Banyike Basangajika Muchima wa Yehoba
Kikatakata ino mitwe yanembejilwe banyike Bakamonyi bakwa Yehoba. Onkao mambo, tubena kutundaika banyike kunengezha bulongo ne kwikala bakasuluka kukumbulapo kimye kya kufunda ino mitwe mu Lufunjisho lwa Kyamba kya Usopa mu kipwilo.
‘Mwanami, wikale wa maana, usangajike muchima wami, namba mmone mwa kumukumbwila awa uñendeleka.’ —Byambo Bya Mana 27:11.
1, 2. (a) Lumbululai umvwe kukebulwa ku bintu bya panopantanda kulumbulula’mba mwi bantu babula kufwainwa kwikala bena Kilishitu. (Loma 7:21) (b) Mufunjilako ka ku byaubile Asafwa? (Monai kabokoshi, pa peja 7)
FWANYIKIZHAI kuba’mba mwaya na kupota bivwalo. Olo, namba mubezhebezhe bibye kutalatu beku ke ku kivwalo kimo mwane kyafikenatu kwimulala muchima. Mwatala bibye pa musombelo ne nsoneno yakyo, mwaamba ne kuba’mba pano yafwa, namba mutale mutengo amba ee akye kyo kivwalo kya kipale. Pano mwikitajisha, mwikitala. Muchima munda wakana, mwamona kuba’mba kyafwafwafwa kunsa, kabiji nsoneno nayo kechi yalumbulukishatu ne. Kino kibena kulumbulula kuba’mba nangwa kyakuba akyo kivwalo kimukebula, kechi kyalengwa bulongo ne. Abya nanchi kine mwakonsha kutaya mali enu na kupota kivwalo kyabula munda ne munyuma nyi?
2 Esakanyai kikye ku bintu bimo byomwakonsha kumona mu bwanyike bwenu byo muji bena Kilishitu. Bintu bya ino ntanda nabyo bijitu nobe kyokya kivwalo, pa kwibimona byakonsha kumweka bingi bulongo. Kyakumwenako, bakwenu mo mufunjila bakonsha kuya kumakayo a kisangajimbwe, bakonsha kwingijisha bizhima, bakonsha kuba busambe na banabakazhi kwa kubula mulanguluko wakukeba kwisongola, ne kwilenga mambo sababula kwisongola. Nanchi kimye kimo mukumbwa bwikalo bwa uno mutundu nyi? Abya mukabila kwikasulukila mu bintu byubiwatu pacheche nyi? Umvwe kyakuba mwikala na ino milanguluko, kange mufikenetu kwilulumbwizha amba mwibanguba bibi babula kufwainwa kwikala bena Kilishitu ne. Mambo Baibolo yaamba kuba’mba bintu bya panopantanda biji bingi na ngovu ya kukebulañana, byakonsha kukebula ne muntu ukeba kusangajika Lesa.—2 Timoti 4:10.
3. (a) Mambo ka o kyatamina kukeba bintu bya panopantanda? (b) Mwina Kilishitu umo walumbulula byepi kwitayaika mu bintu bya panopantanda kyokwaikela kwatutu?
3 Pano talai bintu bya panopantanda byonka byomwakonsha kutala pa kivwalo kyo mubakebenga kupota. Ishikishai anwe bene kuba’mba: ‘Nanchi nga bintu bya panopantanda byawamina pepi?’ Baibolo yaamba kuba’mba: “Panopantanda pakapita.” (1 Yoano 2:17) Lusangajiko lonse lufuma mu bya panopantanda nangwa kyakuba luwame byepi lo lwa ka kimyetu kacheche. Kabiji kikwabo, mukuba byubilo bya kubula moyo wakwakamwa Lesa mufumatu malwa. Kechi mufuma byawama ne. Mwina Kilishitu umo wamukazhi wachinchikile makatazho afumine mu kwitayaika ko etayaikilenga mu kimye kya bwanyike bwanji waambile’mba: “Bintu bya panopantanda byakonsha kumweka bingi kuwama ne kukebulañana. Kabiji bikeba anweba kwitabila kuba’mba mwakonsha kwibyubatu kwakubula byatama bifumamo ne. Nangwa byonkabyo, kechi byo byokimweka ne. Ntanda yakonsha kwimwingijisha kabiji inge yapwisha kwimwingijisha, yabwela imusankilapo.”a Nga mambo ka omwakonsha kutayila kimye kya bwanyike bwenu mu bwikalo bwabula kufwainwa bwa uno mutundu?
Kulamwa “Kwi Yewa Mubi”
4, 5. (a) Byokwashajiletu pacheche saka akyangye kufwa, kika Yesu kyoalombele kwi Yehoba? (b) Mambo ka o alombejile?
4 Banyike Bakamonyi bakwa Yehoba beseka na ngovu yonse kukana kwisampa bulunda na ino ntanda, mambo bayuka kuba’mba mu ino ntanda kafwamo kyawama kyobakonsha kutanamo ne. (Yakoba 4:4) Nanchi nenuwa po muji pa bano banyike bakishinka nyi? Umvwe nenuwa byomuji, musanchilwa bingi. Kyakine, kechi kyapela kuchinchika ne kubula kubako bibena kuba bakwenu ne, bino yukai kuba’mba muji na wakonsha kwimukwasha.
5 Byokwashajiletu pacheche saka akyangye kufwa, Yesu walombejileko baana banji ba bwanga kwi Yehoba amba ‘ebalame kwi yewa mubi.’ (Yoano 17:15) Yesu wayukile kyoalombejile bino. Wayukile kuba’mba kechi kikebapelela baana banji ba bwanga kusunga bulumbuluke bwabo ne, bekale banyike nangwa bakulumpe. Mambo ka? Mambo akuba Yesu wayukile kuba’mba baana banji ba bwanga bakatalañananga na mulwanyi wakosa bingi ubula kumweka aye “mubi” Satana Diabola. Baibolo yamba kuba’mba awe kilengwa kya mupashi mubi uji “nobe bokwe wimba, upitañana na kusaka ye ayuka kuja.”—1 Petelo 5:8.
6. Twayuka byepi kuba’mba Satana kechi ujipotu nangwa na lusa ku banyike ne?
6 Mwapita bwikalo bwa bantu bonse, Satana waletela bingi bantu malwa. Vulukai malwa Satana o aletejile Yoba ne kisemi kyanji. (Yoba 1:13-19; 2:7) Kampe mwakonsha ne kuvulukapo bintu bimo mu bwikalo bwenu byo mwaumvwapo kala byamwesheshe muchima wa bumbanzhi wa kwa Satana. Diabola upitañana na kusaka ye ayuka kuja, kabiji banyike kechi wibomvwinapo ne lusa ne. Kya kumwenako, kuntendekelo ya myaka kitota kitanshi, Heloda wapaine mukambizho wa kwipaya baana bonse mu Betelema bajinga na myaka ya kusemwa ibiji ne bakepa kukila pa iye myaka. (Mateo 2:16) Kyamwekeshetu kuba’mba Satana ye watundaikile Heloda kukebesha kwipaya mwana wayishile kwikala Mesiasa walayilwe wa Lesa kabiji ukonauna Satana. (Ntendekelo 3:15) Kine Satana kechi wibobilapo nangwa pacheche kifyele banyike ne. Kyoasakisha ke kukeba kuja bantu bavula bingi monka moakebela. Kino kyakine bingi mambo Satana bamutaile panshi kasansala kufuma mwiulu “kasa aji na bukaji bukatampe, byo ayuka’mba kimye kyami ke kicheche.”—Lumwekesho 12:9, 12.
7. (a) Yehoba wapusenshatu byepi na Satana? (b) Yehoba ukeba byepi anweba kusangalala mu bwikalo bwenu?
7 Satana uji “na bukaji bukatampe” bingi, bino Yehoba uji na “lusa lwine.” (Luka 1:78) Uji bingi na butemwe bukatampe. Mulenga umwesha bingi butemwe bwanji kyakuba ne Baibolo imutela amba: “Lesa ye butemwe.” (1 Yoano 4:8) Kine awe lesa wa panopantanda byoapusanapo na Lesa ye mwingijila anweba! Satana ukeba wakuja, bino Yehoba ‘kechi usaka nangwa umo konaika ne.’ (2 Petelo 3:9) Umona bumi bwa muntu yense amba bwanema, kuvwangakotu ne bwenu. Yehoba umvwe wimukambizha kupichila mu Byambo byanji kubula kwikala wa panopantanda, kechi kilumbulula’mba ubena kusaka anweba kubula kusangalala mu bwikalo bwenu ne kubula kwikala bekasulukila mu kuba bintu ne. (Yoano 15:19) Ubena kwimulama kwi yewa mubi. Shenu wa mwiulu ukeba anweba kwikala na kimye kyawamisha kukila bintu bya ino ntanda biiya ne kuya. Kyoakeba ke kuba’mba mukamone “bumi bonkabwa bwa kine kine,” ko kuba’mba bumi bwa myaka ne myaka mu paladisa panopantanda. (1 Timoti 6:17-19) Yehoba ukeba anweba kukamona buno bumi, kabiji ubena kwimusashijila kuba’mba mukakonshe kwibutambula. (1 Timoti 2:4) Kabiji Yehoba wimwita. Ñanyi lwito lo?
“Usangajike Muchima Wami”
8, 9. (a) Ñanyi kya bupe kyomwakonsha kupana kwi Yehoba? (b) Satana wendeleka byepi Yehoba byonka byo kyamwekele kwi Yoba?
8 Nanchi mwapotelapo kala mulunda nenu kintu kya bupe watemwa bingi ne kusanta kyakine kine pa kwikitambwila nyi? Kampe mwaingijishe bingi na ngovu pa kulanguluka kipe kyakonsha kufwainwa yewo mukwenu. Pano akilangulukai pa jino jipuzho: Ñanyi mutundu wa kintu kya bupe kyomwakonsha kupa Mulenga wenu Yehoba Lesa? Patanshi kampe mwakonsha kulanguluka’mba kechi kyakonsheka ne. Nga kika aye wa Bulume bonse kyoakonsha kukeba ku muntu? Kika kyomwakonsha kumupa kyoabula aye? Baibolo ikumbula mu Byambo bya Mana 27:11 amba: ‘Mwanami, wikale wa maana, usangajike muchima wami, namba mmone mwa kumukumbwila awa uñendeleka.’
9 Byonka byo mwayukila jimo mu byomufunda mu Baibolo, Satana Diabola ye wendeleka Yehoba. Wamba kuba’mba bantu bonse bengijila Yehoba, kechi bamwingijila na mambo a butemwe ne, amba bamwingijila na mambo akuba kuji byoebapa. Satana wamba kuba’mba inge bakalume ba Lesa ke bamanyikwe bakonsha kusankilapo mpopwelo ya kine kwakubula ne kutaya kimye ne. Kya kumwenako, monai byaambile Satana kwi Yehoba pa mambo a muntu waoloka Yoba. Waambile’mba: “Anweba kechi mwamuzhokolosha aye mwine, ne ba mu nzubo yanji, ne byonse byo aji nabyo na nsakwa konse konse nenyi? Anweba mwapesha mingilo yanji, kabiji bintu byanji byavula kala mu kyalo. Bino umvwe mutanyike kuboko kwenu ne kukwatako ku kintu nangwa kimo kyoaji nakyo, aye ukemunena mwenga konka ku meso enu.”—Yoba 1:10, 11.
10. (a) Twayuka byepi kuba’mba Satana wazhinaukile bukishinka bwa bantu bonse kechi Yoba yenkatu ne? (b) Mujimo byepi na lubaji mu mambo a bumfumu?
10 Byonka byo kyasololwa mu jino jishimikila ja mu Baibolo, Satana kechi wazhinaukiletu bukishinka bwa kwa Yoba yenkatu ne, bino wazhinaukile ne bukishinka bwa bantu bonse bengijila Lesa, kuvwangakotu ne anweba. Satana waambijile Yehoba kuvwangamo bantu bonse amba: “Byonse byo aji nabyo muntu ukebipana mu kupulusha mweo wanji.” (Yoba 2:4) Nanchi nenuwa mo muji mu bino byambo byanema nyi? Byonka byo kyanembwa mu Byambo bya Mana 27:11, Yehoba ubena kwamba kuba’mba mwafwainwa kumwajila kitendekesho kya kukumbwilamo umwendeleka, aye Satana. Akikilangulukai, Mfumu Walengele byonse kwimusashijila kumukumbwilako mu mambo akatampe akeelwa myaka yavula. Awe mutembo yemuji nanji byoalenga moyo! Mwaswa kwikyuba Yehoba kyoakeba kwi anweba nyi? Yoba wikyubile. (Yoba 2:9, 10) Yesu ne bantu bakwabo bakukankalwa kubala kuvwangakotu ne banyike bavula bekyubile. (Filipai 2:8; Lumwekesho 6:9) Nenuwa mwakonsha kwikyuba. Pano bino kintu kyomwafwainwa kuyukisha kekuba’mba kafwako mwakubepela pa kino ne. Mu byubilo byenu anweba bene, momukamweshesha kana mutundaika myendeleko yakwa Satana nyi, inyi kana mukumbwilako Yehoba. Kyepi kyomwasalapo kuba?
Yehoba Wimuta Muchima
11, 12. Kusalapo kwenu kana kumwingijila Yehoba nyi nangwa ne, nanchi kwakonsha kumusangajika nangwa kumufichisha ku muchima? Lumbululai.
11 Abya Yehoba utako muchima ku kyomusalapo nyi? Nanchi bantu bavula kechi baikala kala bakishinka bakukonsha kuba wamonamo mwakukumbwila bulongo Satana ne nyi? Diabola wabepele kuba’mba kafwako muntu wingijila Yehoba na mambo a butemwe ne, abye byambo byamweka kala amba bya bubela. Nangwa byonkabyo, Yehoba ukeba anweba kumukokela mu ano mambo a bumfumu mambo wimuta muchima anweba bunke. Yesu waambile’mba: “Mo mwaya ne muchima wa Shenu wa mwiulu, kechi usaka nangwa kamotu ka tutu tucheche konaike ne.”—Mateo 18:14.
12 Kine, Yehoba uta muchima ku kyomusalapo. Kabiji kyomwasalapo kyakonsha kumusangajika nangwa kumufichisha ku muchima. Baibolo yalumbulula patoka kuba’mba kusalapo ko basalapo bantu kana kwa kumubila Yehoba bintu byawama nyi, inyi kana byatama kwakonsha kumusangajika nangwa kumufichisha ku muchima. Kya kumwenako, kimye bena Isalela kyo bamusatukijilenga pa kimye ne pa kimye, ‘bamuzhingijishenga’ Yehoba. (Masalamo 78:40, 41) Muyulo wa Nowa saka akyangye kufika kimye ‘bubi bwa bantu byobwatamishe,’ Yehoba “kyamufichishe bingi ku muchima wanji.” (Ntendekelo 6:5, 6) Akikilangulukaipotu kino kintu. Umvwe kyakuba mwasalapo kyatama, mwakonsha kufichisha Mulenga wenu ku muchima. Kino kechi kilumbulula kuba’mba Lesa ngovu ufwayo nangwa amba uzhingilatu kizhingile zhingile ne. Bino wimutemwa anweba kabiji wata muchima ku bwikalo bwenu. Umvwe mwauba kyawama, musangajika muchima wa Yehoba. Usangalala bingi kechi na mambotu akuba’mba pano waikala na mwakukumbwila Satana ne, bino ne kikwabo mambo wikala Wakwimufweta. Kabiji kyokyo akeba ne kwimubila. (Bahebelu 11:6) Byomujipo na Shenu wa butemwe Yehoba Lesa!
Mfweto Yavula Kino Kimye
13. Kwingijila Yehoba kuleta byepi mfweto ne kyonka kino kimye?
13 Mfweto ifuma mu kwingijila Yehoba kechi ikamwekatu kulutwetu konka ne. Banyike bavula Bakamonyi bakwa Yehoba bamona mfweto ya lusekelo ne kutondwa na bintu kyonka kino kimye, kabiji kyafwainwa bingi. Nyimbi wa masalamo wanembele’mba: “Mafunde a Yehoba aoloka, asekesha ne muchima.” (Masalamo 19:8) Yehoba wayuka kituwamina kukila muntu yense. Kupichila mwi ngauzhi Isaya, Yehoba waambile’mba: “Amiwa ne Yehoba Lesa wenu, yenka wimufunjisha’mba mukamwenemo byawama, kabiji wimutangijila mu jishinda jo mwafwainwa kuyamo. Mama! inge mwakokejile mikambizho yami, inge mutende wenu waikajile nobe mukola, kabiji inge bololoke bwenu bwaikajile nobe manyaki a pa kalunga ka mema.”—Isaya 48:17, 18.
14. Mafunde amu Baibolo akonsha kwimukwasha byepi kuchinuzhuka bya bulanda bifuma mu kukongola bintu?
14 Kulondela mafunde a mu Baibolo kukemukwasha kubula kwiletela malwa anweba bene. Kya kumwenako, Baibolo yamba kuba’mba aba batemenwe mali “beashile bene na bya bulanda byavula.” (1 Timoti 6:9, 10) Nanchi mukwenu umo wamonapo kala bya bulanda byatelwa mu kino kinembelo nyi? Banyike babalume ne babakazhi bamo betaya mu makongole akatampe bingi na mambotu akuba’mba kanatu bapote bivwalo byakatataka byakosa mutengo. Kukongola bintu byakosa mutengo byo wakonsha kubula kulipila ke kintu kya bulanda bingi kabiji kwitaya mu buzha.—Byambo bya Mana 22:7.
15. Mu ñanyi mashinda mafunde amu Baibolo moemuzhikijila ku bya bulanda bifuma mukuba bulalelale?
15 Kabiji langulukai ne pa byubilo bya bulalelale. Kuzhokoloka mwaya ntanda yonse, pa mwaka pa mwaka, banyike bavula babula kusongolwa bemita bingi memi. Bamo basema baana bo babujilenga ne kukeba nangwa bo bakonsha kukankalwa kukomesha. Bakwabo nabo bafumya memi, kabiji kino kimanyika bingi jiwi jabo ja muchima. Bakwabo bansongwalume ne bansongwakazhi batambula nshiki itambuzhana mu kwilaala, nabiji AIDS. Kabiji ne kyakilapo kutama, aba bamuyuka Yehoba, beonawina bulunda bwabo bene na Yehoba.b (Ngalatiya 5:19-21) Baibolo yaamba bingi bulongo kuba’mba: “Chinai bulalelale.”—1 Kolinda 6:18.
Kwingijila “Lesa wa Bibusa [lusekelo, NW]”
16. (a) Twayuka byepi kuba’mba Yehoba ukeba anweba kusekela mu bwanyike bwenu? (b) Mambo ka Yehoba kyoapaina mukambizho ye mwakonsha kulondela?
16 Baibolo imutela Yehoba amba ye “Lesa wa bibusa [lusekelo, NW].” (1 Timoti 1:11) Kabiji ukeba anweba kwikala ba lusekelo. Ne Byambo byanji mwine byaamba’mba: “Usekele mu bwanyike bobe, kabiji muchima wobe akusangajike mu moba a bwanyike bobe.” (Musapwishi 11:9) Yehoba umona byakila ne bibena kubiwa pa kyokyo kimye kabiji wakonsha ne kumona bintu byakonsha kufuma mu kuba byawama nangwa byatama. Kyo kyoemukambizhizha kuba’mba: “Sa uvuluka Mulenga wobe mu moba a bwanyike bobe, moba atama sa akyangye kufika, kabiji myaka sa ikyangye kufwenya kwipi po ukamba’mba: Kechi natanamo lusekelo ne.”—Musapwishi 12:1.
17, 18. Mwanyike mwina Kilishitu umo walumbulwile byepi lusekelo lwanji lwa kwingijila Yehoba, kabiji mwakonsha kumona byepi luno lusekelo ne anweba?
17 Lelo jino, banyike bavula batana lusekelo mu kwingijila Yehoba. Kya kumwenako, Lina mwanyike wa myaka ya kusemwa 15 waamba’mba: “Nji bingi na luketekelo kabiji nakinjikwa. Nji na mubiji wakosa bulongo na mambo akwikanya kupeepa fwanka ne kwingijisha bizhima. Nji na bintu bintangijila bulongo bipanyiwa kupichila mu kipwilo binkwasha kushinda meseko akatazha akwa Satana. Ñendatu wa lusekelo na mambo akwisamba misambo ya kwikosesha pa Nzubo ya Bufumu. Ne kyakijisha pa bino byonse, ke luketekelo lonji nalo lwa bumi bwa myaka ne myaka panopantanda.”
18 Byonka biji Lina, banyike bena Kilishitu bavula babena kwibikako kulwila lwitabilo lwabo, kabiji kino kibaletela bingi lusekelo lukatampe. Bavuluka kuba’mba nangwa kyakuba mu bwikalo bwabo bapita mu meseko ne makatazho, bino bwikalo bwabo buji na nkebelo kabiji bavuluka ne bwikalo bwawama buji kulutwe yabo. Onkao mambo, twajijilai kwingijila Lesa wenu wimuta muchima mu bwikalo bwenu. Sangajikainga muchima wanji, kabiji ukemusangajika kyonka kino kimye ne myaka yonse!—Masalamo 5:11.
[Tubyambo twa mushi]
a Monai mutwe waamba’mba: “The Truth Gave Me Back My Life,” uji mu Loleni! wa mu Kizungu wa October 22, 1996.
b Kya lusekelo ke kya kuyuka kuba’mba inge muntu walapila, waleka kuba byatama, ne kusolola bubi bwanji, Yehoba “ukamulekela mambo anji onsetu.”—Isaya 55:7.
Mukivuluka Nyi?
• Ñanyi bintu byatama byo mumona bifuma “kwi yewa mubi,” Satana?
• Mwakonsha kusangajika byepi muchima wa Yehoba?
• Baibolo imwesha byepi kuba’mba Yehoba wimuta muchima?
• Mfweto ka imo ifuma mu kwingijila Yehoba?
[Kitenguluzha/Kipikichala pa peja 7]
Muntu Waoloka Washi Akapone
Asafwa wajinga mwina Levi wayukanyikilwe bingi, nyimbi waimbanga bingi bulongo mu nzubo ya Yehoba mu Isalela wa kala. Waimbile ne nyimbo yaimbiwanga pa mvula bantu mu mpopwelo. Nangwa kyakuba Asafwa waingilanga mingilo yanema, kimye kimo watendekele kukomoka byubilo bincha bya bakwabo babujile moyo wakwakamwa Lesa bamwekelenga nobe kafwako kyatama kibamwekelanga mu kulala mizhilo ya Lesa ne. Palutwe kacheche Asafwa mwine wiambijile amba: “Nashi nkasenduke; Ne maulu ami ashi akatezhimuke. Mambo amiwa nebobijile kichima betota, byo namwene kushukwa kwa babi.”—Masalamo 73:2, 3.
Panyuma ya kino, Asafwa wayile mwazhila mwa Lesa ne kulomba pa kyo kino. Byoalubulukile muchima ne kutendeka kumwena jibiji bintu mu mweno ya ku mupashi, wamwene kuba’mba Yehoba washikwa bubi kabiji ne kuba’mba bonsetu babi ne baoloka bakanowa byo babyala. (Masalamo 73:17-20; Ngalatiya 6:7, 8) Kine babi baji pa mushiji watezhima, kabiji bakapona kasansala kimye Yehoba kyoakonauna buno bwikalo bubi bwa bantu babula moyo wakwakamwa Lesa.—Lumwekesho 21:8.
[Bipikichala pa peja 9]
Yehoba wimuta muchima mu bwikalo bwenu, bino Satana aye ukeba kwimuja
[Kipikichala pa peja 10]
Banyike bavula babena kutana lusekelo lukatampe bingi mu kwingijila Yehoba na bakwabo bena Kilishitu