KITANGO 20
Vulukainga Kwiya kwa Juba ja Yehoba
1. Kimye kitanshi kyo mwafunjile’mba kupokololwa ku bulanda bwa buno bwikalo bukote kwafwenya kala ke pepi, mwaumvwine byepi?
KINTU kimo pa bintu bitanshi byo mwafunjile mu Baibolo kyajinga kya kuba’mba Yehoba ukeba kuba’mba ntanda yonse ikekale ke paladisa. Mu yoya ntanda ipya, nkondo, bumbanzhi, buyanji, bikola, kuyanda, ne lufu kechi bikekalako jibiji ne. Ne bafu nabo bakasangulwa. Luno luketekelo byolwawamapo! Kufikizhiwa kwa luno luketekelo kwamweshiwa mu kiyukilo kya kuba’mba kwikalapo kwa Kilishitu Mfumu kubula kumweka kwa kulama kwatendekele mu 1914 ne kuba’mba kufumatu kyokya kimye tuji mu moba apelako a bwikalo bwa ino ntanda ibi. Ku mpelo ya ano moba apelako, Yehoba ukonauna buno bwikalo bujipo ne kuleta ntanda ipya yalaiwe!
2. “Juba ja Yehoba” jo ji ka?
2 Baibolo itela kimye kibena kwiya kya lonaiko amba “juba ja Nkambo, [Yehoba, NW].” (2 Petelo 3:10) Ke ‘juba ja bukaji bwa Yehoba’ bukeshila pa ino ntanda yonse ya kwa Satana. (Zefwaniya 2:3) Jino juba jikeya kupwila mu ‘nkondo ya aja juba jikatampe ja Lesa, Wa bulume bonse ... , jo batela mu Kihebelu amba Amagedonyi,’ mukonawinwa “bamfumu ba panopantanda ponse.” (Lumwekesho 16:14, 16) Nanchi mu bwikalo bwenu mumwesha kuba’mba mwashiinwa amba jino “juba ja Yehoba” jiji pepi nyi?—Zefwaniya 1:14-18; Yelemiya 25:33.
3. (a) Juba ja Yehoba jikeya kimye ka? (b) Kyawamina ka kuba’mba Yehoba kechi waambijile jimo kwiya kwa “aja juba nangwa akya kimye” ne?
3 Baibolo kechi itubula jine juba Yesu Kilishitu jo akeshilamo nobe Utapañana wa Yehoba ukonauna buno bwikalo bwa kwa Satana ne. Yesu waambile’mba: “Pakuba aja juba nangwa akya kimye kafwako wayuka ne, nangwa bamalaika ba mwiulu, nangwa aye Mwana, poso yenka Shanji.” (Mako 13:32) Umvwe bantu kechi bamutemwa Yehoba ne, jino juba bejilubako ne kutendeka kuba bintu bya ino ntanda. Bino aba bamutemwa Yehoba bamwingijila na muchima wabo yense, nangwa kyakuba kechi bayuka kimye kikapwilamo buno bwikalo bubi ne.—Masalamo 37:4; 1 Yoano 5:3.
4. Yesu wajimwineko’mba ka?
4 Ku boba ba mutemwa Yehoba, Yesu wajimwine’mba: “Sa mujimuka ne kutoñama ne kulomba: pakuba anweba kechi mwayuka aja juba po jikeshila ne.” (Mako 13:33-37) Witukambizha’mba kange tuleke kuja ne kutoma nangwa bya “kutabataba bya buno bumi” kwitulabika kyakuba twalubako ne bino bimye byotujimo ne.—Luka 21:34-36; Mateo 24:37-42.
5. Byonka Petelo byo alumbulwile, juba ja Yehoba jikaleta ka?
5 Petelo naye witujimunako’mba tuvulukenga “kwiya kwa juba ja Lesa [Yehoba, NW], monka mukasungulukila bya mwiulu kasa bipya na mujilo, ne bijimo bikasunguluka na kyuya kya malwa.” Makafulumende onse a bantu byo “bya mwiulu” bikonaunwa, byonka bikonaunwa bantu bonse babi nangwa’mba “ntanda” ne byonse “bijimo,” ko kuba’mba ndangulukilo ne mingilo yonse ya ino ntanda ibi, nabiji muchima wa bukitolwele bwa kwipatula kwi Lesa ne byubilo byayo bincha ne bwikalo bwa kutemwisha bintu bya ku mubiji. Pa bino byonse pakapingakena “bya mwiulu bipya [Bufumu bwa Lesa bwa mwiulu] ne ntanda ipya [bantu baoloka bakekala panopantanda] mo bwaikala bololoke.” (2 Petelo 3:10-13) Konaunwa kwa byubilo bya ino ntanda katatakatu ku katendeke pa juba ne kimye kyabula kuketekelwa ne.—Mateo 24:44.
Jimukai pa Kumona Kiyukilo
6. (a) Mukumbu Yesu yeakumbwile jipuzho ja mwipwizhe baana banji ba bwanga wafikizhiwe byepi pa kupwa kwa bwikalo bwa Bayudea? (b) Ñanyi byambo bya mu mukumbu wakumbwile Yesu byaamba pa bintu ne byubilo byatendekele kubiwa mu 1914 kuya ne kulutwe?
6 Na mambo a bino bimye byotujimo, twafwainwa kuyuka bintu byavula bya kuyukilako moba apelako, “juba jikapelako [mpelo ya buno bwikalo bubi, NW].” Vulukai kuba’mba Yesu byo akumbwile jipuzho ja mwipwizhe baana banji ba bwanga, janembwa mu Mateo 24:3, bintu bimo byo alondolwele mu vesi 4 kufika ku 22 byafikizhiwekotu pacheche mu bwikalo bwa Bayudea pakachi ka 33 ne 70 C.E. Bino kufikizhiwa kwine kwa bungauzhi kwatendekele mu 1914, kimye kya “kwikalapo kwa Kilishitu ne mpelo ya buno bwikalo, NW.” Mateo 24:23-28 walondolola byaubiwe kutendeka mu 70 C.E., kufika kimye kya kwikalapo kwa Kilishitu. Bintu byalondololwa mu Mateo 24:29–25:46 bibena kubiwa mu kino kimye kyapelako.
7. (a) Mambo ka atwe bene bunke bwetu o twafwainwa kutelako muchima ku byubilo bya ano moba byo bibena kufikizha kiyukilo? (b) Kumbulai mepuzho aipuzhiwa ku mpelo ya ino palagalafu mulumbulule kino kiyukilo byo kibena kufikizhiwa kutendeka mu 1914.
7 Atweba bonse pa muntu pa muntu twafwainwa kuteshako muchima ku bintu ne byubilo bibena kufikizha kino kiyukilo. Umvwe twaesakanya bino bintu ku bungauzhi bwa mu Baibolo kitukwasha kuvulukanga juba ja Yehoba. Kabiji kiketukwasha ne kushiina bakwetu kimye kyo tubena kwibajimunako pa mambo a kwiya kwa jino juba. (Isaya 61:1, 2) Na ino ndangulukilo, twayai tupituluke mu mepuzho alondelapo alumbulula lubaji lwa kiyukilo, kwesakana na byo kyanembwa mu Mateo 24:7 ne Luka 21:10, 11.
Kutendeka mu 1914, mu ñanyi jishinda jakukumya mwafikizhiwa ‘mukoka kwimena mukoka mukwabo, ne bufumu kwimena bufumu bukwabo’ kwaambijiwe jimo? Pa mambo a makondo, kika kyaubiwa kutatula kyokya kimye?
Mu 1918, ñanyi mwalo waipaile bantu bavula kukila bafwile mu Nkondo itanshi ya Ntanda yonse? Nangwa kyakuba bantu bayuka michi yavula, ñanyi bikola bikipaya bantu bavula ano moba?
Nga kupelelwa kwa kajo kwafika pe pi nangwa kyakuba ba sayansi bayukijileko byavula kunyumakwe?
Kika kimushiina anwe bene kuba’mba 2 Timoti 3:1-5, 13 kechi ubena kulondolola bwikalo byobuji kutendekatu ne kala ne, bino’mba byubilo byatama byakizhamo kutaminako byotubena kufwenya kwipi na mpelo ya moba apelako?
Kwabanya Bantu
8. (a) Ñanyi bintu bikwabo byalondololwa mu Mateo 13:24-30, 36-43, Yesu byo atongwele’mba bikekala kayukilo ka mpelo ya buno bwikalo? (b) Kishimpi kya kwa Yesu kyalumbulula ka?
8 Kuji ne bintu bikwabo Yesu byo atongwelepo amba bikekala lubaji lwa kiyukilo kya mpelo ya buno bwikalo. Kimo kya bino bintu ke kwabanya ‘baana ba mu bufumu’ ku ‘baana ba aye mubi.’ Yesu wikyambilepo kino mu kishimpi kyanji kya bujimi bwa kajo mwaishile mulwanyi ne kukusamo bincha. “Kajo” mu kino kishimpi kyanji kemenako bena Kilishitu bakine bashingwa. “Bincha” bo boba betela’mba bena Kilishitu bino sabaji ‘baana ba aye mubi’ mambo bakakachila ku bya ino ntanda ibena kulamwa na Diabola. Bano bebabanya ku ‘baana ba mu bufumu bwa [Lesa]’ kabiji batongwelwa lonaiko. (Mateo 13:24-30, 36-43) Nanchi kuno kwabanya kwaubiwa kala nyi?
9. (a) Panyuma ya Nkondo itanshi ya Ntanda yonse, ñanyi kwabanya kwajingako kwa bonse betelanga’mba bena Kilishitu? (b) Bena Kilishitu bashingwa bemwesheshe byepi’mba bajinga bakalume bakine ba Bufumu?
9 Panyuma ya Nkondo itanshi ya Ntanda yonse, kwajinga kwabanya kwa mabumba abiji kwa aba bonse betelanga’mba bena Kilishitu: (1) Bantangi ba bupopweshi bwa Kilishitendomu ne bantu babo batundaikanga kipamo kya League of Nations (luno kitelwa’mba United Nations) bino aku sa bamwesha bukishinka ku byalo byabo, ne (2) Bena Kilishitu bakine bajingako mu kyokya kimye kyapwile nkondo, batundaikile Bufumu bwa Lesa bwa Bumesiasa, kwakubula kutundaika mikoka ya bantu ba ino ntanda ne. (Yoano 17:16) Abano bemwesheshe bene’mba bakalume bakine ba Bufumu bwa Lesa byo basapwijilenga “ano mambo awama a bufumu” mwaya ntanda yonse. (Mateo 24:14) Kika kyafuminemo?
10. Kika kitanshi kyafumine mu mwingilo wa kusapwila Bufumu?
10 Patanshi, kwajinga kukonkanya pamo kwa bashalapo ba mu boba bashingwa na mupashi wa Lesa, baji na luketekelo lwa kwikala pamo ne Kilishitu mu Bufumu bwa mwiulu. Nangwa kyakuba bano bajinga mu mitundu ya bantu bapusana pusana, bebakwatankenye pamo mu bujibumba. Kupwisha kubika kayukilo pa bano bashingwa kujitu pepi.—Lumwekesho 7:3, 4.
11. (a) Ñanyi mwingilo wa kukonkanya watwajijila kwingijiwa, kabiji kwesakana na ñanyi bungauzhi? (b) Kufikizhiwa kwa buno bungauzhi kubena kulumbulula ka?
11 Kyalondejilepo, na lutangijilo lwa Kilishitu, kukonkanyiwa kwa “jibumba jikatampe ... bafuma mu mikoka yonse ne mu bisaka byonse ne mu mitundu yonse ne njimi yonse ya bantu” kwatendekele. Bano yo ‘mikooko ikwabo’ ikapuluka “malwa akatampe” ne kwikala mu ntanda ipya ya Lesa. (Lumwekesho 7:9, 14; Yoano 10:16) Uno mwingilo wa kusapwila Bufumu bwa Lesa mpelo saka ikyangye kufika watwajijila kufika ne lelo jino. Mu bukishinka, jibumba jikatampe ja mikooko ikwabo, jibafike ku mamilyonyi, jibena kukwasha bashingwa bashalapo kusampanya mambo anema a Bufumu. Ano mambo abena kusapwilwa ku ba mu mikoka yonse ya bantu.
Kika Kikobiwa Kulutwe na Lwendo?
12. Mwingilo wa kusapwila wakishalako byepi juba ja Yehoba saka jikyangye kwiya?
12 Abye byonse biyukilo byatongaulwa bibena kulumbulula’mba tuji kwipi na mpelo ya moba apelako kabiji ne kuba’mba juba ja Yehoba jijitu pepi. Abya ku kijipo bungauzhi bukwabo bufikizhiwa aja juba jilengesha moyo saka jikyangye kutendeka nyi? Ee. Mambo kwabanya kwa bantu pa mambo a Bufumu ku kyangye kupwa. Mu mapunzha amo pa myaka yavula mo bakanyanga mwingilo, ano moba kibelengelo kya baana ba bwanga bakatataka kibena kuyilakotu peulu. Nangwatu mu mapunzha bantu mo bakananga mambo awama, lusa lwa Yehoba lubena kumweshiwa byo tubena kwibasapwila. Onkao mambo, twajijilai kusapwila! Yesu witulaya’mba umvwe mwingilo akapwe, mpelo ikeya.
13. Byonka byo kyanembwa mu 1 Tesalonika 5:2, 3, ñanyi kintu kikatampe kikobiwa kulutwe kwe, kabiji kikalumbulula ka kwi atweba?
13 Bungauzhi bukwabo bukatampe bwa mu Baibolo bwa ambijile jimo’mba: “Byo babenakwamba’mba, Kwatalalatu, byonse byaikala bulongo, ponkapo lonaiko lukebasolomokela pamo [nobe] bisanso bimufikila mwanamukazhi uji na jivumo; kabiji kechi bakapuluka nangwa pacheche ne.” (1 Tesalonika 5:2, 3) Kwambiwa kwa ino ñambilo ya kuba’mba “kwatalalatu, byonse byaikala bulongo” tukikutengela. Pano bino kechi kukalumbulula’mba bantangi ba panopantanda bapwisha makatazho apitamo bantu ne. Aba bavuluka kwiya kwa juba ja Yehoba kechi bakatwalwa mungi kimye kikambiwa ino ñambilo ne. Bayukishatu kuba’mba aku ino ñambilo yambiwatu, bukiji bukiji lonaiko nalo lukafika.
14. Bintu ka bikobiwa kimye kya malwa akatampe, kabiji mu ñanyi ndonda?
14 Kuntatwilo ya malwa akatampe, bakalama bakamufutukamo Babilona Mukatampe, bupopweshi bwa bubela bwa ntanda yonse, ne kumonauna. (Mateo 24:21; Lumwekesho 17:15, 16) Panyuma ya kino, mikoka ya bantu ikalukila ku boba batumbijika bumfumu bwa Yehoba. Kino kikakolomona bukaji bwa Yehoba pa makafulumende a bumulwila ntanda ne bonse beatundaika, ukebonaunatu bonse pelu. Ino yo ikekala mpelo ya malwa akatampe pa Amagedonyi. Kepo, Satana ne bademona banji bakataiwa mukalengwa kabula kupela, bakabulenga kuluwankanya bantu. Pa kino po pakapwila juba ja Yehoba, jizhina janji byo jikazhijikwa.—Ezikyo 38:18, 22, 23; Lumwekesho 19:11–20:3.
15. Mambo ka o kyakonsha kwikela bumbulwamaana kulanguluka’mba juba ja Yehoba jikijitu kwine kwalepesha?
15 Mpelo ya buno bwikalo bubi ikeya pa kimye kyatongolwa, kwesakana na mutanchi wa mwine Lesa. Kechi ikabanda ne. (Habakuka 2:3) Vulukai, lonaiko lwa Yelusalema mu 70 C.E. byo lwaishile bukiji, Bayudea saka bakijitu mu bwilube bwine, ne kulanguluka’mba lonaiko lwapichile kala. Ibyepi Babilona wa kala? Wakosele bingi ne kuketekelwa, mambo wajinga na masakwa akosa. Bino waponenetu juba jimo. Byonkabyo lonaiko lwa bukiji bukiji lukeya pa buno bwikalo bubi. Twayai tumone kuba’mba luno lonaiko byo lukeya, luketutane saka twakwatankana mu mpopwelo ya kine, mambo tuvuluka kwiya kwa juba ja Yehoba.
Mepuzho Akupitulukamo
• Mambo ka o kyanemena kuvulukanga kwiya kwa juba ja Yehoba? Twakonsha kwikuvulukanga byepi?
• Kwabanya kwa bantu kubena kubiwa ano moba kwitufikila byepi atweba bonse pa muntu pa muntu?
• Kika kikobiwa kulutwe na lwendo juba ja Yehoba saka jikyangye kutendeka? Nga kika kyo twafwainwa kubanga atweba bonse pa muntu pa muntu?
[Bipikichala pa peja 180, 181]
Katatakatu moba apelako akapwile pa konaunwa kwa bwikalo bwa kwa Satana