March

Bakulumpe bamwena bintu palutwe bafunjishako balongo bakyanyike mingilo yo bafunda pa myaka yo baingila mu bukishinka. (Sala. 71:17, 18) Bakulumpe mu kipwilo bafunjisha bakwabo mingilo balengela jitanga kumwenamo. Balengela kipwilo kuzhikijilwa. Mu ñanyi jishinda? Kwibikishako kwa bakulumpe mu kufunjisha bakwabo kulengela kwikala na balongo bavula bepana kukosesha kipwilo ne kwikilengela kukwatankana mu kino kimye, ne mu bimye byakatazha bikeya kimye kikafika malwa akatampe. (Ezi. 38:10-12; Mika 5:5, 6) Onkao mambo, anweba bakulumpe, twimulomba’mba funjishainga bakwenu mingilo kimye kyonse. Twayuka’mba mwingila kimye kyabaya mingilo yanema ya mu kipwilo kabiji ino mingilo imulengela kukooka bingi. Pano bino, mwafwainwa kwabanyapo kimye kya kufunjisha bakwenu mingilo. (Sapwi. 3:1) Inge mwauba bino, kikemukwasha kulutwe. w15 4/15 1:8-10

Kwa kubula nangwa kuzhinaukatu ne, mwayuka kuba’mba mu Baibolo muji byambo bya Lesa byo anembela bantu bonse. Pano bino, nanchi Baibolo walumbulula anweba bunke bwenu byo mwakonsha kufwenya kwipi ne Yehoba nyi? Ee. Mu ñanyi jishinda? Kimye kyonse kyo mubena kutanga ne kufunda Baibolo, mwafwainwa kuta muchima pa byo mubapo pa byo mutanga ne kulanguluka pa byo mwakonsha kwibingijisha mu bwikalo bwenu; inge mwauba bino, ko kuba’mba mubena kuswisha Yehoba kwisamba nenu kupichila mu Mambo anji. Kuba bino kukemulengela kwikala na bulunda bwa kine ne aye. (Hebe. 4:12; Yako. 1:23-25) Kya kumwenako, tangai ne kulanguluka pa byambo byaambile Yesu bya kuba’mba, “Lekai kwibikila nsabo pano pa ntanda.” Inge mubena kutangizhako Bufumu mu bwikalo bwenu, pa kutanga bino byambo mukomvwatu nobe Yehoba ubena kwimusanchila. Pano bino, inge mwamona kuba’mba mwafwainwa kupimpulako bwikalo bwenu ne kuta muchima pa bintu bya Bufumu, ko kuba’mba Yehoba wimubulako mbaji yo mwafwainwa kwingijilapo pa kuba’mba mufwenye kwipi ne aye.—Mat. 6:19, 20. w15 4/15 3:3-5

Byo twapayankana mu mwingilo wa kusapwila byonka byaubanga Paulo, twaketekela kuba’mba Yehoba ‘uketubikilapo’ byonse byo tukajilwa. (Mat. 6:33) Byo tuji basapwishi ba Bufumu, ‘betupa mambo awama,’ kabiji Yehoba witumona’mba “twi ba mwingilo umo” ne aye. (1 Tesa. 2:4; 1 Ko. 3:9) Inge twabambakana mu mwingilo wa Lesa, kiketupelela kupembelela bukwasho. Onkao mambo, twayai twingijishe kino kimye kukosesha bulunda bwetu na Lesa. Inge kwaikala bintu byakonsha kwitulengela kwakamwa, kyo kimye kyo twafwainwa kufwenya kwipi ne Yehoba. Inge ketutange Mambo a Lesa, kutoñaminamo mu milombelo ne kwingila mingilo ya Lesa, tukaketekela kuba’mba Yehoba uketukwasha kuchinchika mu bintu byo tubena kupitamo pa kino kimye ne kimye kya kulutwe. w15 4/15 4:17, 18

Kwitota kwakonsha kulubankanya mutende uji mu kipwilo. Inge twashikwa bakwetu ne kulanguluka’mba twibakila twakonsha kwamba nangwa kuba bintu byakonsha kwibakozha ku muchima. (Maana 12:18) Atweba inge tulanguluka’mba twanema kukila bakwetu, twafwainwa kuvuluka’mba “muntu yense witota mu muchima ye wa bunya kwi Yehoba.” (Maana 16:5) Twafwainwa kukebakeba ne kuyuka byo tulangulukila bantu ba mutundu ungi, bafuma mu byalo bingi nangwa bisho. Inge tuji na misalululo nangwa kunemeka kyalo kyetu, twalengulula kishinka kya kuba’mba “ku muntu umo ko ko alengele bisaka byonse bya bantu.” (Byu. 17:26) Onkao mambo, kujitu mutundu umo mambo bantu bonse bafumine ku mushakulu wetu umo Adama. Onkao mambo, kechi kyawama kulanguluka’mba mitundu imo yanema kukila ikwabo ne. Ndangulukilo ya uno mutundu, yafwainwa Satana ukeba konauna butemwe ne kukwatankana kwa bena Kilishitu. (Yoa. 13:35) Pa kuba’mba tulwe na Satana ne kumushinda, twafwainwa kukana mashinda onse a kwitota kwabula kufwainwa.—Maana 16:18. w15 5/15 2:8, 9

Kwambatu kine, tumvwa bingi bulongo Lesa byo alaya bashingwa ba kishinka bumi bwa kubula kufwa mwiulu ne bumi bwa myaka ne myaka pano pa ntanda ku bantu ba kishinka ba kwa Yesu, ko kuba’mba “mikooko ikwabo.” (Yoa. 10:16; 17:3; 1 Ko. 15:53) Onkao mambo, aba bakekala mwiulu na bumi bwa kubula kufwa ne bakekala na bumi bwa myaka ne myaka pano pa ntanda, kechi bakapitapo jibiji mu makatazho ajiko lelo jino ne. Yehoba wayuka makatazho o tubena kupitamo, byonkatu byo ayukile byapichilengamo bena Isalela byo bajinga bazha mu Ijipita. Kabiji “kimye kyonse kyo bapichilenga mu makatazho, kyamukolelenga bingi ku muchima.” (Isa. 63:9) Byo papichile myaka yavula, Bayudea baakaminwe bingi balwanyi bebakainyenga kushimukulula nzubo ya Lesa, bino Lesa wibabuujile’mba: “Yense ukwata pe anweba ukwata pa kantu ka pa jiso jami.” (Zeka. 2:8) Byonkatu inetu byo obila lusa mwananji, ne Yehoba naye byo byo obila lusa bantu banji. (Isa. 49:15) Tumwesha butemwe bwa Yehoba umvwe saka tufwanyikizha bibena kupitamo bakwetu uba nobe yetu tubena kupitamo.—Sala. 103:13, 14. w15 5/15 4:2

Nanchi Yesu walumbulwilenga amba bayanji bakatwajijila kwikalako pano pa ntanda nyi? Ine, walumbulwilenga amba bayanji bakatwajijila kwikalako mu buno bwikalo bwatama. Lelo jino, bantu bavula bakankalwa kwikala na bintu byo bakeba mu bwikalo na mambo a kutama kwa bukalama bwa bantu. Nangwa byonkabyo, katatakatu akafumyepo buyanji bonse. (Sala. 72:16) Bya kukumya byaubile Yesu bitulengela kuketekela mu bulume bwanji ne byo akebesha kwingijisha luusa lwanji kuba’mba tumwenemo byawama. (Mat. 14:14-21) Nangwa kya kuba kechi twakonsha kuba bya kukumya ne, twakonsha kukwasha bantu kuta muchima ku Mambo a Lesa anembelwe na lutangijilo lwa mupashi. Bungauzhi bwa mu Baibolo bwaamba pa bintu byawama biji kulutwe. Byo tuji Bakamonyi ba kwa Yehoba bepana baji na buno bukine bwanema pa mambo a bintu biji kulutwe, nanchi kechi twakonsha kubuulako bakwetu pa kino nenyi? (Loma 1:14, 15) Kulanguluka languluka pa bino bintu kuketukwasha kubuulako bakwetu mambo awama a Bufumu bwa Lesa.—Sala. 45:1; 49:3. w15 6/15 1:7, 10, 11

Inge twanemeka bulunda bwetu ne Yehoba, tukebikako kumutokesha ku muchima mu bwikalo bwetu bonse kuvwangakotu ne milanguluko yetu. Tukebesha kwikala ‘batoka mu muchima’ inge twata muchima ku bintu bilengela muntu kwilama bulongo, byawamisha kabiji byafwainwa kutotwa ku bantu. (Sala. 24:3, 4; 51:6; Fili. 4:8) Kine Yehoba wayuka bingi bulongo amba twibandengamambo. Wayuka’mba javula tulanguluka pa bintu byatama. Pano bino, twafwainwa kuyuka’mba kimukozha bingi ku muchima umvwe twatwajijila kulanguluka pa bintu byatama kwa kubula kwibileka. (Nte. 6:5, 6) Kulanguluka pa kino kishinka kwitulengela kwibikako bingi kwikala na milanguluko yawama. Yehoba uketukwasha kushinda milanguluko yatama umvwe saka tulomba kwi aye kimye kyonse. Inge twafwenya kwipi ne Yehoba mu lulombelo, ne aye ufwenya kwipi ne atweba. Witupa mupashi wanji wazhila kuba’mba etukwashe kukana milanguluko yatama ne kwikala ba kishinka. w15 6/15 3:4, 5

Yesu witufunjishe kulomba’mba mwitupe “kajo ketu,” kechi amba “kajo kami” ne. Victor kalama wa mwanzo wingijila mu Africa walumbulula’mba: “Javula namusanchila bingi Yehoba kuba’mba amiwa ne mukazhami kechi twakamwa pa kajo ko tukaja kesha ne, nangwa kubambisha michima yetu pa usakwitupa mali a kusonkela nzubo ne. Balongo betukwasha bingi pa juba pa juba. Nangwa byonkabyo, ndomba kuba’mba aba babena kwitukwasha bayuke mwa kubila na makatazho a mali o bekala nao.” Umvwe tuji na kajo kavula, twakonsha kulanguluka pa balongo bayanji nangwa baji mu makatazho. Kechi twafwainwa kwibalombelakotu ne, bino twafwainwa kubila monka mwayila milombelo yetu. Twakonsha kupapo bakwetu ba mu lwitabilo bintu byo bakajilwa. Twakonsha kupananga kimye kyonse bupe bwa kukwasha mwingilo wa ntanda yonse, mambo twayuka’mba ano mali beengijisha bulongo.—1 Yoa. 3:17. w15 6/15 5:4-6

Mu Isaya 60:17, ngauzhi Isaya waambijile jimo kuba’mba kukobiwa lupimpu mu lubaji lwa pano pa ntanda lwa jibumba ja Yehoba mu. Aba bakiji banyike nangwa bakatataka mu bukine batanga pa luno lupimpi nangwa kumvwa ku bantu. Pano bino, balongo ne banyenga bemwena luno lupimpu batokwa bingi. Bashiinwa kuba’mba Yehoba ubena kutangijila jibumba janji kupichila mu Mfumu waikajikwa pa jitanda. Bayuka kuba’mba bintu byo baketekelamo bya kine, byonka byo twaketekelamo ne atweba. Kuteleka ku bintu byo bapitamo bano balongo, kwakonsha kukosesha lwitabilo lwetu ne kwitulengela kuketekela mwi Yehoba. Nangwa twaikala moba avula mu bukine nangwa ne, twafwainwa kubulangako bakwetu biji jibumba ja Yehoba. Ke kintu kya kukumya pa kwikala mu mutende na balongo ba mu lwitabilo mu ino ntanda ibi ya kwa Satana. w15 7/15 1:12, 13

Nkondo ya Amagedonyi, ikalengela jizhina jazhila ja Yehoba kutumbijikwa. Pa kyokya kimye, bonse baji nobe bambuzhi, nangwa amba bantu babula lwitabilo “bakafwa lufu lwa myaka.” (Mat. 25:31-33, 46) Bubi bonse bakebufumyapo pano pa ntanda kabiji jibumba jikatampe jikapuluka Amagedonyi. Na mambo a bino bintu byawama biji kulutwe, atweba bonse twafwainwa kubanga ka? Mutumwa Petelo watangijilwe na mupashi kunemba’mba: “Byo kiji kuba’mba abino bintu byonse bikasunguluka mu jino jishinda, mwafwainwa kwikala bantu baji na byubilo byazhila ne kwingila mingilo ya kunemeka Lesa byo mubena kutengela ne kukebesha kwiya kwa juba ja Yehoba, . . . Onkao mambo, anweba batemwe, byo mubena kutengela bino bintu, ibikishaingako kuba’mba Lesa akemutaane babula biko, babula byubilo byatama kabiji baji na bulunda bwawama ne aye.” (2 Pe. 3:11, 12, 14) Onkao mambo, twayai tutwajijile kwikala balunda bakine na Lesa ne kutundaika Mfumu wa Mutende. w15 7/15 2:17, 18

Jibumba ja Yehoba jibena kwingila bingi kuba’mba jipane mali ne kukwasha kushimika Mazubo a Bufumu. Babena kwingila uno mwingilo yense ke balongo bepana kwingila kwa kubula kufola mali. Kufumatu pa 1 November, 1999, jibumba ja Yehoba jashimika mapunzha awama a kupopwelamo akila pa 28,000 abena kwingijisha bipwilo mwaya ntanda yonse. Kino kibena kulumbulula’mba pa myaka 15 yapitapo, babena kupwisha kushimika Mazubo a Bufumu atanu pa juba pa juba. Jibumba ja Yehoba jibena kutuma balongo ne banyenga kuya na kukwasha kushimika Mazubo a Bufumu, kabiji jibena kwingijisha mali apana balongo mwaya ntanda. Luno lunengezho lwa butemwe lwaimena pa jifunde ja mu Binembelo ja kuba’mba aba baji na byavula bafwainwa kukwasha boba babulabyo, pa kuba’mba “kwikale kwesakana.” (2 Ko. 8:13-15) Onkao mambo, jibumba ja Yehoba jashimika mapunzha awama a kupopwelamo abena kwingijisha bipwilo byabujile mali a kushimikila Mazubo a Bufumu. w15 7/15 4:9-11

Kiyukilo kyapaine Yesu kikwasha baana banji ba bwanga kuyuka kimye kyo babena kwikalamo. Baana ba bwanga ba kwa Yesu batwajijila kulaba ne kukenkenta. (Mat. 24:27, 42) Kufumatu mu 1914, mbaji yapusana pusana ya kiyukilo kya kwa Yesu yamweka. Twashiinwa’mba tubena kwikala mu kimye “kya mpelo ya buno bwikalo.” Yehoba wafuukwila jimo kimye kyo akonauna ntanda ibi ya kwa Satana. (Mat. 24:3) Pano mambo ka bena Kilishitu o bafwainwa kutengelanga mpelo? Mambo tukeba kukookela byaambile Yesu Kilishitu. Kabiji twayuka kiyukilo kya kwikalapo kwanji. Kechi tutengelatu na mambo a kuba’mba betubula kuba bino ne, bino tuji na bishinka bya mu Binembelo bitulengela kushiinwa’mba twafwainwa kutwajijila kulaba ne kukenkenta. Mambo twayuka’mba mpelo ya buno bwikalo bwatama iji pepi. w15 8/15 2:8, 9

Mu Paladisa tukekalangapo na kimye kya kuba bintu byo tukeba ne kukaya. Mambo Yehoba witulengele na kilaka kya kukeba kuba bintu bya kyetu kyetu, kabiji witulaya’mba ‘ukapa bilengwa byumi bintu byonse byo bikeba.’ (Sapwi. 2:24) Tukeba kukaya ne kukokoloka, pano bino, twakonsha kwiyowatu bino bintu inge patanshi twanemeka bulunda bwetu ne Yehoba mu bwikalo bwetu. Byo byo kikekala ne mu ntanda ipya. Onkao mambo, kyanema bingi ‘kutwajijila na kukeba Bufumu patanshi’ ne kutesha muchima pa bintu byawama bifuma mu kwingijila Yehoba. (Mat. 6:33) Mu ntanda ipya tukekala bingi bulongo. Onkao mambo, twafwainwa kumwesha amba tukebesha kwikala mu ntanda ipya kupichila mu kwinengezhezha jimo lonka luno. w15 8/15 3:17, 18

Yesu wajinga muntu walumbuluka. Pano bino, Yesu byo ajinga pano pa ntanda, waikalanga na bantu bambulwa kulumbuluka. Bansemi banji ne bankasanji bonse bajinga bambulwa kulumbuluka. Nangwatu baana ba bwanga ba kwa Yesu bamwesheshenga byubilo nabiji bwitote ne kwitemwa. Kya kumwenako, bufuku saka akyangye kufwa, baana banji ba bwanga bepachikilenga “pa mambo a wajinga mukulumpe pe abo.” (Luka 22:24) Nangwa kya kuba milanguluko yabo kechi yawamine ne, Yesu wayukile’mba katatakatu baana banji ba bwanga bakekale bena Kilishitu bakoma ne kulenga kipwilo kyakwatankana. Bonkabwa bufuku, Yesu wibalombejileko amba bakwatankane. Walombele Shanji wa mwiulu amba bonse bekale ke umo, “byonkatu anweba Tata byo muji ne amiwa, ne amiwa byo nji ne anweba.” Kabiji wanungilepo amba: “Pa kuba’mba bekale ke umo byonka byo tuji anweba ne amiwa.”—Yoa. 17:21, 22. w15 9/15 1:10, 11

Petelo byo aendelenga pa Kalunga ka Mema ka Ngalilea, waumvwine moyo. Mambo ka? Mambo a mwela ne manyaki. Abino twakonsha kwibyesakanya ku meseko avula apitamo bena Kilishitu lelo jino. Nangwa kya kuba ano makatazho abaya, twakonsha kwikala bakosa na bukwasho bwa Yehoba. Vulukai kyamwekejile Petelo. Kechi waibijile na mambo a kuba mwela ne manyaki byamushinjikilenga ne. Bino, Baibolo waamba’mba: “Byo amwene luvula, waumvwine moyo.” (Mat. 14:24-32) Petelo walekele kutala kwi Yesu bino watajile ku luvula. Ponkapo, lwitabilo lwanji lwatendekele kukooka. Kyo kimotu ne atweba, inge ke tute muchima ku makatazho etu, twakonsha kutendeka kuzhinauka inge Yehoba uketukwasha. Twafwainwa kuyuka amba lwitabilo lwetu lwakonsha kupwa. Mambo ka? Mambo Baibolo waamba’mba kuleka kwikala na lwitabilo bo “bundengamambo bupelawizha kwitukobankanya.” (Hebe. 12:1) Byonka byo kyajinga kwi Petelo, ne atweba inge twatesha muchima ku bintu byatama, lwitabilo lwetu lukakooka bukiji. w15 9/15 3:1, 6, 7

Inge muntu wimupa kya bupe, mumwesha’mba mwasanta. Kabiji na mambo a kuba’mba mwanemeka bupe bo emupa, mwibwingijisha. Tumusanchila bingi Yehoba mambo witupa bintu byonse byo tukeba mu bwikalo ne byobya bituletela lusekelo. Twayuka byo etutemwa, kabiji ne atweba tukeba kumwesha’mba twamutemwa. Nanchi ne anweba byo byo mumvwa nyi? Bena Isalela batambwijile bintu byawama byavula kufuma kwi Yehoba. Pa myaka yavula, wibatangijilenga na mizhilo yanji ne kwibapa bintu byonse byo bakebelenga mu bwikalo. (Mpitu. 4:7, 8) Bena Isalela bafwainwe kumwesha kusanta kwi Yehoba kupichila mu kukookela ino mizhilo. Kya kumwenako, kimye kyo bapananga milambo kwi Yehoba, bafwainwe kumupa ‘bipangwa byawamisha bitanshi kupya’ bya mu kyalo. (Lupu. 23:19) Bena Isalela bayukile’mba Yehoba ukatwajijila kwibapesha inge batwajijila kumukookela ne kumupa bintu byabo byawamisha.—Mpitu. 8:7-11. w15 9/15 5:5, 6

Twakonsha kumona byepi kuboko kwa Yehoba mu bwikalo bwetu? Twayai twisambe pa bintu bitanu. Kitanshi, mwakonsha kumvwa’mba Yehoba ye wimukwashishe kutaana bukine. Kya bubiji, mwakonsha kuvulukapo kimye kimo kyo mwayile ku kupwila kwa bwina Kilishitu ko mwaumvwine jashi ne kwamba’mba, “Baambatu byonka byo naji kukebanga kumvwa!” Kya busatu, kampe mwimwenejile Yehoba byo akumbwile lulombelo lwenu. Kya buna, kampe mwakebelenga kwingijila Yehoba pakatampe kabiji mwimwenejile byo emukwashishe kufikizha kyokyo kikonkwanyi. Kya butanu, kampe mwalekele nkito na mambo a kuba imutayilanga kimye kya kuya mu mwingilo wa Yehoba kabiji mwimwenejile Lesa byo afikizhe mulaye wanji wa kuba’mba: “Kechi nkakulekelela ne.” (Hebe. 13:5) Inge tuji na bulunda bwakosa ne Yehoba kabiji tuji “na michima yatoka,” kitupelela kumona kuboko kwanji mu bwikalo bwetu. Twakonsha kwikala byepi “na michima yatoka”? Twafwainwa kulangulukangatu pa bintu byawama ne kuleka kuba byatama. (2 Ko. 4:2) Pa kuba’mba tumone Lesa, twafwainwa kutwajijila kukosesha bulunda bwetu ne aye. w15 10/15 1:17, 19

Bangiliki bamo baishile mu Yelusalema ku Kijiilo kya Lupitailo bamwene byaubile Yesu ne kukumya bingi. Onkao mambo, baipwizhe mutumwa Filipa inge bakonsha kumonañana ne Yesu. Pano bino, Yesu kechi wakebelenga bantu ba kumukwasha ne kumuzhikijila ku balwanyi banji ne. Wayukile kintu kyanemesha. Watele muchima pa kuba kyaswa muchima wa Yehoba kwi aye, ko kuba’mba kupana bumi bwanji kwikala ke kitapisho. Onkao mambo, wavulwilemo baana banji ba bwanga amba ukafwa kabiji ne bonse bamulondela bafwainwa kwipana kufwa. Waambile’mba: “Awa watemwa bumi bwanji ukebonauna, pakuba awa washikwa bumi bwanji pano pa ntanda ukebulama ne kwikala na bumi bwa myaka ne myaka.” Bino, Yesu wibatundaikile kuba’mba bamulondelenga, ne kwibabula byambo biji mu kinembelo kya lelo. Filipa wafwainwa wabuujile bano Bangiliki bino byambo byawama. (Yoa. 12:20-25) Yesu byo ajinga pano pa ntanda, mwingilo wanji mukatampe wajinga wa kusapwila mambo awama. Nangwa kya kuba watele muchima pa kusapwila, kechi walangulukangatu pa mwingilo kimye kyonse ne. w15 10/15 3:13, 14

Nangwa kya kuba baana banji ba bwanga bepachikilenga javula pa mambo a wajinga mukulumpe mwi abo, Yesu kechi walubilekotu ku luno lukatazho ne. Bino wibafunjileko bimye byavula. Nangwa byonkabyo, wajinga na kifyele, kabiji wapembelelanga kimye kyawama ne mpunzha yafwainwa kwa kwibafunjishisha. (Mako 9:33-37) Na mambo a kuba mwatemwa baana benu, mwayuka’mba mwafwainwa kwibafundako. Kimye kimo mwakonsha kwibalumbulwilatu ene mambo kintu kimo o kyawamina nangwa o kyatamina. Pano ibyepi inge kechi babena kukeba kukookela ne? (Maana 22:15) Funjilaiko ku byaubile Yesu. Twajijilai kwibafundako kupichila mu kwibabuula bya kuba, kwibafunjisha ne kwibololako saka mwatekanya. Salainga kimye ne mpunzha yawama kwa kwibafunjilako, kabiji mwafwainwa kuba bino na kifyele. Nyenga wikala mu South Africa aye Elaine uvuluka amba: “Bansemi bami kechi bamfundangako saka bazhingila nangwa kwa kubula kundumbulwila ene mambo o babena kumfunjilako ne.” w15 11/15 1:5, 6

Bwikalo bwa bantu bwa kulutwe inge bwajinga byepi inge kya kuba butemwe kechi bwajinga kyubilo kikatampe kya Lesa ne? Bantu inge batwajijile kulama bakwabo ne kutangijilwa na lesa wakanama, aye Satana. (2 Ko. 4:4; 1 Yoa. 5:19; Lum. 12:9, 12) Bwikalo bwa kulutwe inge bwatamine inge kya kuba Yehoba kechi witutemenwe ne! Satana byo asatukijile bukalama bwa Lesa, wazhinaukile luusa lwa Lesa lwa kwikala Mfumu wa Bilengwa Byonse. Satana waambile’mba bukalama bwanji bukawama kukila bwa Lesa. (Nte. 3:1-5) Yehoba waswishishe Satana kulama pa kimye kicheche kumona inge byo aambile bya kine. Pano bino, byafumamo bimwesha’mba bantu nangwa Satana kechi bakonsha kwikala bakalama bawama ne. w15 11/15 3:3, 4

Kwipelula kwitukwasha kukookela jifunde janema bingi japaine Yesu. Walumbulwile’mba: “Anweba mwaumvwine byo baambile kala amba: ‘Wafwainwa kutemwa mukwenu ne kushikwa mulwanyi wobe.’ Pakuba amiwa nemwambila namba: Temwainga balwanyi benu ne kulombelako boba bemumanyika, pa kuba’mba mwikale baana ba Shenu wa mwiulu, mambo aye usamisha kyeya pa bantu bonse babi ne bawama, kabiji unokesha mvula pa bonse baoloka ne babula koloka.” (Mat. 5:43-45) Byo tuji bakalume ba Lesa, twafwainwa kutemwa balwanyi betu nangwa kya kuba babena kwitumanyika. Kimye kyonse, twafwainwa kumweshanga’mba twatemwa Yehoba ne bakwetu. Nangwa kya kuba bantu babena kwitukanya ne kukanya mambo etu, twibakwasha inge paji byo bakajilwa. w15 11/15 4:17, 19, 20

Kufumatu ne kala, bantu ba Lesa bengijisha mulaka kutotelamo Yehoba ne kubuulako bakwabo pe aye. Mu ano moba, bantu ba Lesa babena kwingijisha buno bupe kutuntulula Baibolo pa kuba’mba bantu bavula bafunde pe Yehoba. Ma Baibolo beatuntulula mu milaka yavula bingi, bino amo beatuntulula bingi bulongo kukila akwabo. Pa kuba’mba batuntulule Baibolo bulongo, Kavoto ka Bantuntuluzhi ba Baibolo wa Ntanda Ipya kafuukwilepo kulondela mafunde anema asatu: (1) Kunemeka jizhina ja Lesa ne kwijingijisha bimye byavula mu Mambo anji byonka byo bejingijishe mu binembelo bitanshi. (Mat. 6:9) (2) Kutuntulula byambo biji mu binembelo bitanshi kyambo pa kyambo inge kyakonsheka. Po kyabula kukonsheka, kutuntulula mwayila mulanguluko. (3) Kwingijisha mulaka wapela kutanga ne kumvwa.—Ne. 8:8. w15 12/15 2:1, 2

Akifwanyikizhai kyafwainwa kumweka ku bashilikale inge kya kuba mvumino ya ntolompita kechi yayukanyikwa ne! Baibolo waesakanya kuvuma kwawama kwa ntolompita ku byambo byapela kumvwa. Inge twabula kulumbulula bulongo bintu, bantu bakonsha kuvulañana nangwa kuketekela bya bubela. (1 Ko. 14:9) Nangwa kya kuba tukeba’mba byo tubena kwamba byumvwanyike, bino twafwainwa kujimuka pa kuba’mba jishinda jo tubena kwambilamo jibule kwikala ja mwenga nangwa ja kubula mushingi. Mateo kitango 5 kufika ku 7, ke bitango byawama byamwesha Yesu byo asalanga byambo bya kwamba byapela kumvwa. Mu jashi janji, kechi wakebele kukumisha bantu kupichila mu kwingijisha byambo byakatazha nangwa byabula kufwainwa ne. Kabiji kechi waambile byambo byakonsha kuzhingijisha bantu ne. Yesu wafunjishe bantu bintu byanema bingi, bino byo aambile byajinga byapela kumvwa. Kya kumwenako, Yesu wabuujile baana banji ba bwanga amba kechi bafwainwa kwakamwa na kajo ka pa juba pa juba ne. Onkao mambo, wibalumbulwijile’mba Yehoba ujiisha bañonyi kimye kyonse. Kepo ebepwizhe’mba: “Nanchi anweba kechi mwanema kwibakila nenyi?” (Mat. 6:26) Byo aingijishe bino byambo byapela, Yesu wibakwashishe kumvwisha kino kishinka kyanema ne kwibatundaika. w15 12/15 3:13, 14

Butemwe bwa kutemwa balongo bulumbulula ka? Kyambo kine kya Kingiliki kyaingijishe Paulo kilumbulula “kutemwa mulongo.” Buno ke butemwe bwawama kabiji bwakosa bwikala pakachi ka balongo mu kisemi nangwa balunda. (Yoa. 11:36) Kechi twibepekezhatu kwikala balongo ne banyenga ne. Bino twi balongo ne banyenga. (Mat. 23:8) Paulo waambile’mba: “Mu butemwe bwa kutemwa balongo, itemwainga anwe bene na bene. Ikalainga batanshi kunemeka bakwenu.” (Loma 12:10) Bino byambo bimwesha’mba butemwe bo twatemwa balongo bwakosa. Butemwe bwa kutemwa balongo kubikapo ne butemwe bwaimena pa mafunde a bwina Kilishitu, bukwasha bantu ba Lesa kwikala balunda ne kukwatankana. Atweba bena Kilishitu ba kine, “mulongo” wetu ke mwina Kilishitu wa kine yense nangwa kya kuba wikala mu kyalo kingi. (Loma 10:12) Yehoba witufunjisha kwitemwa atwe bene na bene nobe balongo.—1 Tesa. 4:9. w16.01 1:5, 6

Butemwe bo twatemwa Yesu bwitulengela kufunjisha ne kusapwila na kizaku. (Mat. 28:19, 20; Luka 4:43) Mu kimye kya Kivuluko, nanchi mwakonsha kwinengezha kwingilako bupainiya bwa kukwasha, ko kuba’mba bwa maola 30 nangwa maola 50 mu mwingilo nyi? Mwanamulume wafwilwa wajinga na myaka 84 walangulukilenga’mba kechi wakonsha kwingilako bupainiya ne, na mambo a kukoma ne kukolwakolwa. Bino bapainiya bajinga mu mpunzha mo aikalanga bakebelenga kumukwasha. Bamukwashishengako mu ñendelo ne kumupa nyaunda yo akonsheshe kwingijilamo. Onkao mambo, uno mulongo wafikizhe kikonkwanyi kya maola 30. Nanchi mwakonsha kukwashako muntu kwingilako bupainiya bwa kukwasha mu March nangwa mu April nyi? Ibyo kuba’mba kechi bonse bakonsha kwikala bapainiya ne, bino bonse twakonsha kwingijisha kimye kyetu ne bulume bwetu kwingilako pakatampe mu mwingilo wa Yehoba. w16.01 2:7, 11

Inge kechi kyakonsheka kuyuka mazhina a bashingwa bonse bajipo lelo jino ne, nanchi mikooko ikwabo yakonsha ‘kuya nabo’ byepi? Baibolo waamba’mba “bantu jikumi” “bakakwachisha ku munkukumba wa Muyudea ne kwamba’mba: ‘Tubena kukeba kuya nenu, mambo twaumvwa’mba Lesa uji ne anweba.’” Nangwa kya kuba Baibolo watongolatu Muyudea umo, bino wimenako bantu bavula. Kino kibena kulumbulula’mba Muyudea kechi muntu umotu ne, bino wimenako jibumba jonse ja bashingwa. Mikooko ikwabo yayuka kino kishinka, kabiji ingijila Yehoba pamo na jino jibumba. Kechi bafwainwa kuyuka mazhina a bonse baji mu jino jibumba ne kwibalondela pa muntu pa muntu ne. Yesu ye Ntangi wetu, kabiji Baibolo witubuula’mba ye yenkatu ye twafwainwa kulondela.—Mat. 23:10. w16.01 4:4

Kufumatu juba jo tusemwa kufikatu ne kimye kya lufu, tukeba kwitutemwa. Kununga pa butemwe bo bebatemwa ku mukwabo wa mu masongola, bantu bakeba kwibatemwa ne ku balunda nabo ba pa muchima. Bino kintu kyanema bingi kyo tukeba ke butemwe bwa Yehoba. Bantu bavula kechi baswa kuba’mba bakonsha kwikala na bulunda bwawama na Lesa wa bulume bonse ne. Bino atweba twayuka kishinka. Twayuka bitubuula Baibolo amba kuji bantu bajinga balunda na Lesa. Twakonsha kufunjilako kwi abo. Mambo ka? Mambo kwikala balunda na Lesa kyo kintu kyanema bingi kyo twafwainwa kuba mu bwikalo bwetu. Onkao mambo, twayai twisambe pa byaubile Abalahama. (Yako. 2:23) Waikele byepi mulunda na Lesa? Bulunda bwajinga pakachi ka Abalahama ne Lesa bwaimenejile pa lwitabilo lwanji, kabiji bamutela’mba ye “shabo bonse baji na lwitabilo.”—Loma 4:11. w16.02 1:1, 2

Nangwa kya kuba shanji wajinga pa bamfumu babi bajingako mu Yuda, bino Hezekiya waikele mfumu wawama bingi. (2 Mfu. 18:6) Kino kyamutundaikile kuwamisha bintu byavula byo bashile batamisha bashanji. Watokeshe nzubo ya Lesa, ne kulomba Lesa amba alekeleko bantu mambo , kabiji waonawine bankishi bonse mu kyalo. (2 Moba 29:1-11, 18-24; 31:1) Palutwe kacheche, kimye mfumu wa bena Asilya aye Senakelibu kyo akebelenga kulukuka Yelusalema, Hezekiya wamwesheshe lwitabilo ne kuchinchika. Waketekejile mu luzhikijilo lwa Yehoba ne kukosesha bantu. (2 Moba 32:7, 8) Kimye kimo, Hezekiya wilundumikile, bino Yehoba byo amolweleko, wipelwile. (2 Moba 32:24-26) Kine, Hezekiya ke wa kumwenako wawama ye twafwainwa kulondela. Kechi waswishishe bwikalo bwanji konaika na mambo a kukomena mu kisemi kyatama ne. Pakuba, aye wamwesheshe’mba wajinga mulunda na Yehoba. w16.02 2:11

Ne anweba mwakonsha kwikala ba kishinka, patanshi kwi Yehoba apa bino ne ku bantu bakwabo kupichila mu kwikala na lusa. Kya kumwenako, mwakonsha kwikala na bishinka bya kuba’mba mulongo umo walenga mambo akatampe. Mwakonsha kukeba kwikala ba kishinka kwi aye, kikatakata inge mulunda nenu wa pa muchima nangwa wa mu kisemi. Bino mwayuka ne kuba’mba kyanema ke kwikala ba kishinka kwi Yehoba. Kuchina ne. Mubuulai’mba abuule bakulumpe mu kipwilo bukiji pa kuba’mba bamukwashe. Inge wabula kwibabuula, anweba yenka mwafwainwa kubuula bakulumpe mu kipwilo. Inge kemube bino, mukamwesha bukishinka kwi Yehoba. Kabiji mukamwesha ne lusa ku mulongo wenu, mambo bakulumpe mu kipwilo bakamukwasha kwikala na bulunda bwawama na Yehoba jibiji. Bakamukwasha mu butemwe ne na kifyele.—Levi 5:1. w16.02 4:14

“Mingilo ya kunemeka Lesa” yo yepi? Yavwangamo mingilo yo mwingila mu kipwilo, nabiji kuya na kupwila ne kusapwila. Kabiji mwavwangwa ne bintu bikwabo bibula kumona bantu, nabiji milombelo ya pa bunke yo mulomba kwi Yehoba ne lufunjisho lwa pa bunke. Muntu wipana kwi Yehoba kechi ulanguluka’mba bino bintu byakatazha kuba ne. Umvwa byonka byaumvwine Mfumu Davida waambile’mba: “Nsekela bingi kuba kyaswa muchima wenu, anweba Lesa wami, ne mizhilo yenu iji mwine mukachi kami.” (Sala. 40:8) Inge mwipana kwi Yehoba ne kubatizhiwa, mukekala balunda nanji. Onkao mambo, bintu byo mubila Yehoba kechi byafwainwa kwimena pa bansemi benu nangwa pa muntu mukwabo ne. Byubilo byenu byazhila ne mingilo ya kunemeka Lesa bimwesha amba mwashiinwa’mba mwataana bukine kabiji mukeba kulondela mizhilo ya Lesa. Inge mwauba bino, mukafikilamo kubatizhiwa. w16.03 2:10, 12, 15

Mu moba a kwa Mosesa, Yehoba wapele bantu banji mikambizho yaumvwanyika yaambilenga pa byubilo byabo ne mpopwelo. Kimye bantu ba Lesa kyo bafumine mu Ijipita, bakebewenga mikambizho ipya. Baikele kisaka kyalondelangatu Mizhilo ya Yehoba. Mabuku amo amba’mba kyambo kya Kihebelu kya “mizhilo” kipasha na kyambo kikwabo kilumbulula “kutangijila, ne kufunjisha.” Mizhilo yazhikijilanga bena Isalela kubula kuba bulalelale ne kubula kwivwanga mu bupopweshi bwa bubela bwa bisaka bibazhokolokele. Kimye bena Isalela kyo bakookelanga Lesa, wibapeshanga. Kabiji kimye kyo babulanga kumukookela, bamonanga bya malwa. (Mpitu. 28:1, 2, 15) Kuji ne kintu kikwabo kyalengejile kwibapa mizhilo ipya. Mizhilo yakwashishe bena Isalela kwinengezha ku kintu kyanema kyafikizhe kyaswa muchima wa Yehoba, ko kuba’mba kwiya kwa Mesiasa, aye Yesu Kilishitu. Mizhilo yavululangamo bena Isalela amba bajinga bambulwa kulumbuluka. Ibakwashishe kuyuka’mba bakebewenga bukuzhi, ko kuba’mba kitapisho kyalumbuluka kya kufumyapo bundengamambo bwabo bonse. (Nga. 3:19; Hebe. 10:1-10) Kunungapo, Mizhilo yazhikijile ndonda ya kisemi kya kwa Mesiasa, kabiji yakwashishe bena Isalela kumuyuka kimye kyo aishile. Kine, Mizhilo yajinga nobe “ntangi” wa kwibatangijila pa kakimye kacheche kufika kimye kyaishile Kilishitu. w16.03 4:6, 7