Nanchi Kiumbi Kya Ino Myaka Ya Katataka Yo Ntendekelo ya Bwikalo Bupya Nyi?
KITOTA-MYAKA kya bu 20 kyapwile pa December 31, 1999 pakachi ka bufuku.a Kyajinga kitota-myaka mwaubiwe malwañano avula bingi. Bino kyajinga kimye kya kununguluka mu bya kulenga-lenga kupya, kununguluka mu michi ya mu bipatela, kuvujisha kwa kutaya mbila, ne kukoma lubilo mu bya bunonshi bwa ntanda yonse. Onkao mambo bantu bavula basekelejile kiumbi kya myaka ya katataka kwikala kiyukilo kya luketekelo ne lupimpu. Nanchi kino kyo kimye kya mpelo ya nkondo, buyanji, kutamisha ntanda, ne bikola nyi?
Bavula byo baketekela. Nanchi bukine bwa kuba’mba kiumbi kya ino myaka ya katataka kikaleta lupimpu lwa kwimufweta, kwimuvimbila ne kwimuzhikijila anweba ne kisemi kyenu buji byepi? Angi langulukai pa ano makatazho amo akatampe o tutalañana nao.
Busafya
Buku utelwa’mba “Global Environment Outlook—2000,” wa ba United Nations Environment Programme waamba kuba’mba byalo muji twampanyi twavula “bibena konauna bingi bilengwa na Lesa, kutamisha mwela ne konauna bintu byumi.” Umvwe kino kyatwajijila kubiwa, “bilengwa na Lesa bikayanga na konaikilakotu.”
Bikola
Buku wa “The Global Burden of Disease,” Harvard University Press, 1996 wamba kuba’mba “Mu mwaka wa 2020, kyaketekelwa kuba’mba pa bantu kila-jikumi, bantu batanu na babiji bakafwa ku bikola bibula kusambuzhana, kukila pa kichika kya babena kufwa ku bino bikola lelo jino mu byalo bikikoma mu bya bukomo.”
Sawakya wa “Confronting AIDS: Evidence From the Developing World,” wa ba European Commission ne ba World Bank waamba kuba’mba Bashayuka bamo bamba kuba’mba “mu 2010, bantu mamilyoni 66 [bo bakekala bomi] mu byalo 23 byatulwa kukilamo ku mwalo wa [AIDS]”
Buyanji
Jashi ja ba “Human Development Report 1999,” bengijila pamo na United Nations Development Programme jaambile’mba: “Bantu pepi na 1.3 bilyoni bajatu tukajo tucheche kila-juba, kabiji bantu bafika pepi na 1 bilyoni bekala na nzala.”
Nkondo
Sawakya wa “New World Coming: American Security in the 21st Century,” wa ba U.S. Commission on National Security/21st Century washimuna’mba “Malwañano a mukachi ka [byalo byavula] afika pa kipimo kyabaya bingi. Na mambo a [mabano] a mushobo, mulaka, ne mabano a mu bupopweshi, . . . malwañano auno mutundu akalengela nkondo ikatampe mu myaka ibena kwiya . . . , kwipaya bantu biumbi ne biumbi kila-mwaka.”
Onkao mambo kusankasanka kwa bantu ne kisangajimbwe kyabo pa mambo a kiumbi kya myaka ya katataka byafya kishinka kya kuba’mba kutamisha mwela, bikola, buyanji ne nkondo bisakuswezha kukila kala. Kine kintu kibena kulengela ano makatazho ke lunkumbwa, milengulwila, ne lwiso—byubilo byo bakankalwa kushinda kupichila mu kupesa-pesa kwa sayansi, kununguluka mu bya kulenga-lenga, nangwa mu mapolitikisi.
Kiumbi Kya Myaka Kikasangajika Bantu
MUNEMBESHI wa mu moba akala waambile kuba’mba: “Muntu mwine na mana anji kechi wakonsha kusalulula jishinda jawama kuyamo ne, aye mwine muntu kechi uji na bulume bwa kwenda monka mwafwainwa ne.” (Yelemiya 10:23) Muntu ufwabo bulume ne nsambu ya kulama ntanda. Mulenga wetu, Yehoba Lesa bunketu ye uji na nsambu ne mana akupwishishamo makatazho a bantu.—Loma 11:33-36; Lumwekesho 4:11.
Nanchi ñanyi kimye Yehoba kyo akapwishishamo makatazho? Kabiji mu ñanyi jishinda? Bishinka byavula bibena kumwesha kuba’mba tuji kumpelo ya ‘moba akupelako.’ Zhikulai mu Baibolo yenu ne kutanga 2 Timoti 3:1-5. Pano pabena kulondolola byubilo bibena kumwesha bantu mu bino “bimye byakatazha.” Binembelo bya kwa Mateo 24:3-14 ne Luka 21:10, 11 nabyo bilondolola biji ‘moba akupelako.’ Pa bino binembelo pa londolola byubilo bibena kumweka kutendeka mu 1914, nabiji nkondo, myalo, ne kukepelwa kwa kajo kwakumbana mwaya ntanda.
Bukumotu ‘moba akupelako’ apwe. Danyela 2:44 wamba’mba: “Lesa wa mwiulu ukaleta bufumu bo bakabula konauna myaka ne myaka, nangwa pachechetu ne. . . . Kabiji bukalalaula buno bufumu bonse [bwa pano pa ntanda] ne kwibupwishatu shata! pakuba abo bukekala myaka ne myaka.” Onkao mambo kyaambiwe jimo kuba’mba Lesa ukaleta bufumu, nangwa kamfulumende, ukalama ntanda. Kwesakana na Lumwekesho 20:4, uno kamfulumende ukalama ntanda pa myaka kiumbi kimo—kiumbi kya myaka! Angi langulukai pa mashinda amo akalengela bwikalo bwa bantu kuwama mu kimye kya Kiumbi kya Myaka kya lukumo:
Bya bukomo. “Bakashimika mazubo abo ne kwikalamo; kabiji bakajimba majimi abo a miñanzañanza, ne kuja bipangwa byayo, kechi bakashimika mazubo, mwaikala ungi ne; kabiji kechi bakajimba miñanzañanza, ne ungi waja bipangwa byayo ne.”—Isaya 65:21, 22.
Butuntulu bwa Mubiji. “Ponkapo meso a bampofu akalaba, ne matwi a bashinka matwi akashinkuka. Kabiji ne yewa walemana kulu ukakilauka nobe lupala, ne kamama ukembanga na lusekelo.” “kabiji kafwako nangwa umo wikala mu yewa muzhi ukamba’mba: Nakolwa, ne.”—Isaya 33:24; 35:5, 6.
Bilengwa na Lesa. Lesa ‘ukonauna bonauna ntanda.’—Lumwekesho 11:18.
Bulongo pakachi ka Bantu. “Kechi bakekozhanga nangwa kwionauna ponse pa mutumba wami wazhila ne; mambo pano pa ntanda pakakumbana mana a kumuyuka Yehoba.”—Isaya 11:9.
Bantu mamilyoni avula baji na luketekelo mu milaye ya mu Baibolo, onkao mambo banonka lwitabilo lwa kine lwa kimye kya kulutwe. Kabiji baji na bulume bwa kuchinchika ku lukabisho ne makatazho mu bwikalo bwabo. Nanchi Baibolo yakonsha kwikala byepi na bulume bwa kwimutangijila mu bwikalo bwenu?
Kuyuka Kutangijila ku Bumi!
SAYANSI ne kununguluka mu bya kulenga-lenga kimo kimye byakonsha kuleta bingi lusangajiko! Bino nangwatu byonkabyo, kuyuka kwa bantu kechi kwaleta bukikizhi ne lusekelo ku bantu bavula ne. Kuyukatu kwakonsha kuleta bukikizhi ne lusekelo ku bantu kwalondololwa mu Baibolo pa Yoano 17:3, paamba kuba’mba: “Kabiji buno bo bumi bwa myaka, namba bemuyuke anweba, Lesa yenka wa kine, ne Yesu Kilishitu ye mwatumine.”
Kuyuka kwa yewo mutundu kutanwatu mu Baibolo. Nangwa kya kuba’mba bavula batakaika buku wazhila, bacheche bo bafunda uno buku abo bene. Nanchi ibyepi kwi anweba? Kya kine kutanga Baibolo kukebewa kwibikako. Bino kunonsha bingi. Baibolo ye buku ‘wapuyiwamo kwi Lesa, kabiji ye wawama mu kwibafunjisha bantu, ne mu kwibalengulula ne mu kwibolola, ne mu kwibafunda mu bololoke.’—2 Timoti 3:16
Nanchi mu ñanyi jishinda mo mwakonsha kwipizhizha anweba bene na Baibolo? Mambo ka o mwabujila kutambwila bukwasho ku Bakamonyi ba kwa Yehoba? Bafunjisha mamilyoni a bantu mu mazubo abo kwakubula kwibalipilisha. Pa kuba’mba bemukwashe anweba, bengijisha mabuku alondolola Baibolo, nabiji buloshuwa wa kuba’mba Nanchi Lesa Ukebaka Kwiatweba? Uno buloshuwa upana mikumbu ipi ku mepuzho avula o mwakonsha kwikala nao kutazha ku Baibolo, nabiji mepuzho a kuba’mba: Lesa ye ñanyi? Ñanyi mulanguluko Lesa ye ajinga nanji pa kulenga ntanda? Bufumu bwa kwa Lesa bo buka? Baibolo yakonsha kuwamisha byepi bwikalo bwenu bwa kisemi?
Umvwe mukeba umo wa mu Bakamonyi ba kwa Yehoba kwiya pa nzubo yenu, mwane nembai mu kano ka kupashi kaji panshi pe. Bakekala na lusekelo lwa kwimubula byavula bya lukumo lwa Bukalama bwa Myaka Kiumbi bwa Bufumu bwa kwa Lesa!
□ Mbena kukeba buloshuwa uji na mutwe wa kuba’mba Nanchi Lesa Ukebaka Kwiatweba?
Mweshai mulaka ye mukeba
□ Mbulai pa mambo a jisambijilo ja Baibolo ja pa nzubo jatutu
[Tubyambo twa mushi]
a Kwesakana na ndangulukilo ya bazungu, kiumbi kya myaka kyafumako kyatendekele mu mwaka wa 1000 ne kupwa mu 1999. Kabiji kiumbi kya myaka ya katataka kyatendeka mu mwaka wa 2000 kabiji kikapwa mu mwaka wa 2999. Pano inge twalondelatu mbelengelo yaluñama kiumbi kya myaka ya katataka kikatendeka pa 1 January, 2001.