April

Alisatakusa wajinga mwina Kilishitu wafumine mu muzhi wa Tesalonika mu kibunji kya Makedonya, wajinga mulunda wakishinka wa kwa mutumwa Paulo. Kimye kitanshi Alisatakusa kyo atongolwa mu Baibolo, ke kimye Paulo kyo ayile ku Efisesa pa lwendo lwanji lwa busatu lwa bumishonale. Byo aingijilenga pamo ne Paulo, Alisatakusa bamukwachile ku kiombe kya bantu. (Byu. 19:29) Byo bamukasulwile, kechi wanyemene kuchina’mba bakamwipaya ne, pakuba watwajijile kwikala pamo ne Paulo. Byo papichile bañondo, batwajijile kwendela pamo ne Paulo mu Gilisi nangwa kya kuba balwanyi ba kwa Paulo batwajijile kukeba kumwipaya. (Byu. 20:2-4) Nobe mu mwaka wa 58 C.E. kimye Paulo kyo bamutwajile ku Loma saka aji kaili, Alisatakusa wayijile pamo ne Paulo pa luno lwendo lwalepele bingi, kabiji bwato bo bakanjijilemo bwaonaikijile pakachi. (Byu. 27:1, 2, 41) Byo bafikile mu Loma, kyamweka Alisatakusa waikeleko ne Paulo mu kaleya. (Kolo. 4:10) Kwambatu kine, uno mulunda nanji wamutundaikile bingi ne kumutekenesha Paulo. Byonka byajinga Alisatakusa, ne atweba twakonsha kwikala balunda ba kishinka inge twatwajijila kwikala na balongo ne banyenga mu bimye byawama ne mu “kimye kya bya malwa.” w20.01 9 ¶4-5

Muntu washingwa wakonsha kuzhinauka inge wafikilamo kwingila uno mwingilo. Bino kechi uzhinauka’mba Yehoba wamusala ne. Usangalala bingi ne kusanta pa luketekelo lwa kwikala mwiulu. (1 Pe. 1:3, 4) Nanchi kino kilumbulula’mba bashingwa bakeba kufwa nyi? Paulo wakumbwile buno bwipuzho. Waesakenye mibiji yabo ya bumuntu ku tente ne kwamba’mba: “Kabiji atweba tuji mu uno tente tubinza, tunemenwa, mambo kechi tukeba kumuvuula ne, bino tukeba kuvwajilapo mukwabo, kuba’mba akya kifwa bekimine ku bumi.” (2 Ko. 5:4) Bano bena Kilishitu kechi bashikwa bumi bwabo kya kuba ke bakebe kufwa bukiji ne. Pakuba bomvwa bulongo kwikala bomi kabiji bakeba kwingijila Yehoba pamo na bisemi byabo ne balunda nabo moba onse. Bino mu bintu byonse byo boba, kechi balubako luketekelo lwabo lwa lukumo lwa bwikalo bwa kulutwe ne.—1 Ko. 15:53; 2 Pe. 1:4; 1 Yoa. 3:2, 3 w20.01 23 ¶12-13

Pa kwitufunjisha, Shetu wa butemwe witujimunako inge kyakebewa. Yehoba witujimuna mu mashinda avula. Twakonsha kutangapo kintu kimo mu Baibolo nangwa kumvwa kintu kimo pa kupwila kyakonsha kwitujimunako ne kwitulengela kupimpula byubilo byetu. Nangwa lujimuno lwakonsha kufuma ku bakulumpe mu kipwilo. Nangwa kya kuba Yehoba wakonsha kwitujimuna mu mashinda apusana-pusana, lujimuno lwanji lumwesha butemwe. (Yele. 30:11) Yehoba witukwasha kuchinchika meseko. Byonkatu nsemi wa butemwe byo akwasha baana banji mu bimye bya makatazho, Shetu wa mwiulu witukwasha kuchinchika meseko. Wingijisha mupashi wanji wazhila kwituzhikijila ku bintu byakonsha konauna bulunda bwetu ne aye. (Luka 11:13) Kabiji Yehoba witukwasha inge twaikala na bijikila. Witupa luketekelo lwawama. Luno luketekelo lwa kulutwe lwitukwasha kuchinchika makatazho. Langulukai pa kino: Nangwa kya kuba bintu byatama bitumwekela, Yehoba ukafumyapo makatazho onse o tupitamo. Meseko onse o tubena kupitamo luno ke a pa ka kimye kacheche, pakuba mapesho a Yehoba a myaka ne myaka.—2 Ko. 4:16-18. w20.02 5 ¶14-15

Twakonsha kushinda kichima. Langulukai pa byaubile bakolojanji Yosefwa. Byo papichile myaka kufuma kimye kyo bamupoteshe, bamonañene jibiji mu Ijipita. Yosefwa saka akyangye kwisolola ku bakolojanji, wibesekele kuba’mba amone inge bapimpula byubilo byabo. Wanengezhezhe kajo kabiji wapele nkasanji aye Benjamina kajo kavula kukila ko apele bakolojanji. (Nte. 43:33, 34) Pano bino, kechi pajipo nangwa kimo kimwesha’mba bakolojanji baubijile Benjamina kichima ne. Pakuba bamwesheshe kuba’mba batele bingi muchima uno nkasabo ne shabo aye Yakoba. (Nte. 44:30-34) Na mambo a kuba’mba bakolojanji Yosefwa balekele kichima, babwezhezhe mutende mu kisemi kyabo. (Nte. 45:4, 15) Ne atweba inge twafumyamo milanguluko yonse ya kichima, tukakwasha kisemi kyetu ne kipwilo kwikala mu mutende. Yehoba ukeba’mba tubenga bintu bileta mutende ne kushinda kichima. Inge twafunda kwipelula, kutondwa, ne kusanta, kechi tukekalapo na kichima ne. w20.02 19 ¶17-18

Jishinda jimo jo tumwesheshamo amba twatemwa Yehoba ke kwisamba nanji mu lulombelo. Inge saka mubuula Lesa bijikila byo mwikala nabyo ne kumusanchila pa byonse byo emubila, butemwe bo mwamutemwa bukabaya. Kabiji bulunda bwenu ne Yehoba bukakosa inge mwamona byo akumbula milombelo yenu. Mukashiinwa’mba wimuyuka bulongo. Bino pa kuba’mba bulunda bwenu ne Yehoba bukose, mwafwainwa kuyuka bintu byo atemwa, byo ashikwa, ne byo alanguluka pa bintu bimo. Kabiji mwafwainwa kuyuka bintu byo akeba’mba mubenga. Pa kuba’mba muyuke bino byonse, mwafwainwa kufundanga Mambo anji, Baibolo. Nemekainga Mambo a Lesa. Mu Baibolo mo muji byambo bya kine byaamba pe Yehoba ne byo akeba kwimubila. Mumwesha’mba mwanemeka Baibolo inge ke mutange pa juba pa juba, kunengezha lufunjisho lonse lo mufunda na wimufunjisha Baibolo, ne kwingijisha byo mufunda. (Sala. 119:97, 99; Yoa. 17:17) Nanchi muji na mutanchi wa kutanga Baibolo nyi? Abya mulondela uno mutanchi pa kuba’mba mutangenga Baibolo pa juba pa juba nyi? w20.03 5 ¶8-9

Inge mukankalwa kwenda miseke yalepa, mwakonsha kwikala pa mpunzha papita bantu bavula ne kusapwila ku boba babena kupita. Nangwa mwakonsha kusapwila busapwishi bwa kushukilwa, kunemba makalata, nangwa kusapwila kwingijisha foni. Basapwishi bavula bakankalwa kusapwila ku nzubo ku nzubo na mambo a kukolwa nangwa makatazho akwabo, bekala na lusekelo pa kwingijisha ano mashinda akwabo a kusapwilamo. Nangwa kya kuba mukolwa-kolwa, mwakonsha kwingila bulongo mwingilo wenu. Paulo waambile’mba: “Mambo bintu byonse nji na ngovu ya kwibyuba na mambo a yewa umpa bulume.” (Fili. 4:13) Paulo wakebelenga bulume kimye kyo akolelwe byo ajinga pa lwendo lwanji lumo lwa bumishonale. Walumbulwijile bena Ngalatiya amba: “Kimye kitanshi, na mambo a kikola kyami nemusapwijile mambo awama.” (Nga. 4:13) Ne anweba inge mwakolwa mwakonsha kusapwila mambo awama ku bantu nabiji badokotala, bamanase ne bakwabotu. Bano bantu kechi batanwa pa mazubo kimye basapwishi kyo baya na kusapwila ku nzubo ku nzubo ne. w19.04 4-5 ¶10-11

Mu 2018, basapwishi ba mambo awama kukila pa 223,000, baikalanga mu byalo mo bakainye mingilo yetu imo nangwa yonse. Kino kechi kyafwainwa kwitukumisha ne. Bena Kilishitu ba kine bafwainwa kuketekela kwibamanyika. Konse ko twikala, kafulumende wakonsha kwitukanya kupopwela Lesa wetu wa butemwe aye Yehoba kya kubazhimukilatu. Umvwe kafulumende wakanya bupopweshi bwetu, twakonsha kumona nobe Lesa waleka kwitupesha. Pano bino, twafwainwa kuvulukanga’mba kwitumanyika kechi kulumbulula’mba Yehoba witushikwa ne. Twayai twisambe pa byamwekejile mutumwa Paulo. Lesa waubijile bibusa Paulo. Lesa wamwingijishe kunemba makalata 14 a mu Binembelo bya Kingiliki bya Bwina Kilishitu kabiji wajinga mutumwa ku bisaka bya bantu. Nangwa byonkabyo, bamumanyikile bingi. (2 Ko. 11:23-27) Bintu byapichilemo mutumwa Paulo bitufunjisha kuba’mba Yehoba uswisha bakalume banji ba kishinka kumanyikwa. w19.07 8 ¶1, 3

Jishinda jimo Yehoba jo amwesheshamo’mba wituta muchima atweba bakalume banji ke kwitukwasha kuyuka bya kukana balwanyi betu. Balwanyi betu bene ke Satana ne bandemona. Yehoba witujimunako pa bano balwanyi betu, kabiji witupa ne bya kwitukwasha kwibakana. (Efi. 6:10-13) Inge twaswa bukwasho bwa Yehoba ne kumuketekela na muchima yense, tukashinda Diabola. Twakonsha kwikala na luketekelo lwajingapo na mutumwa Paulo. Wanembele’mba: “Umvwe Lesa uji ne atweba, ñanyi uketushinda?” (Loma 8:31) Atweba bena Kilishitu ba kine kechi tuta muchima pe Satana ne bandemona ne. Bino tuta muchima pa kufunda byavula pe Yehoba ne kumwingijila. (Sala. 25:5) Nangwa byonkabyo, twafwainwa kuyuka bintu bimo byuba Satana. Mambo ka? Mambo twafwainwa kuyuka bino bintu pa kuba’mba abule kwitujimukila.—2 Ko. 2:11; tubyambo twa munshi. w19.04 20 ¶1-2

Inge tubena kukwasha muntu uji na bijikila, nanchi tuteleka ku byo abena kwamba nyi? Mwavwangwa byavula kechi kuzhindamapotu ne. Twakonsha kumwesha kifyele ne lusa pa kwibateleka. Bimye bimo, byambo bicheche byawama byo mwaamba mu jishinda jawama bimwesha’mba mwata mukwenu muchima. Mwakonsha kwamba’mba: “Naumvwa bingi kutama pa kintu kimumwekela.” Kampe mwakonsha kwipuzha bwipuzho bumo nangwa abiji pa kuba’mba mumvwishe bibena kwamba mukwenu uji na bulanda. Mwakonsha kwipuzha’mba, “Nanchi mo naumvwina mo imo nyi?” nangwa’mba “Mwajikwamba’mba . . . Ibyo nyi?” Byambo bya uno mutundu bimwesha’mba kine mwajikutelekanga ne kweseka kuyuka bintu byo abena kupitamo. (1 Ko. 13:4, 7) Pano bino, kechi mwafwainwa kupelawizha kwamba ne. Kange muchibikizhe mukwenu pa kuba’mba mumubuuleko bya kuba nangwa kumukwasha kwikala na ndangulukilo yawama ne. Tekanyai. Kechi twafwainwa kufikenatu kwibabuula bya kupwisha makatazho abo ne, bino twafwainwa kwibamwesha kifyele ne lusa.—1 Pe. 3:8. w19.05 17-18 ¶15-17

Mwanamulume wafwainwa kutemwa mukazhanji “byonkatu ne Kilishitu byo atemenwe kipwilo.” (Efi. 5:28, 29) Mwanamulume wafwainwa kulondela butemwe bwa kwipana bwamwesheshe Kilishitu kupichila mu kutangizhako bintu bikeba mukazhanji. Banabalume bamo kyakonsha kwibakatazha kumwesha buno butemwe na mambo a kuba’mba bakomejile mu bisho mo babula kunemeka banabakazhi. Kyakonsha kwibakatazha kuleka ndangulukilo yatama, pano bino, bafwainwatu kupimpula byubilo byabo pa kuba’mba bakookele muzhilo wa Kilishitu. Mwanamulume uji na butemwe bwa kwipana bamunemeka bingi ku mukazhanji. Nsemi wamulume watemwa baana banji kechi wibayanjisha nangwa kwibambila byatama ne. (Efi. 4:31) Pakuba umwesha butemwe bwanji mu jishinda jilengela baana banji kuyuka’mba bazhikijilwa. Nsemi ulama baana banji mu jino jishinda, bamutemwa bingi ku baana ne kumuketekela. w19.05 6 ¶21

Nga byambo byaambile Ngabaliela byalumbulwilenga ka kwi Maliya? Nanchi walangulukilenga’mba byambo bya kwa Ngabaliela byalumbulwilenga’mba Yesu ukaswana Mfumu Heloda nangwa kuswana pa muntu mukwabo wakonsheshe kwikala mfumu wa bena Isalela nyi? Inge kya kuba Yesu waikele mfumu, Maliya inge waikele inamfumu, kabiji kisemi kyonse inge kyaikelenga mu kipango. Pano bino, kechi tutangapo’mba Maliya walombele kwikala pa kifulo kikatampe mu Bufumu ne. Maliya wajinga mwanamukazhi wipelwile kya kine kine. Twayai tuvulukenga kuba’mba, kikonkwanyi kyetu pa kufunda Mambo a Lesa ne mabuku a bwina Kilishitu ke kufwenya kwipi ne Yehoba. Kabiji ne kuyuka byubilo byo twafwainwa kwikala nabyo ne kupimpulako bwikalo bwetu pa kuba’mba tutokeshenga Lesa ku muchima. (Yako. 1:22-25; 4:8) Saka mukyangye kutendeka kufunda, mwafwainwa kulomba kwi Yehoba kuba’mba emupe mupashi wanji. Twafwainwa kumusashijila kwitukwasha kumwenamo mu byo tufunda ne kuyuka byubilo byo twafwainwa kupimpulako. w19.05 31 ¶18-19

Bimye bimo, tupita mu makatazho avula pa kimye kimo. Akilangulukai pa byapichilemo bano bantu. Kamonyi wa jizhina ja John, uji na kikola kyonauna mubiji yense ne bongo, wakankamenetu ne kwikala na bulanda kimye kyamunyemene mukazhanji ye aikele nanji mu masongola myaka 19. Kabiji baana banji babiji babakazhi balekele kwingijila Yehoba. Ba mulume ne mukazhi abo ba Bob ne ba Linda bapita mu makatazho avula. Bonse babiji bebapangile nkito, kabiji bakankelwe kutwajijila kwikala mu nzubo yabo. Kununga pa ano makatazho, ba Linda bebakwachile na kikola kya ku muchima, kabiji kikola kikwabo kyatendekele konauna bulume buvimbila mubiji ku bikola. Twafwainwa kuyuka kuba’mba Mulenga wetu kabiji Shetu wa butemwe aye Yehoba wayuka byo tumvwa inge tubena kupita mu makatazho, kabiji ukeba kwitukwasha. (Fili. 4:6, 7) Mu Mambo a Lesa muji mashimikila avula alumbulula makatazho achinchikile bakalume ba Lesa. Kabiji aamba ne pe Yehoba byo ebakwashishe kuchinchika ano makatazho. w19.06 14 ¶2-3

Inge ketubile bintu byawama bantu bafwisha benakwabo nangwa bo bafutukamo, tumwesha kuba’mba twibatemwa. Na mambo a kuba’mba bashala bunke, bakeba kwikala na balunda bawama. Mwakonsha kumwesha byepi amba mwibalunda nabo bawama? Mwakonsha kwibetako ku nzubo yenu kuba’mba mujiile nabo pamo kajo. Mwakonsha kwibetako ku bya kisangajimbwe byo mwikala nabyo nangwa kwingila nabo mu busapwishi. Kikwabo kyo mwakonsha kuba ke kwibetako ku kupopwela kwenu kwa kisemi. Inge saka muba bino, mukasangajika muchima wa Yehoba, mambo aye “uji kwipi na boba balajika michima” kabiji “upokolola banabakazhi bafwilwa.” (Sala. 34:18; 68:5) Katatakatu, inge Bufumu bwa Lesa butatule kulama ino ntanda, “bya malwa bya kala kechi bakebivulukapo ne.” Kine, tubena kutengela kimye bintu bya kala po tukabula kwibivulukapo jibiji, nangwa kwiyapo jibiji mu michima yetu ne. (Isa. 65:16, 17) Byo tubena kupembelela kino kimye, twayai tutwajijile kwikwasha atweba bene na bene ne kumwesha mu byambo ne mu byubilo kuba’mba twatemwa bonse baji mu kisemi kyetu kya ku mupashi.—1 Pe. 3:8. w19.06 25 ¶18-19

Myaka ya kala, Kyamba kya Usopa kyaambile’mba: “Muntu wayuka Lesa bulongo umuketekela mu kimye kya meseko.” Kino ke kishinka bingi. Pa kuba’mba tuchinchike lumanamo, twafwainwa kutemwa Yehoba ne kumuketekela na muchima wetu yense. (Mat. 22:36-38; Yako. 5:11) Tangainga Baibolo kimye kyonse pa kuba’mba mufwenyenga kwipi ne Yehoba. (Yako. 4:8) Kimye kyo mubena kutanga Baibolo, mwafwainwa kuta muchima pa byubilo byawama bya Yehoba. Inge mubena kutanga pa bintu byo oba ne byo amba, esekai kumona byo emutemwa. (Lupu. 34:6) Bamo kyakonsha kwibakatazha kuswa’mba Lesa wibatemwa mambo kafwako wakibamweshapo kala butemwe ne. Inge byobyo kiji ne kwi anweba, pa juba pa juba, esekainga kunemba mashinda amo Yehoba mo emumweshesha lusa ne kifyele. (Sala. 78:38, 39; Loma 8:32) Kimye kyo mubena kulanguluka pa bintu byo mwapitamo mu bwikalo bwenu ne kulanguluka-languluka pa byo mutanga mu Mambo a Lesa, mwakonsha kwikala na bintu byavula bya kunemba bimubila Yehoba. Inge ke musanchile Yehoba pa byo emubila, bulunda bwenu ne aye bukakosa bingi.—Sala. 116:1, 2. w19.07 2-3 ¶4-5

Yehoba kechi witupa luusa lwa kulengela bakwetu mizhilo ne. Muntu ulengela bakwabo mizhilo kechi ukeba kuzhikijila balongo ne, bino ukeba kwikala nkambo wa lwitabilo lwa balongo. Satana Diabola kechi ukaleka kumanyika bapopweshi bakishinka ba Yehoba ne. (1 Pe. 5:8; Lum. 2:10) Satana ne bantu banji bakakebesha kwitukanya kupopwela Yehoba. Nangwa kya kuba tukomvwa moyo, kechi tukaleka kwingijila Yehoba ne. (Mpitu. 7:21) Yehoba uji ne atweba, kabiji ukatwajijila kwitukwasha inge mwingilo wetu bamukanya. (2 Moba 32:7, 8) Twayai tutwajijile kwikala na muchima wajingapo na bakwetu bena Kilishitu batanshi. Babuujile bantangi bajingako mu kimye kyabo amba: “Anwe bene chibilai mo mwalangulukila, umvwe kyawama kwimumvwina anweba, kukila kumvwina Lesa. Pakuba atweba kechi twakonsha kuleka kwamba pa bintu byo twamwene ne kumvwa ne.”—Byu. 4:19, 20. w19.07 13 ¶18-20

Inge tubena kusapwila, twafwainwa kwibikako kuyuka bintu bilengela bantu bo tusapwilako kwikala na milanguluko yapusanako. Mutumwa Paulo waikalanga na Bayudea. Bino waingijishanga mashinda apusana-pusana pa kusapwila ku bantu ba mu bisaka bikwabo bayukilekotu bicheche nangwa babujile kuyukapo nangwa kimo pe Yehoba ne pa Binembelo. Twakonsha kukebakeba bishinka nangwa kwipuzha basapwishi baingijila Lesa pa myaka yavula pa kuba’mba tuyuke bilanguluka bantu baji mu nyaunda yetu. (1 Ko. 9:20-23) Kikonkwanyi kyetu ke kya kukeba bantu bakeba kufunda bukine. (Mat. 10:11) Pa kuba’mba twingile bulongo uno mwingilo, twafwainwa kwipuzha bantu pa kuba’mba bambe milanguluko yabo ne kutelekesha. Mulongo wa ku England wipuzha bantu pa byo balanguluka pa byo bakonsha kwikala na kisemi kya lusekelo, bya kukomesha baana, nangwa bya kuba inge beboba shinji. Umvwe wateleka ku byo balanguluka, wibepuzha’mba: “Mulangulukapo’mba ka pa bino byambo byanembelwe kala papita ne myaka nobe 2,000?” Apa bino kwa kubula kwamba’mba “Baibolo” wibamwesha binembelo pa foni wanji. w19.07 21-22 ¶7-8

Butemwe bo twatemwa Lesa bwafwainwa kwikala byepi? Yesu wakumbwile buno bwipuzho byo abuujile Mufaliseo amba: “Wafwainwa kutemwa Yehoba Lesa wobe na muchima wobe yense, ne na mweo wobe yense ne na maana obe onse.” (Mat. 22:36, 37) Twafwainwa kutemwa Lesa na muchima yense. Kabiji butemwe bo twamutemwa bwafwainwa kubayilangako pa juba pa juba. Twafwainwa kuyuka Lesa pa kuba’mba tumutemwe. Baibolo waamba’mba: “Yense ubula kutemwañana kechi wamuyuka Lesa ne, mambo Lesa butemwe.” (1 Yoa. 4:8) Mutumwa Paulo walumbulwile kuba’mba butemwe bo twatemwa Lesa bukoselako inge twayukisha bukine pe aye ne kuyuka byo amona bintu. (Fili. 1:9) Kimye kitanshi kyo twatendekele kufunda Baibolo, twatendekele kutemwa Lesa nangwa kya kuba kechi twayukile byavula pe aye ne. Bino byo twatwajijile kufunjilapo byavula pe Yehoba, butemwe bwetu bwatendekele kubayilako. O ene mambo o tumwena kufunda Baibolo ne kulanguluka-languluka pa Mambo a Lesa amba bintu byanemesha mu bwikalo bwetu.—Fili. 2:16. w19.08 9 ¶4-5

Inge mwaya na kwingijila kungi, mwafwainwa kulenga balunda bakwabo ku mpunzha ko mwaya. Vulukai’mba pa kuba’mba mwikala na balunda, mwafwainwa kwikala mulunda wawama. Buulaingako bakwenu bintu byawama bimubila Yehoba mu mwingilo wanji ne kulengela bakwenu kuyuka’mba mu kwingijila Yehoba muji mapesho. Inge kya kuba mwalekele mwingilo ye mwaingilanga na mambo a kukolwa kwa bena kwenu, kechi mwafwainwa kwibapamo mambo ne. Kabiji inge kya kuba’mba kukolwakolwa ko kwimulengejile kuleka yewo mwingilo, kange mwipengamo mambo ne kulanguluka’mba benakwenu basakumona’mba yenu mwalengela’mba muleke mwingilo wenu ne. Vulukainga’mba mwi “mubiji umo,” kabiji pa juba ja masongola, mwamulayile Yehoba kuba’mba mukelamanga bulongo nangwatu inge bintu byakatazha mu bwikalo bwenu. (Mat. 19:5, 6) Inge mwalekele mwingilo wenu na mambo a jiimi ja kubula kuketekela, mubuulai mwanenu kuba’mba wanema bingi kukila mwingilo ye mwaingilanga. Kimye kyonse, mubuulainga mwanenu kuba’mba mumumona kwikala “mfweto” yafuma kwi Lesa. (Sala. 127:3-5) Kabiji mubuulainga bintu byawama byo mwamwenejilemo kimye kyo mwaingijilenga mwingilo wenu. Inge kemube bino, mwanenu ukatundaikwa kwingila mwingilo wa Yehoba ukamuletela lusekelo mu bwikalo bwanji. w19.08 22 ¶10-11

Babilona Mukatampe, ko kuba’mba bupopweshi bwa bubela bonse bwauba bintu byavula bingi byaleta mwenga pa jizhina ja Lesa. Ufunjisha bya bubela pe Lesa. Nobe mwanamukazhi pite, bupopweshi bwa bubela bumwesha kuba’mba kechi bwa kishinka kwi Lesa ne, mambo bwichina kala na makafulumende a bantu. Bupopweshi bwa bubela buyanjisha bantu bayamo ne kwibajiila mali. Kabiji bwaichila mashi a bantu bavula, kubikapotu ne a bakalume ba Lesa. (Lum. 18:24; 19:2) Yehoba ukengijisha “nsengo jikumi” ya “lukinyama wachijisha” konauna “pite mukatampe.” Uno lukinyama wa kifwanyikizho wimenako kipamo kya United Nations. Nsengo jikumi imenako makafulumende atundaika kino kipamo. Pa kimye kya Lesa kyatongolwa, makafulumende a bantu akalukuka Babilona Mukatampe. ‘Bakumonauna ne kumuvuula’ kupichila mu kupukula bunonshi bwanji ne kusolola patoka byubilo byanji byatama. (Lum. 17:3, 16) Bakamonaunatu mu kimye kicheche, kabiji kino kikalengela boba bamutundaika kukumya bingi, mambo aye witota amba: “Amiwa kechi nkajilapo ne.”—Lum. 18:7, 8. w19.09 10 ¶10-11

Yesu ubena kwitatu bonse kuya kwi aye, kabiji kechi ukakanapo muntu nangwa umo ukeba kwingijila Lesa mu bukishinka ne. (Yoa. 6:37, 38) Baana ba bwanga ba kwa Kilishitu bonse bebapa mwingilo wanema bingi yenka ye bapa Yesu kwi Yehoba. Twaketekela’mba Yesu ukatwajijila kwikala ne atweba ne kwitukwasha kwingila uno mwingilo. (Mateo 28:18-20) Bantu bepelwile bo bayanga kwi Yesu. (Mat. 19:13, 14; Luka 7:37, 38) Mambo ka? Langulukai pa lupusano luji pe Yesu ne Bafaliseo. Bano bantangi kechi bajinga na butemwe ne, kabiji bajinga bingi na bwitote. (Mat. 12:9-14) Yesu wajinga na butemwe kabiji wipelwile. Bafaliseo bakebanga bingi kutumbalala kabiji betotanga na mambo a bifulo byo bajingapo. Yesu waambile’mba kechi kyawama kukeba kutumbalala ne, kabiji wafunjishe baana banji ba bwanga kwikala bepelula ne kwingijila bakwabo. (Mat. 23:2, 6-11) Bafaliseo batangijilanga bakwabo mu jishinda jatama mambo bantu bachinanga kyakonsheshe kwibamwekela inge babula kwibakookela. (Yoa. 9:13, 22) Yesu wakokoloshanga bakwabo na mambo a byubilo byanji ne byambo byanji byawama. Nanchi mwafunjilako kwi Yesu nyi? w19.09 20 ¶1; 21 ¶7-8; 23 ¶9

Kupwila kwitukwasha kufwenya kwipi ne Yehoba. Kupwila kimye kyonse kumwesha byo tukatwajijila kuchinchika kimye kyo baketumanyikanga kulutwe. (Hebe. 10:24, 25) Mambo ka o twakonsha kwambila bino? Inge twaswisha tumakatazho tucheche kwitulengela kuleka kupwila luno, tukoba byepi kulutwe inge kikakebewenga kubika bumi bwetu mu kizumba pa kuba’mba tupwile pamo na bakwetu ba mu lwitabilo? Pano bino, inge twatemwa kupwila luno, kechi tukaleka kupwila inge balwanyi betu bakanya kupwila ne. Kino kyo kimye kyo twafwainwa kutemwa bingi kupwila. Umvwe twatemwa kupwila, nangwatu kafulumende inge wakanya kupwila kechi tukaleka kukookela Lesa ne. (Byu. 5:29) Labijilai binembelo byo mwatemwa. (Mat. 13:52) Nangwa kya kuba mwibambulwa kulumbuluka, bino Yehoba wakonsha kwingijisha mupashi wanji wazhila kwimuvululamo Binembelo. (Yoa. 14:26) Bino binembelo bikemukwasha kwikala na bulunda bwakosa ne Yehoba ne kuchinchika. w19.07 3 ¶5; 4 ¶8-9

Abya mwasemenwe mwaka wa 1914 saka apita kala nyi? Inge byo byo kiji, ko kuba’mba mwaikala bwikalo bwenu bonse mu “moba a kupelako” a buno bwikalo. Atweba bonse twaumvwa masawakya a bintu byaambijile jimo Yesu amba bikamwekanga mu kino kimye kyetu. Bino bintu ke makondo, bipowe bya nzala, bitentanshi, myalo, kuvujilako kwa bubi, ne kumanyika bantu ba Yehoba. (Mat. 24:3, 7-9, 12; Luka 21:10-12) Kabiji tubena kumona bantu baji na byubilo byaambilepo mutumwa Paulo. Atweba bapopweshi ba Yehoba twashiinwa kuba’mba tubena kwikala “mu moba a ku mpelo.” (Mika 4:1) Kufuma mu mwaka wa 1914 kufika lelo jino, papita kimye kyabaya bingi, onkao mambo, tubena kwikala ku mpelo ya “moba a kupelako.” Na mambo a kuba’mba mpelo ijitu pepi, twafwainwa kuyuka mikumbu ya mepuzho amo anema bingi: Ñanyi bintu bikamweka ku mpelo ya “moba a kupelako”? Kabiji Yehoba ukeba’mba tubenga ka byo tubena kupembelela bino bintu kumweka? w19.10 8 ¶1-2

Kechi tuchinchikatu inge bintu byawama ne. Twakonsha kutwajijila kuchinchika kupichila mu kuketekela mwi Yehoba. (Loma 12:12) Mulaye waambilepo Yesu mu kinembelo kya lelo ulumbulula kuba’mba twafwainwa kutwajijila kwikala bakishinka nangwatu tupite mu meseko a mutundu ka. Inge twatwajijila kuchinchika meseko luno, tukekala na lwitabilo lwakosa malwa akatampe saka akyangye kutendeka. Byonkatu biji kuchinchika, kubula moyo kwaimena pa kuketekela mwi Yehoba. Twakonsha kuba byepi pa kuba’mba tuketekelenga mwi aye? Kupichila mu kutanga Mambo anji pa juba pa juba ne kulanguluka pa mashinda Yehoba o apokolwejilemo bantu banji ba kala. (Sala. 68:20; 2 Pe. 2:9) Kimye kyo baketulukuka ku bisaka bya bantu kimye kya malwa akatampe, tukakebewanga kwikala babula moyo ne kuketekela mwi Yehoba na muchima yense. (Sala. 112:7, 8; Hebe. 13:6) Inge twaketekela mwi Yehoba lelo jino, kechi tukekala na moyo kimye kyo baketulukuka kwi Gogi ne. Twashiinwa kuba’mba Yehoba ukatwajijila kwituzhikijila na mambo a butemwe bwanji.—1 Ko. 13:8. w19.10 18 ¶15-16

Diabola ye kalama wa ino ntanda, kabiji wingijisha ino ntanda kwitulengela kutemwa bintu bimona bantu amba byo byanema ne kwitujimbaika na bya kusakasaka byatama. (Efi. 2:1-3) Satana ukeba’mba tutemwe bingi bintu bya mu bwikalo pa kuba’mba tubule kwingijilangatu Yehoba bunke bwanji. Mutumwa Petelo byo apwishishe kunemba pa mpelo ya ntanda ya kwa Satana ne pa ntanda ipya, waambile’mba: “Anweba batemwe, byo mubena kutengela bino bintu, ibikishaingako kuba’mba Lesa akemutaane babula biko, babula byubilo byatama kabiji baji na bulunda bwawama ne aye.” (2 Pe. 3:14) Inge twaumvwina luno lujimuno ne kwibikako kutwajijila kwikala na byubilo byawama ne kupopwela Yehoba mu bukishinka, tumwesha kuba’mba twingijilatu Yehoba bunke bwanji. Satana ne ntanda yanji ukatwajijila kwitweseka kuba’mba tutangizhengako bintu bikwabo kechi Yehoba ne. (Luka 4:13) Nangwa tukapite mu makatazho a mutundu ka, kechi tukaswisha muntu nangwa kintu kiji kyonse kwitulengela kuleka kutemwa Yehoba ne. Twafuukulapo na muchima wetu yense kwingijilangatu Yehoba bunke bwanji. w19.10 27 ¶4; 31 ¶18-19

Bijikila bimo bijitu bulongo, nabiji kukeba kusangajika Yehoba ne Yesu. (1 Ko. 7:32) Inge twalenga mambo a bulala, twikala na kijikila kya kukeba kuwamisha bulunda bwetu ne Lesa. Kabiji tukeba kutokesha ku muchima benakwetu ne kulama bulongo ba mu kisemi kyetu ne kukwasha bena Kilishitu bakwetu. (1 Ko. 7:33; 2 Ko. 11:28) Pakuba kukizhamo kwikala na bijikila kwakonsha kwitulengela kutwajijila na kwakamwa na mambo a kubula kajo ne bivwalo. (Mat. 6:31, 32) Onkao mambo, pa kuba’mba tukepesheko bino bijikila, twakonsha kukeba kwikala na bintu byavula. Inge kyaikala bino, lwitabilo lwetu mwi Yehoba lwakonsha kukooka ne bulunda bwetu ne aye bwakonsha konaika. (Mako 4:19; 1 Timo. 6:10) Nangwa twakonsha kwikala na bijikila na mambo a kukeba kutalwa bulongo ku bantu. Na mambo a kino, twakonsha kutendeka kuchina kwitwendeleka nangwa kwitumanyika ku bantu kukila byo tuchina kufichisha Yehoba ku muchima. Pa kuba’mba tubule kufwa mu kino kitewa, twafwainwa kusashijila Yehoba kuba’mba etupe lwitabilo lwakosa ne bulume bwa kuchinchika makatazho.—Maana 29:25; Luka 17:5. w19.11 15 ¶6-7

Bintu bimo byo tufuukulapo kechi bikapimpulwapo ne. Tukatwajijila kufikizha kyo twafuukwilepo kya kwingijila Yehoba, kabiji tukatwajijila kwikala ba kishinka ku benakwetu. (Mat. 16:24; 19:6) Pano bino, bintu bikwabo byo tufuukulapo twakonsha kwibipimpulako. Mambo ka? Mambo bintu mu bwikalo bipimpulwa. Ñanyi bintu byakonsha kwitukwasha kufuukula bulongo? Lombai maana. Mu mbaji imo, atweba bonse ‘twakepelwa maana.’ Onkao mambo, twafwainwa kukinka manungo mwi Yehoba pa kufuukula bintu ne pa kupimpulako bimo byo tufuukula. Yehoba uketukwasha kufuukula bulongo. Tangainga Mambo a Lesa, mabuku anengezha jibumba ja Yehoba, ne kwipuzhako bantu bo mwaketekela. (Maana 20:18) Kukebakeba bishinka mu ano mashinda saka mukyangye kufuukulapo kutwela nkito ikwabo, kuvilukila ku mpunzha ingi, nangwa kusala bintu byo mwafwainwa kufunda pa kuba’mba mukekale na mwa kumwena pa kwingila mwingilo wa kusapwila kukemukwasha. w19.11 27 ¶6-8

Kyawamakotu ke kya kuba’mba Lesa wanengezhe jishinda ja kwitupokolwelamo nangwa’mba kwitukasulula ku bundengamambo. Lesa ukengijisha Yesu kwitukasulula. Myaka kukila pa 700 Yesu saka akyangye kwiya pano pa ntanda, ngauzhi Isaya waambijile jimo amba bantu kulutwe bakekala na bwana bwa bene. Abuno bwana bwa bene bwakila pa bwaikalanga na bena Isalela mu mwaka wa Yubili. Wanembele’mba: “Mupashi wa Nkambo Mfumu Yehoba uji pe amiwa, mambo Yehoba wanshingile manyi kuba’mba nsapwile mambo awama ku bakimote. Wantumine kuba’mba nkakase pa bilonda bya balajika michima, kuba’mba nkabijike kukasululwa kwa bantu bo batwajile mu buzha.” (Isa. 61:1) Buno bungauzhi bubena kwamba pe bañanyi? Buno bungauzhi bwanema bwaamba pa kukasululwa kwa bantu bwatendekele kufika kimye Yesu kyo atendekele mwingilo wanji pano pa ntanda. Byo ayile mu nshinagoga mu muzhi wa Nazala mo akomejile, Yesu watangijile Bayudea bino byambo byaambile Isaya ne kwamba pe aye mwine.—Luka 4:16-19. w19.12 9-10 ¶6-8

Kikebewa kuchinchika inge babena kwimumanyika. Pano mwakonsha kuba byepi inge mwamona’mba mukankalwa kuchinchika? Vulukai kuba’mba kuchinchika kechi kwaimena pa kimino, bulume nangwa kujimuka kwa muntu ne. Akilangulukai pa nsongwalume Davida kimye kyo ayile na kulwa na Goliata. Inge kumwesakanya ku uno kitonzhi, Davida wakepele bingi, kechi wajinga na bulume ne, kabiji kechi wajingapo na bilwilo bya nkondo ne. Davida kechi wajingapo nangwa na mpoko ne. Pano bino, wachinchikile bingi. Davida wayile lubilo na kulwa na uno kitonzhi witotele bingi. Mambo ka Davida o achinchikijile bino? Waketekejile na muchima wanji yense kuba’mba Yehoba wajinga ne aye. (1 Sam. 17:37, 45-47) Davida kechi watele muchima pa byamwekelenga Goliata ne. Pano bino, watele muchima pa byakepele Goliata kwi Yehoba. Tubena kufunjilako ka ku jino jishimikila? Tukachinchika inge twashiinwa’mba Yehoba uji ne atweba kabiji ne kuyuka kuba’mba balwanyi betu bakepa bingi inge kwibesakanya kwi Lesa wa Bulume Bonse.—2 Moba 20:15; Sala. 16:8. w19.07 5 ¶11-13

Tikikusa wajinga mulunda mwina Kilishitu wakishinka wa kwa mutumwa Paulo. (Byu. 20:4) Nobe mu mwaka wa 55 C.E., Paulo wanengezhezhe kuba’mba bena Kilishitu bakonkanye pamo mali a kukwashishamo bena Kilishitu bajinga mu Yudea, kabiji kyamweka Paulo waswishishe Tikikusa kwingila uno mwingilo wanema. (2 Ko. 8:18-20) Mu kuya kwa kimye Paulo byo bamukashile mu Loma kimye kitanshi, Tikikusa ye wamukwashishenga. Watwalanga makalata anembanga Paulo ku bipwilo ne byambo bya kutundaika balongo mu Asha. (Kolo. 4:7-9) Tikikusa watwajijile kwikala mulunda wa kwa Paulo waketekelwa. (Titu. 3:12) Byo kyafikilenga mu mwaka wa 65 C.E., kimye kyo bamukashile ja bubiji, Paulo wanembele’mba banabalume bena Kilishitu bavula mu kibunji kya Asha kechi bakebelenga kupwanañana ne aye ne, kyamweka bachiinenga balwanyi. (2 Timo. 1:15) Pakuba Paulo waketekejile Tikikusa kabiji wamupele ne mwingilo mukwabo. (2 Timo. 4:12) Kine, Paulo wasanchile bingi pa kwikala na mulunda wawama aye Tikikusa. w20.01 10 ¶7-8

Kampepo mubena kulanguluka inge kya kuba Yehoba wimushinga mupashi wazhila. Inge byo byo mubena kulanguluka, langulukai pa ano mepuzho: Nanchi mumvwa’mba muji na kizaku kya kuba kyaswa muchima wa Yehoba nyi? Nanchi mumvwa’mba muji bingi na mukoyo mu mwingilo wa kusapwila nyi? Nanchi mumvwa bulongo kufunda Mambo a Lesa ne kufunda pa bintu “byazhika bya Lesa” nyi? Nanchi mulanguluka’mba Yehoba ubena kwimulengela kwingila bintu bikatampe mu busapwishi bwenu nyi? Nanchi mwatemwa bingi bakwenu ne kukebesha kwibakwasha kuyuka Yehoba nyi? Nanchi mwimwena bishiino bya kuba’mba Yehoba wimukwasha mu mashinda avula mu bwikalo bwenu nyi? Inge mwakumbula’mba ee ku ano mepuzho onse, nanchi kimwesha’mba bemwita kuya mwiulu nyi? Ine, kechi byo kyalumbulula ne. Mambo ka? Mambo bakalume ba Lesa bonse bakonsha kumvwa byonka bino. Inge mubena kuzhinauka inge mwashingwa mupashi wazhila nangwa ne, ko kuba’mba kechi mwashingwa ne. Aba bo basala kwi Yehoba kechi bazhinauka ne. w20.01 23 ¶14