kufika ne ku mucheche.”

21 Uno mulanguluko watokeshe mfumu ku muchima ne babinemanga, kabiji mfumu waubile byonka byaambile Memukani. 22 Onkao mambo, watumine makalata mu bibunji*+ byonse bya mu bufumu, kibunji kyonse monka mwayila nembelo yakyo ne bantu bonse monka mwayila mulaka wabo, kuba’mba mwanamulume yense ekale nkambo* ya ba mu nzubo yanji ne kwamba mu mulaka wa bantu banji.

2 Byo bapwishishe bino bintu, ne bukaji bwa Mfumu Ahaselusa+ byo bwafwomokele, wavulukile kintu kyaubile+ Vashiti ne kyo bafuukwile kumuba.+ 2 Kepo ba mingilo ba mfumu baambile’mba: “Bakebele mfumu bansongwakazhi, ba bisungu balamba. 3 Kabiji ba mfumu batongole bantomesha mu bibunji byonse bya mu bufumu bwabo+ ne kukonkanya bisungu byonse byalamba mu Shushani,* muzhi wajinga na bishimikwa byakosa,* ku nzubo ya banabakazhi.* Bebapane kwi Hegai+ ntungu wa mfumu kabiji kalama wa banabakazhi kuba’mba ebalamenga, kabiji bakebawamishenga.* 4 Kabiji kamwale ukamutokela mfumu ku muchima ye ukekala muka mfumu kupingakena pe Vashiti.”+ Uno mulanguluko wamutokeshe ku muchima mfumu, ne kuba waubile byonkabyo.

5 Mu Shushani*+ muzhi wajinga na bishimikwa byakosa,* mwajinga mwanamulume Muyudea wa jizhina ja Modekai+ mwana wa kwa Yaila, Yaila mwana wa kwa Shimei, Shimei mwana wa kwa Kisha, mwina Benjamina,+ 6 ye batwajile mu buzha kufuma ku Yelusalema pamo na bantu bo basendejile pamo ne Yekoniya*+ Mfumu wa Yuda, yenka Nebukaneza Mfumu wa Babilona ye atwajile mu buzha. 7 Ye walaminenga Hadasa,* ko kuba’mba Eshita, mwana wa mukazhi wa mulongo wa bashanji,+ mambo Eshita kechi wajinga na bashanji nangwa na bainanji ne. Uno nsongwakazhi walambile bingi kabiji wamwekanga bingi bulongo, kabiji Modekai wamusendele kwikala ke mwananji kimye kyafwile bashanji ne bainanji. 8 Byambo bya mfumu ne muzhilo wanji byo byabijikilwe ne bakamwale bavula byo bebaletele mu Shushani* muzhi wajinga na bishimikwa byakosa,* ne kwibapana kwi Hegai+ amba ebalamenga, Eshita naye bamutwajile ku nzubo* ya mfumu kuba’mba bamulamenga kwi Hegai kalama wa banabakazhi.

9 Uno kamwale wamutokejile ku muchima kabiji wamutemenwe* bingi, onkao mambo, wapelawizhe kunengezha amba bamuwamishenga*+ ne kumupa kajo kafwainwa, kabiji wamupele bansongwakazhi batanu na babiji ba mu nzubo ya mfumu. Kabiji aye ne ba mingilo banji wibatwajile ku mpunzha yawamisha ya mu nzubo ya banabakazhi.* 10 Eshita kechi waambilepo kintu nangwa kimo pa bantu banji+ nangwa pa balongo banji ne, mambo Modekai+ wamukambizhe kubula kubuulapo muntu nangwa umo.+ 11 Pa juba pa juba Modekai wapichilanga konka ku kipango kya nzubo ya banabakazhi* kuba’mba ayuke Eshita byo aikelenga ne bintu bibena kumumwekela.

12 Kamwale yense wajinga na kimye kya kuya ku Mfumu Ahaselusa inge bapwisha kumuwamisha mu bañondo 12 bo batongwejile banabakazhi, mambo jino jo jajinga jishinda ja kulondela pa kwibawamisha—bañondo batanu na umo na manyi a mola+ ne bañondo batanu na umo na manyi a balasama+ ne manyi anunka bulongo apusana pusana a kwibawamishisha.* 13 Kabiji kamwale winengezhanga kuya ku mfumu, kabiji kyonse kyo alombanga pa kufuma ku nzubo ya banabakazhi* ne kuya ku nzubo ya mfumu bamupanga. 14 Watwelanga mabanga, kabiji lukelo wayanga ku nzubo ya bubiji ya banabakazhi,* bo balamanga kwi Shaashigaze ntungu wa mfumu,+ kalama wa bantombo. Kechi wabwelangako ku mfumu jibiji ne, kana awo kamwale watokesha mfumu ku muchima kabiji wamwita pa jizhina.+

15 Kimye kya kwa Eshita mwana wa kwa Abihaila mulongo wa bashanji Modekai, wamusendele kwikala ke mwananji,+ byo kyafikile kimye kya kuya ku mfumu, kechi walombelepo kintu nangwa kimo ne, kanatu kyonka Hegai ntungu wa mfumu kalama wa banabakazhi kyo amutongwejile. (Bantu bonse bamumwenenga Eshita bamutemenwenga.) 16 Eshita bamutwajile kwi Mfumu Ahaselusa ku nzubo yanji ya bufumu mu ñondo wa bujikumi, ko kuba’mba ñondo wa Tebeta,* mu mwaka wa butanu na bubiji+ wa bukalama bwanji. 17 Kabiji mfumu watemenwe bingi Eshita kukila banabakazhi bakwabo, kabiji wamubijile bibusa ne kumunemeka* kukila ba bisungu bonse. Onkao mambo, wamuvwikile kisochi* kya bufumu ku mutwe kabiji wamwalwile ke muka mfumu+ kupingakena pe Vashiti.+ 18 Kabiji mfumu wanengezhezhe kijiilo kikatampe kya babinemanga banji bonse ne bakalume banji, kijiilo kya kwa Eshita. Kepo atayile mbila ya kukasuluka mu bibunji, kabiji wapainenga bya bupe kwesakana na papelejile bulume bwa mfumu.

19 Kabiji ba bisungu*+ byo bebaletele ja bubiji, Modekai waikele ku kibelo kya mfumu. 20 Eshita kechi waambilepo kintu nangwa kimo pa balongo banji ne pa bantu banji ne,+ byonkatu byamukambizhe Modekai; Eshita watwajijile kuba byamubuujile Modekai, byonkatu byo aubanga kimye kyo amulamanga.+

21 Juba jimo, Modekai byo aikele ku kibelo kya mfumu, Bikitane ne Telesha, bakapaso babiji ba mfumu, bakasopa ba pa bibelo, bazhingijile kabiji baumvwañene kwipaya* Mfumu Ahaselusa. 22 Bino Modekai waumvwine, kabiji bukiji bukiji wabuujile Eshita Muka Mfumu. Kepo Eshita abuujile mfumu amba Modekai ye wambuula* kino. 23 Onkao mambo, ano mambo beakebele kebele ne kutaana’mba a kine, kabiji aba banabalume babiji bebakujikile pa kichi; kabiji bino byonse bebinembele mfumu saka amonako mu buku wa bintu byamwekanga mu moba a kala.+

3 Bino byo byapwile, Mfumu Ahaselusa wabikile Hamane+ mwana wa kwa Hamedata mwina Agagi+ pa kifulo kikatampe ne kumubika pa kipona kya buneme kukila babinemanga bakwabo bonse bo ajinga nabo.+ 2 Kabiji bakalume bonse ba mfumu bajinga ku kibelo kya mfumu bafukamanga ne kulambila Hamane, mambo bino byo byakambizhe mfumu pa kumunemeka. Bino Modekai wakananga kufukama nangwa kumulambila. 3 Onkao mambo, bakalume ba mfumu bajinga ku kibelo kya mfumu baambijile Modekai amba: “Mambo ka o ubena kulengulwila mukambizho wa mfumu?” 4 Bamwipuzhanga pa juba pa juba, bino aye wakananga kwibomvwina. Kepo babuujile Hamane amba amone inge byubilo bya kwa Modekai bafwainwa kwibiswisha nangwa ne;+ mambo wibabuujile’mba wajinga Muyudea.+

5 Hamane byo amwene’mba Modekai wakana kufukama ne kumulambila, Hamane wazhingijile bingi.+ 6 Bino walengulwile mulanguluko wa kwipaya* Modekai bunketu, mambo bamubuujile pa bantu ba kwa Modekai. Onkao mambo, Hamane watendekele kukeba kuzhiya Bayudea bonse bajinga mu bufumu bonse bwa kwa Ahaselusa, bantu bonse ba kwa Modekai.

7 Mu ñondo mutanshi, ko kuba’mba ñondo wa Nisanyi,* mu mwaka wa bu 12+ wa Mfumu Ahaselusa, batele Pula+ (ko kuba’mba Bubale) ku meso a kwa Hamane kuba’mba bayuke juba ne ñondo, kabiji bwaponejile pa ñondo wa bu 12, ko kuba’mba ñondo wa Adala.*+ 8 Kepo Hamane aambijile Mfumu Ahaselusa amba: “Kuji bantu bamo bapalañenamo kabiji baji mu bantu+ baji mu bibunji bya mu bufumu bwenu,+ baji na mizhilo yapusana na mizhilo ya mitundu ya bantu bonse; kabiji kechi bakookela mizhilo ya mfumu ne, kabiji inge mwibaleketu anweba mfumu kechi kikemuwamina ne. 9 Inge kimutokela ku muchima anweba mfumu, swishai kuba’mba mukambizho wa kwibonauna anembwe. Amiwa nkapana matalenta* a siliva 10,000 ku babineme kuba’mba bakeabike mu kipao kya mfumu.”*

10 Ponkapo mfumu wavujile kambalaminwe+ kanji ka shitampa ku munwe wanji ne kwikapana kwi Hamane+ mwana wa kwa Hamedata mwina Agagi,+ wajinga mulwanyi wa Bayudea. 11 Mfumu waambijile Hamane amba: “Siliva ne bantu nebapana kwi obewa, kuba’mba wibobe monka mo wasakila.” 12 Kabiji baichile banembeshi+ ba mfumu pa juba ja bu 13 mu ñondo mutanshi. Banembele+ mikambizho yonse ya kwa Hamane ne kwiituma ku babitumbafumu ba mfumu, babinemanga ba bibunji, ne bakulumpe ba bantu bapusana pusana, monka mwayijile nembelo ya kibunji kimo kimo ne mwayijile mulaka wa bantu. Yanembelwe mu jizhina ja Mfumu Ahaselusa kabiji bafwachikilepo na kambalaminwe ka shitampa ka mfumu+ pa kwiishinka.

13 Makalata beatumine na baluwe ku bibunji byonse bya mfumu, ne kukambizha’mba bonaune, bepaye, ne kuzhiya Bayudea bonse, banyike ne bakulumpe, baana ne banabakazhi, juba jimo, pa juba ja bu 13 mu ñondo wa bu 12, ko kuba’mba mu ñondo wa Adala,+ ne kwangata bintu byabo.+ 14 Nkalata ikwabo beitumine’mba ikekale ke muzhilo ku bibunji byonse ne kubijika ku bantu bonse, pa kuba’mba bantu bakenengezhe pa joja juba. 15 Baluwe bayile bukiji+ monka mwayijile mukambizho wa mfumu; muzhilo bamupaine mu Shushani*+ muzhi wajinga na bishimikwa byakosa.* Kepo mfumu ne Hamane baikele na kutoma, bino mu muzhi wa Shushani* mwajinga milukuchi.

4 Modekai+ byo aumvwine bintu byonse byaubiwe,+ watabwile bivwalo byanji ne kwinyinga kisapi kya majila ne kwishinga buto. Kepo ayile mukachi ka muzhi, kabiji wajijile jibingo. 2 Wapelejiletu ku kibelo kya mfumu, mambo kafwako nangwa umo wafwainwe kutwela mu kibelo kya mfumu saka enyinga kisapi kya majila ne. 3 Kabiji mu kibunji kyonse+ mwafikile byambo bya mfumu ne mukambizho wanji, mwajinga mabingo akatampe mu Bayudea, kabiji bazhikijilwenga na nzala+ ne kujila ne kuwowakana. Bavula balaajilenga pa bisapi bya majila ne mu buto.+ 4 Ba mingilo ba bakazhi ba kwa Eshita ne bantungu banji byo baishile na kumubuula, muka mfumu waumvwine bingi bulanda. Kepo atumine bivwalo kwi Modekai kuba’mba avwale ne kuvuula kisapi kya majila, bino aye wibikaine. 5 Ponkapo Eshita waichile Hataki ntungu wa mfumu, ye batongwele’mba amwingijilenga, kabiji wamukambizhe kuya na kwipuzha Modekai kino kintu mo kyatajile ne byamwekelenga.

6 Byonkabyo, Hataki wayile kwi Modekai mu lubanza wa muzhi kwipi na kibelo kya mfumu. 7 Modekai wamubuujile bintu byonse byamumwekejile ne mali+ onse Hamane o alayile kupana ku kipao kya mfumu kuba’mba Bayudea bebonaune.+ 8 Kabiji wamupele ne nkalata panembelwe mukambizho ye bapaine mu Shushani*+ wa kwibazhiya. Wafwainwe kwiimwesha kwi Eshita ne kumulumbulwilayo, ne kumwambila’mba+ aye ku mfumu na kumulomba’mba ebobile bibusa ne kuba’mba asashijileko bantu banji.

9 Hataki wabwelele ne kubuula Eshita byaambile Modekai. 10 Eshita wakumbwile Hataki ne kumupa mikambizho ya kuya na kubuula Modekai+ amba: 11 “Bakalume bonse ba mfumu ne bantu ba mu bibunji bya mfumu bayuka’mba kujitu muzhilo umo wingila ku bonse wa kuba’mba inge mwanamulume nangwa mwanamukazhi watwela mu kipango+ kya mukachi kya mfumu kwa kubula kumwita: Bafwainwa kumwipaya; wakonsha kwikalatu na bumi inge mfumu watanyika kwi aye ndondo ya ngolode.+ Kabiji papita moba 30 kechi bangitapo kuya ku mfumu ne.”

12 Modekai byo bamubuujile byaambile Eshita, 13 wakumbwile Eshita amba: “Kange ulangulukenga’mba byo uji mu nzubo ya mfumu wakonsha kupuluka pa Bayudea bonse ne. 14 Mambo inge uzhindamepotu pa kino kimye, bukwasho ne kupokololwa kwa Bayudea kukafuma kungi,+ pakuba obewa ne ba mu nzubo ya bashobe mukazhiya. Kabiji ñanyi wayuka inge kino kintu kyo kyalengejile’mba wikale muka mfumu?”+

15 Kepo Eshita akumbwile Modekai amba: 16 “Yainga mukonkanye Bayudea bonse baji mu Shushani* ne kuzhikilwa na nzala+ na mambo a amiwa. Kange muje nangwa kutoma pa moba asatu,+ bufuku ne mute ne. Ne amiwa pamo na ba mingilo bami ba bakazhi tusakuzhikilwanga na nzala. Nkaya ku mfumu, nangwa kya kuba kechi byo byaamba muzhilo ne, kabiji inge nkafwe, nkafwa byonkabyo.” 17 Onkao mambo, Modekai wayile na kuba bintu byonse byamukambizhe Eshita.

5 Pa juba ja busatu+ Eshita wavwajile bivwalo bya bufumu ne kuya na kwimana mu kipango kya mukachi kya nzubo* ya mfumu, watalañene na nzubo ya mfumu, mfumu saka aikala pa jitanda janji ja bufumu mu nzubo yanji jatalañene na kibelo. 2 Mfumu byo amwenetu Eshita Muka Mfumu saka aimana mu kipango, wamubijile lusa, kabiji mfumu watambikile kwi Eshita ndondo ya ngolode+ yajinga mu kuboko kwanji. Kepo Eshita afikile ne kukwata peulu ya ndondo.

3 Mfumu wamushikishe’mba: “Ki ka kyakatazha, Eshita Muka Mfumu? Ubena kukeba ka? Nangwatu kichika kya bufumu bwami, nsakukupa!” 4 Eshita wakumbwile’mba: “Inge kimutokela ku muchima anweba mfumu, anweba mfumu mwiye lelo pamo ne Hamane+ ku kijiilo kyo nemunengezhezha.” 5 Onkao mambo, mfumu waambijile bantu banji amba: “Kabuulai Hamane eye bukiji, byonka byaamba Eshita.” Onkao mambo, mfumu ne Hamane bayile ku kijiilo kyanengezhezhe Eshita.

6 Kimye kya kijiilo kya binyu, mfumu waipwizhe Eshita amba: “Ubena kukeba ka? Nsakukupa! Kabiji ñanyi kintu kyo ubena kulomba? Nangwatu kichika kya bufumu bwami, nsakukupa!”+ 7 Eshita wakumbwile’mba: “Kintu kyo mbena kukeba ne kulomba ke kino, 8 Inge mwangubila bibusa anweba mfumu kabiji inge kimutokela ku muchima anweba mfumu kumpa kyo mbena kukeba ne kungubila kyo nalomba, anweba mfumu ne Hamane mukeye ku kijiilo kyo nkemunengezhezha kesha; kabiji kesha nkoba byonka byo mwaamba anweba mfumu.”

9 Pa joja juba Hamane wayile saka asangalala ne kusekela mu muchima wanji. Bino Hamane byo amwene Modekai ku kibelo kya mfumu ne kumona’mba kechi waimana ne kuzakama pa kumumona ne, Hamane wamuzhingijile bingi Modekai.+ 10 Nangwa byonkabyo, Hamane wafwijiletu mukachi ne kuya ku nzubo yanji. Kepo atumine mawi a kwita balunda nanji ne Zeleshi+ mukazhanji. 11 Hamane witotelenga na mambo a bunonshi bwanji bwavula, baana banji bavula,+ ne mfumu byo amubikile pa kifulo kikatampe ne kumutumbijika kukila babinemanga ne bakalume ba mfumu.+

12 Kabiji Hamane waambile jibiji amba: “Kabiji kikwabo, ba Eshita ba Muka Mfumu, baji kwitatu amiwa bunke kuya na mfumu ku kijiilo kyo baji kunengezha.+ Kabiji bangita ne kukekala nabo pamo na mfumu kesha.+ 13 Pano bino, abino byonse kechi bibena kuntokesha ku muchima inge namona Modekai Muyudea saka aikala ku kibelo kya mfumu ne.” 14 Onkao mambo, Zeleshi mukazhanji ne balunda nanji bonse bamwambijile’mba: “Sumpai kichi kyalepa makyubichi 50.* Kabiji lukelo mukabuule mfumu amba bakujikilepo Modekai.+ Kepo mukaye na mfumu na kwiyowa ku kijiilo.” Uno mulanguluko wamutokejile ku muchima Hamane, onkao mambo wasumpile kichi.

6 Bonkabwa bufuku mfumu wakankelwe kulaala.* Onkao mambo, waambile’mba bamuletele buku mwanembwa bintu bya kala,+ kabiji bamutangile ku meso a mfumu. 2 Bataaine panembwa sawakya waletele Modekai pa bakapaso babiji ba mfumu Bikitane ne Telesha, bakalama ba bibelo, baumvwañene’mba bepaye* Mfumu Ahaselusa.+ 3 Mfumu waipwizhe’mba: “Ñanyi munema ne kutumbijikwa byo bamupa Modekai pa mambo a kino?” Ba mingilo ba mfumu bakumbwile’mba: “Kafwapo kyo bamubilapo ne.”

4 Byo papichile kimye mfumu waipwizhe’mba: “Ñanyi uji mu kipango?” Hamane waishile mu kipango kya pangye+ kya ku nzubo* ya mfumu na kwamba na mfumu pa mambo a kukujika Modekai pa kichi kyo amunengezhejile.+ 5 Ba mingilo ba mfumu bamukumbwile’mba: “Hamane+ ye waimana mu kipango.” Onkao mambo, mfumu waambile’mba: “Mwambilai atwele.”

6 Hamane byo atwelele, mfumu wamwipwizhe’mba: “Ñanyi kintu kyo bafwainwa kubila muntu ye bakeba kunemeka ku mfumu?” Hamane waambile mu muchima wanji amba: “Ñanyi muntu mfumu ye akonsha kukeba kunemeka wakila pe amiwa?”+ 7 Onkao mambo, Hamane wakumbwile mfumu amba: “Muntu ye bakeba kunemeka ku mfumu, 8 bamuletele bivwalo+ bya bufumu byonka bivwala mfumu ne mbili yenka wendapo mfumu ne kumuvwika kisochi kya bufumu ku mutwe. 9 Kabiji bivwalo ne mbili bebipane ku kineme wa mfumu, kabiji bamuvwike awo muntu ye bakeba kunemeka ku mfumu ne kumwendesha pa mbili mu lubanza wa muzhi. Bafwainwa kubijika kwi aye amba: ‘Kino kyo baubila muntu ye banemeka ku mfumu!’ ”+ 10 Ponkapo mfumu waambijile Hamane amba: “Pelawizha! Senda bivwalo ne mbili, ne kubila Modekai Muyudea byonka byo waamba yenka waikala ku kibelo kya mfumu. Kange ushepo kintu nangwa kimo pa byo waamba ne.”

11 Byonkabyo, Hamane wasendele bivwalo ne mbili, ne kuvwika Modekai+ ne kumwendesha mu lubanza wa muzhi saka abijika amba: “Kino kyo baubila muntu ye banemeka ku mfumu!” 12 Kepo Modekai abwelele ku kibelo kya mfumu, bino Hamane wapelawizhe kubwela ku nzubo yanji saka ajila kabiji wivwetele ku mutwe. 13 Hamane byo abuujile Zeleshi+ mukazhanji ne balunda nanji bonse bintu byamumwekejile, bantu banji ba maana ne Zeleshi mukazhanji bamwambijile’mba: “Inge Modekai ye mubena kufukamina Muyudea,* kechi mukamushinda ne; kine mukamufukamina.”

14 Byo bakisambilenga nanji, bakapaso ba mfumu bafikile kabiji ponkapotu bamusendele Hamane ku kijiilo kyanengezhezhe Eshita.+

7 Byonkabyo, mfumu ne Hamane+ baishile ku kijiilo kya kwa Eshita Muka Mfumu. 2 Mfumu waambijile Eshita jikwabo pa juba ja bubiji kimye kya kijiilo kya binyu amba: “Ubena kukeba ka, Eshita Muka Mfumu? Nsakukupa. Kabiji ñanyi kintu kyo ubena kulomba? Nangwatu kichika kya bufumu bwami, nsakukupa!”+ 3 Eshita Muka Mfumu wakumbwile’mba: “Inge mwangubila lusa anweba mfumu, kabiji inge kimutokela ku muchima anweba mfumu, kintu kyo mbena kukeba ke bumi* bwami, ne kintu kyo nalomba ke balongo bami.+ 4 Mambo betupotesha+ amiwa ne balongo bami, amba betwipaye, kwitonauna ne kwituvizha.+ Inge kya kuba betupoteshatu kwikala bazha ba balume ne ba bakazhi, inge nazhindamapotu. Pakuba ano malwa atama mambo akemufikila ne anweba mfumu.”

5 Kepo Mfumu Ahaselusa ashikishe Eshita Muka Mfumu amba: “Uno muntu ñanyi, kabiji ñanyi yenkawo wilundumika kuba kintu kya uno mutundu?” 6 Eshita wakumbwile’mba: “Uno mulwanyi ke yenkawe Hamane mubi.”

Hamane waumvwine bingi moyo na mambo a mfumu ne muka mfumu. 7 Mfumu waimene na bukaji kufuma pa kijiilo kya binyu ne kuya mu lubanza wa mu kipango, bino Hamane waimene ne kuya kwi Eshita Muka Mfumu na kumusashijila na mambo a bumi* bwanji, mambo wayukile amba mfumu wafuukulapo kumukambula. 8 Mfumu wabwelele kufuma mu lubanza wa mu kipango ne kuya ku nzubo kwajinga kijiilo kya binyu kabiji wamwene’mba Hamane waponena pa mwanya pajinga Eshita. Mfumu wabijikile’mba: “Kabiji ubena kukeba ne kuba’mba ulaale na muka mfumu kya kumukanjikizha mu nzubo yami?” Bino byambo byo byalupukiletu mu kanwa ka mfumu, Hamane bamuvwetele ku meso. 9 Kepo Habona+ kapaso wa mfumu aambile’mba: “Hamane wanengezhejile Modekai kichi,+ waletele sawakya wapulwishe mfumu.+ Kyaimana ku nzubo ya kwa Hamane, kyalepa makyubichi 50.”* Ponkapo mfumu waambile’mba: “Kamukujikilai ponka.” 10 Byonkabyo, bakujikile Hamane pa kichi kyo anengezhejile Modekai, ne bukaji bwa mfumu bwafwomokele.

8 Pa joja juba, Mfumu Ahaselusa wapaine nzubo ya kwa Hamane+ mulwanyi wa Bayudea+ kwi Eshita Muka Mfumu; kabiji Modekai waishile ku mfumu, mambo Eshita walumbulwile bulongo bwajinga pe abo.+ 2 Kepo mfumu avuujile kambalaminwe kanji+ ka shitampa ko aangachile kwi Hamane ne kwikapana kwi Modekai. Kabiji Eshita watongwele Modekai kutalanga pa nzubo ya kwa Hamane.+

3 Kabiji Eshita waambile jibiji ku mfumu. Wafukamine ku maulu anji ne kujila ne kumusashijila’mba afumyepo kyatama kyaubile Hamane mwina Agagi ne bintu byatama byo akebelenga kuba Bayudea.+ 4 Mfumu watambikile ndondo ya ngolode kwi Eshita,+ ponkapo Eshita waimene ku mfumu. 5 Waambile’mba: “Inge kimutokela ku muchima anweba mfumu kabiji inge mwangubila lusa, kabiji inge mwikimona bulongo anweba mfumu kabiji inge nemutokesha ku muchima, swishai amba banembe mukambizho wa kulengulula makalata a mulwanyi Hamane+ mwana wa kwa Hamedata mwina Agagi,+ o anembele kuba’mba onaune Bayudea mu bibunji byonse bya mfumu. 6 Nakonsha kuchinchika byepi bya malwa bikaponena balongo bami, kabiji nakonsha kuchinchika byepi inge saka ntalatu balongo bami na konaika?”

7 Onkao mambo, Mfumu Ahaselusa waambijile Eshita Muka Mfumu ne Modekai Muyudea amba: “Umvwai! Napana nzubo ya kwa Hamane kwi Eshita+ kabiji nakambizhe’mba bamukujike pa kichi,+ na mambo a kukeba kulukuka* Bayudea. 8 Pano mwakonsha kunembela mu jizhina ja mfumu byonse byo mwamona’mba byawamina Bayudea ne kwibishinka na kambalaminwe ka mfumu ka shitampa, mambo mukambizho wanembwa mu jizhina ja mfumu ne kumushinka na kambalaminwe ka mfumu ka shitampa kechi bakonsha kumwalulula ne.”+

9 Onkao mambo, banembeshi ba mfumu bebechile pa kyokya kimye mu ñondo wa busatu, ko kuba’mba ñondo wa Sivanyi,* pa juba ja bu 23. Kabiji banembele byonse byakambizhe Modekai ku Bayudea, ku babitumbafumu, ku babinemanga,+ ne ku bakulumpe ba mu bibunji+ kufuma ku India kukafika ne ku Etiopya, bibunji 127, monka mwayijile nembelo ya kibunji kimo kimo, ne mwayijile mulaka wa bantu, ne mwayijile nembelo ya Bayudea ne mulaka wabo.

10 Wamunembele mu jizhina ja Mfumu Ahaselusa ne kwiishinka na kambalaminwe ka mfumu ka shitampa+ kabiji watumine makalata na baluwe baendele pa bambili; baendele pa bambili ba lubilo, bo baingijishanga mu mwingilo wa mfumu. 11 Mu ano makalata mfumu wapele luusa Bayudea mu mizhi yonse kukonkana pamo ne kuzhikijila bumi* bwabo ne kwipaya, konauna ne kuzhiya nzhita yonse ya bantu nangwa ya mu kibunji yakonsha kwibatula bulemo, kuvwangakotu ne banabakazhi ne baana, ne kwangata bintu byabo.+ 12 Kino kyafwainwe kubiwa pa juba jimo mu bibunji byonse bya Mfumu Ahaselusa, pa juba ja bu 13 ja ñondo wa bu 12, ko kuba’mba ñondo wa Adala.*+ 13 Byambo byajinga mu nkalata bafwainwe kwibipana kwikala ke muzhilo mu bibunji byonse. Bafwainwe kubijika ku bantu bonse, pa kuba’mba Bayudea bakenengezhe pa joja juba kushinkanya na balwanyi babo.+ 14 Baluwe baendelenga pa bambili bo baingijishanga mu mwingilo wa mfumu, bayile ponkapotu lubilo monka mwayijile mukambizho wa mfumu. Kabiji uno muzhilo bamupaine ne mu Shushani*+ muzhi wajinga na bishimikwa byakosa.*

15 Kepo Modekai afumineko ku mfumu saka avwala bivwalo bya bufumu bya kifufya ne kisapi kya linenyi, kabiji wavwajile ne munchinya mukatampe wa ngolode ne kisapi kyawama kya tonge wachiluluka.+ Kabiji bantu ba mu muzhi wa Shushani* babijikilenga na lusekelo. 16 Mambo mu Bayudea mwajinga kukasuluka* ne lusekelo ne kusangalala ne kunemekwa. 17 Kabiji mu bibunji byonse ne mu mizhi yonse mwafikile mukambizho wa mfumu ne muzhilo wanji, Bayudea basekejilenga ne kusangalala ne kwikala na bijiilo ne kusekela. Bantu bavula ba mu kyalo betongwelenga abo bene amba Bayudea,+ mambo bajinga na moyo wa kuchina Bayudea.

9 Pa juba ja bu 13 ja ñondo wa bu 12, ko kuba’mba ñondo wa Adala,*+ juba jo bafwainwe kufikizha byambo bya mfumu ne muzhilo wanji,+ juba balwanyi ba Bayudea jo bakebelenga kwibashinda, bintu byaalukile, kabiji Bayudea bashinjile bantu bebashikilwe.+ 2 Bayudea bakonkene pamo mu mizhi yabo mu bibunji byonse bya Mfumu Ahaselusa+ kuba’mba bepaye boba bakebelenga kwiboba kyatama, kabiji kafwako muntu nangwa umo wakonsheshe kwibashinda ne, mambo moyo wa kwibachina wakwachile bantu bonse.+ 3 Kabiji bakulumpe bonse ba mu bibunji,+ babitumbafumu, babinemanga, ne boba batajilenga pa mingilo ya mfumu bakwashishenga Bayudea, mambo bachiinenga Modekai. 4 Modekai waikele na bulume+ mu nzubo* ya mfumu, kabiji nkuwa yanji yakumbene monse mu bibunji, mambo Modekai wayilengatu na kwikala na bulume.

5 Bayudea batapile balwanyi babo bonse na mpoko, kwibepaya ne kwibonauna; baubile kyonse kyo bakebelenga ku boba bebashikilwe.+ 6 Mu Shushani*+ muzhi wajinga na bishimikwa byakosa,* Bayudea baipayile ne konauna banabalume 500. 7 Kabiji baipayile Pashanadata, Dafonyi, Asapata, 8 Polata, Adalia, Alidata, 9 Pamashita, Alisai, Alidai ne Vwazata, 10 baana jikumi ba kwa Hamane mwana wa kwa Hamedata mulwanyi wa Bayudea.+ Bino byo bebepayile, kechi bapukwilepo bintu ne.+

11 Pa jonkaja juba, mfumu bamubuujile bantu bonse bo baipayile mu Shushani* muzhi wajinga na bishimikwa byakosa.*

12 Mfumu waambijile Eshita Muka Mfumu amba: “Mu Shushani,* muzhi uji na bishimikwa byakosa,* Bayudea baipaya ne konauna banabalume 500 ne baana jikumi ba kwa Hamane. Ñanyi kintu kyo bauba mu bibunji bikwabo bya mfumu?+ Ñanyi kintu kyo ubena kukeba? Nsakukupa. Kabiji ñanyi kintu kikwabo kyo ubena kulomba? Nsakukupa.” 13 Eshita wakumbwile’mba: “Umvwe kimutokela ku muchima anweba mfumu,+ muswishe Bayudea baji mu Shushani* bakoobe kesha monka mwayila muzhilo wa lelo;+ kabiji muleke baana jikumi ba kwa Hamane bakebakujike pa kichi.”+ 14 Byonkabyo, mfumu wapaine mikambizho kuba’mba bobe kino. Bapaine muzhilo mu Shushani,* ne baana jikumi ba kwa Hamane bebakujikile pa kichi.

15 Bayudea bajinga mu Shushani* bakonkene jibiji pa juba ja bu 14 ja ñondo wa Adala+ ne kwipaya banabalume 300 mu Shushani, bino kechi bapukwilepo bintu ne.

16 Bayudea bakwabo bajinga mu bibunji bya mfumu nabo bakonkene pamo kabiji bazhikijile bumi bwabo.+ Baonawine balwanyi babo,+ ne kwipaya bantu 75,000 aba bebashikilwe; bino kechi bapukwilepo bintu ne. 17 Kino bekyubile pa juba ja bu 13 ja ñondo wa Adala, kabiji bakokolokele pa juba ja bu 14 ne kwijalula ke juba ja kwikelapo na kijiilo ne kusekela.

18 Bayudea bajinga mu Shushani* bakonkene pamo pa juba ja bu 13+ ne ja bu 14,+ kabiji bakokolokele pa juba ja bu 15 ne kwijalula ke juba ja kwikelapo na kijiilo ne kusekela. 19 O ene mambo Bayudea baikalanga mu mizhi icheche yajinga mu bijiiji o baalwijile juba ja bu 14 ja ñondo wa Adala kwikala juba ja lusekelo ne ja kijiilo, juba ja kusekelela,+ ne ja kwipelamo kajo.+

20 Modekai+ wanembele bino bintu byamwekele ne kutuma makalata ku Bayudea bonse bajinga mu bibunji byonse bya Mfumu Ahaselusa, bajinga pepi ne bajinga kwalepa. 21 Wibakambizhe kuvulukanga juba ja bu 14 ja ñondo wa Adala, ne ja bu 15 pa mwaka pa mwaka, 22 mambo pa oa moba Bayudea bakokolokele ku balwanyi babo kabiji mu yewa ñondo bulanda bwabo bwaalukile ke lusekelo+ ne kujila kwabo kwaalukile ke kusekelela. Bafwainwe kwiavulukanga kwikala moba a kijiilo ne a lusekelo ne a kutuminapo balanda kajo ne bupe.

23 Kabiji Bayudea baswile kutwajijila kusekela ko batendekele ne kuba bibanembejile Modekai. 24 Mambo Hamane+ mwana wa kwa Hamedata mwina Agagi+ mulwanyi wa Bayudea, wafuukwilepo kwibepaya Bayudea,+ ne kuta Pula,+ ko kuba’mba Bubale, kuba’mba ebalengele kususubala ne kwibonauna. 25 Bino Eshita byo atwelele mwajinga mfumu, mfumu wanembele mikambizho amba:+ “Kintu kyatama kyo akebele kuba Bayudea+ kimushinkamane mwine”; kabiji aye ne baana banji bebakujikile pa kichi.+ 26 O ene mambo o batelejile aa moba amba Pulimu, monka mwayila jizhina ja Pula.*+ Onkao mambo, na mambo a byonse byanembelwe mu ino nkalata ne bintu byo bamwene pa ano mambo ne bintu bibamwekejile, 27 Bayudea bepaine abo ne baana babo ne bonse benungile kwi abo,+ kuba’mba bakasekelelanga ano moba abiji kwa kubula kuleka, kabiji kechi bakaleka kulondela byo bebanembela pa kimye kyatongolwa pa mwaka pa mwaka ne. 28 Ano moba bafwainwe kwiavulukanga ne kwialama mu bisemi byonse bya kulutwe, mu bisemi byonse, mu bibunji byonse ne mu mizhi yonse; Bayudea kechi bafwainwe kuleka kuvuluka ano moba a Pulimu mu bisemi byabo ne.

29 Kepo Eshita Muka Mfumu mwana wa kwa Abihaila ne Modekai Muyudea banembele na luusa lonse ne kwitabizha nkalata ya bubiji pa mambo a Pulimu. 30 Watumine makalata ku Bayudea bonse bajinga mu bibunji 127,+ bya mu bufumu bwa kwa Ahaselusa,+ mwajinga byambo bya mutende ne bukine 31 kuba’mba etabizhe kuvulukanga moba a Pulimu pa kimye kyao kyatongolwa, byonkatu Modekai Muyudea ne Eshita Muka Mfumu byo bebakambizhe kuba+ ne byonka byo bepaine abo bene* ne baana babo kuba’mba bakobanga kino,+ kuvwangakotu ne kuzhikilwa na nzala+ ne misashijilo.+ 32 Kabiji mukambizho wa kwa Eshita waitabizhe bino bintu pa mambo a Pulimu,+ kabiji bamunembele mu buku.

10 Mfumu Ahaselusa wakambizhe bantu ba mu kyalo ne ba mu makuji a pa kalunga ka mema kwingila mingilo ya buzha.

2 Kabiji mingilo yanji ikatampe ya bulume, ne jishimikila jonse ja kutumbalala kwa kwa Modekai+ ko bamutumbijikile kwi mfumu,+ nanchi kechi byanembwa mu buku wa bintu byapichilengamo+ bamfumu ba bena Media ne bena Pelisha nenyi?+ 3 Mambo Modekai Muyudea ye wajinga wa kibiji kwi Mfumu Ahaselusa. Watumbalele* mu Bayudea kabiji bamunemekele ku balongo banji bavula, kabiji waubilanga bantu banji bintu byawama ne kwambilako baana babo bonse pa kuba’mba bakekale mu mutende.*