Yehoba Ukumbula Milombelo Ifuma Panshi Ya Muchima

“Namba, bayuke amba, Anweba yenka, wa jizhina ja Yehoba, Yenu Mwine Wakila wa panopantanda ponse.”—SALA. 83:18.

1, 2. Bantu bavula bomvwa byepi umvwe bayuka jizhina ja Lesa, kabiji mepuzho ka akonsha kwipuzhiwa?

MYAKA yapitapo, mwanamukazhi umo wapopomenwe bingi na mambo a malwa amwekanyikile mu kimasamasa mo ekala. Byo asemekejilwe mu kisemi kyapwilanga mu Bakatolika, wayile ku musapwishi wa mu kyonka kino kipwilo na kulomba bukwasho, pano bino uno musapwishi kechi wakebelenga nangwatu kwamba ne aye ne. Kepo uno mwanamukazhi alombele kwi Lesa amba: “Kechi nayuka byo muji ne, bino nayuka namba komuji. Nkwashai nemuyuke!” Kechi papichile kimye kyabaya ne, Bakamonyi ba kwa Yehoba bamufwakashijile uno mwanamukazhi kabiji bamutekeneshe ne kumukwasha kuyuka kyo akebelenga. Bamufunjishe bintu byavula bingi, kubikakotu ne kuba’mba Lesa jizhina janji Yehoba. Kuyuka jizhina ja Lesa kwamuletejile bingi lusekelo. Waambile’mba: “Kashika, uno ye Lesa ye nakebelenga kufumatu ku bwanyike bwami!”

² Bantu bavula bomvwa bingi bulongo umvwe bayuka jizhina ja Lesa. Javula, bayuka jino jizhina kimye kitanshi umvwe bejitanga mu Salamo 83:18, mu Baibolo. Mu Baibolo kino kyepelo kitangiwa’mba: “Namba, bayuke amba, Anweba yenka, wa jizhina ja Yehoba, Yenu Mwine Wakila wa panopantanda ponse.” Nanchi mwakilangulukapo kala ene mambo Salamo 83 kyo anembejilwe nyi? Bintu ka byakonsha kulengela muntu yense kuyuka’mba Yehoba ye yenka Lesa wa kine? Nanchi mu uno salamo twakonsha kufundamo ka lelo jino? Ano mepuzho o twaya twisambepo mu uno mutwe.a

Kupingila Bantu ba Yehoba

3, 4. Ñanyi wanembele Salamo 83, kabiji waambapo’mba ka pa bipingo byo bapingilenga?

³ Kamutwe kaji peulu ya Salamo 83 kaamba’mba “salamo wa Asafwa.” Wanembele uno lwimbo wajinga wa mu kisemi kya mwina Levi aye Asafwa, nyimbi wayile nkuwa mu kimye kya bukalama bwa Mfumu Davida. Nyimbi wa masalamo walombele Yehoba mu salamo amba atalepo bulongo pa kuba’mba bumfumu bwanji butumbijikwe ne jizhina janji jiyukanyikwe. Uno salamo wanembelwe Solomone saka afwa kala. Mambo ka? Mambo mu moba a bukalama bwa kwa Davida ne Solomone, mfumu wa Tila kechi wajinga mulwanyi wa bena Isalela ne. Kimye kyanembelwenga Salamo 83, bangikazhi ba mu Tila baalukijilemo bena Isalela ne kutatula kumvwañana na balwanyi babo.

⁴ Nyimbi wa masalamo watongola bisaka jikumi byapingijile konauna bantu ba Lesa. Bano balwanyi bonse bazhokolokele bena Isalela kabiji batongolwa bino amba: “Matente a Edomu, ne bena Ishimela; Moabu ne bena Hagala; Gebala, ne Amonyi, ne Amaleki; Filishitiya, ne bena Tila: Asilya naye wasambakana nabo.” (Sala. 83:6-8) Nanchi salamo watazhizhenga ku ñanyi bintu byaubiwe kala? Bamo bamba’mba salamo waambilenga pa bena Isalela byo bebalwishishe ku bena Amonyi, Moabu ne bangikazhi ba ku Mutumba wa Seila mu moba a kwa Yehoshafwata. (2 Moba. 20:1-26) Bakwabo nabo baitabila’mba waambilenga pa lumanamo lwapichilengamo bena Isalela lwa kwibakabisha ku bantu bo baikele nabo kinkalankulo mu bwikalo bwabo bonse.

5. Salamo 83 ukwasha byepi bena Kilishitu mu ano moba?

⁵ Monse mo kyaikejile, kishinka ke kya kuba’mba, Yehoba ye wanembeshe uno lwimbo wa lulombelo kimye mukoka wa bantu banji kyo bajinga mu kizumba. Kabiji uno salamo utundaika ne bantu ba Lesa mu ano moba, bo bakabisha ku balwanyi kuba’mba bazhiye. Uno salamo uketukosesha ne mu kimye kya kulutwe kimye Gogi wa Magogi kyo akakonkanya pamo mazhita anji amba avizhe bonse bapopwela Lesa mu mupashi ne na bukine.—Tangai Ezikyo 38:2, 8, 9, 16.

Bintu byo Ateshepo Muchima

6, 7. (a) Bintu ka nyimbi wa masalamo byo alombele mu byambo bitanshi bya mu Salamo 83? (b) Ki ka nyimbi wa masalamo kyo atesheshepo muchima?

⁶ Umvwai nyimbi wa masalamo byo aambilenga mu lulombelo amba: “Anweba Lesa, kechi muzhindametu ne: Kechi mwikale wabulwa kwambapo ne, nangwa kubatu nzo ne, anweba Lesa. Mambo talai, balwanyi benu bauba kyungwe; Ne abo bemushikwa bainuna mitwe yabo. Bebachibila kije bantu benu mwa kwibajimukila, . . . Mambo baumvwañana bene na bene jiwi jimotu; Ye anweba ye belayilapo.”—Sala. 83:1-3, 5.

⁷ Ki ka nyimbi wa masalamo kyo atesheshepo muchima? Watesheshe muchima pa bukikizhi bwanji ne bwa kisemi kyanji. Bino mu lulombelo lwanji waambilenga pa bintu bya mwenga byaambiwenga kutazha ku jizhina ja Yehoba ne bipingo byo bapingijilenga bantu ba Yehoba. Netuwa twayai twikale na muchima wa uno mutundu kimye kyo tubena kuchinchika ano moba akatazha apelako a ino ntanda.—Tangai Mateo 6:9, 10.

8. Ki ka kyalengejile mikoka ya bantu kupingila bena Isalela?

⁸ Nyimbi wa masalamo waamba’mba balwanyi ba bena Isalela baambilenga’mba: “Twayai, tukebavizhe kechi bakikale mukoka wa bantu ne. Jizhina ja Isalela, bantu kechi bakejivuluke jibiji ne.” (Sala. 83:4) Kya kine aba bantu bashikilwe bingi bantu basalulwilwe ba Lesa! Bino bajinga na kintu kikwabo ku muchima kyalengejile’mba bapingile bena Isalela. Bakumbilwenga ntanda ya bena Isalela ne kwivulumbya amba: “Twangate pekala Lesa, pekale ke petu.” (Sala. 83:12) Nanchi kintu kya uno mutundu kimweka ne mu ano moba etu nyi? Ee!

“Ko Mwikala Kwazhila”

9, 10. (a) Mu kimye kya kala, kwepi kwajinga kwazhila kwaikalanga Lesa? (b) Ñanyi mapesho abena kwiyowa bashingwa bashalapo ne ‘mikooko ikwabo’ lelo jino?

⁹ Mu kimye kya kala, Ntanda ya Mulaye beitelanga’mba kwazhila kwikala Lesa. Vulukai lwimbo wa kushindañana waimbile bena Isalela panyuma ya kupokololwa ku bena Ijipita amba: “Bantu bo mwakula mwibatangijile na butemwe bwenu bubula kwaluka. Mwibafikizhe na bulume bwenu ko mwikala kwazhila.” (Lupu. 15:13) Palutwe kacheche, kuno “kwazhila” ko kwajinga nzubo ya Lesa, bañanga bayo ne Yelusalema muzhi mukatampe, mwajinga jitanda ja Yehoba jaikajilengapo bamfumu kufuma pe Davida. (1 Moba. 29:23) Kino kyo kyalengejile Yesu kutela Yelusalema amba “muzhi wa Mfumu mukatampe.”—Mat. 5:35.

¹⁰ Ibyepi lelo jino? Mu mwaka wa 33 C.E., mukoka mupya wa “bena Isalela ba Lesa” wasemenwe. (Nga. 6:16) Awa mukoka walengelwe na balongo bashingwa ba kwa Yesu Kilishitu, waingijile mwingilo wakankelwe bena Isalela bakala, wa kwikala bakamonyi na mambo a jizhina ja Lesa. (Isa. 43:10; 1 Pe. 2:9) Yehoba walayañene nabo lulayañano lonka lo alayañenepo na bena Isalela bakala amba: “Nkekala ke Lesa wabo, ne abo nabo bakekala ke bantu bami.” (2 Ko. 6:16; Levi 26:12) Mu 1919, Yehoba waikezhe bashajilepo ba mu “bena Isalela ba Lesa” pa bifulo byabo byaitabilwa, kabiji pa kyokya kimye batendekele kwikala mu “ntanda,” ko kuba’mba mu mwingilo wa ku mupashi wibalengela kwiyowa paladisa wa ku mupashi. (Isa. 66:8) Kutatula mu ma 1930, mamilyonyi a ‘mikooko ikwabo’ benungako kwi abo. (Yoa. 10:16) Lusekelo ne bunonshi bwa ku mupashi buji na bena Kilishitu mu ano moba bumwesha kya kine buwame bwa bumfumu bwa Yehoba. (Tangai Salamo 91:1, 2.) Kino byo kizhingijishapo Satana!

11. Ki ka kyatwajijila kwikala kikonkwanyi kikatampe kya balwanyi ba kwa Lesa?

¹¹ Mu kino kimye kya ku mpelo, Satana ubena kutundaika boba kyaswa muchima wanji kuyanjisha bashingwa bashalapo ne balunda nabo ba mikooko ikwabo. Bashingwa ne balunda nabo ba mikooko ikwabo bebayanjishe bingi ku ba Nazi mu Western Europe ne kafulumende wa Soviet Union mu Eastern Europe. Kino kyaubiwe ne mu byalo bikwabo, kabiji kikamweka ne jikwabo, kikatakata mu kimye kya kulukukañana kukapelako kwa kwa Gogi wa Magogi. Mu kokwa kulukukañana, bano bambanzhi bakakonsha kutambula mu lunkanankana bintu biji na bantu ba Yehoba, byonka balwanyi byo baubilenga myaka ya kala. Bino kikonkwanyi kikatampe kya kwa Satana ke kya kukeba kwituzhiisha pa kuba’mba jizhina ja kuba’mba “Bakamonyi ba kwa Yehoba” jikabule kuvulukwa. Yehoba ukoba byepi na mambo a bino byubilo byatama byubiwa kutazha ku bumfumu bwanji? Monai ne jikwabo byambo bya nyimbi wa masalamo.

Kya Kumwenako kya Kushindañana kwa Yehoba

12-14. Ñanyi kushindañana kwa mu mpito kubiji kwamwekele mu muzhi wa Megido nyimbi wa masalamo ko anembele?

¹² Monai nyimbi wa masalamo byo akosele ne kuketekela’mba Yehoba ukalengela milanguluko ya balwanyi babo kubula kwingila. Waamba pa lushinjilo lubiji bena Isalela lo bashinjile balwanyi babo kwipi na muzhi wa kala wa Megido wajinga na kimpachiko kyatelwanga pa jizhina jintutu jimo. Mu kimye kya kisalo, Mukola wa Kishonyi inge wauma wamwekanga monse mo apita. Ku mpelo ya mayoo, mukola wayulanga bingi ne mu musanza monse. Kampe uno mukola kyo bamutelelanga ne kuba’mba “tukola twa Megido.”—Mito. 4:13; 5:19.

¹³ Kufuma ku Megido pajinga nobe makilomita 15 na kwaikejile mutumba wa Mole monka mu kimpachiko mu moba a Mutonyi Gidiona. Ku yo ino mpunzha ko kwatebelejile mazhita a bena Mijanyi, bena Amaleki ne bantu bonse ba ku Musela na kulwa nkondo. (Mito. 7:1, 12) Nzhita ya kwa Gidiona yajinga na banabalume bachechetu, bafika ku 300, bino na bukwasho bwa Yehoba, bashinjile nzhita ikatampe. Mu ñanyi jishinda? Byo balondejile bibambijile Lesa, bazhokolokele kampu bufuku na milondo yo babikilemo masoko. Gidiona byo ajizhizhe ntolompita, bantu banji balalawile milondo ne masoko ashajiletu patoka. Pa kimye kimotu nabo bajizhizhe matolompita abo ne kubijika’mba: “Mpoko ya kwa Yehoba ne ya kwa Gidiona.” Kino kyavulañenye balwanyi babo kabiji batatwile kwitapa bene na bene; babipuluka banyemejile bushiya bwa Mukola wa Yodano. Bino bakwabo bena Isalela bevwangilemo ne kupupila balwanyi. Bonse 120,000 bashilikale balwanyi baipaiwe.—Mito. 7:19-25; 8:10.

¹⁴ Kufuma ku mutumba wa Mole kukilañanya Megido monka mu kimpachiko pajinga makilomita 6 na kwaikejile Mutumba wa Tabola. Kuno Mutonyi Balaka ko ko akonkenye nzhita ya bena Isalela 10,000 kuba’mba alwe na nzhita ya kwa Yabina, wajinga mfumu mwina Kenana wa ku Hazola, yatangijilwenga na Sisela mukulumpe wa bashilikale. Nzhita ya bena Kenana yajinga na makalaki a nkondo 900 asendele bilwilo bya nkondo byashinta byalengelwe na kyela kya kapotwe byajinga na bitanga. Bena Isalela babujile ne bilwilo bya kine, byo bakonkene pamo ku Mutumba wa Tabola, nzhita ya kwa Sisela yakunkulukijile mu kimpachiko. Kepo ‘Yehoba amulubankenye maana Sisela ne ba pa makalaki anji onse ne nzhita yanji yonse.’ Mvula wa kubula kuketekela wanokele ne kuyuzha Mukola wa Kishonyi wakyombeshe makalaki. Nzhita yonse beitapile ku bena Isalela.—Mito. 4:13-16; 5:19-21.

15. (a) Nyimbi wa masalamo walombele amba Yehoba ukoba ka? (b) Jizhina ja nkondo ya Lesa ikapelako jituvululako ka?

¹⁵ Nyimbi wa masalamo wasashijile Yehoba kuba kipashako ku mikoka yachinyishenga bena Isalela mu moba anji. Walombele’mba: “Mwibobile pamo byonka byo mwamubijile Mijanyi, Pamo byonka byo mwamubijile Sisela ne Yabina konka ku mukola Kishonyi; Bonka baonaikile ku Ene-dola, Bo baalukile ke mbolesho ya mushiji.” (Sala. 83:9, 10) Byonkabyo, ne nkondo ikapelako ya Lesa ya kulwisha ntanda ya kwa Satana itelwa’mba Amagedonyi (mu mulaka mwine mutanshi kilumbulula “Mutumba wa Megido”). Jino jizhina jituvululako makondo aikejile kwipi na mpunzha ya Megido. Kushinda kwa kwa Yehoba ko ashinjile mu nkondo kala kwitulengela kuketekela amba ukashinda ne mu nkondo ya Amagedonyi.—Lum. 16:13-16.

Twafwainwa Kulombelanga Bumfumu bwa Yehoba Amba Butumbalale

16. Bilungi bya balwanyi ‘byayula na bumvu’ byepi ano moba?

¹⁶ Mu ano ‘moba apelako,’ Yehoba wazhikijila bantu banji ku onse mashinda a kukeba kwibazhiisha. (2 Timo. 3:1) Kino kyalengela balwanyi babo kumvwa bumvu. Salamo 83:16 waambilepo pa kino amba: “Yuzhai bilungi byabo na bumvu, Namba, bakebe jizhina jenu, anweba Yehoba.” Mu byalo byavula balwanyi bakankalwa konauna Bakamonyi ba kwa Yehoba. Kukosa ne kuchinchika kwa bapopweshi ba Lesa wa kine kwalengela bantu ba michima ya kishinka mu bino byalo kusapwilwa kabiji bavula babena ‘kukeba jizhina ja Yehoba.’ Mu byalo byavula Bakamonyi ba kwa Yehoba mo bebamanyikilenga, luno muji bantu bavula bingi babena kutota Yehoba na lusekelo. Yehoba washinda! Kabiji balwanyi banji bayula na bumvu!—Tangai Yelemiya 1:19.

17. Kimye ka kyakatazha kyatalañana na bantu, kabiji ñanyi byambo byo tukavuluka katataka?

¹⁷ Bino twayuka kuba’mba nkondo kechi yakipwa ne. Kabiji twatwajijila na kusapwila mambo awama ne ku balwanyi. (Mat. 24:14, 21) Pano bino jishinda jashinkukila balwanyi amba balapile ne kupuluka katatakatu jikeye ku mpelo. Kutumbalala kwa jizhina ja Yehoba ko kwanema kukila lupulukilo lwa bantu. (Tangai Ezikyo 38:23.) Umvwe mikoka yonse ya bantu bakebungizhe pamo amba bonaune bantu ba Lesa, tukavuluka bino byambo biji mu lulombelo lwa nyimbi wa masalamo amba: “Mwibaleke bamone bumvu ne kukakilwa myaka; Ee kine, bafwishetu na bumvu ne konaika bonaike.”—Sala. 83:17.

18, 19. (a) Ki ka kibena kupembelela balwanyi ba bumfumu bwa Yehoba? (b) Nanchi kutumbijikwa kwa bumfumu bwa Yehoba kukapelako kwimulengela kuba ka?

¹⁸ Balwanyi ba bumfumu bwa Yehoba bakafwa lufu lwatama bingi. Mambo a Lesa aamba’mba, “babula kukokela mambo awama,” bakonaunwa pa Amagedonyi na mambo a kubula kwiakokela kabiji bo bakamona “lukabisho lwa lonaiko lwa myaka.” (2 Tesa. 1:7-9) Konaunwa kwabo ne lupulukilo lwa boba bapopwela Yehoba mu bukine byo bikamwesha kuba’mba Yehoba ye yenkatu Lesa wa kine. Mu ntanda ipya, kuno kushindañana kukatampe kechi kukalubiwako ne. Aba bakasangulwa mu “lusanguko lwa baoloka ne babula koloka” bakafunda kino kyubilo kikatampe kya Yehoba. (Byu. 24:15) Mu ntanda ipya, bakasumininwa amba kyawama kulamwa na bumfumu bwa Yehoba. Kabiji bakimote bakashiinwa amba Yehoba ye Lesa yenka wa kine.

¹⁹ Byo bwawamapo bwikalo bwa kulutwe Shetu wa mwiulu bo anengezhezha bapopweshi banji bakishinka! Nanchi kino kechi kyafwainwa kwimulengela kulomba’mba Yehoba akumbule katataka lulombelo lwa nyimbi wa masalamo lo alombele kwi Yehoba amba: “Mwibaleke [balwanyi benu] bamone bumvu ne kukakilwa myaka; Ee kine, bafwishetu na bumvu ne konaika bonaike; Namba, bayuke amba, Anweba yenka, wa jizhina ja Yehoba, Yenu Mwine Wakila wa panopantanda ponse” nenyi?—Sala. 83:17, 18.

[Tubyambo twa mushi]

Mwakonsha Kulumbulula Nyi?

• Bi ka byapichilengamo bena Isalela mu kimye kyanembelwe Salamo 83?

• Ki ka nembi wa Salamo 83 kyo atesheshepo muchima?

• Bañanyi baikala balwanyi ba kwa Satana lelo jino?

• Kikapelako Yehoba ukakumbula byepi lulombelo lwanembwa mu Salamo 83:18?

[Mapu pa paja 15]

(Umvwe mukeba bine byambo, monai mu buku)

Makondo aubiwe kwipi na muzhi wa kala wa Megido akwatankana byepi na kimye kyetu kya kulutwe?

Mukola wa Kishonyi

Halosheta

Mutumba wa Kamela

Kimpachiko kya Yezelela

Megido

Taanaka

Mutumba wa Giliboa

Nsulo Itupauka Mema ya Haloda

Mole

Enedola

Mutumba wa Tabola

Kizhiba kya Ngalilea

Mukola wa Yodano

[Kipikichala pa peja 12]

Ki ka kyalengejile nyimbi wa masalamo umo kulomba lulombelo lwa kufuma panshi ya muchima?