Kwepi Komwakonsha Kutana Mizhilo ya ku Mupashi ya Kine?
“RODOLPHE washikishe’mba: “Umvwe mukeba kuya mu bupopweshi na mambo akubatu’mba mo mwayanga balongo benu, nga mambo ka o mwabujila kusalapo kuya mu bupopweshi bwa kishakulu mwayanga bashakulu betu myaka 2,000 yapitapo?” Bino byambo byalengejile mwanyike ye aambijilenga kumwemweselatu.
Rodolphe waambile’mba, “kashika, bulunda bwami ne Lesa bwanema bingi. Nkanyishatu kunkanjikizha kuya mu bupopweshi na mambo akubatu’mba momwayanga balongo bami bonse myaka ya kala keene.” Rodolphe wapalangwizhe bingi bulongo bishinka; kechi wamwenetu ano mambo nobe kintu kyoaswana ne.
Nangwa kyakuba ano moba bantu ke baleke kuya mu bupopweshi mwayanga kala balongo babo, bavula bakikakachila monka. Pano nanchi kijitu bulongo muntu kukosela ku mizhilo ya bansemi pa mambo a bupopweshi bwabo nyi? Nga Baibolo yambapo’mba ka?
Bena Isalela byobaendele myaka 40 mu Kiselebwa, Yoshua nswana mumi wa kwa Mosesa wibambijile kusalapo kyo bakebelenga’mba: “Umvwe kechi mwaswa kumwingijila Yehoba ne, salululai lelo ye mukengijilanga, nangwa balesa ba bashakulu benu bo baingijilenga mu kyalo kya ku bushiya bwa Ufelata, nangwa balesa ba bena Amoli bena ntanda yo mwaikalamo; pakuba amiwa ne ba mu nzubo yami, tukengijilanga Yehoba.”—Yoshua 24:15.
‘Mushakulu’ umo Yoshua ye atongwele wajinga Tela shanja Abalahama waikalanga mu muzhi wa Ula waikejile ku musela wa Mukola wa Ufelata pa kyokya kimye. Baibolo kechi itubulapo byavula pe Tela ne, itubulakotu’mba wapopwelanga balesa bangi. (Yoshua 24:2) Nangwa kyakuba mwananji Abalahama kechi wayukishe bulongo nkebelo ya Lesa ne, wipaine kukokela mukambizho wamukambizhe Yehoba wa kusha muzhi wanji. Ko kuba’mba Abalahama wasajilepo bupopweshi bungi bwapusana na bwa bashanji. Na mambo a kuba kino, Abalahama wamwene mapesho amulayile Lesa, kabiji bantu ba mu bupopweshi bwavula bamuyukishatu amba “shabo bonse baitabila.”—Loma 4:11.
Kabiji Baibolo yashimikizhapo ne jishimikila ja kumutakaika Luta mushakulu wamukazhi wa kwa Yesu Kilishitu. Luta, mwanamukazhi mwina Moabu awo wasongwelwe ku mwina Isalela, waikele ke mukamfwilwa kabiji pajinga kyo afwainwe kusalapo: kana kwikala mu kyalo kyabo nyi, inyi kana kubwela na inanjivyala ku Isalela. Luta byo ayukile lupusano lwajinga pakachi ka buneme bwa mizhilo ya kupopwela Yehoba ne bupopweshi bwa bansemi yanji bwa kupopwela bankishi, wabujile inanjivyala amba: “Balongo benu bakekala ke balongo bami ne Lesa wenu ukekala ke Lesa wami.”—Luta 1:16, 17.
Kwambapo pa buneme bwa jino jishimikila janembwa mu Baibolo, buku wa Dictionnaire de la Bible waambapo’mba jino jishimikila “jalumbulula mwanamukazhi wasemekejilwe mu kyalo kingi kya bantu bapopwelanga bankishi balwanyi ba bena Isalela bo bashikilwe, . . . washukilwe bingi kwikala ke mushakulu wa mukazhi wa Mfumu wazhila Davida na mambo akutemwa mukoka wa bantu ba Yehoba ne bupopweshi bwabo.” Luta kechi wakankazhamine kusala bupopweshi bwapusana na bwa bansemi yanji ne, ne na mambo akino Lesa wamushukishe.
Jishimikila jaamba pa byatendekele bwina Kilishitu jalumbulula bingi bulongo ene mambo alengejile baana ba bwanga ba kwa Yesu kusankilapo bupopweshi bwa bashakulu babo. Mu byambo bya kwitabisha bantu, mutumwa Petelo waambijile luonde’mba “Ipulushai ku kyo kino kisemi kyaluwankana” kupichila mu kulapila ku bundengamambo bwabo ne kubatizwa mu jizhina ja Yesu Kilishitu. (Byubilo 2:37-41) Umo wakumwenako ke Saulo Muyudea wamanyikanga bena Kilishitu. Byoajinga pa lwendo lwa kuya ku Damasakasa, wamwene kimwesho kya Kilishitu, panyuma ya byobyo Saulo waalukile ke mwina Kilishitu wayukanyikwa’mba mutumwa Paulo.—Byubilo 9:1-9.
Bena Kilishitu batanshi bavula kechi bamwenepo kino kimwesho kya kukumya kyamwenepo Paulo ne. Nangwa byonkabyo, bonse bashile bupopweshi bwa Bayudea nangwa bwa kupopwela balesa bangi. Aba baitabijile bwina Kilishitu bayukile bishinka bya kine bibalengejile kwitabila panyuma ya kwibasapwila javula mambo a mwingilo wa kwa Yesu, aye Mesiasa. (Byubilo 8:26-40; 13:16-43; 17:22-34) Bano bena Kilishitu baumvwine byambo byobafunjile bya kwalula bwikalo bwabo. Lwito lwafikile ku bonse Bayudea ne babujile Bayudea lwajingatu lumo. Pano pa kuba’mba batokeshe Lesa pa muchima, bafwainwe kulondela mpopwelo ipya ya bwina Kilishitu.
Kyanema Bingi Kwisajilapo Atweba Bene
Mu myaka kitota kitanshi, kyakebewenga kukosapo pa kuba’mba muntu aye mu bupopweshi bo balengulwile Bayudea ne bena Loma ne kusankilapo bupopweshi bwa kishakulu nabiji bupopweshi bwa Bayudea, kupopwela bamfumu ne kupopwela bankishi. Kusalapo kuba kino kyaletele bingi lumanamo. Nangwatu ano moba kikebewa bingi kukosapo “kukana kwikajijila mu bupopweshi muya bantu bavula” byonka byaambile Hippolyte Simon bishopu wa ba Katolika wa pa Clermont-Ferrand mu buku wanji wa kuba’mba, Vers une France païenne? (Mpopwelo ya bankishi mu France?) Kikebewa kukosako pa kwikala mu bupopweshi bwa bantu bacheche bwa Bakamonyi bakwa Yehoba bo balengulula.
Nsongwalume wa jizhina ja Paul wa ku Bastia, Corsica, wakomejile mu bupopweshi bwa ba Katolika, bimye bimo waingilangako ne mingilo ya chechi nabiji kupotesha tubashinkwa kuba’mba bamwenemo mali a lunengezho lwa Bakatolika lwa kukwashishamo bantu. Na mambo akuba wakebelenga kuyuka bulongo Baibolo, waswile kumufunjisha ku Bakamonyi bakwa Yehoba. Mu kupita kwa kimye wayukile’mba bintu byoafunjilenga bikamuletela mfweto ya myaka. Byonkabyo, Paul waitabijile mizhilo ya mu Baibolo ne kwikala ke Kamonyi wakwa Yehoba. Bansemi yanji kechi bamukainye ne, kabiji kino kechi kibaletejile lukatazho mu kisemi kyabo ne.
Amélie wikala ku kabeta ka bulenge bwa France. Mu kisemi moasemekejilwe, bisemi byabo bina byajingako kala bajinga Bakamonyi bakwa Yehoba. Mambo ka o asajijilepo kulondela mizhilo ya bupopweshi bwa bansemi yanji? Waamba’mba: “Muntu kechi wikala Kamonyi wa kwa Yehoba na mambo a bansemi yanji nangwa ba nkambo yanji bajinga Bakamonyi bakwa Yehoba ne. Wafwainwa obewa mwine kwamba’mba buno ke bupopweshi bwami mambo bo bonaitabilamo.” Byonka biji banyike bakwabo Bakamonyi bakwa Yehoba, Amélie wayuka’mba lwitabilo lwanji lwakosa lwamulengela kwikala na nkebelo mu bwikalo kabiji lumuletela lusekelo lubula kupwa.
Ene Mambo Akwitabila Mizhilo ya Lesa
Buku wa Byambo bya Mana kyapitala 6 vesi 20 utundaika boba bakeba kutokesha Lesa pa muchima amba: “Mwanami, lama mikambizho ya bashobe, kabiji kechi ukane bikufunjisha bainobe ne.” Mu kifulo kya kukokelatu’mba mwane kikulu kukokela, mafunde a uno mutundu akambizha banyike kumvwina mizhilo ya Lesa, kupichila mu kukosesha lwitabilo lwabo ne kukosela mwi Lesa. Mutumwa Paulo wabujile balunda nanji ‘kweseka bintu byonse’ ne kumona inge byo bebafunjishenga byajinga mwayila Byambo bya Lesa ne nkebelo Yanji, ne kuba monka mo byaambila.—1 Tesalonika 5:21.
Bakamonyi bakwa Yehoba ba bavule kukila pa 6,000,000 banyike ne bakulumpe basalapo kuba kino, kikale bakomejile mu kisemi kya bwina Kilishitu nangwa ne. Kupichila mu kufunda bulongo Baibolo, batana mikumbu ya mepuzho abo pa mambo a nkebelo ya bumi kabiji bayuka kyaswa muchima wa Lesa ku bantu. Byo bafunjiletu ano maana, baitabijile mizhilo ya Lesa kabiji bebikako kuba kyaswa muchima wa Lesa.
Nangwa kyakuba mutanga ino magazini javula nangwa ne, nga mambo ka o mwabujila kuswa kwimukwasha ku Bakamonyi bakwa Yehoba kufunda Baibolo ne kubalaula mizhilo yayo ya ku mupashi. Mu jino jishinda ‘mukatompa ne kumona byo awama aye Yehoba’ ne kufunda maana akonsha kwimutangijila ku bumi bwa myaka inge samwiengijisha.—Masalamo 34:8; Yoano 17:3.
[Kipikichala pa peja 3]
Bisemi byabo bina byajingako kala bajinga Bakamonyi bakwa Yehoba mu France
[CPicture on page 5]
Luta wasajilepo kwingijila Yehoba kechi kwingijila balesa ba bashakulu banji ne