Ntendekelo Yawama pa Yutanga Yinembelo

MU BINEMBELO mo mufuma mikambizho yo tufunda pa kupwila kwetu kwa kipwilo. Kabiji byo twamba mu mwingilo wa mu bujimi bifuma mu Baibolo. Nangwa byonkabyo, bino binembelo byakonsha kulengela mwisambo kumvwanyika umvwe ketwibitongole bulongo.

Kuji bintu byavula byo mwafwainwa kuba kukila kutongolatu kinembelo ne kwambila muntu kutangila nanji pamo. Umvwe kemukebe kutongola kinembelo, ubai bino bintu bibiji: (1) Zakulai bantu michima, (2) lumbululai ene mambo o mubena kukeba kwikitangila. Bino bintu byakonsha kubiwa mu mashinda apusana pusana.

Ipuzhai Bwipuzho. Kwipuzha bwipuzho kukwasha bingi kikatakata inge bantu kechi bamuyuka mukumbu ne. Esekai kwipuzha bwipuzho mu jishinda ja kwibalengela kulangulukapo. Yesu byo byo aubanga. Bafaliseo byo bamusolomokele mu nzubo ya Lesa na kumweseka ku meso a bantu amba tumone byo ayuka Binembelo, aye wibepwizhe’mba: “Anweba nanchi mulanguluka byepi na mambo a Kilishitu? ye mwana ñanyi?” Abo bamukumbwile’mba: “Mwana Davida.” Wabwelele wibepuzha’mba: ‘Mambo ka aye Davida na mupashi o amutelela’mba Nkambo?’ Kepo aambile byambo biji mu Salamo 110:1. Bafaliseo bazhindaminepotu nzoo. Bino jibumba jamutelekelenga bingi na lusekelo byo aambilenga.—Mat. 22:41-46.

Pa kutendeka mwisambo mu mwingilo wa mu bujimi, mwakonsha kwingijisha mepuzho a uno mutundu nabiji a kuba’mba: “Anweba ne amiwa tuji na mazhina. Nanchi Lesa uji na jizhina nyi? Twakonsha kutana mukumbu mu Salamo 83:18.” “Nanchi kukekalapo kafulumende umo ukalamanga bantu nyi? Akimonai buno bwipuzho byo bebukumbula mu Danyela 2:44.” “Nanchi Baibolo waambapo pa bintu bibena kumweka mu ano moba etu nyi? Esakanyai bintu byaambiwa mu 2 Timoti 3:1-5 ku byo mwayuka bibena kumweka.” “Nanchi buyanji ne lufu bikapwa nyi? Mukumbu wa mu Baibolo wakonsha kutanwa mu Lumwekesho 21:4, 5.”

Mu jashi, kwipuzha bulongo mepuzho kuba’mba mutendekelemo binembelo kwakonsha kulengela bantu bo mubena kwambako kwikala na mujojo wa kulangulukishapo pa binembelo nangwatu byo bayukila jimo. Nanchi bino byo byo bakonsha kuba nyi? Kino kyakonsha kwimena pa mepuzho o mubena kwipuzha kana akonsha kwibazakula muchima nyi nangwa ne. Nangwatu umvwe mutwe ye mubena kwambapo wanema bingi ku bantu bo mubena kwambako, milanguluko yabo yakonsha kuya kungi inge binembelo byo mubena kutanga bebyumvwa pa bimye byavula. Pa kuba’mba mwibakwashe kubula kulanguluka pa bintu bingi, mwafwainwa kulangulukishapo bulongo kuba’mba byambo byenu bikebafike pa muchima.

Tongolaipo Lukatazho Lumo. Mwakonsha kutongolapo lukatazho lumo apa bino mwatanga kinembelo kyaamba pa bya kuba na lolo lukatazho. Kange mulengele bantu bo mubena kwambako kulanguluka’mba kinembelo kisakulumbululatu byonse bya mwa kubila na lolo lukatazho ne. Javula kinembelo kyambakotu lubaji lumo lwa bya kwilupwisha. Nangwa byonkabyo, kimye kyo mubena kutanga, mwakonsha kutundaika luonde kulanguluka pa bukwasho bo kyaambapo bwa kuyuka mwa kubila na lolo lukatazho.

Mu jishinda jimotu, mwakonsha kwamba pa jifunde jaamba pa byubilo bitokesha Lesa pa muchima apa bino mwaingijisha ne jishimikila ja mu Baibolo jibena kumwesha buwame buji mu kulondela jojo jifunde. Umvwe kinembelo kiji na bishinka bibiji (nangwa kukilapo) byaamba pa mulanguluko ye babena kwisambapo, bañambi bamo babula luonde kwibilangulukapo. Inge bantu bo mubena kwambako bakankalwa kumvwisha lukatazho lo mwatongola, mwakonsha kwambapo mashinda amo akonsha kwibalengela kulangulukapo, apa bino mwaleka kinembelo ne ndumbulwilo yakyo kupana mukumbu.

Tongolai Baibolo’amba mo Mwafuma byobyo Byambo. Inge kya kuba mwazakula kala bantu michima pa yewo mutwe ye mubena kwambapo kabiji mwaambapo kala ne milanguluko imo yalamatako, mwakonsha kutongola kinembelo kupichila mu kwamba’mba: “Akimonai Mambo a Lesa byo aamba pa kino kishinka.” Kino kimwesha ene mambo byambo byo musakutanga o byanemena.

Yehoba waingijishe banabalume nabiji Yoano, Luka, Paulo ne Petelo kunembako mabuku amo a mu Baibolo. Abo bajingatu banembi; Yehoba ye Mwine mwina byambo. Kikatakata pa kwamba na bantu babula kuyuka Binembelo Byazhila, pa kutongola kinembelo inge ketwambe’mba “Petelo wanembele’mba” nangwa’mba “Paulo waambile’mba” kechi kyakonsha kukwasha muntu kuyuka’mba abyo byambo byo mubena kwamba byambo bya Lesa ne. Kyanema bingi kumona’mba pa bimye bimo, Yehoba wakambizhe Yelemiya kutendeka kwamba byambo bya luzhachisho kupichila mu kwamba’mba: “Umvwai jiwi ja Yehoba.” (Yele. 7:2; 17:20; 19:3; 22:2) Nangwa tubena kwingijisha jizhina ja Yehoba pa kutongola binembelo nangwa ne, saka tukyangye kupwisha mwisambo wetu twafwainwa kulumbulula’mba bintu biji mu Baibolo, ke byambo byanji.

Langulukai pa Kibena Kwambiwapo. Mwafwainwa kuyuka kibena kwambiwapo saka mukyangye kutongola kinembelo. Kimye kimo mwakonsha kukyamba pa kintu kibena kwambiwapo; bino nangwa byonkabyo, akyo kintu kyakonsha kwimukwasha mu byo musakwamba. Kya kumwenako, nanchi mwakonsha kwamba byambo bya muntu waakamwanga Lesa, aye Yoba byonka byo mwakonsha kwamba byambo byaambile balunda nanji bamutekeneshenga bubela nyi? Buku wa Byubilo bamunembele kwi Luka, bino muji ne byambo byaambile ba Yakoba, Petelo, Paulo, Filipa, Setepena, bamalaika, Ngamaliela kabiji ne Bayudea bakwabotu babujile bena Kilishitu. Ñanyi ye mwakonsha kutongola’mba ye waambile byambo byo mukeba kwamba? Vulukai kuba’mba Davida kechi ye yenkatu wanembele masalamo onse ne, kabiji Solomone kechi ye wanembele bunke bwanji buku yense wa Byambo bya Mana ne. Kyanema bingi kuyuka ne bantu bo aambilengako awo nembi wa Baibolo kabiji ne mutwe ye aambilengapo.

Ambai Byambo Bibena Kumwesha Bintu byo Byajinga. Kino kikwasha bingi umvwe mwalumbulula’mba bintu byajingako pa kyokya kimye kyanembelwe jishimikila ja mu Baibolo bipashako na byo mubena kwambapo. Kimye kimo, kikebewa bingi kukyamba byambo bibena kumwesha bintu byo byajinga pa kuba’mba kinembelo kyumvwanyike. Kya kumwenako, umvwe mubena kukeba kutanga Bahebelu 9:12, 24, mu jashi jaamba pa bukuzhi, saka mukyangye kutanga, kyakonsha kuwama kukilumbululako pacheche byajinga kibamba kya mukachi kya tente wa lusambakeno, ye balumbulula mu binembelo amba wimenako mpunzha mwatwelele Yesu kimye kyo abwelele mwiulu. Pano bino, kechi mwafwainwa kwambatu byonse kya kuba kyalengela kinembelo kyo mukeba kutanga kubula kumvwanyika ne.

Pa kuba’mba mutongolenga bulongo binembelo, monainga byuba bañambi bayuka kwamba. Monai mashinda apusana pusana o bengijisha. Apesapesai mumone byo akwasha bantu kumvwisha bishinka. Pa kunengezha jashi jenu, yukai binembelo muji bishinka bikatampe ne kulangulukishapo pa byo byakonsha kulengela bishinka kumvwanyika. Langulukishaipo bulongo pa byo mukatongola kinembelo kyonse kuba’mba kikalumbulule kishinka bulongo. Apa bino mwabikamo ne binembelo bikwabo byo mukeba kwingijisha. Inge mwayuka bulongo bya kutongola binembelo pa kwamba jashi, mukalengelanga bantu kumvwisha Mambo a Lesa.