Bena Isalela Mukachi ka Balwanyi Babo
YEHOBA wamwambijile Abalahama amba: ‘Fuma mu Ula mu Mesopotamya uye ku kyalo kyo nsakukubula.’ Mu kyokya kyalo mwajinga bantu baikalangamo kabiji bekizhokolokele ku byalo bikwabo.—Nt 12:1-3; 15:17-21.
Bantu ba Lesa byo bafuminenga mu Ijipita, bayukile kuba’mba bakonsha kwibalukuka ku balwanyi babo, nabiji “bantangi ba bena Moabu.” (Kulupuka 15:14, 15) Bena Ameleki, bena Moabu, bena Amonyi ne bena Amoli baikejile mu mpunzha mwapichile jishinda jaishilengamo bena Isalela kuya mu Ntanda ya Mulaye. (Bal 21:11-13; Mpi 2:17-33; 23:3, 4) Kabiji bena Isalela bataine ne byalo bikwabo bya balwanyi babo mu ntanda ibalaile Lesa.
Lesa waambile kuba’mba bena Isalela ‘bakapangamo mikoka’ itanu na ibiji ‘yabaya,’ bo bena Hiti, bena Giligashi, bena Amoli, bena Kenana, bena Pelizi, bena Hivi ne bena Yebusi yatongwejilwe lonaiko. Aye mikoka yajinga na byubilo byatama kabiji bupopweshi bwayo nabo bwatamine bingi. Balesa babo bamo bajinga Baela (waimenwangako na mabwe akusonga obaimikile asongelwe nobe kya bwanabulume), Moloka (nkishi ko batapishenga baana) ne Ashatoleta lesa wamukazhi wa lusemo (Astalote).—Mpi 7:1-4; 12:31; Lup 23:23; Lev 18:21-25; 20:2-5; Mit 2:11-14; Sal 106:37, 38.
Bimye bimo mpunzha yonse Lesa yoapelenga bena Isalela yafumine ku kabeta ka ku buyeke ka Sidona kukafika ne ku ‘kimpachiko kya Ijipita’, yatelwanga kuba’mba “Kenana.”(Bal 13:2, 21; 34:2-12; Nt 10:19) Baibolo mumo mumo yatongolamo mazhina a mikoka, mizhi ikatampe ne bantu ba mu kyokya kyalo. Bena Filishitiya baikalanga ku kitulu kya kalunga ka mema, bena Yebusi nabo baikalanga mu kyalo kya mitumba kyajinga kwipi na Yelusalema. (Bal 13:29; Yos 13:3) Mu kupita kwa kimye, mikoka ikwabo yavilukilanga kungi.—Nt 34:1, 2; 49:30; Yos 1:4; 11:3; Mit 1:16, 23-26.
Kimye bena Isalela kyo bafuminenga mu Ijipita, bena Amoli bo bajinga mukoka mukatampe wakosa bingi.a (Mpi 1:19-21 Yos 24:15) Bavutwile kyalo kyajinga kya bena Moabu kyaikejile ku lubaji lwa ku kabeta ka ku bulenge kukafika ne ku kimpachiko kya Alanonyi, nangwa kyakuba mpunzha ya ku bushiya bwa mukola wa Yodano yatwajijile kutelwa’mba “misanza ya Moabu.” Bamfumu ba bena Amoli balaminenga ne kyalo kya Bashana ne Gileada.—Bal 21:21-23, 33-35; 22:1; 33:46-51.
Nangwa kyakuba bena Isalela bebalwilangako kwi Lesa, kechi bapangilemo mikoka yonse yatama ne. Ino mikoka yatama yashajilemo yaongwelenga bena Isalela pa kimye ne pa kimye. (Bal 33:55; Yos 23:13; Mit 2:3; 3:5, 6; 2Mf 21:11) Bena Isalela bebongwelenga nangwa kyakuba bebajimwineko amba: “Kechi mukebalondele balesa bakwabo ba mu balesa ba mitundu ikwabo ya bantu bemuzhokoloka ne.”—Mpi 6:14; 13:7.
[Tubyambo twa mushi]
a Kwamba’mba “Bena Kenana,” nangwa’mba “bena Amoli” kimo kimye kyalumbululanga mikoka yonse pamo ya bantu bajinga mu kyokya kyalo kabiji kimo kimye kyalumbululangatu mukoka umo.—Ntendekelo 15:16; 48:22.
[Mapu pa paja 11]
(Umvwe mukeba bine byambo, monai mu buku)
Mikoka Yapangiwe Kufuma mu Ntanda ya Mulaye
FILISHITIYA (D8)
C8 Ashekelona
C9 Gaza
D8 Ashadoda
D8 Gata
D9 Gelala
KENANA (D8)
B10 BENA AMALEKI
C12 Hazala-adala (Adala?)
C12 Kadeshi (Kadeshi-balaneya)
D8 Lakishi
D9 Belesheba
D10 BENA AMOLI
D11 NEGEBA
E4 Dola
E5 Megido
E5 Taanaka
E6 Afeki
E6 BANA HAVI
E7 BANA YEBUSI
E8 Bete-shemeshi
E8 Hebulona (Kiliata-alaba)
E9 BENA HITI
E9 Debila
E10 Alada (Mwina Kenana)
E10 BENA KENANA
E11 Akalabimu
F4 BENA GILIGASHI
F6 Shekema
F7 BENA PELIZI
F4 Giligala
F7 Yeliko
F8 Yelusalema
G2 BENA HIVI
G2 Danyi (Laishi)
G3 Hazola
FENESYA (F2)
E2 Tila
F1 Sidona
EDOMU (F12)
F11 SEILA
G11 Bozula
BENA AMOLI (SHIONA) (G8)
G6 GILEADA
G7 Shitima
G7 Heshibonyi
G9 Aloa
SILYA (H1)
G1 Baela-gadi
G2 BENA HIVI
I1 Damasakasa
MOABU (H10)
BENA AMOLI (OGA) (I5)
G6 GILEADA
H3 BASHAN
H4 Ashatalota
H4 Edeleyi
AMONYI (I7)
H7 Laba
[Biselebwa]
H12 KISELEBWA KYA ALABYANI
[Mitumba]
E4 Mutumba wa Kamela
G11 Mutumba wa Hola
G1 Mutumba wa Helemone
G8 Mutumba wa Nebo
[Tulunga ne bizhiba bya mema]
C6 Kalunga ka Meditelanya (Kalunga ka Mema Kakatampe)
F9 Kalunga ka Mukele
G4 Kizhiba kya Ngalilea
[Mikola ne Tukola]
B11 K. Kya Ijipita
F6 Mukola wa Yodano
G6 K. Kya Yaboka
G9 K. Kya Alanonyi
G11 K. Kya Zeleda
[Bipikichala pa jipa 10]
Ku kilujo: Mfumu wa bena Amoli aye Oga walamine Bashana, mwajinga bingi bañombe ne mikooko
Munshi: Moabu, kufuma kwapela kalunga ka mukele kukafika ne ku kiselebwa kya Yuda
[Kipikichala pa jipa 11]
Yehoba wakambizhe bena Isalela konauna mikoka yapopwelanga balesa babubela, nabiji Baela, Moloka ne Ashatoleta lesa wa bisho bya lusemo (wamweshiwa)