Totai yehoba na Mambo a Mingilo Yanji ikatampe!
“Mupashi wami wasekela mwi Lesa . . . mambo aye wabulume ye wangubila bikatampe.”—LUKA 1:46-49.
1. Ñanyi mingilo ikatampe yo tumutotelamo Yehoba?
YEHOBA wafwainwa kutotwa na mambo a mingilo yanji ikatampe. Ngauzhi Mosesa byo ashimikizhenga bukuzhi bwa bena Isalela kufuma mu Ijipita, waambile’mba: “Mwamwene na meso enu awa mwingilo mukatampe ye aingijilenga Yehoba.” (Mpitulukilo ya mu mizhilo 11:1-7) Kabiji malaika Ngabaliela byo abujile kamwale Maliya bya kusemwa kwa Yesu, wakumbwile’mba: “Mupashi wami wasekela mwi Lesa . . . Mambo aye wa bulume ye wangubila bikatampe.” (Luka 1:46-49) Atweba Bakamonyi ba kwa Yehoba, tumutota na mambo a ino mingilo yanji ikatampe nabiji kukuula bena Isalela mu buzha ku Ijipita ne kusemwa kwa kukumya kwa Mwananji ye atemwisha.
2. (a) ‘Kufuukula kwa Lesa kwa myaka ne myaka’ kwalumbulula ka ku bantu balukokelo? (b) Mutumwa Yoano wamwene ka pa jikuji ja Patamosa?
2 Mingilo ikatampe ya Yehoba yavula yakwatankana na ‘kufuukula kwanji kwa myaka ne myaka’ kwa kukwasha bantu kupichila mwi Mesiasa ne Bufumu bwanji. (Efisesa 3:8-13) Akwa kufuukula kwailenga na kubaya pachepache kimye mutumwa wa kikote Yoano byo bamuswishishe mu kimwesho kumona mu kinzhilo kyashinkukile mwiulu. Waumvwine jiwi nobe ntolompita kwamba’mba: “Kanjila kuno, nkubule bintu bikamweka kulutwe.” (Lumwekesho 4:1) Kafulumende wa kina Loma byo amupangijile pa jikuji ja Patamosa “na mambo a mambo a Lesa ne a busapwishi bwa Yesu,” Yoano watambwile “lumwekesho lwa Yesu Kilishitu.” Mutumwa wamwene ne kumvwa bintu byasolwele byavula pa mambo a kufuukula kwa Lesa kwa myaka ne myaka, kwa kupana kyeya kya ku mupashi ne kukosesha bena Kilishitu bakine bonse.—Lumwekesho 1:1, 9, 10.
3. Bakulumpe 24 bo amwene Yoano mu kimwesho bemenako bañanyi ?
3 Mu kyo kya kinzhilo kyashinkukile mwiulu, Yoano wamwene bakulumpe 24 sabaikala pa bipona bya bufumu. Baponejile mu kyenyi kya Lesa ne kwamba’mba: “Mwafwainwa anweba Nkambo yetu, Lesa wetu, kutambula lukumo, ne buneme, ne bulume: mambo anweba yenu mwalengele byonse, kabiji na mambo onka a kyaswa muchima wenu o byaikajile, o byalengelwe.” (Lumwekesho 4:11) Aba bakulumpe bemenako bena Kilishitu bashingwa bonse basangulwa baikala pa bifulo bya bufumu bibalaile Lesa. Batundaikwa kutota Yehoba na mambo a mingilo yanji ikatampe ya bilengwa. Ne atweba tukumya pa kumona “bulume bwanji bwa myaka ne buLesa.” (Loma 1:20) Kabiji byo tufunda byavula pe Yehoba, po potwikala na bishinka byavula bya kumutotelamo na mambo a mingilo yanji ya kukumya.
Shimunainga Mingilo ya Kutota Yehoba!
4, 5. Ambai bya kumwenako bimwesha Davida byo atotelenga Yehoba.
4 Nyimbi wa masalamo Davida watotele Lesa na mambo a mingilo Yanji ikatampe. Kya kumwenako, Davida waimbile’mba: “Imbai byakutota kwi Yehoba, yenka wikala mu Ziona: Ambainga mu mitundu ya bantu byubilo byanji. Bangubile lusa, anweba Yehoba; Talai lumanamo lwami lo namona ku boba banshikwa, Yenkanweba mukelwa kumfumya ku bibelo bya lufu; Namba, mbalaule byakwimutota byonse. Monka mu bibelo bya mwana wa mukazhi wa Ziona.” (Masalamo 9:11, 13, 14) Pa nyuma ya kupa mwananji Solomone kifwanyikizho mo asakile kushimikila nzubo ya Lesa, Davida watakaikile Lesa kuba’mba: “Bukata, ne bulume, ne lukumo, ne lushinjilo, ne buneme, byo byenu anweba Yehoba . . . bufumu nabo bo bwenu, anweba Yehoba, kabiji anweba mwatumbijikwa ke mwine, peulu ya byonse. . . . Kabiji byonkabyo, anweba Lesa wetu, twimusanchila, ne kwijitota jizhina jenu ja lukumo.”—1 Byambo bya Moba 29:10-13.
5 Javula Binembelo bitubula kutota Lesa byonka byaubilenga Davida. Buku wa Masalamo uji na nyimbo yavula ya kutota Lesa, kabiji pepi nobe kichika kya ino nyimbo yonse yaimbile Davida. Kimye kyonse watotelenga ne kusanchila Yehoba. (Masalamo 69:30) Kabiji kufumatu ku kala, nyimbo ya Lesa yaimbile Davida ne bakwabo ibena kwingijishiwa mu kutota Yehoba.
6. Masalamo anema byepi ko tuji?
6 Masalamo byoanemapo ku bapopweshi ba Yehoba! Umvwe tubena kukeba kusanchila Lesa na mambo a mingilo yanji ikatampe yo etubila, twafwainwa kuvuluka byambo byawama biji mu Masalamo. Kya kumwenako, aku tubukatu lukelo, twafwainwa kwamba byambo nabiji bino: “Kyo kyawama kumusanchila Yehoba, Ne kwijimbila jizhina jenu nyimbo ya kutota, anweba Mwine Wakila; Ne kumwesha lusa lwenu lukelo, Ne bukishinka bwenu bufuku, moba onse, . . . Mambo anweba, Yehoba, mwandengela lusekelo na mingilo yenu: Monka mu mingilo ya maboko enu mo nkasangalela.” (Masalamo 92:1-4) Umvwe twashinda lukatazho lwitushupa kununguluka ku mupashi, twafwainwa kusekela ne kusanta mu lulombelo byonka byaubile nyimbi wa masalamo kimye aimbile’mba: ‘Iyai, tumwimbile Yehoba; Tube kiwowo kya lusekelo ku jibwe ja lupulukilo lwetu. Tufwenye mu kyenyi kyanji na kusanta tube kiwowo kya lusekelo na nyimbo ya kutota.’—Masalamo 95:1, 2.
7. (a) Mambo ka o kyaikela kya lusekelo mu nyimbo yavula imba bena Kilishitu? (b) Ñanyi kishinka kitulengela kufika bukiji pa kupwila ne kwikala poso ne ku mpelo?
7 Tusansula mawi etu pa kwimba nyimbo ya kutota Yehoba pa kupwila kwa kipwilo, kupwila kwa kijiiji ne kupwila kwa nkambi. Ke kya lusekelo bingi kuba’mba ino nyimbo yavula yafuma mu byambo biji mu buku wa Masalamo. Byo twasangalalapo kino kimye pa kwikala na buku wa nyimbo ya lusekelo ya kutota Yehoba! Kwimbila Lesa ya kumutota kyo kishinka kimo kyawama kitulengela kufika bukiji pa kupwila ne kwikala poso ne ku mpelo, mu jino jishinda twimbila pamo na bakwetu baitabila nyimbo ya kutota Yehoba ne kulombela nabo pamo.
“Totai Yehoba Anweba Bonse”
8. Kyambo kya “Aleluya” kilumbulula’mba ka?
8 Kutota Yehoba kuji mu kyambo kya “Aleluya,” kya nembululwa kufuma ku kyambo kya Kihebelu kinembwa javula’mba “Totai Yehoba anweba bonse.” Kya kumwenako, pa Masalamo 135:1-3, tutangapo lwito lwa kuba’mba: “Totai Yehoba anweba bonse. Totai jizhina ja Yehoba; Mutotai, anweba bakalume ba Yehoba, Yenka anweba mwimana mu nzubo ya Yehoba. Mu bipango bya nzubo ya Lesa wetu. Totai Yehoba anweba bonse; mambo Yehoba ye wawama: Jimbilai jizhina janji nyimbo ya kutota; mambo kyo kitutokela ku muchima.”
9. Kika kitutundaika kutota Yehoba?
9 Byo tulanguluka-languluka pa mingilo ya kukumya ya bilengwa bya Lesa ne byonse byo etubila, tumutota na lusanchilo mu michima yetu. Kimye kyo tulanguluka bintu bya kukumya Yehoba byo aubijile bantu kala, michima yetu itutundaika kumutota. Kabiji mu kulanguluka-languluka pa milaye ya bintu bikatampe byo akoba Yehoba, mo tumwena mashinda mwa kumutotela ne kumusanchila.
10, 11. Mibiji yetu itupa byepi bishinka bya kutotelamo Lesa?
10 Ndengelo ya mibiji yetu itupa bishinka bikatampe bya kutotelamo Yehoba. Davida waimbile’mba: “Amiwa nkemubila sante [anweba Yehoba]; mambo nalengelwe wakatazha, wakukumya: mingilo yenu yo yakukumya; kyo kyo ayukisha muchima wami bulongo.” (Masalamo 139:14) Ee, ‘twalengelwe bakatazha,’ kabiji tuji na bya bupe byawama bingi nabiji kumona, kumvwa ne kulanguluka. Nanchi bwikalo bwetu kechi bwafwainwa kwikala bwa kutota Mulenga wetu nenyi? Paulo naye waambile byonkabyo kimye anembele’mba: “Nangwa muja, nangwa mutoma, nangwa muba kya byepi nangwa kya byepi, byonse kasa mwibyubila lukumo lwa Lesa.”—1 Kolinda 10:31.
11 Tukobila bintu byonse lukumo lwa Lesa umvwe kya kine twamutemwa. Yesu waambile’mba mukambizho mutanshi ye ye uno: ‘Wafwainwa kutemwa [Yehoba, NW] Lesa wobe na muchima wobe yense, ne na mweo wobe yense, ne na maana obe onse, ne na bulume bobe bonse.’ (Mako 12:30; Mpitulukilo ya mu mizhilo 6:5) Kya kine twafwainwa kutemwa Yehoba ne kumutota mambo ye Mulenga wetu ne Mpanyi wa “byonse byawama ne bya bupe byonse byalumbuluka.” (Yakoba 1:17; Isaya 51:13; Byubilo 17:28) Twafwainwa kuba kino mambo kalango ketu, bumupashi bwetu, ne bulume bwetu—byubilo byetu byonse byawama ne bulume bwetu byafuma kwi Yehoba. Byo aji Mulenga wetu, twafwainwa kumutemwa ne kumutota.
12. Mwiimona byepi mingilo ikatampe ya Yehoba ne byambo biji pa Masalamo 40:5?
12 Mingilo ya Yehoba ikatampe itupa bishinka byavula bya ku mutemenwamo ne kumutotelamo! Davida waimbile’mba: “Anweba Yehoba Lesa wami, mingilo ya kukumya yo mwaingila yo yavula, Ne milanguluko yenu yo mwitulanguluka nayo pamo. Ka paji nangwa umo wa kwimutanchikilayo bulongo ne. Umvwe nasaka kwiimwesha ne kwiyamba, Yakila mu kuvula kechi yakonsheka ne kubalwa ne.” (Masalamo 40:5) Davida kechi wakonsheshe kubala mingilo yonse ya kukumya ya Yehoba ne, kabiji netuwa kechi twakonsha kwiibala yonse ne. Bino twayai tumutotenga kimye kyonse umvwe twalangulukapo mingilo yanji imo ikatampe.
Mingilo Yakwatankana na Kufuukula kwa Lesa kwa Myaka ne Myaka
13. Luketekelo lwetu lwakwatankana byepi na mingilo ikatampe ya Lesa?
13 Luketekelo lwetu lwa kulutwe lwakwatankana na mingilo ikatampe ya lutotelo pamo ne kufuukula kwa Lesa kwa myaka ne myaka. Pa nyuma ya lusatuko mu Edena, Yehoba wabulañene bungauzhi bwa luketekelo. Byo azhachishenga mulolo, Lesa waambile’mba: “Nkalenga obewa ne mwanamukazhi ke muji ba mulwanyi na mulwanyi, kabiji nkalengela lukunwa wobe ne lukunwa wanji nabo ke ba mulwanyi na mulwanyi. Kabiji aye ukafumpa mutwe wobe, ne obewa ukafumpa kashiko kanji.” (Ntendekelo 3:15, NW) Bantu bakishinka bajinga na lwitabilo mu lukunwa wa mwanamukazhi, kimye Yehoba kyo aubile mwingilo mukatampe wa kupulusha Nowa ne kisemi kyanji mu Muyulo waonawine babi bonse. (2 Petelo. 2:5) Milaye ya bungauzhi yalaiwe ku bantu ba lwitabilo nabiji Abalahama, ne Davida yapaine bishinka bikwabo bya Yehoba byo akoba kupichila mu yewa Lukunwa.—Ntendekelo. 22:15-18; 2 Samwela 7:12.
14. Ñanyi kiyukilo kyawamisha kya mingilo ikatampe ya Yehoba yo aubila bantu?
14 Kiyukilo kyawamisha kya Yehoba kya kubila bantu mingilo ikatampe, kyaubiwe kimye kyo apaine Mwananji yenkawa umo aye Yesu Kilishitu Lukunwa walaiwe kwikala kitapisho kya kukuula bantu. (Yoano 3:16; Byubilo 2:29-36) Kino kitapisho kyapwañenye bantu jibiji kwi Lesa. (Mateo 20:28; Loma 5:11) Yehoba waletele bantu batanshi boapwañenye pamo mu kipwilo kya bwina Kilishitu kyaikajikilwe pa Pentekosta wa 33 C.E. Na bukwasho bwa mupashi wazhila, basapwijilenga mambo awama konse konse ne kumwesha lufu ne lusanguko lwa Yesu byo lwashinkwila bantu balukokelo jishinda ja kwikala na mapesho a myaka ne myaka mu bukalama bwa Bufumu bwa mwiulu bwa Lesa.
15. Yehoba waingila byepi mu jishinda ja kukumya mu ano moba etu a lelo?
15 Mu ano moba etu a lelo, Yehoba waingila mu jishinda ja kukumya pa kukonkanya bena Kilishitu bashingwa bapelako. Luvula lwa lonaiko belukanya kupupa pa kuba’mba bashalapo ba mu ba 144,000 bakalama na Kilishitu mwiulu babikwe tuyukilo pa bilungi. (Lumwekesho 7:1-4; 20:6) Lesa wafumishe bena Kilishitu bashingwa mu buzha bwa ku mupashi mu ‘Babilona Mukatampe,’ bufumu bwa ntanda yonse bwa bupopweshi bwa bubela. (Lumwekesho 17:1-5) Akwa kupokololwa kwa ubiwe mu 1919 ne luzhikijilo lwa Lesa lobaji nalo kutatulatu pa kyo kya kimye, kwalengela bashingwa bashalapo kuba ka? Kwibalengela kusapwila busapwishi bwapelako, Yehoba saka akyangye konauna bwikalo bubi bwa kwa Satana mu “malwa akatampe.”—Mateo 24:21; Danyela 12:3; Lumwekesho 7:14.
16. Kika kibena kubiwa na mambo a mwingilo wa kusapwila Bufumu mwaya ntanda yonse?
16 Bakamonyi ba kwa Yehoba bashingwa bapayankana na kutangijila mwingilo wa kusapwila Bufumu mwaya ntanda yonse. Kyafumamo ke kya kuba’mba kibelengelo kibena kubailako kya ‘mikooko ikwabo’ ibena kwikala ke bapopweshi ba Yehoba. (Yoano 10:16) Tusekela bingi pa kumona’mba kimye ko kikiji kya kuba ne bakote ba mu ntanda bakonsha kwiya na kukwatankana ne atweba mu kutota Yehoba. Aba babena kumvwina lwito lwa ‘kwiya’ bakazhikijilwa ku malwa akatampe ne kwikala na luketekelo lwa kutota Yehoba myaka ne myaka.—Lumwekesho 22:17.
Bantu Bavula Babena Kukungulukila ku Bupopweshi bwa Kine
17. (a) Yehoba ubena kwingila byepi mingilo ikatampe yakwatankana na mwingilo wetu wa busapwishi? (b) Zekaliya 8:23 ubena kufikizhiwa byepi?
17 Yehoba ubena kuba mingilo ikatampe ya lutotelo ya kwatankana na mwingilo wetu wa kusapwila. (Mako 13:10) Mu myaka yakatataka, ‘washinkula kibelo kikatampe kya kwingijilamo mingilo ikatampe.’ (1 Kolinda 16:9) Kino kyalengela mambo awama kusapwilwa mu manyaunda avula mwajinga balwanyi beakanyanga. Bavula bajinga mu mfishi ya ku mupashi pano babena kumvwina lwito lwa kupopwela Yehoba. Babena kufikizha ano mawi a bungauzhi: “Yehoba wa mabumba waamba bino amba: Mu oa moba bantu jikumi ba mu mikoka yamba milaka yapusana-pusana bakakwata ku mukangyo wa Muyudea ne kumwambila’mba: Tuyenga nenu, mambo twaumvwa’mba Lesa muji nanji.” (Zekaliya 8:23) Uno muntu ye babena kwambila “bantu jikumi” waimenako Bayudea ba ku mupashi bena Kilishitu ba lelo bashingwa. Pakuba jikumi byo jakonsha kwimenako kulumbuluka kwa kintu kyonse pano pa ntanda, “bantu jikumi” baimenako “jibumba jikatampe” jo bakwatankenya pamo na “bena Isalela ba Lesa” ne kulenga “kisaka kimo.” (Lumwekesho 7:9, 10; Ngalatiya 6:16) Byo kibena kusangajikapo pa kumona bapopweshi ba Yehoba Lesa bavula sababena kwingijila pamo mu mwingilo wazhila!
18, 19. Ñanyi kiyukilo kijipo kya kuba’mba Yehoba ubena kupesha mwingilo wa kusapwila?
18 Twasangalala bingi pa kumona’mba bantu bavula babena kutambwila bupopweshi bwakine mu byalo mwaangele kala bupopweshi bwa bubela amo mwamwekelenga nobe bantu kechi bakatambwilapo mambo awama ne. Tolai Kyamba kya Usopa kya January 1, 2001 mumone byalo muji basapwishi kutendeka pa 100,000 kufika pepi na basapwishi ba Bufumu 1,000,000. Kino ke kishiino kikatampe kibena kushiina kuba’mba Yehoba ubena kupesha mwingilo wa kusapwila Bufumu.—Byambo bya Mana 10:22.
19 Byotuji bantu ba Yehoba tutota ne kusanchila Shetu wa mwiulu pa kwitupa bya kuba mu bwikalo, mwingilo wanji wa lusekelo ne luketekelo lwa kulutwe. Tubena kupembelela kufikizhiwa kwa milaye ya Lesa ne ‘kwikala monka mu butemwe bwa Lesa buleta bumi bwa myaka.’ (Yuda 20, 21) Byo kituletelapo lusekelo pa kumona jibumba jikatampe jibena kutota Lesa jiji na bantu bafika ku 6,000,000! Na mapesho a Lesa, bashingwa bashalapo pamo ne mikooko ikwabo baji mu bipwilo 91,000 mu byalo 235. Atweba bonse tubena kujishiwa bulongo ku mupashi kupichila mu kwingila na ngovu kwa ‘kalume wa kishinka ne wa maana.’ (Mateo 24:45) Jibumba ja teokalasi jibena kununguluka na lutangijilo lwa butemwe na maofweshi a misampi 110 a Bakamonyi ba kwa Yehoba abena kusopa mwingilo wa Bufumu. Tubena kusanta bingi Yehoba byo atundaika michima ya bantu banji ‘kumunemeka na bintu byabo.’ (Byambo bya Mana 3:9, 10) Byonkabyo, mwingilo wetu wa kusapwila watwajijila, na mashinyi akupulintilako, mazubo a Betele ne a bamishonale, Mazubo a Bufumu, Mazubo Akatampe a Kupwilamo abena kushimikwa ko abena kukebewa.
20. Twafwainwa kubanga byepi byo tulanguluka pa mingilo ikatampe ya Yehoba ya lutotelo?
20 Kechi twakonsha kutongaula mingilo ikatampe yonse ya lutotelo yo auba Shetu wa mwiulu ne. Abya pajipo muntu wa muchima waoloka wakonsha kwipatula ku jibumba jibena kutota Yehoba nyi? Ine! Onkao mambo, bonse batemwa Lesa bafwainwa kubijikanga’mba: “Totai Yehoba anweba bonse. Totai Yehoba anweba ba mwiulu: Mutotai anweba bamalaika banji bonse . . . , ne bansongwalume ne bakamwale, ne banabalume bakote ne banyike: Bonse bejitote jizhina ja Yehoba; Mambo jizhina janji jo jonka jatumbalala; Lukumo lwanji luji peulu ya ntanda ne jiulu. (Masalamo 148:1, 2, 12, 13) Ee, pa kino kimye ne myaka ne myaka, twayai tutotenga Yehoba na mambo a mingilo yanji ikatampe!
Musakukumbula’mba Ka?
• Ñanyi mingilo imo ya Yehoba ya lutotelo?
• Mambo ka o mutundaikilwa kutota Yehoba?
• Luketekelo lwetu lwakwatankana byepi na mingilo ikatampe ya Lesa?
• Yehoba ubena kuba byepi mingilo ya lutotelo mu kwiikwatankanya na mwingilo wa kusapwila Bufumu?
[Kipikichala pa peja 8]
Nanchi mwimba nyimbo ya kutota Yehoba na muchima yense nyi?
[Bipikichala pa peja 11]
Tusekela bingi pa kumona’mba kimye ko kikiji kya kuba ne bakote ba mu ntanda bakonsha kwiya na kukwatankana ne atweba mu kutota Yehoba