BYA KUKWASHA KISEMI | MASONGOLA
Inge Mwipwiluluka na Muntu Wabula Mwinakwenu
LUKATAZHO
Umvwe muji na mulunda nenu wamukazhi wabula mukazhenu, nangwa wamulume wabula mwata wenu, awo wimuta bingi muchima, kabiji mwisamba pa bintu byavula bingi. Bino nangwa mwamba’mba “twi balundatu,” inge mwinakwenu wayuka wakonsha kwimulangulukila bingi na mambo a kwisambila kitaala.
Kino kibena kumwesha kuba’mba mwipwiluluka na yewo mulunda nenu kabiji mwafwainwa kwingijilapo pa buno bulunda. Patanshi yukai kyalengela’mba mwipwiluluke.
KILENGELA
Lusekelo. Kyumvwanyika bingi bulongo kwituta muchima ku mwanamukazhi inge twi banabalume, nangwa ku mwanamulume inge twi banabakazhi. Tumvwa bingi bulongo inge twayuka’mba betunemeka, kabiji kitusangajika bingi. Inge mwabanda mu masongola, kuji bintu bimo byakonsha kulengela kutendeka kwisamba na mwanamulume nangwa na mwanamukazhi ungi. Pano yukai kuba’mba kwipwiluluka na wabula mwinakwenu kuleta makatazho. Kwifwalama na muntu wabula mwinakwenu kulengela lumvwañano na mwinakwenu kukepa. Inge ke mube byobyo, mukaleka kutemwa mwinakwenu.
• Iipuzhai anweba bene amba, ‘Ñanyi bintu bibena kungubila uno mulunda nami byakonsha kungubila mwinakwami ne kukilapo?’
Kubula kwimuta maana. Baibolo waamba’mba aba baji mu masongola bamonako “bya malwa.” (1 Kolinda 7:28) Kya kumwenako, bimye bimo mwakonsha kulanguluka’mba mwinakwenu wimulengulula nangwa kechi wimunemeka ne, nangwa mwakonsha kutwajijila kuzhingila na mambo a lukatazho lumo lo mwabula kupwisha. Kampe mwinakwenu kechi ukeba kwamba pa luno lukatazho ne. Onkao mambo, kino kyakonsha kwimuzhingijisha ne kwimulengela kwisamba na muntu mukwabo. Bashayuka bamo bamba’mba kubula kwisamba pa makatazho kwakonsha kulengela masongola kubula kwikala a lusekelo, kabiji kwakonsha ne kulengela kwikana.
• Iipuzhai amba, ‘Nanchi kujipo lukatazho mu masongola etu lwandengela kwifwalama na muntu ungi nyi?’
BYO MWAKONSHA KUBA
Yukai kizumba kijimo. Baibolo waamba’mba: “Nanchi muntu wakonsha kubika mujilo pa kyaji, ne bivwalo byanji kupya nenyi?” (Byambo bya Mana 6:27) Kishinka ke kya kuba’mba, mu kwifwalama na muntu ungi saka muji mu masongola mwakonsha kufuma bintu byatama bingi. (Yakoba 1:14, 15) Kechi mwafwainwa kulangulukatu pa bintu byakonsha kufumamo ne, bino mwafwainwa ne kulanguluka pa byamweka kala. Kuta muchima muntu wabula mwinakwenu kwimulengela kubula kuta muchima bakazhi benu nangwa bamwata wenu.
Kange mwijimbaikenga anweba bene ne. Kwifwalama na muntu ungi kwakonsha kwimulengela kulangulaka’mba kampe bwikalo inge bwawamine inge awo muntu yeye mwasongwele nangwa kusongolwako. Inge ke mulanguluke bino, ko kuba’mba mubena kwesakanya bintu byawama byuba yewo muntu ku bintu bibula kuba mwinakwenu, bino kuba byobyo kechi kwawama ne. Kabiji yukai kuba’mba lusekelo lo mwikala nalo inge ke mulanguluke pa mulunda nenu wabula mwinakwenu, lo lusekelo lo mwajinga nalo patanshi na muntu ye mwatwela nanji mu masongola.—Jifunde ja mu Baibolo: Yelemiya 17:9.
Yukainga pa kupelela. Bantu babika ma alamu ku myotoka nangwa ku mazubo a kwibayukishako inge bangivi ke bakebe kwiba. Byo byo mwafwainwa kuba ne mu masongola. Baibolo waamba’mba: “Lama muchima wobe.” (Byambo bya Mana 4:23) Mwakonsha kuba byepi bino? Esekai kuba bino bintu byalondelapo:
• Mweshainga bantu kuba’mba mwasongola nangwa mwasongolwa, kampe kupichila mu kusenda bipikichala bya mwinakwenu ku nkito.—Jifunde ja mu Baibolo: Ntendekelo 2:24.
• Fuukulaipo bintu byo mwafwainwa kuba ne byo mwafwainwa kubula kuba inge ke mwisambe na muntu wabula mwinakwenu. Kya kumwenako, kechi kyawama kubuula muntu wabula mwinakwenu makatazho o muji nao mu masongola nangwa kuyapo ku mpunzha kumo kwa bunke bwenu na muntu wabula mwinakwenu ne.
• Inge kuji muntu wabula mwinakwenu ye mwipwiluluka nanji, mwafwainwa kupwisha bobo bulunda. Inge mwamona’mba kyakatazha kuba byobyo, iipuzhai anweba bene kyalengela. Mu kifulo kya kuzhikijila bulunda bwenu na muntu wabula mwinakwenu, mwafwainwa kubila mwinakwenu bintu byo akeba kabiji ingijilaipo pa kuba’mba mulamawizhe masongola enu.—Jifunde ja mu Baibolo: Byambo bya Mana 5:18, 19.
[Kipikichala pa peja 9]
[Kipikichala pa peja 9]
[Kitenguluzha pa peja 10]
BINEMBELO BYAKONSHA KWIMUKWASHA
“Muchima wa muntu uji na bujimbijimbi kukila bintu byonse, kabiji watamishatu.”—Yelemiya 17:9.
‘Muntu ukalamachila ku mukazhanji.’—Ntendekelo 2:24.
“Usangalele mu mukazhobe wa mu bwanyike bobe, . . . wikale wa kwibukomoka butemwe bwanji moba onse.”—Byambo bya Mana 5:18, 19.
[Kitenguluzha pa peja 10]
NANCHI MWI “BALUNDATU” NYI?
IIPUZHAI ANWEBA BENE AMBA:
Nanchi ñamba pa makatazho a mu masongola etu kimye kyo nji na uno muntu wabula mwinakwami nyi?
Abya nkebapo mashinda a kumonañenamo na uno muntu nyi?
Nanchi mfya buno bulunda ku mwinakwami nyi?
Abya nafwainwa kuba bino inge mwinakwami po aji nyi?
Nanchi mwinakwami wakonsha kundangulukila nangwa kumona nobe namufutukamo inge kya kuba waumvwa byo twisamba nyi?