July

Byambo bya kuba’mba “kutambwila benyi” bilumbulula ka? Byambo byaingijishe Paulo bilumbulula “kubila lusa benyi.” Bino byambo byakonsha kwituvululamo byaubile Abalahama ne Lota. Bano bantu babiji baubijile lusa benyi bo babujile kuyuka. Palutwe kacheche, Abalahama ne Lota baishile kuyuka’mba bano benyi bajinga bamalaika. (Nte. 18:2-5; 19:1-3) Nga atweba twakonsha kutambwila byepi benyi? Twakonsha kwitako balongo ne banyenga ku nzubo kwetu na kujiila pamo kajo ne kwitundaika. Nangwa kya kuba kalama wetu wa mwanzo ne mukazhanji kechi twibayuka bulongo ne, twakonsha kwibetako ku nzubo kimye kyo babena kufwakesha kipwilo kyetu. (3 Yoa. 5-8) Kechi twafwainwa kuteka kajo kavula nangwa kutayapo mali avula ne. Kyo tukeba ke kutundaika balongo betu, kechi kwibamwesha bintu byo tuji nabyo ne. Kabiji kechi twafwainwa kwitatu boba bakonsha kwitwitako ne atweba ne. (Luka 10:42; 14:12-14) Kyanema ke kya kuba’mba kechi twafwainwa kupayankana kya kuba twalubako ne “kutambwila benyi ne.” w16.01 1:11, 12

Yehoba wingijisha mupashi wanji wazhila kulengela bano bena Kilishitu kuyuka’mba kine wibasala kuya mwiulu. Mu jino jishinda, mupashi wazhila wikala ‘kayukilo ko bebapela jimo,’ nangwa kishiino kwi abo amba bakekalanga myaka ne myaka mwiulu, kechi pa ntanda ne. (2 Ko. 1:21, 22; 5:5) Muntu ushiinwa’mba bamwita kuya mwiulu. Bino ukatambulatu kino kilambu inge watwajijila kwikala wa kishinka kwi Yehoba. Petelo walumbulwile’mba: “Onkao mambo, balongo bami, ibikishaingako kuba’mba kwitwa ne kusalwa kwenu kutwajijile kwikala byonkabyo, mambo umvwe mwatwajijila kuba bino bintu, kechi mukakankalwa ne. Monka mu kuba bino mukobilwa bingi bibusa kabiji mukatwela mu Bufumu bwa myaka ne myaka bwa Nkambo yetu kabiji Mupulushi aye Yesu Kilishitu.” (2 Pe. 1:10, 11) Onkao mambo, mwina Kilishitu yense washingwa kechi wafwainwa kuswisha kintu nangwa kimo kumulengela kuleka kwingijila Yehoba ne. Nangwa kya kuba bamwita kuya mwiulu, inge wabula kwikala wa kishinka, kechi ukatambula kilambu kyanji ne.—Hebe. 3:1; Lum. 2:10. w16.01 3:6, 7

Kyatama kukizhamo kukumbwa muntu, nangwatu kya kuba ke mulongo wa kwa Kilishitu washingwa. Baibolo byo aamba pa bakulumpe, witutundaika kulondela lwitabilo lwabo, bino kechi witubuulapo’mba twafwainwa kulengela muntu kwikala ntangi wetu ne. (Hebe. 13:7) Ibyo kuba’mba Baibolo waamba’mba bamo twafwainwa kwibapa “mushingi mukatampe.” Bino twafwainwa kuba bino na mambo a kuba’mba “batangijila bulongo” kabiji “bengila na ngovu mu kwamba ne mu kufunjisha,” kechi na mambo a kuba’mba bashingwa ne. (1 Timo. 5:17) Inge twakizhamo kutakaika bashingwa ne kwibanemeka, twakonsha kwibalengela kumvwa bumvu. Nangwa twakonsha kwibalengela kutendeka kwilundumika, kabiji kino kyakonsha kutama bingi. (Loma 12:3) Kafwako nangwa umo pe atweba ukeba kuba kintu kyakonsha kulengela mulongo wa kwa Kilishitu washingwa kulenga mambo akatampe a uno mutundu ne.—Luka 17:2. w16.01 4:9

Bulunda bwawama twakonsha kwibwesakanya ku kipe kya buneme. Kechi buji nobe kipe kya mutengo kyo batulatu mu nzubo amba mumwekenga bulongo ne. Pakuba buji nobe jiluba jikebewa kwijitekezha ne kwijilama bulongo pa kuba’mba jikome. Abalahama wanemekele bingi bulunda bwanji na Yehoba kabiji wibulamawizhanga. Waubile byepi bino? Abalahama watwajijile kwakamwa Lesa ne kumukookela. Kya kumwenako, kimye kyo ayile ku Kenana na kisemi kyanji ne bakalume banji, watwajijile kuswisha Yehoba kumutangijila mu byonse byo afuukulanga, bicheche ne bikatampe. Kimye kyo kwashajile mwaka umo Izaka kusemwa, Abalahama saka aji na myaka 99, Yehoba wamwambijile kutwala ku mukanda banabalume bonse bajinga mu nzubo yanji. Nanchi Abalahama wazhinaukile Yehoba nangwa kukebapo jishinda mwa kukaina byo bamwambijile kuba nyi? Ine, waketekejile mwi Yehoba ne kuba byo bamubuujile “jonkaja juba.”—Nte. 17:10-14, 23. w16.02 1:9, 10

Onkao mambo, nangwatu mwanyike wakonsha kuyuka byo kilumbulula kuba byawama ne kwipana ku Mulenga wanji. Lubatizhilo ke kintu kyanema kyafwainwa kuba mwanyike wakoma mu maana kabiji wipana kwi Yehoba. (Maana 20:7) Kukoma mu maana kulumbulula ka? Kechi kulumbululatu kukoma mu myaka nangwa mu kimino ne. Baibolo waamba’mba bantu bakoma ke boba bengijisha “milangwe” kuyuka mwapusena kyawama ne kyatama. (Hebe. 5:14) Muntu wakoma mu maana wayuka kyawama kabiji ufuukula mu muchima wanji kwikyuba. Onkao mambo, kechi kyapela kumongola kuba kyatama ne. Kabiji kechi ukeba kimye kyonse muntu wa kumubuula kuba kyawama ne. Onkao mambo, twakonsha kuketekela’mba mwanyike ubena kubatizhiwa ke yewa wakonsha kuba byaoloka nangwatu inge bansemi banji nangwa bakulumpe bafwapo.—Fili. 2:12. w16.03 1:4, 5

Yonafwanyi wafwainwa wakuminye bingi pa kumona mwanyike Davida byo achinchikile. Davida waipayile kiyangala aye Goliata ne kuleta “mutwe wa [uno] mwina Filishitiya” kwi shanji Yonafwanyi, aye Saulo mfumu wa Isalela. (1 Sam. 17:57) Yonafwanyi kechi wazhinaukilenga’mba Lesa wajinga ne Davida ne, kabiji kufumatu kyokya kimye, Yonafwanyi ne Davida baikele ke balunda ba pa muchima. Balayañene amba bonse bakekala ba kishinka ku mukwabo. (1 Sam. 18:1-3) Kufikatu ne kimye kyo afwile, Yonafwanyi wajinga wa kishinka kwi Davida. Yonafwanyi watwajijile kwikala wa kishinka kwi Davida nangwa kya kuba Yehoba wasajile Davida amba ye ukaswana pa bufumu bwa Isalela mu kifulo kya kusala Yonafwanyi. Kabiji kimye Saulo kyo akebelenga kwipaya Davida, Yonafwanyi waakaminwe na mambo a mulunda nanji. Wayukile’mba Davida wajinga mu kiselebwa kyajinga ku Holeshi. Onkao mambo, Yonafwanyi wayile kwi Davida ne ‘kumukwasha kuketekela mwi Yehoba,’ ne kwamba byambo biji mu kinembelo kya lelo.—1 Sam. 23:16. w16.02 3:1, 2

Yehoba ne Yesu bakwatankana kufumatu ku ntendekelo ya kulengwa kwa bintu. Yehoba walengele Yesu saka akyangye kulenga bintu byonse. Bakalume ba Yehoba nabo bengijila pamo mingilo yonse yo bengila. Kya kumwenako, Nowa ne kisemi kyanji baingijile pamo kufiika bwato. Mu kuya kwa moba, bena Isalela baingijilenga pamo kulenga tente wa lusambakeno, kumufumya pa mpunzha imo, ne kumuvilwila ku mapunzha konse ko bayilenga. Pa nzubo ya Lesa, baimbilanga pamo ne kujizha bijimba pa kutota Yehoba na nyimbo yawama. Bantu ba Yehoba baubanga bino bintu byonse mambo baingijilanga pamo. (Nte. 6:14-16, 22; Bala. 4:4-32; 1 Moba 25:1-8) Bena Kilishitu ba mu myaka kitota kitanshi nabo baingijilanga pamo. Mutumwa Paulo walumbulwile’mba bakwatankene nangwa kya kuba bajinga na mingilo ne bya bupe byapusana pusana. Bonse balondelanga Ntangi wabo aye Yesu Kilishitu. Paulo wibesakenye ku binungwa bya mubiji byapusana pusana bingijila pamo.—1 Ko. 12:4-6, 12. w16.03 3:1, 2

Mu kimye kya kala, bantu ba mu bisaka bikwabo bayanga ku Isalela na kupopwela Yehoba. (1 Mfu. 8:41-43) Kyajinga kimye, Yesu saka akyangye kupana uno mukambizho uji mu kinembelo kya lelo. Yesu waambijile baana banji ba bwanga amba “yainga” ku bantu bonse. Pa Pentekosita wa mu mwaka wa 33, Yehoba wamwesheshe amba ukeba’mba mambo awama beasapwile ntanda yonse. Pa joja juba, bantu nobe 120 ba mu kipwilo kya katataka batambwijile mupashi wazhila kabiji batendekele kwamba milaka yapusana pusana ku Bayudea ne ku boba baalukile ke Bayudea. (Byu. 2:4-11) Kufuma popo, batendekele ne kusapwila ku bena Samaliya. Kabiji byo kyafikile mu mwaka wa 36, batendekele kusapwila ku bantu bavula kuvwangakotu ne Bangetila babujile kuya ku mukanda. Kino kyalumbulula’mba bena Kilishitu bafwainwe kusapwila ku bantu bonse mwaya ntanda. w16.03 4:12

Bakalume ba Lesa kufumatu ne ku kala bayuka kuba’mba kufunjisha muntu mingilo kumulengela kwingila bulongo. Mushakulu aye Abulama ‘wanengezhe bakalume banji bafunda bya kulwa nkondo’ kuba’mba bapokolole Lota, ne kine bamupokolwele. (Nte. 14:14-16) Mu moba a Mfumu Davida, banyimbi ba mu nzubo ya Lesa ‘bebafunjishe kwimbila Yehoba’ kabiji baletanga lukumo kwi Lesa. (1 Moba 25:7) Lelo jino, tubena kulwa bulwi bwa ku mupashi na Satana ne bamwingijila. (Efi. 6:11-13) Kunungapo, tubena kwibikako kuba’mba tulete lukumo kwi Yehoba. (Hebe. 13:15, 16) Onkao mambo, byonka byajinga bakalume ba Lesa ba kala, ne atweba twafwainwa kufunda pa kuba’mba twingile bulongo. Mu kipwilo, Yehoba wapa bakulumpe mu kipwilo mwingilo wa kufunjisha bakwabo. Saka akyangye kufunjisha mulongo mingilo, mukulumpe mu kipwilo wafwainwa kwisambapo nanji Binembelo bimo pa kuba’mba akasuluke ne kufunda bulongo mingilo.—1 Timo. 4:6. w15 4/15 2:1, 2

Kino kechi kibena kulumbulula’mba Diabola wipaya bantu ne. Pano bino, byubilo byanji byatama byakumbana ino ntanda. Kabiji Evwa waswile bubela bwamubuujile Satana ne Adama wasatukijile Lesa, kabiji bundengamambo ne lufu byakumbene ku bantu bonse. (Loma 5:12) Kuno kwibajimbaika kumwesha’mba Diabola “uleta lufu.” O ene mambo Yesu o amutelejile’mba “mbanzhi.” (Yoa. 8:44) Mulwanyi wetu Satana uji bingi na bulume! Umvwe twamukana Satana, ko kuba’mba kechi twakanatu aye bunke ne, bino twakana ne boba balengulula bumfumu bwa Lesa. Pa bano bantu paji ne jibumba ja bilengwa bya mupashi byasatuka, nangwa’mba bandemona. (Lum. 12:3, 4) Kabiji bandemona bamwesha bulume bwakila bwa bantu pa kuleta bya malwa pa boba bo bamanyika. (Mat. 8:28-32; Mako 5:1-5) Kange tulengululenga bulume buji na bamalaika batama nangwa buji na “mukulumpe wa bandemona” ne. (Mat. 9:34) Satana kechi twakonsha kumushinda bunke bwetu kwa kubula bukwasho bwa Yehoba ne. w15 5/15 1:6, 7

Inge lweseko lwa kukeba kuba bulalelale lwimukosela, mwakonsha kuba byepi? Yukai lukatazho lwenu. (Loma 7:22, 23) Lombai kwi Yehoba emupe bulume. (Fili. 4:6, 7, 13) Chinuzhukai bintu byakonsha kwimulengela kuba bulalelale. (Maana 22:3) Kabiji inge mwaikala mu lweseko, lukanai ponkapotu. (Nte. 39:12) Yesu ye muntu wawama ye twafwainwa kufunjilako pa kukana meseko. Yesu kechi bamujimbaikile ku milaye ya kwa Satana ne, nangwa kwikalapo na kimye kya kulangulukangatu pa bintu byawama nangwa byatama byakonsha kufumamo ne. Pakuba aye wafikenejiletu kukumbula’mba: “Kyanembwa’mba.” Yesu wayukile Mambo a Lesa, kabiji kino kyamulengejile aye ponkapo kutongola kinembelo kimye kyo bamwesekelenga kwi Satana. Pa kuba’mba tulwe na Satana ne kumushinda, kechi twafwainwa kuswa lweseko lwa kuba bulalelale ne. w15 5/15 2:15, 16

Kulangulukila jimo pa bintu byo tukyangye kupitamo kuketukwasha kumwesha maana a Yehoba ne kumwena jimo bintu bikafuma mu bintu byo tukeba kuba. Maana ke kyubilo kimo kikatampe kya Yehoba, kabiji inge wakeba kwiengijisha, wakonsha kumwena jimo bintu bikafumamo. Atweba kechi tuyukila jimo bya kulutwe ne, pano bino twakonsha kulangulukapo bingi pa bintu byo tukeba kuba. Pa kuba’mba twikale na maana ajipo ne Lesa, twafwainwa kulanguluka nangwa kufwanyikizha bintu bikafuma mu byo tukeba kuba. Inge twabajikila, twafwainwa kuyuka’mba mujojo wa kukeba kwilaala ubaya bingi. Kechi twafwainwa kufuukulapo nangwa kuba bintu byakonsha konauna bulunda bwetu bwawama ne Yehoba ne! Pakuba atweba twafwainwa kubila monka mwayila byambo byo banembele na lutangijilo lwa mupashi bya kuba’mba: “Muntu wajimuka umona bileta malwa kabiji ufyama, pakuba muntu wabula maana uyatu kabiji umona bya malwa.”—Maana. 22:3. w15 5/15 4:10, 11

Vulukai kintu kyamwekejile mfumu Davida. “[Davida] byo ajinga peulu ya nzubo, wamwene mwanamukazhi saka abena kowa.” (2 Sam. 11:2) Wakankelwe kufumyako meso ne milanguluko yanji. Kino kyamulengejile kukumbwa muka bene ne kumulengela kuba nanji bukende. Byonkatu byaubile Yoba, ne atweba pa kuba’mba tushinde milanguluko yatama, twafwainwa ‘kulayañana lulayañano na meso etu.’ (Yoba 31:1, 7, 9) Twafwainwa kukanya meso etu kukumbwa muntu. Kino kyakonsha kuvwangamo kubula kutala pa bipikichala byakonsha kubindankanya mubiji, nabiji pa kompyuta, bipachi, pa nkupiko ya mabuku nangwatu pa bintu bikwabo. Pa kuba’mba mushinde milanguluko yatama, mwafwainwa kwingijilaipo bukiji bukiji. Kulondela lujimuno lwa mu Mambo a Lesa kwakonsha kwimukwasha kuchinuzhuka kuba bintu byatama ne kwimulengela kwikala ba kishinka.—Yako. 1:21-25. w15 6/15 3:12-14

Kulanguluka pa bintu byamwekejile Yesu byo abatizhiwetu kwitukwasha kumvwisha buneme bwa kulomba’mba: “Tukwashai pa kuba’mba tubule kuponena mu lweseko.” Yesu bamutwajile mungye ku mupashi wa Lesa. Mambo ka? “Diabola waishile na kumweseka.” (Mat. 4:1) Nanchi twafwainwa kukumya nyi? Kechi twakonsha kukumya inge twayuka ene mambo Lesa o atumijile Mwananji pano pa ntanda ne. Wamutumine kuba’mba apwishe mambo akolomwene Adama ne Evwa byo bakaine bumfumu bwa Lesa. Pafwainwe kupita kimye kyabaya pa kuba’mba bakumbule ano mepuzho. Nanchi Lesa watamishe pa kulenga muntu nyi? Nanchi muntu waoloka wafwainwa kukookela bumfumu bwa Lesa nangwa kya kuba bamukatezhe “kwi aye mubi” nyi? Abya bantu bafwainwe kwikala bulongo kwa kubula Lesa kwibatangijila, byonka byaambile Satana nyi? (Nte. 3:4, 5) Pa kukumbula ano mepuzho pafwainwe kupita kimye kyabaya ne kumwesha bilengwa byonse amba Yehoba ye wayuka kulama bulongo bantu. w15 6/15 5:12

Malwa akatampe akatendeka byepi? Pa kukumbula buno bwipuzho, buku wa Lumwekesho walumbulula bikonaunwa “Babilona Mukatampe.” (Lum. 17:5-7) Kyayilamo bingi kwesakanya bupopweshi bwa bubela bonse ku pite. Bantangi ba bupopweshi bechina kala na bantangi ba mu ino ntanda. Mu kifulo kya kutundaika Yesu ne Bufumu bwanji, abo batundaika bukalama bwa bantu ne kulengulula mafunde a Lesa pa kuba’mba bekale na luusa mu bya pano pa ntanda. Bapusenshatu na bashingwa ba Lesa baji nobe kisungu, ko kuba’mba baji na mpopwelo yatoka. (2 Ko. 11:2; Yako. 1:27; Lum. 14:4) Pano ñanyi ukonauna Babilona Mukatampe? Yehoba ukalengela “aya nsengo jikumi” ya “lukinyama wachijisha” kuba “kyaswa muchima wanji.” Uno “lukinyama wachijisha” wimenako kipamo kya United Nations, kabiji “nsengo jikumi” imenako makafulumende ne bipanyi bya ba mulwila ntanda byonse bitundaika kino kipamo.—Lum. 17:3, 16-18. w15 7/15 2:3, 4

Pano bakonsheshe kupwisha byepi luno lukatazho? Paulo wibajimwineko amba: “Anweba balongo bami, nemusashijila . . . namba saka mwamba na jiwi jimo kabiji mwi anweba kange mwikale mabano ne, bino mukwatankane na muchima umo ne na mulanguluko umo.” (1 Ko. 1:10, 11, 13) Ne lelo jino, mu kipwilo kya bwina Kilishitu kechi mwafwainwa kwikala mabano ne. (Loma 16:17, 18) Paulo wakambizhe bena Kilishitu bashingwa kuta muchima pa bya mwiulu, kechi bya pano pa ntanda. (Fili. 3:17-20) Bafwainwe kwikala bantomesha bemenako Kilishitu. Bantomesha kechi bevwanga mu bintu bya bumulwila ntanda mu kyalo mo bebatuma ne. Bakookela kyalo ko bafuma. (2 Ko. 5:20) Bena Kilishitu baji na luketekelo lwa kwikala pano pa ntanda nabo bakookela Bufumu bwa Lesa. Onkao mambo, kechi bevwanga mu bya bumulwila ntanda ne. w15 7/15 3:9, 10

Kulanguluka pa kino kyepelo kwakonsha kwimulengela kuyuka’mba Yehoba wimutemwa kabiji wimuta muchima. Yukai’mba Yehoba wimunemeka bingi. (1 Pe. 5:6, 7) Twafwainwa kunemeka Baibolo, mambo jo jishinda Lesa jo esambilamo ne atweba. Inge bansemi ne mwana kebesambe bulongo, betemwa bingi na mwana ne kwiketekela. Po pamotu, Yehoba ye Shetu witutemwa. Nangwa kya kuba kechi twakimumonapo nangwa kumvwapo jiwi janji ne, kijitu nobe wisamba ne atweba kupichila mu Baibolo. Onkao mambo, twafwainwa kutwajijila kuteleka kwi aye. (Isa. 30:20, 21) Inge ketutange Mambo a Lesa, tumuyuka bulongo Yehoba ne kumuketekela, mambo ye witutangijila ne kwituzhikijila.—Sala. 19:7-11; Maana 1:33. w15 8/15 1:6, 7

Nangwa kya kuba tubena kutengela paladisa, kintu kikatampe kiketuletelanga lusekelo mu ntanda ipya ke kupopwela Lesa. Tukatemwa bingi kuyuka’mba jizhina ja Yehoba jazhijikwa ne bumfumu bwanji bwabinga. (Mat. 6:9, 10) Kiketuletela bingi lusekelo pa kumona kyaswa muchima wa Yehoba byo kikobiwa kwesakana na byo akebelenga bantu ne ntanda kwikala. Kabiji akilangulukai byo kikapeela kukosesha bulunda bwetu ne Yehoba byo tukayanga na kulumbuluka! (Sala. 73:28) Twaketekela kuba’mba Yehoba uketubila bintu byawama, mambo Yesu waambile’mba “kwi Lesa bintu byonse kechi byakatazha ne.” (Mat. 19:25, 26) Bino pa kuba’mba tukekale mu ntanda ipya, ne kutwajijila kwikala myaka ne myaka, kino kyo kimye kyo twafwainwa ‘kukwachisha’ ku bumi bwa myaka ne myaka. (1 Timo. 6:19) Twafwainwa kutengelanga mpelo ya ino ntanda yatama ne kwinengezhezha jimo byo tukekalanga mu ntanda ipya. w15 8/15 3:2, 3

Bintu byavula bitanwa pa Intaneti, pa televizhonyi ne mu mabuku byakonsha kwitonawina bulunda bwetu na Yehoba. Bino bintu kechi bebinengezha kuba’mba bitundaike bantu ne kukosesha lwitabilo lwabo mwi Yehoba ne mu milaye yanji ne. Pakuba bitundaikatu bubi bwa mu ntanda ya kwa Satana. Onkao mambo, twafwainwa kujimuka bingi pa kuba’mba byo tutanga ne bya kutambatamba kechi bitulengela kutemwa “bya kusakasaka bya pano pa ntanda” ne. (Titu. 2:12) Kupusanako na bintu bya kwa Satana, mabuku anengezha jibumba ja Yehoba mu ano moba a kupelako etukwasha kwikala na byubilo byawama biketulengela kwikala na bumi bwa myaka ne myaka. Yehoba ubena kwingijisha jibumba janji kwitunengezhezha kajo ka ku mupashi ka kwitukwasha kwikala na lwitabilo lwakosa. Tusekela bingi pa kwikala na magazini, mabuloshuwa, mabuku, mavidyo, ne Keyala wetu wa pa intaneti utundaika mpopwelo ya kine. Kabiji jibumba ja Lesa janengezha ne kupwila kubiwa mu bipwilo kukila pa 110,000 ntanda yonse. Pa kuno kupwila ne pa kubuñana ne kushonkena twingijisha mabuku alumbulula Baibolo akosesha lwitabilo lwetu mwi Lesa ne mu milaye yanji.—Hebe. 10:24, 25. w15 8/15 4:9, 11

Bantu bavula kechi balangulukapo pa kufunjisha jiwi jabo ja mu muchima ne. Nangwa byonkabyo, bantu ba Yehoba bakeba jiwi jabo ja mu muchima kwingila bulongo mambo jakonsha kwibakwasha kukwatankana mu kipwilo. Tukeba jiwi jetu ja mu muchima kwituvululamo mizhilo ya mu Baibolo yaamba pa byaoloka ne byabula koloka, byawama ne byatama. Nangwa byonkabyo, pa kufunjisha ne kwingijisha jiwi jetu ja mu muchima, kuji byavula byo twafwainwa kuba kukila kuyukatu byamba Baibolo. Twafwainwa kutemwa mizhilo ya Lesa ne kwitabila’mba yawama. Paulo wanembele’mba: “Ene mambo uno mukambizho o aikelako ke a kuba’mba twikale na butemwe bufuma mu muchima watoka ne na jiwi ja mu muchima jawama ne na lwitabilo lwabula bujimbijimbi.” (1 Timo. 1:5) Inge twafunjisha jiwi jetu ja mu muchima ne kwijilondela, butemwe bo twatemwa Yehoba ne lwitabilo lwetu mwi aye bikakomenako. Byo twingijisha jiwi jetu ja mu muchima bimwesha biji bulunda bwetu ne Yehoba ne kumwesha’mba tukeba kumutokesha ku muchima. Kabiji jiwi jetu ja mu muchima jimwesha biji mu muchima wetu. w15 9/15 2:2, 3

Yehoba ye witulengele. Ye witupele bumi. (Sala. 100:3-5) O ene mambo Baibolo o aambila’mba muntu mutanshi wajinga “mwana wa kwa Lesa.” Kabiji Yesu witufunjishe kutela Yehoba amba “Tata wetu wa mwiulu.” (Luka 3:38; Mat. 6:9) Onkao mambo, Yehoba ye Shetu, kabiji witutemwa byonka nsemi wa mulume wawama byo atemwa baana banji. Bantu bamo kibakatazha bingi kulanguluka’mba nsemi wa mulume ke muntu uji na butemwe. Apo kampe bavuluka byo bebayanjishanga ku bwanyike na mambo a kuba’mba bashabo bakanamine. Yehoba kechi wakonsha kuba bino ku baana banji ne. Ye Shetu wawama kukila bonse. (Sala. 27:10) Witutemwa bingi kabiji umwesha’mba wituta muchima mu mashinda avula bingi. Inge ketumvwe amba Yehoba witutemwa, ne atweba tukamutemwa bingi.—Yako. 4:8. w15 9/15 4:3, 4

Mambo a kuba twamuketekela bingi ne kumutemwa, tulomba bukwasho bwanji kimye kyonse ne kukebesha kuyuka byo alangulukapo pa bintu bimo saka tukyangye kufuukulapo bya kuba. Mu kimye kyajingako Samwela, bena Isalela bebashinjile ku bena Filishitiya mu nkondo. Mu kifulo kya kwipuzha Yehoba byo bafwainwe kuba, abo baambile’mba: “Twayai ku Shilo tukasende jikwachi ja lulayañano lwa Yehoba, pa kuba’mba jikale ne atweba ne kwitupokolola mu maboko a balwanyi betu.” Ki ka kyamwekele byo baubile bino? “Bo baipayile bavujile bingi; ku lubaji lwa bena Isalela, bashilikale benda panshi 30,000, bafwile. Kabiji Jikwachi ja Lesa bejangachile.” (1 Sam. 4:2-4, 10, 11) Bena Isalela balangulukilenga’mba umvwe basenda Jikwachi, Yehoba usakwibakwasha ne kwibazhikijila. Bino, kechi bamulombele Yehoba amba ebakwashe nangwa kukeba kuyuka byo alangulukilenga ne. Pakuba abo baubile byo balangulukilenga’mba bijitu bulongo, onkao mambo bavula bebepayile.—Maana 14:12. w15 9/15 5:16, 17

Kechi mwafwainwa kupelelatu pa kuyuka bintu byo mwafunjile saka mukyangye kubatizhiwa ne. (Hebe. 6:1, 2) Kya kumwenako, kufunda pa bungauzhi bwa mu Baibolo bwafika kala kukemukwasha kukosesha lwitabilo lwenu. Kabiji mwakonsha kwingijisha Mambo a Lesa kumona inge lwitabilo lwenu lwakosa. (Yako. 1:25; 2:24, 26) Mutumwa Paulo waambile’mba bena Kilishitu bakonsha ‘kwikosesha bene na bene mu lwitabilo lwabo.’ (Loma 1:12) Kino kilumbulula ka? Inge twaikala pamo na balongo betu ne banyenga, twakonsha kwikosesha atwe bene ba bene mu lwitabilo. Kyakonsha kwikala bino kikatakata inge twaikala pamo na boba baji na lwitabilo ‘lwaesekwa.’ (Yako. 1:3) Balunda batama bonauna lwitabilo lwetu, pakuba balunda bawama belukosesha. (1 Ko. 15:33) O ene mambo o betutundaikila kupwilanga kimye kyonse.—Hebe. 10:24, 25. w15 10/15 2:2, 8, 9

Mwafwainwa kulanguluka langulukapo kimye kyo mubena kunengezha bya kufunjisha muntu Baibolo. Langulukai pa muntu ye mufunjisha Baibolo ne kulangulukapo bwipuzho nangwa kya kumwenako kyakonsha kumukwasha kuyilako palutwe. Inge kemube bino pa kunengezha kufunjisha muntu Baibolo, lwitabilo lwenu lukakoselako, kabiji mukekala mufunjishi wawama ufunjisha Baibolo na kizaku. Kabiji mukamwenamo inge kemulanguluke langulukepo saka mukyangye kuya mu mwingilo. (Eze. 7:10) Kampe mwakonsha kutanga kitango kimo mu buku wa Byubilo kyakonsha kwimukwasha kwikala na mukoyo wa kusapwila. Mwakonsha ne kulanguluka langulukapo pa byepelo bya mu Baibolo byo mukeba kwingijisha jojo juba, ne pa mabuku o mukeba kupa bantu. (2 Timo. 1:6) Langulukai pa bantu bekala mu nyaunda yenu ne byo mwakonsha kwamba pa kwibazakula michima. Inge kemunengezhe mu jino jishinda, mukengijishanga bulongo Baibolo pa kusapwila ku bakwenu.—1 Ko. 2:4. w15 10/15 4:9

Ishikishai’mba: ‘Nanchi baana bami bayuka ene mambo bya mulekese o byatamina nyi? Ñanyi kintu kyakonsha kwibalengela kukeba kutamba bino bipikichala? Nanchi nebakasulukila pa kuba’mba kibapelele kunsolomoka ne kwisamba pa biji byonse, pa kuba’mba nebakwashe umvwe bakeba kutamba bya mulekese nyi?’ Nangwatu inge baana bakiji bacheche, mwakonsha kwibambila’mba: “Inge wamona bintu pa Intaneti bibena kukulengela kukeba kutamba bantu babena kwilaala, wafwainwa kwiya na kumbuula. Kechi wafwainwa kuchina nangwa kumvwa bumvu kuñambila’mba nkukwasheko ne. Mbena kukeba kukukwasha.” Kimye kyo mubena kusala bya kisangajimbwe byenu, mwafwainwa kulangulukapo bulongo pa kuba’mba mwikale wa kumwenako wawama ku baana benu. Nsemi wa mulume wa jizhina ja Pranas, waambile’mba: “Mwakonsha kwamba bintu byavula bingi, pano bino baana benu bakata maana ku kumona byo muba ne kwimulondela.” Inge kimye kyonse saka musala nyimbo, mabuku, ne mafilimu awama, mukakwasha baana benu kuba byonkabyo.—Loma 2:21-24. w15 11/15 1:12-14

Busapwishi bwa ku mvula bantu ke jishinda jawama jibena kwitukwasha kusapwila ku bantu lelo jino. Twatwajijila kwibikako kusapwila ku bantu pa biteshenyi bya masakya, bya mashitima, mo bemikila myotoka, mu mapunzha mukookolokela bantu, ne pa bisankanyi. Nanchi mumvwa bumvu kusapwila ku mvula bantu nyi? Umvwe ibyo, lombai kwi Lesa emukwashe, kabiji langulukai pa byaamba kalama wenda, aye Mulongo Manera, amba: “Twamonanga jishinda jonse ja katataka ja kusapwilamo amba ke jishinda jikwabo ja kwingijilamo Yehoba ne kumwesheshamo bukishinka bwetu kwi aye, kabiji twakebeshanga bingi kumwesha byo twipaine kumwingijila mu mashinda aji onse o etubuulanga.” Inge twashinda moyo wetu ne kwingijisha mashinda a katataka a kusapwilamo, tukosesha luketekelo lwetu mwi Yehoba ne kwikala basapwishi bawama. (2 Ko. 12:9, 10) Basapwishi bavula batemwa kubuula bantu pa keyala wetu wa jw.org, po bakonsha kutanga ne kukopolola mabuku alumbulula Baibolo. Uno keyala ubena kukwasha kusapwila mambo awama ku bantu bekala mu mapunzha a kwalepa. w15 11/15 5:12, 13, 15

Baibolo wa Kizungu wa Binembelo bya Ntanda Ipya waingijishe kyambo kya Kihebelu kya “Shelo” pa Musapwishi 9:10 ne mu byepelo bikwabo. Kino kyambo bekingijisha ne mu ma Baibolo akwabo a Kizungu. Pano bino, kino kyambo kechi bakonsheshe kwikingijisha mu milaka ikwabo ne mambo bantu bavula bamba ino milaka kechi bekiyuka kyambo kya Kihebelu kya “Shelo” ne. Mu madikishonale abo kino kyambo kifwamo, kabiji bamo balangulukanga’mba kampe jizhina ja mpunzha. Na mambo a bino, bantuntuluzhi batuntulwilenga Baibolo wa Kizungu ye balupwile mu 2013 bebaswishishe kutuntulula kyambo kya Kihebelu kya “Shelo” ne kyambo kya Kingiliki kya “Hadesi” amba “Kilende.” Ino yo ntuntulwilo yawama kabiji ilengela byambo kumvwanyika. Byambo bya Kizungu bya kala bebipingizhepo na byambo bya katataka, kino kyalengejile byambo kupela pa kwibitanga ne kwibyumvwa kwa kubula kulubankanya mulanguluko. Mwingilo wa kutuntulula waubiwa katataka papo naye wakwashisheko kuwamisha Baibolo wa Kizungu. w15 12/15 2:10, 12

Inge mwakolwa, Yehoba ukemutekenesha ne kwimukwasha, byonkatu bo aubile ku bakalume banji ba kala. Pano bino, Davida byo anembele byambo biji mu kinembelo kya lelo, kechi walumbulwile’mba muntu wawama wajingako pa kyokya kimye wakwashanga bayanji kechi ukafwa ne. Pano Yehoba wakonsheshe byepi kukwasha uno muntu wawama? Davida walumbulwile’mba: “Yehoba ukamukosesha mu kimye kya misongo yanji pa mwanya; mukamukwasha mu kukolwa kwanji.” (Sala. 41:3) Yehoba wayuka onse makatazho apitamo bakalume banji, kabiji kechi wibalubako ne. Wakonsha kwibalengela kuchinchika ne kwibapa maana. Kabiji Yehoba walengele mubiji wa muntu mu jishinda ja kuba’mba wakonsha kwibuka aye mwine. w15 12/15 4:7

Paulo byo anembele bino, waambilenga pa balongo bo bakashile mu kaleya na mambo a lwitabilo lwabo. Paulo watakaikile kipwilo mambo kyaubijile “lusa boba bajinga mu kaleya.” (Hebe. 10:34) Bino kwajinga bakwabo baikalanga kwalepa. Bakonsheshe byepi kukwasha Paulo? Bakonsheshe kuba bino kupichila mu kutwajijila kumulombelako. (Fili. 1:12-14; Hebe. 13:18, 19) Lelo jino, Bakamonyi bavula bebakasa mu tuleya na mambo a lwitabilo lwabo. Balongo ne banyenga bekala kipi kipi na bano balongo bakonsha kwibakwasha na bintu byo babena kukajilwa. Bino atweba bavula twikela kwalepa na kuji bano balongo baji mu tuleya. Twakonsha kwibakwasha byepi ne kubula kwibalubako? Butemwe bwa kutemwa balongo buketutundaika kutwajijila na kwibalombelako. w16.01 1:13, 14

Lesa walengele bantu kwikala myaka ne myaka pano pa ntanda, kechi mwiulu ne. (Nte. 1:28; Sala. 37:29) Bino Yehoba wasala bamo kwikala bamfumu ne bañanga mwiulu. Onkao mambo, inge washinga muntu, luketekelo lwa uno muntu ne ndangulukilo yanji byaluka, kya kuba utendeka kutengela kwikala mwiulu. (Efi. 1:18) Pano muntu uyuka byepi amba bamwita kuya mwiulu? Akyumvwai byaambile mutumwa Paulo ku balongo bashingwa bajinga mu Loma, “batelwa’mba bazhijikwa.” Wibambijile’mba: “Kechi mwatambwile mupashi wa buzha uleta moyo ne, bino mwatambwile mupashi wa kwimutongola kwikala baana, kabiji yenka uno mupashi witulengela kwamba’mba: ‘Abba, Tata!’ (Loma 1:7; 8:15) Na mupashi wanji wazhila, Lesa ulengela muntu kuyuka’mba waitwa kwikala mfumu na kulama pamo ne Yesu mwiulu.—1 Tesa. 2:12. w16.01 3:8, 9

Twakonsha kumwesha byepi amba twanemeka boba Yehoba bo ashinga? Kechi twafwainwa kwibepuzha byo bashingilwe ne. Muntu mwine washingwa ye wafwainwa kuyuka, kabiji atweba kechi tujipo na luusa lwa kukeba kuyuka byo kyajinga ne. (2 Tesa. 3:11) Kabiji kechi twafwainwa kulangulukanga’mba benakwabo, bansemi babo, nangwa bakwabo ba mu kisemi nabo bashingwa ne. Muntu kechi wikala mushingwa na mambo a kuba mu kisemi mujipo bashingwa ne. (1 Tesa. 2:12) Twafwainwa kuchinuzhuka kwipuzha mepuzho akonsha kuzhingijisha bakwetu. Kya kumwenako, kechi twafwainwa kwipuzhanga mukazhi wa mulongo washingwa byo alangulukapo pa kwikala pano pa ntanda myaka ne myaka kwa kubula mwatawanji ne. Mambo twaketekela’mba mu ntanda ipya, Yehoba ‘ukapa bilengwa byumi bintu byonse byo bikeba.’ (Sala. 145:16) Inge twaleka kumona bashingwa nobe banema kukila bakwabo, kyakonsha ne kwituzhikijila ku “balongo ba bubela” bakonsha kubepa’mba bashingwa.—Nga. 2:4, 5; 1 Yoa. 2:19. w16.01 4:10, 11