MWISAMBO | BA PAOLA CHIOZZI

Tubulai mwapita bwikalo bwenu.

Bataata baingilanga mwingilo wa kusona masapato, bamaama bajinga banjimi. Amiwa nakebelenga kuyuka bya sayansi. Maluba, tuñonyi ne bilongolo byo namonanga pa nzubo byankumishanga bingi. Naishile kuyuka amba bino bintu byalengwa na muntu uji na maana akila.

Nanchi mwaketekejile mu Mulenga nyi?

Ine. Nazhinaukanga pe Lesa kufumatu kimye kyo najinga mwanyike. Bataata bafwile na kikola kya muchima, kabiji kino kyandengejile kukumya ne kwiipuzha amba, ‘mambo ka Mulenga walenga bintu byawama kyo aswishisha buyanji ne lufu?’

Nanchi kufunda bya sayansi kwimukwashishe kutana mukumbu nyi?

Ine. Kimye kyo nafunjile pa bumi bwa bintu, natendekele kufunda pa lufu—maselo oba inge afwa papingakena akwabo aji mu mubiji. Ano maselo apusana na maselo afwatu ao ene, alengela mubiji kuleka kwingila bulongo nangwa kuvimba. Byopapichile myaka icheche, basayansi po po batendekele kutako maana kukeba kuyuka bingila ano maselo.

Mu ñanyi jishinda kufwa kwa maselo ne kupingakenapo akwabo kyo kwanemena?

Mubiji wetu walengwa na maselo avula bingi. Kabiji onse afwa ne kupingakenapo akwabo. Ano maselo aenda kupusana pusana kimye kyo afwilapo mu mubiji: amo afwa panyuma ya kupitapotu milungu icheche, akwabo nao papitatu myaka icheche. Umvwe kya kuba’mba maselo afwa bukiji mu mubiji kwa kubula kupingakenapo akwabo nangwa abula kufwa, kino kyakonsha kuleta lukatazho mu mubiji. Jino jishinda jikebewa kwijilamawizha bulongo pa kuba’mba maselo atwajijile na kwingila.

Makatazho ka akonsha kufumamo?

Lufunjisho lumo lumwesha kuba’mba umvwe maselo abula kufwa pa kimye kyo afwilapo, kyakonsha kulengela kikola kya kuvimba maboko ne manungo nangwa kabe. Mu jishinda jikwabo, umvwe afwa bukiji pa kimye kyo afwainwa kubula kufwilapo, kyakonsha kulengela kikola kya kavulamya. Kupesapesa kwami ke kwa kukeba kutana mashinda a kwizhikijilamo ku bino bikola.

Kufunda bifwa maselo kwimukwasha byepi?

Kwambatu kine, kyankumishe bingi. Nayukile kuba’mba muntu wanengezhezhe jino jishinda ukeba’mba twikale na bumi bwawama. Pano bino, nakijinga na bwipuzho bwa kuba’mba, Mambo ka bantu o bayanjila ne kufwa? Kechi nataine mukumbu ne.

Nanchi mwashiinwe kuba’mba kufwa kwa maselo kwaishilekotu kwine nyi?

Ine. Jishinda jingijilamo maselo mu mubiji jishinkisha bulaka, pano bino ñiñijilo yawama ya maselo imwesha maana a muntu wakila. Nayuka ke maana a Lesa. Pa kuba’mba ngyuke kilengela jino jishinda kwingila bulongo, naingijishe kiñambañamba kyo batela amba maikoloshikopo. Nataine kuba’mba tubintu tutanyiwa mu maselo twakonsha kulengela maselo kufwa mu kimyetu kicheche umvwe kyakonsheka kabiji maselo nao afwa. Jishinda jingijilamo maselo jakukumya bingi.

Mwajinga na mepuzho pe Lesa ne kilengela kuyanda. Mwakonsheshe kutana byepi mikumbu?

Bamulume ne mukazhi Bakamonyi ba kwa Yehoba baishile pa nzubo yami mu 1991, kabiji ne bashikishe ene mambo o tufwila. Baingijishe Baibolo pa kukumbula: “Bundengamambo bwatwelele pano pa ntanda mu muntu umo, ne lufu nalo lwaishijile mu bundengamambo.” (Loma 5:12) Bambujile kuba’mba umvwe muntu mutanshi wakokejile Lesa, inge kechi wafwile ne. Naishile ne kuvuluka kuba’mba bintu byonapeselepesele kechi byapusene na bintu byo bamfunjishenga ne. Pano nayuka kuba’mba Lesa kechi walengele bantu amba bakafwenga ne. Byokiji kuba’mba maselo apingakenapo inge afwa, ko kuba’mba twalengelwe kwikala myaka ne myaka.

Ki ka kimulengejile kushiinwa kuba’mba Baibolo ke buku wa Lesa?

Nafunjile Baibolo byo aamba pe Lesa pa Salamo 139:16 kuba’mba: “Meso enu amwenejile jimo mubiji wami saka akyangye kulengwa, Ne byonse bya mubiji wami byanembejilwe jimo mu buku wenu.” Byonji shayuka wa bya sayansi mfunda bilengwa muntu mu maselo. Nga nyimbi wa masalamo wayukile byepi bino? Kutwajijila kufunda biji mu Baibolo kwandengejile kushiinwa kuba’mba ke buku wanembwa na mupashi wa Lesa.

Bemukwashishe byepi kumvwisha bifunjisha Baibolo?

Natendekele kufunda Baibolo na kamonyi umo wa kwa Yehoba. Mu kuya kwa kimye naishile kuyuka ene mambo Lesa kyo aswishisha kuyanda. Kabiji nafunjile ne pa nkebelo ya Lesa kuba’mba “Ukamina lufu kya kuba’mba kechi lukekalapo jibiji ne.” (Isaya 25:8) Kechi kikamukatazha Mulenga wetu kulenga bantu kwikala na bumi bwa myaka ne myaka ne.

Mwakwashapo kala bantu pa bintu byo mwafunda mu Baibolo nyi?

Naishile kwikala kamonyi wa Yehoba mu 1995, kabiji kufumatu kyo kya kimye natwajijila kufunjisha bakwetu pa bintu byo nafunda mu Baibolo. Kyakumwenako, mukwetu kyamutamijile bingi kimye kolojanji kyo eipaile. Ku chechi kwanji bafunjisha kuba’mba Lesa kechi ulekelako mambo bantu bekujika ne. Namubujile byaamba Baibolo pa mambo a luketekelo lwa lusanguko. (Yoa. 5:28, 29) Kyamutekeneshe bingi pa kuyuka kuba’mba Mulenga wetu wituta muchima. Ne kitana kuba’mba kufunjisha bantu Baibolo kundetela lusekelo kukila bya sayansi!